>E HAVENLOODS
TNO komt met
rapport over
Vlaardingse
Windmill nv
Smogperiode houdt Rijnmond nog steeds bezig
Drs. Welters stelt voorwaarden
voor verschijning eindrapport
over studenten-onderzoek
Snackbar sluit J
Groter gebied
Ahoy-complex aan de Zuider
parkweg bij het Zuidplein. Het
grote zeshoekige gebouw in het
midden is het sportpaleis, waar
o.m wielerzesdaagsen en schaats-
gpniseerd. Dan daaronder de drie
sporthallen namelijk links de
Maashal, rechts de Schiehal en
onder de IJsselhal. Helemaal bo
venaan het zwembad De Plom-
pert. Links op de foto ziet men
de voetgangersbrug die van het
Metrostation Zuidplein over de
Zuiderparkweg naar het Ahoy-
complex leidt.
dinsdag, 10 novembar 19TQ
19a jaargang, na. 07
UITGA VB: DE JEUGDHAVBN
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM - VLAARDINGEN - KRIMPENERWAARD E. O. HOOFDKANTOOR: WESTBLAAK 25, ROTTERDAM. TEL. 132170. - OPLAGE S
In het rapport gaat TNO in op de
strijdvraag of een hoge schoorsteen
werkelijk afdoende is. Vaak wordt
gesteld, dat de verhoging van een
schoorsteen alleen maar een verschui
ving van de hinder naar een verder
afgelegen plaats betekent. In werkelijk
heid, aldus het rapport, verschuift de
plaats waar de hoogste concentratie
optreedt, naar een verder afgelegen
punt. Dit heeft echter tot gevolg, dat
overal de concentratie van de veront
reiniging afneemt, waardoor de groot
ste verbetering optreedt op de plaats
waar vroeger het maximum optrad.
„Niemand, waar hij ook woont, gaat er
op achteruit", aldus het rapport.
Prix d'Excellence
voor Joh. Lemckert
De organist van de St. Laurenskerk (te
Rotterdam), Johann Th. Lemckert is
onderscheiden met de Prix d'Excellen
ce van het Koninklijke Conservatorium
te 's Gravenhage. De openbare presen
tatie zal plaats vinden op 26 januari in
de St. Laurenskerk. De jury bestond
uit de heren: Jan van Vlijmen, Simon
Admiraal, Adriaan Engels, Simon C.
Jansen, Albert de Klerk, Prof. dr. Hans
Klotz (Kehlen) en Bernard Renooy.
Eerder -reads verwierf Lemckert de
Zilveren FtWÜBSiedaille van het
Koninklijk Consemtorium.
Motorfietsen zie je tegenwoordig maar
zelden. Als vervoermiddel wordt de
motor weinig meer gebruikt en veel
motorfietsen bij elkaar zie je eigenlijk
alleen maar bij de T.T. in Assen en bij
andere wedstrijden. Maar vrijdagmid
dag zag het er op de Coolsingel toch
even naar uit dat de motorfiets ineens
weer populair was: tientallen machines
met in leer geklede berijders reden
achter elkaar en stopten voor het
stadhuis. De motoren werden in twee
rijen voor de stoep van het stadhuis
gezet en één van de machines, een
BMW, reed daardoor naar voren. - Qm
de twee mensen op die BMW ging het
allemaal. Chris Sinjorgo, monteur in de
RET-garage aan de Sluisje/dijk bracht
op deze originele wijze.zijh bruid, de
verkoopster Riet Bashamer," naar de
ambtenaar van de burgerlijke stand.
Hij was gekleed in een zwart leren, zij
in een wit leren motorkostuum. Het
waarom van dit alles? Wel, zowel
Chris als Riet waren en zijn) enthou
siaste leden van de Motorclub „Rotter
dam-Zuid". Hun medeleden hebben
ervoor gezorgd dat de tocht naar het
stadhuis een onvergetelijke werd!
Drs. Leo Welters, samensteller van het twee weken geleden versche
nen „Interim-rapport landelijk onderzoek studenten-attituden", dat is
aangekondigd als de tot nog toe omvangrijkste studenten-enquête in
Nederland, overweegt om te bedanken voor de eer van het afmaken
van het eindrapport. „Dat wil zeggen", vertelt hij, „als men tegemoet
komt aan drie voorwaarden: dat de opdrachtgevers, de werkgroep
studenten-onderzoek, er verder met hun poten afblijven, dat het
rechtstreeks naar de begeleidingscommissie gaat en daarna recht
streeks naar de uitgever".
Voor Welters, zeer druk belast met
talloze karweien naast zijn normale
dagtaak, betekende dit, dat hij in
eerste instantie kreeg te maken met
een aantal, zoals Kimman het noemt,
„toch wel geëngageerde" medewer
kers, die zich aan hem voornamelijk
voordeden als pottekijkers, wier ideeën
zijn aanpak een aantal keren door
kruisten. Welters: „Ze zaten met de
handen in het haar, toen ze mij vroe
gen. Oorspronkelijk had ik er ook geen
zin in maar na veel wikken en wegen,
bidden en smeken en omdat ik het
toch wel interessant vond, heb ik het
gedaan".
Tot zijn voortdurende ergernis evenwel
„konden de heren studenten het niet
nalaten om voor onderzoeker te gaan
spelen". Hij zegt: „Terwijl ze bij het
begin nooit een probleemstelling of
een onderzoekopzet hebben geleverd.
Ook niet in de subsidieaanvraag. De
78.000 gulden van het SVO hebben ze
gekregen alleen maar door met de
namen van de profs Begeer, Van
Doorn, Wenthold en Ter Hoeven te
wapperen, die daar ook nog eens niets
De in Capelle aan de IJssel wonende
socioloog, voormalig NEH-medewer-
ker, directeur van de Boekmanstich
ting in Amsterdam (soc.-cult. onder
zoekwerk) en bekend geworden als
samensteller van het geruchtmakend
rapport „Leven, wonen en werken in
Rijnmond", is eind vorig jaar door de
werkgroep, gevormd uit een aantal
NEH-studenten, geworven als ,,pro-
jektleider" voor het in maart '69 al
door hen gestarte onderzoek.
Eduard Kimman (economiestudent en
voorzitter van de werkgroep): „Het
was de begeleidingscommissie, die hem
ons in een als bindend te beschouwen
advies aanbeval voor de verdere duur
van het onderzoek. Wij hadden eerst
andere plannen, maar de vier hooglera
ren, wier namen wy hadden genoemd
in een verzoek om subsidie bij de
Stichting voor Onderzoek voor het
Onderwijs (SVO), wilden dat nu een
maal omdat hun namen als een soort
garantie golden. Voor ons was dat
inderdaad in zekere zin een streep
door de rekening, maar gaandeweg
hebben we ons laten overtuigen".
van wisten. Toen ik begon, moest ik
eerst een literatuurstudie maken. Het
vooronderzoek dat tot dan was uitge
voerd, daar had ik weinig of niets aan.
De meest wonderlijke zaken heb ik
meegemaakt. Een keer kreeg ik een
brief van een advocaat, van ze, waarin
stond dat ik afstand moest doen van
het auteursrecht door mijn handteke
ning te zetten en dat even binnen
veertien dagen. Daar heb ik niet op
gereageerd".
Kimman: „Ja, die kwestie van dat
auteursrecht. Wij wilden dat geregeld
zien. Net zoals in de UNO-rapporten.
Er hebben zoveel mensen aan meege
werkt, dat ik het onzin vind om het op
te hangen aan één naam. Dat is nou
eenmaal mijn arbeidsopvatting. Zo is
het ook in die UNO-rapporten, dan
kan Jan Tinbergen er wel duizend
pagina's van hebben volgeschreven,
maar de organisatie is de auteur. Als
economiestudenten zien wij die dingen
misschien wat vaker. Ik weet het an
ders ook niet. Van die subsidie, wij
hebben daarin de namen van de profes
soren genoemd, want wat zijn wij
anders? Een paar studenten, nietwaar.
Ik zou zeggen, dat is nog iets anders
dan er misbruik van maken".
Het congres Studenten-vooruitgangma
kers, ter gelegenheid waarvan het rap
port is verschenen, is donderdag en
vrijdag gehouden. In het kader van de
Diesviering van de NEH .Nooit eerder
zo hip"). Welters is de eerste dag niet
verschenen. Hij zegt: „Ik hoordé het
pas een paar weken van tevoren. Ik
kon gewoon niet". De tweede dag was
hij er wel. Kimman: „Nou, alles even
amicaal, hoor.. Gewoon: hoi, Eduard.
Ja, wat is er ook aan de hand. Je bent
allemaal wel eens heetgebakerd en zo
hebben we ook wel vergaderingen ge
had. Ik heb.gewoon tegen hem gezegd;
er zijn twee mogelijkheden, ofwel je
vindt dat wij foutief hebben gehandeld
en dan schrijf je. ons dat, ofwel je
realiseert je, dat de gemaakte afspraak
niet volgens jouw- wens was en dan
vraag je of we dat veranderen. Dat die
naam nou hier op dat titelblad moet
komen....als dat alles is.
Verder vinden wij gewoon, dat door
hem het onderzoek op een hoger
wetenschappelijk niveau is gebracht;
dat het breder er dieper is geworden.
Maar daarvoor heeft het ook drie keer
zo lang geduurd". Welters tenslotte:
„Ik blijf gewoon bij mijn voorwaar
den".
Bert Bakker
Van Creveld, Stadhuisplein, gaat haar'
Snackbar met ingang van 14 növember
sluiten. De oorzaken van deze sluiting
zijn o.m. de steeds hoger wordende
prijzen van grondstoffen en de stijgen
de lonen, die alleen met een forse
prijsverhoging zouden kunnen worden
opgevangen. Een dergelijke prijsverho
ging is bij de huidige situatie in deze
horeca-sector echter geen haalbare
kaart. De overige afdelingen, t.w.
Steakhouse, Delicatessenwinkel, het
verzorgen van koude buffetten e.d. aan
huis en de verzorging van kantines,
worden normaal voortgezet.
Op zaterdag 14 november a.s. zal een
zang- en orgelavond worden gehouden
in de Pelgrimskerk aan de Reijerdyk te
Rotterdam. Aanvang 8 uur n.m.
Aan deze avond werken mee: De Chr.
Zang- en Oratorium vereniging „Sur-
sum Corda" te Rotterdam- Pernis o.l.v.
Dirk Jansz. Zwart orgel (solo) en Cor
van Heusden, orgel (begeleiding). Uit
gevoerd worden werken van Bach,
Mozart, Pachelbel, Rathbone, Widor,
Jan Zwart en Dirk Jansz. Zwart. Ta-
vens is er samenzang. Programma's zijn
te verkrijgen bij de koster (Dhr. Kamp)
en 's avonds aan de kerk.
DE HAVENLOODS
voor Rotterdam en randgemeenten
wordt elke dinsdag en donderdag huis
aan huis bezorgd.
TOTALE OPLAGE: 255.000. Directie:
W. van der Giessen.
Hoofdredactie: A. Hoeksemi.
Hoofdkantoor: Westblaak 25, Rotter
dam. Postbus 1980. Tel. 010 - 132170.
Giro 18344.
Wordt elke dinsdag en donderdag huis
aan huis-bezorgd.
ADVEUTENT1ES voor de donderdag-
uitgave, Dtitenedities, kunnen tot dins
dag 18ï30 uur worden ingezonden en
voor de stad Rotterdam tot woensdag
11 uur aan het hoofdkantoor te Rotter
dam. Voor de dinsdaguitgave tot vrijdag
16 uur en schriftelijke opdrachten
maandagmorgen, le post.
REDACTIE 'kan tot dinsdag 16 uur
worden ingezonden aan het hoofdkan
toor te Rotterdam voor de donderdag-
uitgave. Voor de dinsdaguitgave tot
vrijdag 12 uur.
8 STADSEDITIES ROTTERDAM
(Rotterdam-Rechter Maasoever, Capelle
a.d. IJssel, Bleiswijk, Berkel en Roden
rijs, Nieuwerkerk a.d. IJssel en Berg-
schenhoek. Oplage 172.500).
EDITIE SCHIEDAM. Schiedam -
Kethel. Oplage 30.000.
EDITIE VLAARDINGEN. (Vlaardin-
gen, Maassluis, Maasland, Maasdijk,
Hoek van Holland. Oplage 37.000).
EDITIE KRIMPENERWAARD. (Krim
pen a.d. IJssel, Krimpen a.d. Lek,
Ouderkerk a.d. IJssel, Stolwijk, Bergam
bacht, Ammerstol, Berkcnwoude,
Schoonhoven. Oplage 15.500.)
BEZORGING. Als u „De Havenloods"
niet heeft ontvangen kunt u voor de
donderdag-uitgave tot vrijdagmiddag 12
uur onze afdeling- inspectie bellen:
132170, toestel 51. Voor de Vlaarding
se editie 344349. Voor de dinsdagkrant
kan men dezelfde nummers bellen tot
woensdag 12 uur.
Bij Rijnmond wordt momenteel gewerkt aan een plan om het
algemene niveau van de luchtverontreiniging in dit gebied lager te
houden. Dit antwoordt het dagelijks bestuur van Rijnmond op
achriftelijke vragen van de heren W. van der Star en B. Duijster
(P.v.d.A.) en A. P. van der Jagt (D'66) over de smogperiode van enige
weken geleden. Het dagelijks bestuur stelt in zijn antwoord, dat er
geen ingrijpen mogelijk is tegen het onder invloed van zonnestralen
met elkaar gaan reageren van in de lucht aanwezige stoffen, waardoor
smog ontstaat". Ingrijpen moet in een veel eerder stadium geschieden.
Men zal er düs voor moeten zorgen, dat het algemeen niveau van
luchtvervuiling daalt.
Het plan van Rijnmond, dat in een
vergevorderde staat van voorbereiding
verkeert, zal worden voorgelegd aan de
commissie van advies, die is ingesteld
nadat staatssecretaris Kruisinga het
Rijnmondgebied tot saneringsgebied
heeft verklaard. In deze commissie
hebben ook twee leden van Rijnmond
ritting.
Overigens zal men weinig kunnen doen
zo lang de Wet op de Luchtverontreini
ging nog niet door de Eerste Kamer is
aangenomen. De Hinderwet laat nog
wel enige ruimte voor het geven van
richtlijnen en aanwijzingen aan bedrij
ven, maar de bevoegdheid om ter
naleving daarvan aanwijzingen te ge
ven, gaat pas in, wanneer er van
werkelijke correctie geen sprake meer
Jh het rapport van TNÖ over de mate
van luchtvervuiling, veroorzaakt
door het Vlaardingse bedrijf
Windmill n.v., wordt weer eens het
veelomstreden nut van de hoge
schoorsteen bepleit. Het rapport
gaat er van uit, dat de piek van de
luchtvervuiling weliswaar wordt ver
plaatst naar een verder afgelegen
punt, maar dat die piek veel lager
sal zijn, dan vroeger het geval was
en dat dus het hele gebied, dat
onder de invloed van de fabriek
komt te liggen minder hinder zal
Op zichzelf is dit een juist standpunt.
Het is echter alleen maar juist zo
lang men spreekt over één vervui
lende factor vavan één fabriek. In
dit geval wordt echter gesproken
van één fabriek temidden van vele
andere vervuilende factoren. Boven
dien moet men rekening houden
met nieuwe, toekomstige vervuilers
in de vorm van nieuwe vestigingen
en drastische uitbreidingen van be
staande fabrieken en installaties.
Wanneer men het middel van de hoge
schoorsteen over de hele linie zal
aangrijpen, dan zal dit op den duur
betekenen, dat het vervuilde gebied
groter wordt. Dat betekent dan
ook, dat in het gebied, dat in de
directe invloedssfeer ligt van die
industrieën, de mate van vervuiling
afneemt: Op dat moment kan men
het sein weer op groen zetten. De
mate van verontreiniging is immers
tot onder het niveau van onaan
vaardbaarheid gedaald en er kan dus
nog wel een beetje bij. Die ontwik
keling zou kunnen leiden tot de
situatie, waarin men tot de ontdek
king komt, dat ineens een veel
groter gebied schade ondervindt van
de luchtvervuiling. Reeds nu zijn er
gebieden, ver van de industrie, waar
de concentraties van zwaveldioxyde
onrustbarend gestegen zijn.
Men kan pas over het nut van hoge
schoorstenen gaan praten, wanneer
er werkelijke normen bekend zijn.
Normen, die zo laag liggen, dat het
milieu er niet door kan worden
aangetast. Pas dan hebben hoge
schoorstenen zin. Niet in een situa
tie, waarin de luchtvervuiling wordt
gemeten met de op gevoelsnormen
gebaseerde mentaliteit, dat „er nog
wel iets bij kan".
Jan Dijkstra
kan zijn. Met andere woorden: pas op
het moment, waarop de grens is over
schreden, kan men tegen het betrok
ken bedrijf of de betrokken bedrijven
maatregelen nemen.
Uit de beantwoording van de vragen
blijkt wel hoe weinig inzicht men nog
heeft in de werkelijke mate van vervui
ling. Er bestaat alleen voor het gehalte
aan zwaveldioxyde (S02) een norm.
Gedurende.de smogperiode werd die
norm, over 24 uur gemeten, niet over
schreden. Het stikstofdioxydegehalte
overschreed een gevoelsmatig bepaalde
norm en het totaal oxydantgehalte,
uitgedrukt in ozon, waarschijnlijk ook.
Het dagelijks bestuur van Rijnmond
stelt dan ook, dat het toetsen aan
normen overigens een zaak is, die
eigenlijk pas goed mogelijk is na afloop
van een betrekkelijke lange meetperio-
de, wanneer men de verdeling van de
concentratie kent. Dat de smogperiode
de gemoederen nog steeds bezig houdt,
blijkt ook uit schriftelijke vragen van.
de heer J. de Meer van Rijnmond. Hjj
vraagt een opgave van alle gemeentelij
ke bedrijven in het Rijnmondgebied,
die min of meer milieuverontreinigend
werken. Het lid van de Rynmondraad
vraagt ook of het dagelijks bestuur zijn
invloed niet wil aanwenden om er voor
te zorgen, dat de gemeenten, en even
tueel ook Rijnmond zelf, het goede
voorbeeld geven door het treffen van
maatregelen, waardoor' de vervuiling
wordt beperkt. Dit geldt ook voor alle
bussen, vrachtauto's en andere vervoer
middelen van de gemeenten, waarvan
men bijvoorbeeld bij het lange wach
ten in files de motor kan afzetten, of
die gebruik kunnen maken van een
brandstof, die minder luchtververvui-
lend werkt. -r n i /-t
TNO rapport
De gevolgen van de smog zijn in de
gemeente Vlaardingen het hardst aan
gekomen. Die verontreiniging werd in
hoofdzaak veroorzaakt wanneer
men de invloeden van het verkeer
momenteel buiten beschouwing laat -
door bedrijven, die op het grondgebied
van Rotterdam zijn gevestigd. Hét is
duidelijk, dat men zich vooral in Vlaar
dingen ongerust maakt over deze ont
wikkeling. Daarom is het verheugend,
dat deze gemeente niet heeft ge
schroomd om door de afdeling Buiten
lucht van TNO een onderzoek te laten
instellen naar de mate van luchtveront
reiniging door de zwavelzuurfabrieken
van Windmill N.V. (vroeger ENCK),
die als de grootste „vervuiler" van de
gemeente Vlaardingen kan worden
aangemerkt. Het rapport is dezer da
gen aan de openbaarheid prijs gegeven.
Uit het onderzoek blijkt, dat beide
fabrieken van de Windmill zwavel
dioxyde (S02) en zwaveltrioxyde
(S03) in de lucht brengen. Zwavel
trioxyde vormt met de aanwezige wa
terdamp het zo gevreesde zwavelzuur
(H2S04). De kleinste van de twee
fabrieken, die deze gassen via een
schoorsteen van 30 m hoogte loost,
heeft een nareiniging van de gassen. De
grote fabriek heeft die nareiniging niet,
loost via een schoorsteen van 23 m
hoogte en produceert dus de meeste
luchtvervuilende gassen.
Ideale situatie
Volgens TNO kunnen de uitlaatgassen
van de grote fabriek ten dele worden
gereinigd, waardoor er een geringere
uitworp van zwavelzuur zal ontstaan.
De meest „ideale" situatie zal echter
ontstaan, wanneer voor deze fabriek
ook een schoorsteen van honderd me
ter hoogte zal worden gebouwd. Bij
het gebruik van een dergelijke schoor
steen zullen de maximale concentraties
van vervuilende factoren optreden op
één tot enkele kilometers afstand van
het bedrijf. Die maxima zullen echter
geringer zijn dan de huidige, die mo
menteel op of zeer dichtbij het fa
brieksterrein optreden. TNO meent
echter, dat bij eengebruik van een hoge
schoorsteen de concentraties toelaat
baar zullen zijn.
Een luchtfoto van het nieuwe
Muziekavond in de
Pelgrimskerk
