Amerika bindt strijd aan
met luchtverontreiniging
5.9
V
1.
98c
Daverende, dreunende draf
in Bossche Brabanthallen
98
95
Grote steden over
koopavond-drempel
Effectieve methodes in ontwikkeling
't Is mis
DE HAVENLOODS - DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1970
Hij is ongeveer 26 jaar. Al jaren werkt
hij in de horeca en dan speciaal in
de seizoensector. Hij is een van de
vele kelners, die op zomerse dagen
op terrasjes en in paviljoens van een
onzer badplaatsen ons het ,,zo koud
mogelijke pijpje bier of flesje cola
komt brengen.
Jaren heeft hij op de Scheveningse
boulevard gelopen. „Ik liep op een
van de beste terrassen van Scheve-
ningen, maar dat was ook niks
meer". Tegenwoordig is hij kelner
in Hoek van Holland.
Op een van de winderige september
dagen met nog slechts een enkele
verloren toerist in de zaak en met
een zich tot door-de-weeks dagjes
mens ontpopte staker, die wat ver
rukt de hoeveelheid voor de poort
van Europa wachtende schepen be
kijkt vanachter zijn echte koele
pilsje, zegt onze kelner: 't is mis".
De balans van het nu toch wel voorbije
seizoen opmakend schudt hij het
hoofd: 't Is niet meer interessant
tegenwoordig. Geen wonder, dat er
haast geen kelners meer te krijgen
zijn. Wat verdien ik nou vandaag. Je
loopt honderd keer op en neer voor
twee koffie, voor 'n borreltje, voor
'n pilsjeen wat heb je dan
verdiend aan het eind van de dag,
misschien twintig piek. Neen, zoals
het momenteel hier gaat is 't hele
maal mis.
Voor het seizoen ben ik met 'n vriend
bezig geweest om die zaak daar te
kopen. We moesten 30 rooien beta
len, maar liepen het risico, dat hij
volgend jaar daar moest verdwijnen.
Momenteel zit er een ouder echt
paar in. Die wilden hem wel aan ons
kwijt. Maar met de onzekerheid,
dat je er volgend jaar niet meer mag
draaien kun je zoiets toch niet
doen. Die ouwetjes hebben de ze
kerheid, dat als hun zaak daar moet
verdwijnen, dat de gemeente zou
zorgen voor 'n andere zaak. Die
belofte zou echter vervallen als de
zaak in andere handen ging.
Nenn, 't gaat niet best hier. Voorheen
kon je in het seizoen nog wel zoveel
verdienen, dat-je met wat je over
spaarde en de WW-uitkering de win
ter doorkwam, maar dat gaat niet
meer. Als je in 't volle seizoen, zoals
meestal, vijftien uur per dag op je
benen staat, nou dan ga je mis
schien met\ driehonderd gulden
schoon naar\huis, maar dan moet je
wel in een van de beste zaken hier
staan. De tijden van honderd gulden
per dag zijn voorbij.
Trouwens, wat is er nou nog hier te
beleven. Duitse toeristen zie je ook
zoveel niet meer. Als ze slecht weer
hebben, als vandaag, wat moeten ze
dan? Niks. Als het geen weer voor
het strand is, dan valt er helemaal
niets te' beleven en proberen iets
moderns uit de grond te stampen,
dat lukt gewoonweg haast niet. Je
krijgt geen poot aan de grond.
Natuurlijk, ik weet wel, om iets op te
zetten moet je risico's nemen, maar
de gok die je hier moet wagen is
gewoon bezopen. Ik zei daarnet al
van die zaak ginds. Dat is vragen om
je faillissement. Op het strand was
er 'n zaak te krijgen: 35 duizend
gulden meneer. Als je je best hebt
gedaan, heb je zelf misschien tien
duizend en dan kan je van de
brouwerij misschien wel de rest
lospeuteren, maar wat gebeurt er als
toevallig het strandseizoen tegen
zit. Centjes pleiten.
Neen, Hoek van Holland bloedt op
deze manier dood. 'n Pretcentrum
met bowling of zo, zou de aantrek
kingskracht kunnen vergroten, maar
daarvoor komt de kans gewoon
niet. En dan nog de overkant. Zie je
die blauwe pijp daar, nou wat die er
de laatste tijd uitgooit het is
onvoorstelbaar. Straks dan nog die
Hoogovens en Hoek van Holland
heeft zijn tijd gehad".
Onnozel vragen we of die Hoogovens
dan werkelijk ook gaan komen:
„Natuurlijk meneer. Dacht u van
niet? Kom nou. Hoogstens als die
Groningers blijven trekken, maar
voorlopig hebben ze alvast maar
twee kranen neergezet. Kijk, daar,
die twee blauwe. Dat doen ze niet
zomaar. Reken maar dat die Hoogo-
Terwijl de benzinemaatschappijen ons nu nog bezig houden met
„schone" brandstoffen, worden in de Verenigde Staten daadwerkelij
ke stappen ondernomen om het probleen van de luchtvervuiling op te
lossen. Zo heeft de Amerikaanse regering dë autoindustrie een
ultimatum gesteld. Vóór 1975 moeten er auto's op de weg zijn met
motoren, waarin een zo volledig mogelijke verbranding van de
benzine plaatsvindt. Een van de voornaamste boosdoeners van de
luchtvervuiling, de auto, wordt zodoende getransformeerd tot een
„brandschoon" transportmiddel.
Ook voor de overige milieu-vervuilers,
smoke, fog, smog of welke namen men
ook heeft gevonden voor de vette',
pluimen, die dagelijks uit schoorstenen
de atmosfeer inbraken, wordt naarstig
naar een oplossing gezocht.
In de Verenigde Staten - het pro
bleem is daar het grootst en de bestrij
ding het verst gevorderd - worden
talrijke methodes beproefd. Het meest
veelbelovende project wordt uitge
voerd door de North American Rock
well fabrieken. In laboratoria van de
Atomics International Division van dit
bedrijf is men op het spoor gekomen
van een bijzonder vernuftige „ontvui-
ling" van uitlaatgassen. Niet alleen
wordt hierbij het gevaarlijke zwaveldi-
oxyde (S02) aan de gassen onttrok
ken, het wordt bovendien geschikt
gemaakt als verkoopproduct voor de
industrie!
Op deze wijze wordt een investering
voor de bestrijding van de luchtvervui
ling rendabel, ja zelfs winstgevend voor
een bedrijf. De verkregen producten,
zwavel en zwavelzuur, zullen honder
den miljoenen dollars opleveren. Hier
over straks meer.
Wij zijn het achtste decennium van de
twintigste eeuw ingegaan met een gro
tere betrokkenheid bij de hedendaagse
problematiek. Een betrokkenheid, die
in de geschiedenis van de mens haar
weerga niet kent. De menselijke massa-
Natuurlijk moet gordijnstof
voor 100% naar Uw zin zijn
U kijkt er per slot van rekening
weer jaren tegenaan.
En als U van het luxe en ro
mantische interieur houdt is
deze stof dat ongetwijfeld
Satindruk overgordijnstof in
mooie kwaliteiten en prachtige
dessins en kleurstellingen. Koop
ze nu voor de zit-, huis- of
slaapkamer, fraaie gordijnstof,
nu per meter voor nog géén
zes gulden.
satin druk
120 cm breed
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage mooie
kwaliteiten satindruk overgor
dijnstof in diverse aparte kleu
ren en dessins,
120 cm breed,
per meter
INVALIDEN ALGEMEEN BURGERLIJK
PENSIOENFONDS
In het „georganiseerd overleg" is gevraagd om behalvi
enz. voortaan ook aan invalide leden en gepensionei
tegemoetkorr
De 80 - of r
ontvangen en bovendien voor elk studerend kind, waarvoo
ontvangt, f 15,40 per maand. Ongehuwden - niet-kostwinne
Wij zullen proberr
alide kostwinner/kostwinster
H. Jorri
na. Cipreslaan 50 te Rotterdam opgeven:
nbtenaren, leraren
ran het B.P.F. een
regering geweigerd,
ru f 450,- per jaar
men kinderbijslag
s f 225,- per jaar.
iftelijk - per
le passiviteit heeft voor een aanzienlijk
deel plaats gemaakt voor een bewust
zijnsverruiming, een mentaliteitsveran
dering. Of gewoon bezorgdheid heeft
de mens de ogen geopend. Deze be
zorgdheid leidde en leidt nog tot pro
test. Nooit eerder is de mens zo in de
weer geweest voor zijn welzijn. Nooit
eerder was men er van bewust dat de
industriële revolutie, die zich in de
afgelopen decennia heeft voltrokken,
zo'n gevaar voor de mens zou opleve-
In een land waar zich de problemen
nog hoger opstapelen dan in Neder
land, Amerika, wordt de regering ge
dwongen om harde maatregelen te
nemen ter bescherming van de bevol
king. Jaarlijks worden hier 173 miljoen
ton afvalstoffen de dampkring ingespo
ten. Dit komt neer op bijna een ton
voor elke man, elke vrouw, elk kind in
de VS per jaar.
Golf van actie
De maatregelen, die president Nixon
heeft moeten nemen - onder druk van
de kiezer, wiens mening sterk werd
beïnvloed door de protesterende en
actievoerende minderheidsgroepen -
resulteerden in een golf van activitei
ten. Voornamelijk in 4e laboratoria
van grote bedrijven en van universitei
ten (die overigens voor een belangrijk
deel weer door die bedrijven worden
gesponsored).
Alternatieve benzine wordt op de
markt gebracht. Deze bezine heeft een
inspuiting (dope) ondergaan, waardoor
een meer volledige verbranding tot
stand komt. Zegt men. Gebleken is dat
deze nieuwe benzine slechts gedeelte
lijk de uitlaatgassen vrijwaart van de
gevaarlijke koolwaterstoffen. Sommige
merken verminderen het koolmonoxy-
de-gehalte in het geheel niet. Andere
soorten ontwikkelen een extra hoe
veelheid stikstof. Ook niet bevorderlijk
voor een gezondere atmosfeer op deze
planeet, nog afgezien van de relatief
ongevaarlijke eindproducten kooldi-
oxyde en water, die in ieder geval ook
nog in de „schone" uitlaatgassen voor-
Om de atmosfeer in Nederland te
verlossen van de drie miljoen kilo lood
(ongeveer een kwart kilo per persoon)
die jaarlijks uit de uitlaten van de
Nederlandse auto's vrijkomt, zullen
andere, meer rigoreuze maatregelen
genomen moeten worden. Gedacht
wordt aan een soort na-verbrander
(afterburner) als tussenfase voor de
overgang naar de ideale automotor. In
principe komt het er op neer dat de
gassen in de uitlaat met brandstofinjec
tie opnieuw tot ontploffing, dus tot
meer volledige verbranding komen.
Bereidheid
Hoe dan ook, de grote bedrijven blij
ken in ieder geval bereid iets te onder
nemen tegen de luchtvervuiling. Al is
de kreet: „Gebruik merk X en u rijdt
met een schone motor en u helpt de
luchtvervuiling bestrijden" nog zo be
spottelijk. Uit brochures van de Esso,
Mobil en Shell blijkt dat miljoenen
worden geïnvesteerd voor de milieuver
betering. Vier tot zeven procent van de
bouwkosten van olieraffinaderijen
wordt hiervoor in beslag genomen.
Voor chemische fabrieken is dit per
centage zelfs hoger, beweert de Ko
ninklijke Shell.
Professor Bromley, hoogleraar aan de
universiteit van Californië in Berkeley,
heeft een methode ontwikkeld, die het
gevaarlijke zwaveldioxyde, het voor
naamste bestanddeel in de uitlaatdam-
pen van fabrieken en bedrijven, on
schadelijk maakt. Deze zwaveldioxyde,
mede de oorzaak (onder invloed van
de zon) van de beruchte smogwolken
boven New York, Los Angeles, Chica
go, maar ook Tokio, Londen en zoals
enige weken geleden: boven Rotter
dam, kan onschadelijk worden ge
maakt met doodgewoon zeewater.
Het gas dat bij verbranding van vaste
brandstoffen vrijkomt, wordt volgens
de methode van de hoogleraar eerst
afgekoeld en dan door een ruimte
geleid, waar het door zeewater wordt
gereinigd. Daarna wordt het gas verhit,
alvorens het in de atmosfeer wordt
geblazen. Volgens professor Bromley
een goedkope manier om het vervaar
lijke zwaveldioxyde te neutraliseren.
De moeilijkheid is echter het „besmet
te" zeewater. Onderzocht wordt of dit
water, dat weer in zee moet worden
afgevoerd, schadelijk is voor de mens.
Vier miljard
De strijd tegen de luchtvervuiling
- vooral door electriciteitscentrales -
is in de VS reeds vijftien jaar gaande.
Geschat wordt dat tot nu toe vier
miljard in research is gestoken. Een
scala van mogelijkheden, die de moder
ne wetenschap momenteel ter beschik
king staat, wordt onderzocht, om de
vervuiling het hoofd te bieden. Er
wordt zelfs gebruik gemaakt van laser
stralen (gebundelde lichtstralen) om de
luchtvervuilende deeltjes te meten en
te registreren. Chemische oplossingen
worden toegevoegd aan de uitlaatdam-
pen en ingewikkelde chemische verbin
dingen uitgeprobeerd. Het ene project
nog kostbaarder dan het andere.
Doeltreffend lijkt het' project van
North American Rockwell. Bij de Ato
mics International Division hebben ge
leerden een proces uitgedacht dat niet
alleen de zwaveldioxyde van de uitlaat
gassen scheidt, maar het bovendien
verwerkt tot een bruikbaar product.
Het proces wordt genoemd het Molten
Carbonate Process. De zwaveldioxyde
wordt hierbij verwijderd van de ver
brandingsgassen van vaste brandstof
fen, zoals die ondermeer bij energie
centrales worden gebruikt.
Dr. Don MacKenzie, manager van de
Chemistry Technology Group legt uit:
„De gassen worden, samen met ge
smolten zout, verhit tot ongeveer 800
graden F., waardoor een bepaalde
zoutoplossing ontstaat. De koolwater
stof, die tijdens dit proces vrijkomt,
wordt gebruikt om zwavel of zwavel
zuur te produceren. Beide zijn goed
verkoopbare producten".
Goudmijntje
Woordvoerders van North American
Rockwell voorzien een goudmijntje,
als dit nieuw ontdekte procédé in de
praktijk voldoet. De verkregen produc
ten, zwavel en zwavelzuur zullen de
Amerikaanse industrie enkele honder
den miljoenen dollars opleveren. Bo
vendien wordt het dan aanbevelings-
waard om goedkopere brandstofsoor
ten te gaan gebruiken met een hoger
zwavelgehalte. Het benodigde zout is
relatief goedkoop. Over ongeveer een
jaar hoopt men dit unieke systeem te
beproeven.
De research in de laboratoria is nog in
volle gang. North American verwacht
dat tussen 1975 en 1990 de industrie
veelvuldig gebruik zal maken van deze
methode. President Nixon zei het al in
de State of the Union Message van dit
jaar: „Ik voorzie dat Amerika belang
rijke stappen gaat ondernemen om de
luchtvervuiling te stoppen". Als de
stappen werkelijk zo doeltreffend blij
ken als ze er volgens de North Ameri
can methode uitzien, zijn we inder
daad op weg naar een effectieve be
strijding van de luchtvervuiling. En dat
het „slechts" een kwestie is van geld,
wordt in Amerika wel bewezen. Tech
nisch is het mogelijk de milieuveront
reiniging te beperken en zelfs te stop
pen. Het Amerikaanse Departement
voor gezondheid, onderwijs en sociale
zaken heeft ondermeer de North Ame
rican Rockwell fabriek zes miljoen
geschonken als vergoeding voor de
researchkosten, die overigens in de
tientallen miljoenen guldens lopen.
Willem Offenberg.
Vrijdag 18 en zaterdag 19 september,
twee dagen lang, is de Brabantse
hoofdstad straks paardenstad. Die da
gen zijn gereserveerd voor de Nationale
Kampioenschapstentoonstellingen van-
de Koninklijke Vereniging „Het Neder-
landsche Trekpaard", die in en rond de
Bossche Brabanthallen wordt gehou
den.
Wat „Den Bosch" dit jaar brengen
zal? De inschrijvingen - te begin
nen - overtreffen de stoutste verwach
tingen. Een driehonderd Trekpaarden
- machtige athleten als geen ander -
en een tweehonderd Haflingers - het
kleine sierlijke en lichtvoetige vospaard
uit de Tiroler Alpen - alsmede circa
100 Dartmoor-kinderrijponies strijden
die dagen om prijs en premie.
Vrijdag 18 september vinden onder het
dak van de uitgestrekte Brabanthallen
de individuele keuringen plaats. Dan
gaan die vele Trekpaarden, Haflingers,
Haflo-Arabe's en Dartmoors - het
puikje van de Nederlandse paardensta-
pel - stuk vopr stuk aan het keurend
en speurend oog van de talrijke juryle-
Nu verkopen wij mini panty
nylons, maar dat is niets bij
zonders zult U zeggenwat
echter wel bijzonder iswij
verkopen ze nu in dé 10 mode
kleuren van deze winter.
Mini panty nylons met ver
sterkt broekje en teenverster
king, geschikt voor de japon-
maten 36 t/m 44, nu in de
kleuren aubergine, bordeaux,
cognac, oudrose, smoke, grijs,
donkerbruin, middenbruin,
ivoor en oranje, per stuk voor
nog géén twee gulden.
mini panty nylons
met versterkt broekje
en teenversterking
in 10 modekleuren
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
mini panty nylons in de kleu
ren aubergine, bordeaux, cog
nac, oudrose, smoke, grijs,-don-
kerbruin, middenbruin, ivoor
en oranje, geschikt voor de
japonmaten
36 t/m 44,
den voorbij. Zaterdag 19 september
komen in de voormiddag - nu buiten
op de sintelbaan en grasmat van het
concoursterrein - de vaderpaarden
met hun afstammelingen voor het
voetlicht. En daarna, later in de voor
middag, is het allergrootste moment
aangebroken. Dan treden de besten der
besten voor de nationale kampioensti
tels-1970 in het strijdperk.
Het namiddagprogramma - het start
sein wordt om 13.00 uur gegeven
vermeldt vooreerst het défilé van de
bekroonde ponies en paarden met de
kampioenen aan het hoofd. Het pro
gramma vermeldt verder o.m.een
speciale demonstratie van de Haflin
gers, het feestelijk optreden van de
Plattelandsjongeren, het „uitreiken"
van de hoofdprijs - een stamboek-
merrieveulen - van de prijsvraag „Wie
wordt kampioen? en niet te vergeten
de demonstratie van de 4-, de 8- en de
16-spannen, die in daverende draf, met
dreunende roffels van vele paardenhoe
ven, voorbij de volgepakte tribunes
zullen stuiven.
Voor een speciale manifestatie zal dit
jaar optreden het Hessisches
Landgestüt Dillenburg (W-Duitsland)
dat, naast indrukwekkende demonstra
ties, met een groot aantal aangespan
nen hengsten van verschillende rassen,
ook voor een spectaculair show- en
slotnummer zal zorgdragen.
Smog in New York
„De grote steden komen langzaam
over de koopavond-drempel", zo
wordt geconstateerd in het zojuist
verschenen septembernummer van de
Consumentengids. Dit voorjaar maakte
de Consumentenbond een overzicht
van de plaatsen met een koopavond.
Daarbij bleek dat Drente aan de kop
stond en dat de grote en grotere
gemeenten ver achter bleven. „Sinds
maart is het koopavond-front echter
aardig in beweging gekomen", zegt de
Consumentenbond. „De steden met
meer dan 100.000 inwoners liggen
daardoor niet meer zo duidelijk achter.
Arnhem, Hilversum en Rotterdam had
den al een koopavond. In Amsterdam,
Apeldoorn, Eindhoven, Nijmegen en
Utrecht is men hevig in de weer".
De Consumentenbond hoopt, dat de
Sociaal-Economische Raad positief zal
reageren op het voorstel van de staats
secretaris van Economische Zaken om
in de wet te bepalen, dat op de eerste
vrijdag van elke maand een koopavond
mag worden gehouden, zonder dat
daarvoor een besluit van de gemeente
raad nodig is. Een koopavond per
maand zal menige gemeente over de
drempel helpen en de stap naar een
wekelijkse koopavond vergemakkelij-
Leningen
Vorig jaar stelde de Consumentenbond
een onderzoek in naar de kosten van
persoonlijke leningen en afbetalings
krediet en pleitte daarbij voor verplich
te vermelding van het werkelijke per
centage, opdat de kredietnemer zelf
kon nagaan waar hij het goedkoopst
uit is. Dit pleidooi had een reactie tot
gevolg van de afbetalingsfinanciers en
de partculiere bedrijven, die zich met
het verstrekken van persoonlijke lenin
gen bezighouden. „De consument
kan" - zo werd van die kant gezegd -
„zeer goed de voordeligste weg kiezen.
Hij hoeft slechts te vergelijken waar hij
per maand het minste hoeft terug te
betalen".
In de Consumentengids van september
is een consument beschreven die
f 1.000,— wil lenen en in een jaar
afbetalen. Welke aanbiedingen komt
hij tegen? Hoe worden ze gepresen
teerd: Wat kan hij vergelijken? Het
blijkt, dat het alleen maar vergelijken
van het per maand te betalen bedrag
geen eenvoudige zaak is.
„Daarom nogmaals, waarom wordt van
de goede gewoonte de kredietprijs uit
te drukken in een jaarpercentage afge
stapt waar het persoonlijke leningen en
afbetalingskredieten betreft? Omdat
de consument vooral niet mag weten
wat hij in werkelijkheid betaalt? En
omdat een op dit gebied prijsbewuste
consument de onderlinge prijsconcur
rentie in de hand zou werken met als
gevolg lagere tarieven en lagere win
sten? aldus de Consumentenbond,
die hoopt dat de Kamerleden er het
hunne toe zullen bijdragen om meer
duidelijkheid te bereiken.
VERLOREN
|^!nttebbeeiZoXnb|ien10
de heer Kerskens, Electro-
weg 26, Rotterdam of bh
weekblad De Havenloods,
Westblaak 79 (6e etage).
Het probleem van zoekgeraakte
schoenen is meteen van de baan
met zo'n handige schoenen-
zak, die maar weinig ruimte in
beslag neemt.
Praktische schoenenzak van
leuk geribbeld plastic, geschikt
voor zes paar schoenen koopt
U nu in diverse vrolijke kleu
ren voor nog géén één gulden.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij op de parterre deze handi
ge schoenenzakken, geschikt
voor zes paar schoenen,
in diverse leuke
kleuren
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
