„We hebben het gevoel
dat er informatie
wordt achtergehouden
m
Alsof een
tehuis
alles
oplost..."
8:
2.9
jasca
iem
12.95
13.95
Zo simpel is het niet voor bejaarden
95
Werkgroep Milieubeheer Leiden
ii
«oor yy 95
RAC-West organiseert
2e Groenoordhalrit
Roeiwedstrijden
voor zeevarenden
TÏ
Mo
DE HAVENLOODS - DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1970
43-105
Er bestaat in Nederland geen landelijke inventarisatie van de mate van
de luchtverontreiniging. Er is geen enkele instantie, die daar enig
inzicht in heeft. Vaak worden gegevens achtergehouden, niet alleen
door de industrie, maar ook door de overheid. Het Instituut voor
Gezondheidstechniek TNO te Delft, dat zich zowel met metingen als
met onderzoek op dit gebied bezig houdt, krijgt bijvoorbeeld geen
informatie van het Rijk, om redenen, die niemand duidelijk zijn. Tot
deze ontstellende conclusie komt de afdeling Luchtverontreiniging
van de Werkgroep Milieubeheer van de Universiteit te Leiden, welke
werkgroep is ondergebracht bij het Zooölogisch Laboratorium,
afdeling Oecologie.
In maart van dit jaar werd door de
werkgroep aan honderd adressen een
vragenlijst gezonden over „meting, on
derzoek en organisatie in verband met
de bestrijding van luchtverontreini-,
ging". Het doel van dit onderzoek was
een inzicht te verkrijgen van wat er in
Nederland op dit gebied wordt gedaan,
welke mensen zich daarmee bezig hou
den, welke bedragen daaraan worden
besteed en hoe de onderlinge samen
werking is. Uit een in juni verschenen
interimrapport blijkt, dat men in deze
opzet niet is geslaagd, deels door ge
brek aan medewerking.
„We hadden al het idee, dat het niet
zou lopen. Dat is dan ook helemaal
uitgekomen. Er wordt heel vaak gesug
gereerd, dat er meer wordt gedaan dan
in de praktijk blijkt. Er zijn wel
verschrikkelijk veel commissies, maar
daar zitten veelal dezelfde mensen in.
Hun contacten zijn voor ieder ander
onduidelijk. In ieder geval wordt de
zaak niet erg efficiënt aangepakt", is
de mening van de heer W. P.
Prud'homme van Reine, die samen met
de heer I. Zorge aan deze materie
werkt. De gehele werkgroep, waaron
der ook de bestudering van de water
verontreiniging valt, staat onder leiding
van de heer A. A. Mabelis.
Van de honderd vragenlijsten had men
er op 1 juni zestig teruggekregen.
Sindsdien zijn er nog vijf tot zes
binnengedruppeld. In het interimrap
port wordt daarover gezegd: „Bij het
vergelijken van de gegevens dient men
er in de eerste plaats rekening mee te
houden, dat een aantal groepen nog
niet geantwoord hebben. Zo ontbreekt
bijvoorbeeld de hele toekomstige con
trole-organisatie, die in werking zal
treden na het aannemen van de wet
inzake de luchtverontreiniging, dus het
Directoraat-Generaal van de Volksge
zondheid, de Raad voor de Luchtver
ontreiniging, de Hoofdinspectie volks
gezondheid, belast met het toezicht op
de hygiëne van het Milieu en het
Rijksinstituut voor de Volksgezond
heid (RIV). Bij de laatstgenoemde
instellingen blijkt (volgens telefonische
informatie) onze vragenlijst gewoon
weggeraakt te zijn. Wij vragen ons
Juist omdat 't nog zo aan 't
begin van het nieuwe seizoen
is, verkopen wij deze nylon
anoraks, de fijne herfst- en
winterdracht voor kinderen,
voor een extra lage prijs!
Anoraks van nylon met water
afstotende finishing, met cour-
telle tussenvoering, helanca
manchetten en ritssluiting:
Een heerlijk warm jack, in vele
kleuren, gemakkelijk zelf te
wassen en snel droog.
courtelle
voering
116-140
146-170
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in het souterrain
nylon anoraks voor jongens en
meisjes met waterafstotende
finishing, courtelle tussenvoe
ring, helanca manchetten, 2
zakjes en ritssluiting, in de kleu
ren oker, groen, bruin, rood,
bordeaux en turquoise en de
maten 92 - 170, nu extra voor
delig.
Elke vrijdagavond tot 9 Uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Hoogovens
De gegevens, die de werkgroep ontving
van de industrie zijn zeer summier. De
Hoogovens springen er (ondanks hun
verontreiniging, red.) gunstig uit. Zij
Kampioenschap 70
m a chine schrijven
In samenwerking met de VEB, Vereni
ging tot bevordering en instandhou
ding van Examens voor Bedrijfstypis-
ten, en de VIFKA, Vereniging van
Importeurs en Fabrikanten van Kan
toormachines, organiseert het Ned. In
stituut voor Efficiency ter gelegenheid
van en tijdens de Efficiencybeurs 1970
op zaterdag 26 september in de Gla-
zenzaal van het RAI-Gebouw te Am
sterdam de wedstrijd om het Nationaal
Kampioenschap Machineschrijven
1970.
Deelneming staat open voor ieder die
over een grote typevaardigheid be
schikt. De volledige uitslag zal nog
dezelfde dag bekend worden gemaakt.
De opzet van de wedstrijd heeft enkele
wijzigingen ondergaan. Om het kam
pioenschap wordt gestreden in twee
categoriën: mechanische schrijfma
chines en elektrische schrijfmachines.
Voor de 'hoogst geclassificeerden wor
den door VIFKA en RAI Gebouw
N.V. aantrekkelijke geldprijzen be
schikbaar gesteld. In beide categorieën
zijn dit prijzen van 500, 400, 300,
200, 150 en 100 gulden. De algemeen
kampioen(e), dus de hoogst geclassifi
ceerde van beide categorieën, ontvangt
als vanouds de NIVE-wisselbeker.
Nadere gegevens: Ned. Instituut voor
Efficiency, Parkstraat 18, Den Haag,
tel. 070-614991.
daarom wel af hoe het dan met klach
ten en gegevens over luchtverontreini
ging zal gaan".
Verstek
Er zijn nog andere belangrijke instan
ties, die versték hebben laten gaan. Dat
zijn het Adviesbureau van de Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten, de
Commissie Luchtverontreiniging TNO,
de Commissie Bodem, Water, Lucht
van Rotterdam en Amsterdam em het
K.N.M.I.
„Over het algemeen zijn de gegevens,
die wij binnen gekregen hebben nog
moeilijker te interpreteren", aldus het
interimrapport. „Er is bijvoorbeeld
nauwelijks iets zinnigs te zeggen over
de gelden, die beschikbaar zijn voor
onderzoek naar de gevolgen van de
luchtverontreiniging. Duidelijk blijkt,
dat de belangstelling voor het pro
bleem pas vrij kort bestaat. Tien van
de 38 groepen bestaan pas een jaar of
nog korter. Het wetenschappelijk per--
soneel bestaat in hoofdzaak uit chemi
ci en technisch ingenieurs. Er blijken
geen medici, biologen en/of veterinai-
ren voor te komen, die zich geheel aan
het onderzoek van luchtverontreini
ging kunnen wijden".
De werkgroep vraagt zich daarbij af of
het wel zinvol is om zich uitsluitend
met „luchtverontreiniging algemeen"
bezig te houden. „Daar de invloed van
allerlei stoffen apart nog nauwelijks
bekend is en er geen goede' maat
bestaat voor algemene luchtverontrei
niging, dient men meer gedetailleerd te
werk te gaan. Dit geldt onverkort voor
de informatie-verstrekkende groepen".
In het rapport wordt gepleit voor meer
coördinatie, voorlichting en openheid
bij beleid en controle op het gebied
van het voorkomen van luchtverontrei
niging. Gegevens over luchtverontreini
ging in Den Haag werden enige tijd
vastgehouden, voordat men tot publi
catie overging. De gevens van Delft zijn
nog steeds niet voor publicatie vrijge-
„Toen er naar werd gei'nformeerd
waarom die gegevens niet werden vrij
gegeven, antwoordde men in Delft, dat
er in het rapport niets alarmerends
staat, zodat het dus ook niet gepubli
ceerd hoeft te worden", aldus de heer
Prud'homme van Reine. „Maar dat is
natuurlijk niet waar. We weten dat de
toestand in Den Haag ernstig is en ook
in het Westland en het Rijnmondge
bied. Dan zou het wel erg vreemd zijn
wanneer er in Delft, dat er precies
tussen in ligt, niets aan de hand zou
verrichten echt onderzoek naar de
gevolgen van de luchtverontreiniging,
waarvoor dan ook een budget van één
miljoen gulden beschikbaar is. „Zout
Chemie Botlek geeft op, dat vier che
mici elk een procent van hun tijd aan
luchtverontreinigingsproblemen beste
den, dus twintig uur per jaar of net
genoeg tijd om een brief per week te
lezen en te beantwoorden", aldus het
interimrapport.
„Ik heb zeer zeker het gevoel, dat er
informatie wordt achtergehouden",
zegt de heer Prud'homme van Reine.
„Ik geloof ook, dat men de mensen
onderschat. Bepaalde instanties heb
ben de gegevens wel, maar ze zeggen,
dat niemand ze kan interpreteren. En
als er dan rapporten verschijnen, stelt
men, dat het helemaal niet erg is.
Daardoor weet niemand precies wat er
aan de hand is, maar we mogen wel
stellen, dat het niet fijn gaat. Met de
luchtverontreiniging is het nog wel niet
zo erg als met het water, maar er moet
toch ook niet te veel meer bijkomen.
Het water kan helemaal niets meer
hebben. Daarom zit er in de bestrijding
van de luchtverontreiniging momenteel
een gevaar. Want als ze het uit de lucht
halen, wordt het in de bodem of het
water gestopt. Wat in de bodem zit,
komt ook in het water terecht en dat
kunnen we helemaal niet meer
hebben".
Indicator
De samenstellers van het rapport be
strijden ook de stelling, dat S02 (zwa-
veldioxyde) een indicator zou zijn
voor alle luchtverontreiniging. „Men
kan ook niet zeggen, dat kolibacter-
ieën indicators zijn voor de totale
verontreiniging van het water. Wel is
het zo, dat S02 het best te meten is.
Dat is niet mogelijk met PAN, het
cocktaileffect, dat van tijd tot tijd
boven het Rijnmondgebied optreedt.
PAN kan wel gemaakt worden, maar
niet bewaard, omdat het zeer explosief
is. In Amerika heeft men geprobeerd
PAN gekoeld op te slaan, maar daar is
de hele zaak ontploft. En als je een gas
niet kunt opslaan, kun je ook geen
meetapparatuur ijken. Dus is het niet
te meten".
Het interimrapport van de werkgroep,
dat overigens de publiciteit niet of
vrijwel niet heeft gehaald, is vooral
voor de overheid geen prettig docu
ment. Er blijkt uit, dat men, als er
tenminste iets wordt gedaan, langs
elkaar heen werkt, dat men geheimzin
nig doet met onderzoekresultaten en
dat men de zaak steeds weer opnieuw
probeert te sussen. Daarmee wordt
bereikt, dat niemand precies weet wat
er aan de hand is. En dat terwijl
wetenschapsmensen steeds weer op
nieuw een waarschuwende vinger op
steken. Maar pok zij gaan de mist in
wanneer ze trachten de zaak werkelijk
te bestuderen.
Jan Dijkstra.
U ziet dadelijk dat dit een vest
uit de duurdere klasse moet
zijnwij verkopen het dan
ook alleen tijdens deze speciale
aanbieding voor zo'n aantrek
kelijke prijs.
Chique damesvest gebreid van
astroan garens (gemakkelijk te
wassenmet moderne revers-
kraag, fully fashioned mouw
inzet en voorpand met ajour-
patroon.
Dit luxueuze vest verkopen wij
nu voor nog géén achttien gul-
troan
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
prachtige astroan damesvesten
met reverskraag, fully fashioned
mouwinzet en ajourmotief op
voorpand, in wit, beige, bruin,
bleu, licht en donker groen,
rood en cognac, maten
40 t/m 50
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Op vrijdagavond, 11 september organiseert het district 's-Gravenhage en Omg.
van de RAC-West, in samenwerking met de directie van de Groenoordhal te
Leiden, de 2e Groenoordhalrit. Dit is een automobielsportevenement volgens het
Nationaal Reglement voor Betrouwbaarheidsritten, uitgave KNAC 1969. Er kan
worden ingeschreven in drie klassen, namelijk:
A-klasse voor ervaren deelnemers;
B-klasse voor minder ervaren deelnemers; 7
C-klasse voor beginners in de rittensport.
Deze „2e Groenoordhalrit" is een o-
pen rit, en is verdeeld in twee trajecten
welke aaneensluitend gereden dienen
te worden. Het eerste traject, lengte
circa 60 km. is een eenvoudige
(C-klasse), respectievelijk gemodifi
ceerd (A- en B-klasse) oriënteringsrit
op basis van routebeschrijving. Het
tweede traject, lengte eveneens circa
60 km., moet worden geconstrueerd
door middel van een kaartleesop-
dracht.
De start zal plaatsvinden op vrijdaga
vond, 11 september in het restaurant
van de Groenoordhal te Leiden, Wil
lem de Zwijgerlaan 2. Starttijd deelne
mer nr. 119.30 uur.
Voor de hoogstgeplaatste deelnemers
in de drie klassen worden zowel voor
de bestuurder als voor de kaartlezer
fraaie prijzen ter beschikking gesteld.
Inschrijvingen kunnen ujtsluitend ge
schieden door middel van een inschrijf
formulier, dat met het wedstrijdregle
ment verkrijgbaar is bij
Het wedstrijdsecretariaat 2e Groe
noordhalrit 1970, Isabellaland 81,
'S-GRAVENHAGE. Telefoon (na
19.00 uur): 070- 832729.
Kantoor Groenoordhal, Willem de
Zwijgerlaan 2, LEIDEN. Telefoon:
01710- 20045.
De maatschappelijk werkenden van het
Instituut voor Maatschappelijk Werk,
van Gereformeerd Maatschappelijk
Werk en van Kerkelijk Sociale Arbeid
zitten allerlei dingen dwars. En dat
willen ze kwijt. Ze vinden dat er
hoognodig eens iets moet gebeuren aan
het centraal opnamebeleid voor bejaar
den. In een drietal artikelen, waarvan
hier het tweede, stellen wij hen in de
gelegenheid hun grieven en wensen
kenbaar te maken. Lezers die hierop
willen ingaan kunnen dit doen door te
schrijven aan: Aktiegroep, Korhaan-
straat 35 óf William Boothlaan 14,
Rotterdam.
Redactie
In ons eerste artikel vorige week constateerden wij een chaos in het beleid rond
de toewijzing van serviceflats voor bejaarden en verzorgingstehuizen. Een heel
ander aspect van het huisvestingsprobleem van de bejaarden willen wij hier
aanroeren. Ons inziens menen teveel mensen nog, dat de oplossing voor een groot
scala van moeilijkheden te vinden is door plaatsing van bejaarden in verzorgings
tehuizen. Ook een groot aantal bejaarden heeft zich deze mening laten
opdringen. Voorbeelden? Onze practijk geeft er genoeg:
Mevrouw A is 72 jaar, woont drie hoog, kan slecht trappen klimmen, is voor de
rest goed gezond. Moet zij daarom naar een verzorgingstehuis? Haar omgeving
vindt van wel. „Tenslotte moet, als je 72 jaar bent, een keuze maken". Maar kan
zij dat? Zou voor haaf de oplossing niet veel meer liggen in een benedenwoning?
Maar een benedenwoning is zo moeilijk te vinden, je kunt er bijna niet
aankomen. Moeten wij haar daarom adviseren naar een verzorgingstehuis te
gaan? Wat zou mevrouw A zélf het liefst willen? Heeft zij geen recht op een
keuzemogelijkheid? Wat is haar welzijn?
Mevrouw B is heel eenzaam en erg bang. Van haar familie leeft er nog één zus
die in Brabant woont. Kinderen heeft zij niet. Ook veel van haar kennissen zijn
weggevallen, dat gaat zo als je ouder wordt. Ook zij wil naar een verzorgingste
huis. Zou ze daar minder eenzaam zijn? Op een kamertje alleen; tussen mensen
die er lichamelijk misschien veel slechter aan toe zijn dan zijzelf, in een nieuwe,
onvoltooide buitenwijk, ver van haar vertrouwde leefsituatie. Misschien zou
mevrouw B het liefst naar haar zus in Brabant gaan, maar wie zal dat betalen?
Heeft mevrouw B werkelijk veel te kiezen? Als zij niet weet, dat er sociëteiten
zijn waar ze leeftijdsgenoten zou kunnen ontmoeten of culturele ochtenden waar
zij naar toe zou kunnen gaan?
Mijnheer C is weduwnaar, 75 jaar. Hij heeft nooit voor zichzelf behoeven te
koken. Heeft eigenlijk twee linkerhanden waar het huishoudelijke aangelegenhe
den betreft. Hij zit bovendien in een te grote woning. Moet hij daarom naar een
verzorgingstehuis? Als hij kleiner zou wonen, hulp zou krijgen in zijn
huishouding, misschien de warme maaltijden verzorgd via een dienstencentrum of
zo
Is de oplossing van een bejaardentehuis zo ideaal? Voor mensen die zichzelf
werkelijk niet meer zelfstandig kunnen handhaven wel. In bovengenoemde
situaties zouden wij graag vraagtekens zetten.
Hoe komt het dat in bovengenoemde situaties het verzorgingstehuis dikwijls als
enige oplossing wordt gezien? Een belangrijke factor lijkt ons te zijn, dat de
laatste jaren in allerlei publicaties door allerlei mensen een soort reclame-campag
ne is gevoerd voor de verzorgingstehuizen. Misschien was het aanvankelijk goed
en nodig te laten zien, dat het verzorgingstehuis van nü volkomen anders is dan
het oudenliedengesticht van vroeger. Maar is de balans op dit moment niet teveel
naar de andere kant doorgeslagen? Wordt het verzorgingstehuis niet teveel
geidealiseerd?
Voorlichting
Aan eerlijke voorlichting over de tehuizen moet nog veel gebeuren.
Vaak weten kinderen, familie en buren van bejaarden niet, dat zij de bejaarde, die
nog niet aan plaatssing toe is, naar een uiterst problematische leefsituatie
toeduwen. Wie naar een verzorgingstehuis gaat, gaat een andere leefwereld
binnen, gaat misschien zelfs een nieuwe levensfase in. Dit beseffen te weinig
mensen. De problemen komen dan, als men eenmaal in het tehuis is. De weg
terug is dikwijls versperd (huis opgezegd, spulletjes verkocht of weggedaan, je
wordt steeds ouder, je kunt eigenlijk niet meer terugDikwijls speelt er
angst mee bij het verzoek om inschrijving voor een verzorgingstehuis. Angst voor:
„Als er zich iets zou voordoen, dan ben je tenminste verzorgd".
Wij zullen naar de tijd moeten, dat „als zich iets voordoet, als de situatie urgent
wordt" er ook op redelijke termijn een plaats beschikbaar is. Zo goed als iemand
met een gebroken been of blindedarm niet maanden hoeft te wachten op een
plaats in het ziekenhuis. En voor een aantal van onze bejaarden is het
verzorgingstehuis een zeer goede, soms dringend noodzakelijke oplossing, wat wij
toch nog wel eens duidelijk willen onderstrepen.
Meedenken
Moet er dan niet méér gedaan worden aan die voorzieningen in de wijk en aan de
voorlichting over die voorzieningen? Moeten we daar niét allemaal véél meer mee
bezig zijn? Kan de bejaarde daar zelf niet over meedenken? Of ligt de toekomst
van ieder die ouder wordt vast: „Opgeruimd staat netjes
Is het bouwen van tehuizen niet veel kostbaarder dan het creëren van goede
voorzieningen in de wijk? Gaat het bij het bouwen van tehuizen wel altijd echt
om het WELZIJN van de bejaarden? Zowel het bouwen van tehuizen en
woningen voor bejaarden als het creëren van voorzieningen gebeurt over de
hoofden van de bejaarden heen. Wordt het niet hoog tijd dat we van de bejaarden
zélf horen wat zij nu werkelijk willen en nodig hebben? Waar blijft het récht van
inspraak van de bejaarden zelf? Zijn de bejaarden zich er van bewust, dat zij dit
recht hebben, dat zij zich niet als onmondige kinderen behoeven te laten
behandelen? Wanneer wordt de bejaarde zelf kritisch en aktief op dit gebied?
Iets voor de bonden misschien? Of voor de bejaardenpartij 65plus die wij sinds
kort kennen?
We hebben de indruk, dat veel mensen véél gelukkiger zouden kunnen zijn als zij
meer zicht kregen op de mogelijkheden en de onmogelijkheden.
Op onze schoenen-afdeling
staan ze voor U klaar, deze
echt suède lederen schoenen
(en wat kunt U beter hebben
dan zo'n soepel natuurpro-
dukt).
Suède lederen damesmolière,
een ideale gemaksschoen keu
rig afgewerkt, met ijzersterke
zool en prima pasvorm per
paar voor nog géén negen gul-
\/anaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de schoenen
afdeling, entresol, deze suède
lederen damesmolières met oer
degelijke zool, in de maten
36 t/m 40 in de kleuren
bruin en beige
per paar
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Ter gelegenheid van het feestelijk her
denken van 25 jaar opbouw van de
stad Rotterdam nodigt het Comité
C'70 dat de festiviteiten rondom dit
gebeuren organiseert gezagvoerders, of
ficieren en overige bemanningsleden
aan boord van de in de Rotterdamse
havens liggende schepen uit tot deelna
me aan een internationale roeiwed-
strijd voor scheepsbemanningen op za
terdag 29 augustus. Deze wedstrijd
welke om 's middags 1 uur aanvangt,
vindt plaats op de rivier de Maas,
beoosten de Maasbruggen langs de
noordelijke oever (Rederij Tieleman-
Oosterkade). De afstand bedraagt 400
meter.
Er wordt geroeid in gelijkwaardige
sloepen, die voor dit evenement wor
den afgestaan door het opleidingsschip
voor de handelsvaart „Nederlander".
Gelegenheid tot aanmelden uiterlijk
vrijdag 17.00 uur, in noodgevallen tot
zaterdag 10.00 uur bij: Gem. bureau
„Sociale Zorg voor Zee-, Rijn- en
binnenvaart", Schiedamse Vest 44e,
telef. 133999; tevens bij alle zeemans
tehuizen en scheepsagentschappen.
Het is altijd een prettige ge
dachte als U nog een paar
extra nylons in voorraad heeft,
nu kunt U Uw voorraadje uit
breiden met 5 paar mooie
naadloze nylons.
Ragfijne naadloze nylons in
plain met teen- en hielverster-
king,. nylons van strikt eerste
keus, nu per 5 paar voor nog
géén drie gulden.
Prachtige kousen, vergelijkbaar
met de beste op kousengebied,
5 paar, per paar voor nog géén
zes dubbeltjes.
5 paar
naadloze
nylons
in plain
eerste keus
teen en hiel
versterkt
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
kwaliteits nylons, in diverse
kleuren en de maten 8V2
t/m 11 per 5 paar van
dezelfde maat t\t\
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
