DE HAVENLOODS
Ruim 10.000 inzendingen
"Wij zijn onschuldig
en bevel is bevel
Kip was de Vos te slim
KLEEF OF NEURENBERG?
...en de Rest moet brokken lijmen
Oecumenische
dienst voor
gehandicapten
dinsdag, 3 november 1970
19e jaargang, no. 55
EDITIE
SCHIEDAM
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM - VLAARDINGEN - KRIMPENERWAARD E. O. HOOFDKANTOOR: WESTBLAAK 25. ROTTERDAM. TEL. 132170. - OPLAGE 255.000
I f
MAAR INTUSSEN: DANK U VOOR DE MARKEN..
Het proces, dat momenteel door het Landesgericht in de Duitse stad
Kleef wordt gevoerd tegen veertien verdachten van de Hamburger
Lloyd, die ervan worden beschuldigd chemisch afval in de Rijn te
hebben geloosd, vertoont opmerkelijke gelijkenissen met de Neuren-
berger processen. Ook nu weer is er sprake van een misdaad tegen de
mensheid deskundigen hebben verklaard, dat twintig miljoen
mensen afhankelijk zijn van het Rijnwater als drinkwater - en ook nu
weer proberen diegenen, die uit hoofde van hun functie de
verantwoordelijkheid moesten dragen, vol te houden, dat ze niet
alleen onschuldig zijn, maar dat ze ook van niets hebben geweten. De
kapiteins van de schepen, die minstens 20.000 ton van het chemische
afval van de Caltex in de Rijn hebben geloosd, voeren aan, dat ze het
wel moesten doen, omdat zij anders ontslagen zouden worden. Voor
hen gold dus, dat een bevel een bevel is en ondertussen streken zij één
mark op voor elke ton giftige smurrie, die zij in de Rijn deponeerden.
anderen, die buiten schot blijven. Zo is geloosd. „In het contract stond duide
lijk, dat de Hamburger Lloyd verant
woordelijk was voor het afval, zodra
het in de schepen was gepompt. Het
afval was dan het eigendom
het een interessante vraag waar de
verantwoordelijkheid voor het afval bij
de Caltex eindigde. De raffinaderij in
Raunheim had van de deelstaat Nord-
rhein-Westfalen uitdrukkelijk de op- Hamburger Lloyd en de Caltex had
dracht het afval op een zodanige wijze verder niets
af te voeren, dat er geen nadelige
gevolgen zouden zijn. Een installatie
voor de vernietiging van het afval zou
zo duur uitkomen, dat de concurren
tiepositie van de raffinaderij zou wor
den bedreigd.
Aanvankelijk werd de rommel afge
voerd door de Rotterdamse rederij
Van Ommeren, die het spul naar Rot
terdam braoht, waar het werd overgela
den in tankers, die het naar zee brach-
.ten. Volgens deskundigen waren er
zelfs risico's verbonden aan het lozen
op zëe, maar zolang men de nodige
vergunningen had, was er niets aan de
Tot zover was de zaak, wat de verant
woordelijkheid Van de Caltex betrof,
in orde. Toen kwam het aanbod van de
Hamburger Lloyd, die twee mark per
ton onder de prijs van Van Ommeren
lag. De Caltex greep dit financiële
voordeel gretig aan, hoewel men wist,
dat i het voor die prijs niet kon. Dit
kwam op de rechtszitting te Kleef
duidelijk tot uiting.
Verantwoordelijk
Toch yroeg niemand by Caltex zich af
hoe dat mogelijk was. De adjunct-di
recteur van de Caltex-raffinaderij in
Raunheim, ir. A. Kuil, verklaarde vori- -
ge week woensdag in Kleef tegenover
ons, dat hij geen enkele morele verant-
DE HAVENLOODS
Weekblad voor Rotterdam en randge
meenten wordt elke dinsdag en donder
dag huis aan huis bezorgd.
Hoofdredactie: ktoeksema.
Hoofdkantoor: ^tstblaak 25, Rotter
dam. Postbus 1980. Tel. 010 - 132170.
Giro 18344.
Wordt elke dinsdag en donderdag huis
aan huis bezorgd.
ADVERTENTIES voor de donderdag-
uitgave, buitenedities, kunnen tot dins
dag 18.30 uur worden ingezonden en
voor de stad Rotterdam tot woensdag
11 uur aan het hoofdkantoor te Rotter
dam. Voor de dinsdaguitgave tot vrijdag
16 uur en schriftelijke opdrachten
maandagmorgen, lc post.
REDACTIE kan tot dinsdag 16 uur
worden ingezonden aan het hoofdkan
toor te Rotterdam voor de donderdag-
uitgave. Voor de dinsdaguitgave tot
vrijdag 12 uur.
8 STADSEDITIES ROTTERDAM
(Rotterdam-Rechter Maasoever, Capelle
a.d. IJssel, Bleiswijk, Berkel en Roden
rijs, Nieuwerkerk a.d. IJssel en Berg-
schenhoek. Oplage 172.500).
EDITIE SCHIEDAM. Schiedam -
Kethel. Oplage 30.000.
EDITIE VLAARDINGEN. (Vlaardin-
gen, Maassluis, Maasland, Maasdijk,
Hoek van Holland. Oplage 37.000).
EDITIE KRIMPENERWAARD. (Krim
pen a.d. IJssel, Krimpen a.d. Lek,
Ouderkerk a.d. IJssel, Stolwijk, Bergam
bacht, Ammerstol, Berkcnwoude,
Schoonhoven. Oplage 15.500.)
BEZORGING. Als u „De Havenloods-
niet heeft ontvangen kunt n voor de
donderdag-uitgave tot vrijdagmiddag 12
uur onze afdeling inspectie bellen:
132170, toestel 51. Voor de Vlaarding-
se editie 344349. Voorde dinsdagkrant
kan men dezelfde nummers bellen tot
woensdag 12 uur
te maken",
aldus ir. Kuil. Toch blijft het feit
bestaan, hetgeen hij tegenover ons ook
toegaf, dat de verantwoordelijkheid
voor het op een zinnige manier kwijt
raken van het spul, door de deelstaat
Nordrhein-Westfalen was opgelegd aan
de Caltex en niet aan de Hamburger
Lloyd.
Als de schepen in Rotterdam aankwa
men, waren zij nagenoeg leeg. Wat er
nog in zat, werd gewoon in de Rotter
damse haven geloosd bij het bedrijf van
Booij, zo heeft Kriminal-Hauptkom-
mandant Kuhnert in Kleef verklaard.
Later, toen de Hamburger Lloyd door
de Duitse waterpolitie, die belast is
met het opsporen van verontreinigings
delicten, was betrapt, kwam er een
nieuw contract tot stand tussen de
rederij en Caltex.Toen mocht de i cd rij
het afval alleen naar Rotterdam - later
Amsterdam, waar het vernietigd werd,
een mogelijkheid, die experts overigens
ook betwijfelen - vervoeren voor de
prijs van DM. 6 per ton. Dat betekent
dus, dat de Hamburger Lloyd Dm. 8
verdiende op elke ton afval, die zij op
de Rijn liet lozen, alleen al door het
niet nakomen van het vorige contract.
De kapiteins kregen daar één mark per
ton voor, zodat er voor de rederij nog
een fikse winst overbleef.
Vreemd is echter, dat de Caltex het
afval nog steeds door de Hamburger
Lloyd liet vervoeren, ook na de gecon
stateerde overtredingen. De Caltex
heeft de rederij ook geen proces aange
daan wegens het niet nakomen van het
vorige contract. Men zou daar de
conclusie uit kunnen trekken, dat er
toch geen andere eerlijke rederijen
zouden zijn, een conclusie, die ir. Kuil
niet bestreed.
Tenslotte is er nog de vraag of men een
moordenaar verantwoordelijk kan stel
len voor alle misdaden op de gehele
wereld. Het is een onzinnige vraag,
maar de verdedigers van dr. Jürgen
Berthold, de directeur van de rederij,
proberen het wel op die toer te gooien.
Zij komen tijdens het proces herhaal
delijk aandragen met afsschrikwekken-
de en astronomisch klinkende cijfers
over de totale vervuiling van de Rijn.
Zij trachten daarmee aan te tonen, dat
de chemische afval, die door de sche
pen van de Hamburger Llöyd in de
Rijn werd gepompt, maar een vinger
hoed vol is, vergeleken bij het vuil, dat
er in totaal inkomt en zij willen de
zaak dus zo draaien, dat men de
mensen van de Hamburger Lloyd niet
mag veroordelen wegens moedwillige
vervuiling, terwijl men anderen ge
woon hun gang laat gaan.
Moedwillig
Op zichzelf is het natuurlijk waar, dat
die 20.000 ton, waar het in het proces
om gaat, slechts een fraktie is op de
totale verontreiniging. Maar het gaat
erom of men het moedwillig doet
tegen alle afspraken in of dat het
noodgedwongen gebeurt, omdat het
niet anders kan. Over dat laatste valt
overigens ook nog heel wat te zeggen,
omdat de onmogelijkheid er iets aan te
doen meestal is terug te voeren op
economische argumenten van een be
paald bedrijf. Het zijn echter toch
argumenten, die ook ir. Kuil van Cal
tex sterk aanspreken.
Hoe hoog de zaak daarbij loopt werd
wel bewezen, toen alle verdedigers
woensdagmorgen protesterend op
sprongen en een tirade hielden tegen
de pers. Dat gebeurde, nadat dr. Hein-
IIIIIIIMHII
VROON
ËWALENBURGERWEG 76-78?
2 Woensdag
APPELCARRÉ TAART E
rich Lüssem, een chemicus, die belast
is met de controle van het Rijnwater,
had verklaard, dat de fenolen, die ook
in de afvalstoffen van Caltex zaten,
door het cumulatie-effect wellicht me
de verantwoordelijk waren voor de
grote vissterfte van vorig jaar tijdens de
endosulfanvergiftiging.
De verdedigers vreesden, dat de pers
daarin aanleiding zou zien om de
Hamburger Lloyd geheel verantwoor
delijk te stellen voor die vissterfte. Dit
incident bewees ook in welk een emo
tionele sfeer de hele zaak soms door de
verdediging wordt getrokken. Wat de
Hamburger Lloyd heeft gedaan, is in
de ogen van de verdediging niet zo
vreselijk. Dat er twintig miljoen men
sen gevaar liepen vergiftigd te worden,
mede door toedoen van hun cliënten,
is voor hen slechts een bijkomstigheid.
Jan Dijkstra
Evenals vorig jaar wordt dit najaar op
8 november een speciale kerkdienst
gehouden voor gehandicapten. Het is
een oecumenische dienst en er wordt
naar gestreefd de deelnemers actief te
laten meedoen aan de dienst. Uiteraard
kan het vervoer naar de Laurenskerk,
waar de dienst gehouden zal worden,
problemen opleveren. Daartoe dan ook
een oproep aan ieder die daarvoor een
vervoermiddel beschikbaar wil stellen
zich te melden bij een van de onder
staande contactadressen. De dienst
wordt georganiseerd door de Gemeen
schap van Kerken Rotterdam.
De contactadressen zijn:
Mej. J. H. Schenk, p/a K. S. A., Wes
tersingel 109, tel. 126559; Mej.
J. A. M. Gleichman, p/a A. V. O.,
Goudse singel 172, tel. 120203; Secre
tariaat Raad van Gem. van Kerken
Linker Maasoever p/a Randweg 100a,
tel. 198738; Seer.: Gem. van Kerken
Rotterdam-Oost/Cap. a/d IJssel, Tatti-
straat 298, tel. 201448; Th. Peters,
voorz. St. Liduina, Fuchsiastraat 34,
tel. 176033; Deputaatschap v. Diac.
Arbeid van de Ger. Kerk, Heemraads
singel 110, tel. 258408.
Koopvaardijdienst
in Laurenskerk
De Koopvaardijdienst 1970 vindt op 8
november plaats in de Laurenskerk te
Rotterdam. De dienst, die om vier uur
begint is de voortzetting, in brede
opzet en nieuwe omgeving, van de
kerkdienst die in vele jaren begin
november in de Remonstrantse kerk
werd gehouden. Ds. M. C. Baart, koop-
vaardijpredikant verzorgt de liturgie.
Pater J. B. Witkamp, havenaalmoeze
nier zal de preek verzorgen en de
schriftlezingen geschieden door een
aantal buitenlandse scheepvaartpredi
kanten. Muzikale medewerking verleent
de Laurenscantorij o.l.v. Barend Schuur
man. Organist is Chr.J. Lemckert. De
collecte aan de uitgang is voor het
Kerstfeest op zee
ONZE PUZZEL WERD EEN GROOT SUCCES
De kruiswoordpuzzel, die wij in Het
Zuiden en De Havenloods van dinsdag
20 oktober plaatsten, is een daverend
succes geworden. Dagenlang hebben de
redactieleden van Het Zuiden, waar de
briefkaarten naar toe moesten worden
gestuurd, de duizenden en duizenden
oplossingen zitten schiften op Haven
loodslezers en Zuidenlezers.
Dagen achtereen hebben zij met nim
mer afnemende ijver zitten turen op
haast onleesbare handschriften, en zit
ten grinniken om „vreemde" oplossin
gen. 's Avonds in bed konden zij nog
niet stil blijven liggen, en midden in de
nacht riep men soms hardop: Bleskens-
graaf, Rotterdam-Zuid, Kralingen,
Schiebroek, Alblasserdam. Maar nu
is het dan zover. Vrijdag 30 oktober,
om 12 uur 's middags, was alles uitge
zocht, geteld, en op stapeltjes gelegd.
Men kon geen briefkaart meer zfen.
En toen kwam de trekking.
Voor we die bekendmaken, vertellen
we eerst iets over de inzendingen. Niet
alleen van Rotterdam en omliggende
gebieden kwamen de kaarten; ook van
plaatsen en steden, waar De Haven
loods/Het Zuiden helemaal niet ver
schijnt, kwamen de kaarten. Een klei
ne greep: Amsterdam, Sneek, Gouda,
Hoogeveen(Dr.), Almelo, Arnhem,
Utrecht, Den Haag, Harlingen. St.
Oedenrode (stond bij: oud-Rotterdam
mer), Hansweert (Zld.), Den Helder,
een prentbriefkaart met groeten van
Texel, Venray, Ede, Den Bosch,
Assen, - óveral vandaan. Er waren ook
mysterieüze kaarten met alleen de
oplossing, zónder afzender, maar ook
zónd 1i- A- or
sel.
Er waren ook hele leuke of soms gekke
oplossingen bij. Zo schreef een meneer
van de Essenburgsingel in Rotterdam:
„Eerst m'n felicitaties voor het samen
gaan (een huwelijk dus) van De Haven
loods en Het Zuiden. Het ga u goed.
Tot in lengte van dagen! Iemand gaf
als slagzin: De Havenloods en Het
Zuiden gaan op dinsdag in een geza
menlijke uitgave de straat op". Erg
leuk natuurlijk, maar het slaat nergens
op. „Gefeliciteerd en succes" zijn wij
ook enige malen tegengekomen, o.a.
van ene meneer Hindriks.
Gedichten waren er ook: Dit bericht
heeft me zeer verblijd. Want nu komt
voor de lezers een betere tijd!
schreef mevrouw Spruit uit de Moder-
nastraat. Een meneer van de Strevels-
weg verraste ons met een enorme
briefkaart, zelf getekend, met een spe
ciaal Havenloods Zuiden stempel.
Een hele gekke oplossing (een van de
vele) was: De Havenloods en Het
Nou, en dan moet het maar. Het
bekendmaken van de prijswinnaars,
bedoelen we.
We beginnen met de DERDE PRIJS,
die is gewonnen door: C. GROENE-
VELD-BELDER, Randweg 56 in Al
blasserdam. Deze mevrouw wordt dus
eigenaresse van f 25,—.
DE TWEEDE PRIJS, f 50,-, is gewon
nen door de heer A. Verhoeff, Bent-
huizerstraat 64e, Rotterdam. En de
EERSTE PRIJS gaat naar: P. Admi-
Zuiden smeden samen die weggevers raai5 Quadenoord 256 in Rotterdam-
van Groot Rotterdam aaneen.
De oplossing
En nu zal men best eens benieuwd zijn
naar de juiste oplossing. Hier komt-ie:
DE HAVENLOODS EN HET ZUIDEN
SMEDEN SAMEN DE TWEE
OEVERS VAN GROOT ROTTER
DAM AANEEN.
Geen gevers, geen weg'wezers, gewoon:
Reijeroord. Van harte!
De Poedelprijs zouden wij eigenlijk
willen toekennen aan een meneer uit
Brielle, die ervan maakte: De haven
bood een hel Zuiden smeden samen de
twee gevers zang voor Rotterdam aan
een. Prachtig mooi, vonden wij! In
totaal waren er ruim 10.000 inzendin
gen afkomstig van plm. 4500 Haven
loodslezers en 6000 Zuiden-lezers.
De prijzen worden zo snel mogelijk
s toegezonden.
In het afgelopen weekend „gebeurde" het vijfde Newport Jazzfestival in de
Doelen. Men was er over het algemeen niet erg tevreden over. Een praatje en wat
plaatjes erover elders in dit blad.
Onbekende orgelwerken op plaat
Op het zojuist door Marcussen geres
taureerde orgel in de Grote Kerk te
Goes zullen Aad van der Hoeven, en
George Stam (oud-directeur R'dams
Conservatorium) de eerste L.P. gaan
opnemen, met nog nimmer op de plaat
vastgelegde orgelwerken. De op te ne
men werken zijn nog niet alle bekend,
wel is zeker, dat George Stam zijn
eigen Passacaglia en Fuga zal spelen en
Aad van der Hoeven een Preludium en
Fuga van Nicolaus Bruhns.
H i - Fi - Stereocentru m
voor ROTTERDAM-ZUID
Dual -B&O- Sony
Goodmans - Philips
De zakelijke directeur en de artistieke directeur van het Nieuw Rotterdams
Toneel, de heren Marius Kip en John van de Rest, zijn verleden week
opnieuw - benoemd voor drie jaar op hun posten. In een openbare vergadering
met de commissie Kunstzaken heeft wethouder G. Z. de Vos de gang van zaken
rond de vroegtijdse benoeming van beide directeuren op vrijdag 2 oktober
volmondig toegegeven. Ontroerend hierbij was, dat de heer De Vos de
merkwaardige handelwijze van de heer Kip voor zijn rekening nam. Hij zei zich in
eerste instantie wel gemanipuleerd te hebben gevoeld, maar later op dit
standpunt te zijn teruggekomen, omdat tenslotte „alles was gegaan zoals was
afgesproken".
Een merkwaardige gedachtengang, die
kant noch wal raakt, omdat juist het
telefoontje van de heer Kip op vrijdag
2 oktober en de toezegging die erop
volgde (deze directie wordt voor drie
jaar benoemd) de democratiseringspro-
cedure, die in het gezelschap op gang
was gebracht, op losse schroeven zette.
Eenmaal in een onmogelijke positie
gemanoeuvreerd, moest de wethouder
wel volharden in een verdediging, die
bol stond van uitdrukkingen als „ik
ben ervan overtuigd, datenz.
zonder dat hij met te bewijzen verkla
ringen kwam.
Het was misschien allemaal nog tot
daaraan toe geweest, als zich tijdens het
debat niet een incident had voorge
daan, dat een nog vreemder licht werpt
op de gang van zaken bij de benoeming
van de huidige NRT-directie.
Chris Ribbius maakte namelijk be
kend, dat hem een rapport van een
ambtelijke commissie was geweigerd,
waarin het zakelijk beleid van het NRT
onder de loep wordt genomen. De
uitkomsten van dat rapport schijnen
bepaald ongunstig te zijn voor de
zakelijke directie van het NRT.
Waarom had Ribbius het niet gekre
gen?
Omdat hij de wethouder van te voren
had verteld de gang van zaken rond de
benoeming van Kip en Van de Rest
bekend te maken, hetgeen de woede
van de heer De Vos had gewekt.
Daarom heeft hij het rapport niet
gekregen.
Voor straf
Voor straf dus, zei Jap Riezenkamp.
Maar die vlieger ging niet op, want
Riezenkamp had als lid van de com
missie financiën ook naar het rapport
gevraagd en het evenmin gekregen.
Wethouder De Vos kan nu wel volhar
den dat als hij het zakelijk beleid van
het plaatselijke toneelgezelschap nu
vergelijkt met dat van een eerdere
periode „de heer Kip er heel goed
uitkomt", het zou toch aardig zijn als
dat werd bevestigd door een deskundig
rapport waarin dat beleid wordt door
gelicht.
Het rapport wordt echter voorlopig
niet openbaar. Te verwachten is dat
andere raadsleden voor de begrotings
behandeling in de raad er nog om
zullen vragen. Of ze het krijgen is een
tweede en of het openbaar wordt als
ze het krijgen is natuurlijk helemaal de
vraag.
Riezenkamp heeft gelijk als hij zegt,
dat het onverantwoord is van het
dagelijks bestuur van de gemeente in
formatie achter te houden, die zo
noodzakelijk is, omdat er verregaande
beslissingen moeten worden genomen.
En hij heeft ook gelijk als hij stelt, dat
het voor ambtenaren uiterst frustre
rend moet zijn rapporten op te stellen,
waarmee niets wordt gedaan. Het moet
dubbel frustrerend zijn als de reden
van het onder tafel houden is gelegen
in het feit, dat de gevonden gegevens
pijnlijk zijn voor mensen die het beleid
voeren.
Inpakken
„Een uiterst onbehoorlijke gang van
zaken", zei Riezenkamp.
Maar goed, Kip en Van de Rest zijn
voor drie jaar benoemd. Of ze na alles
wat nu bekend is geworden zo geluk
kig moeten zijn met deze benoeming is
de vraag. Het vertrouwen van het
gezelschap in de directie zal tot een
minimum zijn geslonken; wethouder
De Vos zal zich een volgende keer
minder makkelijk laten „inpakken";
de bedoelingen die de directie met het
gezelschap heeft, zullen in de stad aan
ernstige twijfel onderhevig zijn.
Het eerste gevolg van deze onsmakelij
ke affaire is al aangekondigd in het
Rotterdamsch Nieuwsblad van zater
dag jl. Jaap Joppe, de toneelcriticus
van dit blad en lid van de sectie dans
en toneel van de Rotterdamse Kunst
stichting, die in opdracht van het
gemeentebestuur een beleidsadvies in
zake het toekomstige toneel-bestel in
Rotterdam op moet stellen, schrijft
dat de benoeming door de wethouder
voor drie jaar van deze NRT-leiding en
door de gronden waarop dit besluit
berust het werk van de sectie ten
zeerste is bemoeilijkt. Hij vervolgt: „Er
is gegronde reden om aan te nemen dat
in die sectie van niet van dat beleid
afhankelijke zijde zal worden bevor
derd dat deze opdracht aan het ge
meentebestuur zal worden teruggege
ven".
Het heeft er alle schijn van dat Kip en
Van de Rest de hun toegewezen ter
mijn voorlopig zullen moeten gebrui
ken om alle brokken die ze nu hebben
gemaakt weer aan elkaar te lijmen. De
barsten blijven zichtbaar.
Jan Hein de Groot.
