1 "69.8° V Gezelschappen moeten fm weg terug zoeken naar het hart van Jan met de Pet Fotocursussen in het buitenland 79 Herinneringen van Jan Lemaire „Vroeger schaamde ik mij als ik zat te borduren db '69 Bloemschikkunst voor amateurs WANDKLEDEN VAN WIM SCHENK: DE HAVENLOODS - DONDERDAG 2 APRIL 1970 22-111 NA DE FLOP VAN VERTIKALE SPREIDING In het Haagse ontmoetingscentrum voor Theaterkunsten, kortweg HOT, werd een congresdag belegd over Vertikale spreiding, onder auspiciën van het Nederlands Centrum voor Kunstzinnige Vorming (in Amersfoort) en Toneelgroep de Nieuwe Komedie. „Iedereen" was er: toneeldirecties, zowel van de diverse jeugdgezelschappen als die van het Grote Toneel, mensen van de diverse vormingsinstituten, aanstaande onderwijsmensen, geen enkele onderwijsinspec- teur, enzovoort. Op papier zag het programma er aardig uit: de gebruikelijke discussie, een demonstratie van het programma „Speel Mee" van Theater, en de Werkgroep Aktueel Straattoneel. Het enige belangrijke onderdeel van deze dag was echter het openbaar maken van een rapport van Vera Assel- bergs, wetenschappelijk medewerkster van de NSKV, waarin onomstotelijk, aan de hand van harde cijfers de totale flop van de vertikale spreiding (is: theater toegankelijk maken voor AL LE lagen van ons volk), werd vastge steld. Dat zal lang niet iedereen verba zen. Velen hebben het immers voor speld. De schouwburgen blijven leeg (de Rot terdamse schouwburgen nemen hier van een zeer hoog, negatief percentage voor hun rekening). De Elite (tien procent van ons volk) heeft het druk en als ze komt is het vaak uit status- of „gezien worden" overwegingen. Jan met de Pet, God zegene hem, blijft thuis. De toneelgezelschappen zijn zich noodgedwongen gaan bezinnen op het ontstellend gebrek aan zeggingskracht, dat theater blijkt te hebben voor het grootste gedeelte van de mensen. Men is nu tot de ontdekking gekomen, dat „publiekswerving" (immers doel v^n vertikale spreiding) toch wel wat opportunistisch is. De oplossing schijnt voor velen te liggen in vorming. Die vorming valt dan uiteen in twee stuk ken, afhankelijk van de interpretatie: de ene soort vorming wil een contact met het publiek tot stand brengen, door allerlei voorstellingen, kleine en grote, te geven voor een zo afwisselend mogelijk publiek. Aan de scholen wordt zoveel mogelijk informatie ver strekt, men stelt programmaatjes sa men, waarin acteurs naar scholen toe gaan. Een andere soort vorming wil „aandacht besteden aan de verande ringsprocessen in het functioneren van de mens in zijn relatie tot de cultuur" (Nieuwe Komedie, informatiebulletin) of „de creativiteit die de mens in zich heeft te bevorderen. Creativiteit is een manier van denken, van voelen, een manier van leven" (NRT informatie bulletin). Dat klinkt mooi, en het wil zeggen, dat men theater als een middel ziet. waarmee allerlei mensen door het zelf te doen, zichzelf kunnen verrijken door een ander beeld van zichzelf en van anderen te krijgen, een hernieuwde stellingname op zichzelf en de maat schappij. Problemen En hier wordt men geconfronteerd met een aantal problemen: vorming, in deze omschrijving, is namelijk een vak apart, waarvoor een speciaal talent, een goede scholing in de mensweten schappen en een zorgvuldige praktijk begeleiding noodzakelijk zijn. Acteurs zijn opgeleid om toneel te spelen, en nu... beduidend goedkoper Bent U al begonnen met de aanschaf van Uw zomergarde- robe? Komt U dan eens kijken op onze schoenen-afdeling want we hebben ze al, de moderne zomersandaaltjes. Zon en plezier, daar moet je aan denken, wanneer je deze leuke zomersandaaltjes ziet, die zo luchtig zijn en zo gemak kelijk lopen. Bandsandaaltje van fraai kunst leder, met gekruiste bandjes op de wreef en een rekbaar hiei- bandje laag hakje en verende binnenzool, in vier mooie kleu ren nu voor nog géén acht gulden. Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver kopen, wij op de schoenen-af deling deze zomerse bandsan daaltjes met gekruiste bandjes over de wreef en een rekbaar hielbandje, laag hakje en veren de binnenzool, in de kleuren blauw, rood, wit en cognac in de maten 36 t/m 42 Elke vrijdagavond tot 9 uur open dat wil zeggen, via hun talent en vakkennis, met de specifieke vormen die het theater biedt een zo goed mogelijke weg te zoeken naar de ver woording, en uitdrukking van wat mensen bezighoudt. Hun opleiding ver toont een ontstellend gebrek aan een bezinning op psychologisch (hoe is het mogelijk) wijsgerig en pedagogisch ter rein. Bovendien ontbreekt iedere vorm van werkbegeleiding. Toch willen ze hun vormingswerk zien als middel tot het veranderen van menselijke relaties, zowel ten opzichte van die mens zelf, als ten opzichte van de groep waarin hij leef,Dat is een soort amateurwerk op het menselijk vlak. Een lang niet ongevaarlijke situatie, waarin opper vlakkigheid van benadering en werk wijze haast onontkoombaar zijn. Een onverantwoordelijke zaak, zowel ten opzichte van de mensen (meestal jonge) als van het theater. Wat door een oppervlakkige en ondeskundige werkwijze verprutst wordt, kan moei lijk hersteld worden. En dat is vooral voor de mensen die op die manier nogmaals in het theater teleurgesteld werden heel jammer: er is hen weer een middel tot expressie dat juist zoveel mogelijkheden, leek te hebben, uit handen geslagen. Het is daarom NU van het grootste belang dat de theaterge zelschappen zich zeer kritisch gaan bezinnen op de grenzen van hun werk terrein, de inhoud van hun vak. En dat in bescheidenheid ten opzichte van de rijkdom van het theater en de uniek heid van de mens, wie het ook is, en zo, samen met mensen van andere vakgebieden een weg te zoeken terug naar het hart van Jan met de Pet. 1 De moeilijkheden voor de theatergroe pen zijn daarbij niet gering: ze hebben meestal het„bestel" niet mee, ze heb ben te kampen met zeer veel verschil lende opvattingen over wat een acteur of een regisseur moet zijn, met finan ciële problemen, met schouwburgen die gebouwd zijn voor een elite en dus om elitetheater vragen. Ook aan de kant van degenen die van vorming hun vak hebben gemaakt liggen problemen: theatervorming vraagt nu eenmaal om een eigen werkwijze en eigen midde len. De denkbeelden zijn nieuw, de werkwijzen ook. Met alle, soms verve lende gevolgen van dien. li toch moet het kunnen Fabiola van Dam. De gek en zijn bloemen. Wandkleed van Wim Schenk. „Pedagogische aspecten van fotodocu mentatie" is het onderwerp van een internationaal fotoseminarium voor jongeren en volwassenen, van 9 tot en met 20 juli te houden in Reichersberg in Oostenrijk. De cursus is speciaal bedoeld voor leraren, die zich willen oriënteren over de bruikbaarheid van de fotografie als hulpmiddel bij hun werk. Ook leiders van fotoclubs kun nen er hun voordeel mee doen. In het programma zijn vier grote excursies opgenomen waarbij gelegenheid is, di verse vormen van volkskunst en -cul tuur te fotograferen. De deelnamekos ten zijn DM 50,—. Hierin begrepen is, behalve kost en inwoning, ook nog het fotomateriaal. Behalve dit seminarium organiseert de „Fachstelle für Jugendphotographie" te Frankfurt tussen begin mei en eind oktober a.s. nog enkele aan fotografie gewijde cursussen, die elk 1 k 2 weken duren. Onderwerpen zijn o.a. „fotogra fie en fototechniek", „diaseries met geluid" en „de foto in de schoolpers". De cursussen zijn vooral bestemd voor onderwijzers en leraren, jeugd- en vor mingsleiders. In ons land bestaan der gelijke cursussen nog niet; vandaar dat ook dit jaar weer de nodige Nederland se belangstelling verwacht wordt. De deelnamekosten zijn zó laag gehou den, dat deze geen be'nmering zullen kunnen vormen. In principe dienen de reiskosten door de deelnemers zelf te worden betaald. Bij voldoende deelna me is het mogelijk, dat hiervoor een nadere regeling wordt getroffen. .Nadere gegevens worden op aanvraag kosteloos toegezonden door de Stich ting Amateurfotografie, Singel 32, Amsterdam-C., telefoon (020) 62864/66995. Knappe opknapbeurt *':>or een knappe opknapbeurt k in onze tponkamer keus ma] i: wandplaten, kurkwandbe- kleding, travertin board, schrootjes, nu... beduidend goedkoper De eerste eisen die U aan een slipje stelt, zijn toch dat het komfortabel moet zitten en goed wasbaar moet zijn. Komt U daarom eens op onze lingerie-afdeling kijken, want daar liggen damesslipjes die ruimschoots aan deze eisen vol doen en daarnaast ook nog heel mooi zijn. Stretch lurex damesslip met badstof kruisje met ingeweven patroon, elastiek in de pijpjes en de taille, in een 9-tal mooie kleuren nu voor nog géén één gulden tachtig. Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver kopen wij op de parterre deze bijzonder mooie stretch lurex damesslips met badstof kruisje, ingeweven dessin, in Q kleuren in de maten De bloemschikafdeling „Floriade" van de Koninklijke Nederlandse Maat schappij voor Tuinbouw en Plantkun de, afdeling Rotterdam, bestaat tien jaar. Dit wordt gevierd met een ten toonstelling op dinsdag 7 april in gebouw Nieuwpoort, Grote Kerkplein 3, naast de Laurenskerk. Geopend van 14 tot 18 uur en van 20.30 tot 22.30 uur. De toegang is vrij. Tijdens de tentoonstelling worden demonstraties gegeven van: bloemschikken door le den van Floriade, potten bakken, siera- Leuk werkje dat filmen (2) Bij het verfümen van „Het dorp aan de rivier" de be kende roman van Anton Coolen, was mij de rol van doktersassistent toever trouwd. Ik moest met een geneesmiddelenkoffertje steeds achter de dokter (die gespeeld werd door Max Croiset) aanhollen. De opnamen zouden plaats vinden in de zomer. Begin februari werd ik gebeld dooi Fons Rademakers, die de regisseur was van de film en ook de producer. Jan, het is nu zo mooi bij het dorp. Het ligt daar dik onder de sneeuw. Een pracht gelegen heid om een aantal opnamen te maken. Je wordt vana vond om acht uur gehaald en we werken de hele nacht door. Proost, eet maar lek- Om acht uur 's avonds wa ren we dus in het dorp aan de Waal. Dat wil zeggen aan de buitenkant van het dorp. Er was daar een geul, die in gewone tijden de aanleg plaats van het overzetveer was. Door de ijsgang was het veer stopgezet. En in die geul werden er deze nacht opnamen gemaakt. Er ston den lampen en de geul was fel verlicht. En koud dat we waren, mensen, niet te be schrijven! Ik was de koet sier van de dokterskoets, en daar gingen we hoor! Met de koets van ver aan komen rijden en dan langs de came ra, op een afgesproken te ken, omdraaien en weer op nieuw beginnen. Toen we dat zo'n keer of acht gedaan hadden, luister de het paard ook al naar het wachtwoord en keerde op eigen initiatief terug en weer langs de camera. En dan kwam er van de overkant de veerman en sprong, net als Elizes vlucht uit de negerhut van oom Tom, van de ene schots op de andere. Die werd gespeeld door Herman Bouber. Hij kwam de dokter halen. Zijn vrouw lag in barenswee en dokters hulp was dringend nodig. Ik was toen zo koud dat mijn adem bevroor. En nergens warme koffie of een vuurtje. Een paar jaar later kwam er een telefoongesprek uit Rijs wijk. Deze firma had op dracht gekregen van de K.L.M. De opnamen moes ten gemaakt worden in de studio in Duivendrecht, in Egypte en in Johannesburg. Voor Egypte was er een oude archeoloog nodig en daarvoor wilde de firma van mij een paar proefopnamen maken. Toen ik aan de stu dio kwam, zie de regisseur: „O, nee. .niet geschikt, ik moet een oud schriel manne tje hebben". Nou, dacht ik bij mezelf, pech gehad. En ik wilde al gaan toen de regisseur zei: „Wacht u nog even, we willen toch een paar proefopnamen van u maken. Er komen deze week nog een aantal collega's van u, en die ons het meest geschikt lijkt, die nemen we En ja hoor, ik was er op een maandag en donderdags kwam er een telefoon met het bericht dat ik gekozen was voor de opnamen in Egypte. Toen kwam er een heel gedoe: wereldpaspoort aanvragen, toestemming ha len, een visum van de con sul, inenten tegen cholera, pokken en andere kwalen. En ja hoor, op een zondag in juli zat ik in het vliegtuig naar Cairo. Lieve mensen wat een belevenis! Schip hol- Düsseldorf -Wenen- Ankara-Istanboel-Cairo. We waren er 's morgens om half zes. En, een hitte mensen Een hitte om te bezwijken. Eerste opnamen vlak voor de sphinx. Er kwam in de pauze, in het hotel er recht tegenover, een kelner met een blad met gebakjes, waar van de chocolade, die van de hitte gesmolten was, weg dreef. Toen naar de opgravingen van Sakhara, daar moest ik in een diepe zandkuil een kostbare vaas vinden. Nou, ik vond hem hoor, ze had den dat ding daar voor me neergelegd. En verder gingen we de Li- biese woestijn in, opgraven, stenen afkrabben om hiëro gliefen te vinden, en dat alles onder de tropenzon. De auto die me kwam halen en brengen, had een leren zit plaats en als ik er op ging zitten, dan verbrandde ik mijn achterwerk. En toch vond ik het een groot feest, daar in Cairo op de daktuin als 's avonds de koelte kwam. Na tien dagen was het afgelopen en ging ik naar huis toe en werd door mijn huisarts gedwongen een week in bed te blijven. De hitte had me te pakken genomen en de huisarts zei: „Als u eerst bij mij was gekomen, dan had ik u deze zeer vermoeiende werkzaam heden verboden". Ik zei niets, maar ik dacht bij me zelf: „Dan had ik het toch gedaan". De volgende film, waarin ik een klein rolletje te spelen kreeg, was „Kermis in de regen". Een productie van Kees Brusse. Ja, natuurlijk moest het regenen in die film, de naam zegt het im mers al. En daar hadden ze wat op gevonden. Men had twee tuinsproeiers genomen en die overeind gezet, met de sproeiers naar boven. Wij len Jan Blok en ik waren een paar verlopen oude kereltjes, die moesten alsmaar in de regen lopen, dat wil zeggen onder de sproeier. „Laat je maar goed natregenen", zei de regisseur, „zodat je glimt bij de opnamen". Proost, mij niet zo vol. De volgende die mij te gra zen kreeg was een leerling van de filmacademie. De tekst was van de schrijver Bernlef, en de naam van het stuk was „Oude Bomen". De regisseur had assistentie gekregen van Cinetone uit Hilversum, dus de zaak was in goede handen. De opna men moesten geschieden aan een zandafgraving, die gele gen was aan de weg van Arnhem naar Apeldoorn. Een prachtig gekozen ter rein. Eenzaam en verlaten en geen last van nieuwsgierige kijkers, bewaakt moest wor den was mij niet erg duide lijk. Van het zand en de heideplakken kon toch moeilijk iets gestolen wor den. Maar enfin, wat de he ren wijzen, moeten de gek ken prijzen. En dus begon nen we. Het weer was prach tig en de eerste dag liep alles gesmeerd. De tweede dag echter was het mis, het be gon te waaien, en nog wel met felle rukwinden, het droge zand gierde door de lucht en bedekte alles met een dikke laag. Het zand zat in mijn haar, in mijn oren, in mijn wenkbrauwen en mijn ogen moest ik er tegen be schermen. Een leuk werkje dat filmen. En mag ik dan nu eens de nota opmaken van al die filmervaringen: 1. IJs en sneeuw in de nacht. 2. Tropenhitte van een enor me soort, ik verbrandde mijn achterwerk. 3. Regen, regen, kermis in de regen. 4. Zand in je ogen, je neus, je haren en je oren. Leuk hè, dat filmen. „In het begin schaamde ik mij als ik zat te borduren. Als er dan visite kwam gooide ik het gauw onder mijn stoel. Ook mijn kinderen vonden het erg gek dat hun vader, borduurde, ze lachten erom. Pas nadat mijn wandkle den met lovende woorden besproken waren in het radioprogramma „Arti stieke staalkaart" hebben mijn kinde ren geaccepteerd dat hun vader met nu... beduidend goedkoper Als U de prijzen van tapijt een beetje kent, weet U, dat deze tapijtadvertentie een ritje stad dubbel en dwars waard is. Kamerbreed nylon tapijt van een extra zware kwaliteit, ide aal gezinstapijt voor Uw huis kamer. Dit liefst 400 cm brede tapijt met rubber wafelrug (geen ondertapijt nodig), keus uit diverse gemêleerde kleu ren nu voor nog géén zeven tientjes per meter. kamerbreed nylon tapijt met rubber wafelrug 400 cm breed Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver kopen wij op de eerste etage dit extra zware kamerbreed nylon tapijt met rubber wafel rug, in diverse gemêleerde kleuren, 400 cm breed, naald en draad werkte. En moet je nu zien als ik met een wandkleed bezig ben, dan bemoeien ze zich er allemaal Ik weet nog goed dat een rijke fabri kant en zijn vrouw een wandkleed kwamen kopen omdat ze het zo „in" vonden, zoiets aan de muur te hebben. Ze kozen een wandkleed waarvan ze dachten dat het indruk zou maken op hun kennissen en het was juist een wandkleed dat we allertiaal erg mooi vonden. Opeens mengt mijn vrouw zich in het gesprek, wat ze echt niet zo gauw zal doen, en ze zegt: „Deze koop gaat niet door, dit wandkleed is niet aan u besteed". Ik kreeg een kleur, maar ik was eigenlijk wel blij ondanks dat we het geld goed konden gebrui- Wim Schenk, 51 jaar, een jongensach tige verschijning, woonachtig in de vogelwijk in Den Haag vindt het leuk dat we hem komen bezoeken. Zijn oudste dochter doet dienst als gast vrouw omdat zijn vrouw, die hij zijn „hersenkastje" noemt, er niet is. We zitten gezellig in een rustgevend inte rieur met veel licht en de geur van zacht geparfumeerde wierook. „Eigenlijk was ik schilder," zegt Wim Schenk, „maar op een keer zat ik met de achterkant van mijn penseel lijnen te trekken in de natte verf. Mijn vrouw zei toen: „Het lijken wel draden, waarom ga je niet eens met lappen en draden werken". Dat deed ik en met een had het mij te pakken. Vanaf dat moment ben ik de dingen die mij bezig hielden uit gaan drukken in lappen, draden, kralen, glas, hout, ijzer en vele andere materialen die zich laten ver werken in een wandkleed. Toen ik er een aantal klaar had wilde ik er mee in de openbaarheid treden om te zien hoe het aan zou komen. Ik was al gewoon om ieder jaar twee schilderijen in te sturen naar de ten toonstelling van Pulchri, een Haags schildersgenootschap dat opgericht werd door Mesdag. Maar ineens stuur de ik twee wandkleden in en die kregen zoveel belangstelling, dat het mij de stimulance gaf verder te gaan". Exposities Vanaf die tijd begonnen de exposities, achtereenvolgens in Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Arnhem, Bochem in Duitsland, in Parijs en zelfs in New York. Vanuit Amerika ontving Wim Schenk diverse enthousiaste brieven van mensen die zijn werk gezien had den. Opdrachten kreeg hij oók nog enkele malen, maar dat vindt hij erg moeilijk, vooral als de opdrachtgever hem voorschrijft welke voorstellingen er 'op moeten komen. Als de uitwer king aan hem zelf wordt overgelaten vindt hij het bijzonder fijn om te doen, wat dan niet wegneemt dat hij het aanpast aan de omgeving waar het komt te hangen. De Joriskerk in Amersfoort is reeds een werkstuk van hem rijk. Wat zijn de dingen die Wim Schenk bezig houden en die hjj uitbeeldt in zijn wandkleden? We hoeven maar naar de ontwerpen van de wandkleden te kijken om het antwoord hierop te geven. We zien: kringloop, huwelijk, vergankelijkheid, Genesis, offerdier, onkruid, maar ook zijn eigen tijd ontgaat hem niet: men met testbeeld, de hoeren, de man in de straat, Water- looplein, man met verband en nog vele andere begrippen. „Voor mij heeft alles z'n eigen schoonheid, een opgetuigde kerstboom vind ik mooi, maar een weggegooide die op straat ligt heeft ook weer z 'n charme. Ik werd ook een keer getroffen dooreen kapotte pop op een vuinisbelt in Frankrijk. Ik doorvoelde alle gevoelens die een kind moet hebben gehad toen het nog mét die pop speelde en knuffelde. En ik maakte het wandkleed verloren pop'." Inspiratie Wat betreft Frankrijk zegt Wim Schenk: „Dit land inspireert mij het meest, ik vind het geweldig, de manier waarop de Fransen met hun doden omspringen. Menig uur heb ik doorgebracht op de Franse graven, prachtig wat je daar allemaal ziet. Maar ook het landschap en de romaanse bouwkunst vind ik bijzonder mooi". Wim Schenk, die als jongen bij de P.T.T. werkte en 40 gulden per maand verdiende, geeft nu vier dagen per week les in tekenen en schilderen aan de kweekschool voor kleuterleidsters in Den Haag en in Leiden. In grote getale kwamen zijn leerlingen kijken op de expositie bij galerie Liernur, Zeestraat 63 in Den Haag die h(j thans heeft. „Ik heb altijd kritiek op hun werk, nu konden ze mij eens bekritiseren. Maar ze waren alleen maar enthousiast". Wim Schenk heeft zijn ogen niet gesloten voor andere kunstenaars. Een groot bewonderaar op zijn gebied is hij van Krijn Giezen, Marijke Stultjens en Thea Gregoor. Als schilders kan hij Westerik en Berserik erg waarderen. Maar hij voelt ook binding met schrijvers als Hermans en Van 't Reve. „We hebben het nu over kunstenaars, maar ook mijn eigen leerlingen zijn voor mij een bron van inspiratie. Zij maken soms dingen die mij versteld doen staan, ik leer nog dagelijks van ze". We verlaten Wim Schenk, die Ijij ons de indruk achter laat van een keihard werkende, geïnspireerde kunstenaar, die op een beslist mannelijke manier met naald en draad en andere verrassende materialen weet om te springen. T.S. Operetteprogramma in Doelen Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Rotterdamse Bestuurdersbond wordt er op 24 april een operetteprogramma gege ven in De Doelen te Rotterdam, aanvang 20 soliste Margit Schramm. Zij brengen muziek van Mozart, Carl Ziehrer, Johann Strauss, Robert Stolz, Emmerich Kalman, Granz Grothe, Richard Heuberger en Franz Léhar. Kaarten voor dit concert zijn a f 3,- per stuk verkrijgbaar bij de afdelingskantoren de aangesloten afdelingen en bij de nu... beduidend goedkoper Tobt U met ruimtegebrek, dan is dit etagebed een oplossing mocht Ulater verhuizen en over wat meer ruimte beschik ken, dan kunt U de twee bed den ook afzonderlijk gebruiken. Blankhouten stapelbed kom pleet met trapje en hekje 2 slaapplaatsen op de plaats van één. Een onverwoestbare blank beu kenhouten konstruktie, deze - slaapkombinatie met anti-her nia bodemkonstruktienu voor nog géén honderd vijftig gulden. met anti-hernia bodemkonstruktie Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver kopen wij op de Ie etage deze blankhouten stapelbedden, met trapje en hekje, afmetingen van elk bed 80 x 190 cm, nu alles

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1970 | | pagina 13