Onbekende fascinerende enltnnr van de Maya Drs. Grijns twintig jaar de man op de achtergrond lil Indonesische bijbelvertaling klaar VOORLICHTINGSKRANT R.O.T.E.R. In museum voor Land- en Volkenkunde Guatemala nu: indianen, afstammelingen van de Maya's. Twee belangrijke tentoonstellingen worden er op het ogenblik in Rotterdam gehouden. In het museum Boymans van Beuningen exposeert de Spaanse kunstenaar Dali en in het museum voor Land en Volkenkunde wordt vandaag de tentoonstelling „Kunst van de Maya- Guatemala" officieel geopend. Sinds januari van dit jaar zijn directie en personeel van het museum druk bezig geweest deze bijzondere tentoonstelling voor te bereiden. In november kwamen de 233 kunstvoorwerpen in Rotterdam aan. De waardevolle collectie, afkomstig zowel uit volkenkundige musea als uit particuliere verzamelingen in Guatema la kwam voor het eerst naar het vasteland Van Europa in 1966, op initiatief van de directeur van het Rautenstrauch-Joest Museum te Keu len. Daarna volgden exposities in Frankrijk, Zweden, Italië en België. De expositie zoals in Rotterdam opge zet, is echter uitgebreid en in deze samenstelling voor het eerst in Europa te zien. Het is haast wel zeker dat zij (eenmaal teruggekeerd naar het land van herkomst) in deze eeuw niet meer naar wis werelddeel zal terugkeren. Om ten volle van deze fascinerende kunst te genieten, die is gemaakt door een volk dat het hoogste cultureel niveau van alle precolumbiaanse en -indiaanse beschavingen bereikte, is het noodzakelijk iets meer te weten van de boeiende geschiedenis van de Maya's. Spanjaarden Een blik op de kaart, onder andere afgedrukt in de catalogus, waarop het door de Maya's bevolkte gebied staat aangegeven, is al voldoende om te constateren, dat Guatemala, hoewel in het centrum daarvan gelegen, lang niet het gehele gebied omvat. De Maya-be schaving reikt in alle richtingen, tot ver buiten de huidige grenzen van Guate mala. De moderne politieke indelin gen, die in geen enkel opzicht rekening houden met de autochtone cultuurge bieden hebben het Maya-gebied ge splitst in tot verschillende afzonderlij ke landen behorende delen. De oorzaken van deze versnippering liggen in het historisch verleden. In de 16e eeuw trokken de Spanjaarden, naarmate hun verovering vorderde, de eerste grenzen. Zij zijn daarbij nooit op een verenigd Maya volk gestoten omdat een zodanige eenheid toen al niet meer bestond. Het is zelfs de vraag of er bij Maya's ooit van een politieke eenheid sprake is geweest. De Maya's hebben nooit één rijk gevormd; een keizer hebben zij nooit gehad. Het lijkt eerder dat zij verdeeld waren over een groot aantal stad-staten, met aan het beschaving in staat van verval De Spanjaarden, overweldigd door de pracht van de Azteken, hadden geen aandacht voor de culturen van de randgebieden. Juist daarom is een bezoek aan de tentoonstelling van zo'n bijzondere waarde. De schoonheid van de kunst voorwerpen, wierookvaten, urnen, Wierookvat waarvan het lichaam is versierd met hele fijne lijntjes, die vóór het bakken in het aardewerk gekrast DE HAVENLOODS REDACTIE kan tot dinsdag 16 uur worden ingezonden aan'het hoofdkan toor te Rotterdam voor de donderdag- uitgave. Voor de dinsdaguitgave tot 8 STADSEDITIES ROTTERDAM (Rotterdam-Rechter Maasoever, Capelle a.d. IJssel, Bleiswijk, Berkel en Roden rijs, Nieuwerkerk a.d. IJssel en Berg- gen, Maassluis, Maasland, Maasdijk, Hoek van Holland. Oplage 37.000). EDITIE KRIMPENF.RWAARD. (Krim pen a.d. IJssel, Krimpen a.d. Lek, Ouderkerk a.d. IJssel, Stolwijk, Bergam bacht, Ammerstol, Berkcnwoude, Schoonhoven. Oplage 15.500.) BEZORGING. Als u „De Havenloods" niet heeft ontvangen kunt n voor de donderdag-uitgave tot vrijdagmiddag 12 uur onze afdeling inspectie bellen: 132170, toestel 51. Voor de Vlaarding- se editie 344349. Voorde dinsdagkrant kan men dezelfde nummers bellen tot woensdag 12 uur. Realistisch menselijk hoofd, dat ge bruikt werd als oplegsel van een vaas of wierookvat. hoofd een „halach uinic" bijgestaan door z(jn „batab" of raadgevers. Cultuur Van alle precolumbiaanse beschavin gen bereikte die van de Maya's het hoogste culturele niveau. Zij liet een erfenis na, waaruit de latere beschavin gen van Mexico en Centraal-Amerika geput hebben. De culturele verworven heden geven haar een plaats tussen de glansrijke beschavingen van de wereld: een schitterend hiëroglyfenschrift (dat nog slechts gedeeltelijk ontcijferd kon worden), een zo volmaakte rekenkun de, dat met behulp daarvan, zonder moeite met astronomische getallen ge goocheld kon worden, een ongelooflijk nauwkeurige sterrenkunde en een kunst van verbijsterend meesterschap. De uitvinding van de nul ligt ten grondslag aan de hoogontwikkelde re kenkunde. Hoewel het nulteken onge veer in dezelfde tijd in een ander deel van de wereld in gebruik kwam is aan te nemen dat de twee uitvindingen geheel .onafhankelijk van elkaar wer den gedaan. De nu, maakt het nemen dat de twee uitvindingen geheel onaf hankelijk van elkaar werden gedaan. De nul maakt het hun plaats een verschillende waarde hebben. Wij ge bruiken hiervoor het decimale stelsel. De Maya's maakten gebruik van een vigesimaal stelsel: zij rekenden met twintigtallen, twintigtallen van twintig tallen. Dit talstelsel werd gëhanteerd voor het tellen van de tijd, in het bijzonder voor het tellen van de dagen. Bij het bereke nen van data werd uitgegaan van het (mytisch) begin van het Maya-tijdperk, dat overeenkomt met het jaar 3113 voor Christus. Veel Maya-monumenten, in het bijzon der de steles, (grote rechtopstaande stenen) vertoonden gegraveerde data. Behalve de data worden op de meeste steles meer of minder iange hiërogly- fenteksten aangetroffen en een reliëf, voorstellende een persoon of een tafe- Onbekend De kennis van de Maya beschaving is nog zeer beperkt. Nauwelijks 150 jaar geleden wist men nog niet eens van haar bestaan af. De kroniekschrijvers, die in de 16e eeuw veroveraars verge zelden, vertellen weinig over de Maya's. Alle grote Maya-centra waren verlaten en hun ruines lagen verborgen in de bijna ontoegankelijke tropische wouden. Terwijl in het centrum van Mexico het Rijk van de Azteken haar hoogste bloei bereikte, was de Maya Oranje aardenwerk vat, voorstellende een man met een kruik op de rug. maskers, steles en vruchtbaarheidsgo dinnen, gemaakt in een beschaving, waarin men geen ijzer en andere voor werpen kende, doen de bezoeker tel kens weer verbaasd staan. Vóór de tentoonstelling te bezichtigen, kunnen bezoekers de vertoning van een klankbeeld bijwonen, een algeme ne oriëntatie over de kunst en de cultuur van do Maya. Na het bezoek aan-de expositie wordt een kleurenfilm vertoond, die een beeld geeft van het leven van de Indiaanse bevolking in het hoogland van Guatemala. De catalogus met zowel Nederlandse als Franse tekst (f7.50) bevat 100 illustraties en een beschrijving van alle voorwerpen. Bovendien staan er twee artikelen in over de cultuur en de kunst van de Maya's. Tevens heèft het museum een gratis handleiding be schikbaar gesteld als handreiking bij een rondgang over de tentoonstelling. Hanneke Schreurs. - De tentoonstelling „Kunst van de Z Z Maya-Guatemala" wordt gehouden - tot 11 april 1971. Z Openingstijden: werkdagen van Z Z 1017 uur (24 en 31 december tot Z 16 uur), zondag van 11-17 uur Z (nieuwjaarsdag gesloten), woens- 5 Z dagavond van 19.30-22 uur. E Z Een rondleiding wordt gehouden Z Z op woensdagavond om 20 uur en Z Z op zondagmiddag om half drie. Z De toegansprijs bedraagt f2,50 E Z voor volwassenen, kinderen tot 14 - Z jaar f 0,75. De toegang bedraagt E Z f2,— voor mensen met een lid- Z Z maatschapskaart van Openbaar E Z Kunstbezit, een cultureel paspoort, Z Z een studentenkaart, een bejaarden- jj Z paspoort en voor mensen die een 2 Z kaartje hebben van de Spido. Z Z Een bijzonderheid is dat tijdens de Z expositie kunstnijverheidsproduk- Z Z ten uit Guatemala te koop zijn. Er jj Z zijn een groot aantal houten beeld- z Z jes, sieraden en kleurige poncho's. Z Z De portier van het museum kan Z hier alle mogelijke inlichtingen Z Z over verstrekken. I Toen drs. C. D. Grijns met zijn bruid in mei 1952 naar Indonesië vertrok dacht hij een taak aanvaard te hebben die slechts een paar jaar zou vergen. Er moest een revisie komen van de Indonesische bijbel en het zag er niet naar uit dat dat een al te groot karwei was. In augustus van dit jaar keerde deze taalkundige terug. Met vijf kinderen. En in de wetenschap dat een volslagen nieuwe bijbelvertaling ter perse was. De paar jaar waren uitgegroeid tot een periode van bijna twintig jaar. Een beetje trots liet hij mij het exem- klaar te maken niet zo'n geweldige plaar van de nieuwe Indonesische ver taling van de psalmen zien. Het is het eerste grote bijbelboek dat van de pers komt. Hij ontving het als een soort Sinterklaascadeautje, begin, december. Of misschien als een nieuwjaarswens. Volgend jaar zal immers eerst het volledige nieuwe testament en daarna de gehele bijbel verschijnen. Dan zul len de Indonesische christenen einde lijk de bijbel kunnen lezen in een verstaanbare taal. Daar is grote behoefte aan. De uitgave die nu gebruikt wordt is vrijwel onlees baar. Het oude testament van ds. H. C. Klinkert dateert al uit 1879. Maleis was toen nog maar een onbelangrijk handelstaaltje. Nu is het uitgegroeid tot Indonesisch, de nationale taal van 120 miljoen mensen. Woorden zijn van betekenis veranderd. In het evangelie van Mattheus wordt verteld dat Josef en Maria naar Egypte vluchtten en daar bleven wonen „tot dat koning Herodes was gestorven". Dat woordje „totdat" betekent nu „zodat", wel heel iets anders. Ook is de zinsbouw gewijzigd, die heeft zich in de afgelopen jaren steeds meer aangepast aan de westerse talen. Vertaling Bode Toch leek de opdracht om een revisie grote taak. Met behulp van de bekende taalgeleerde, prof. dr. H. Kraemer had de Duitse zendingspredikant ds. W. A. Bode in 1938 een vertaling van het nieuwe testament gepubliceerd. Toen die klaar was ging hij onmiddellijk verder met de vertaling van het oude testament. Zijn werk echter werd door de oorlog onderbroken. Toen de Duitse troepen Nederland binnenvielen werd ds. Bode geüiter- neerd als vijand van het volk. Later, toen Japan zijn aanval begon werd hij met andere Duitsers op een schip gezet naar India. Het werd door een Japans vliegtuig tot zinken gebracht. Mevrouw Bode bleef met haar kinderen in Indo nesië als gevangene achter en kreeg de kans om het vertaalwerk van haar man hield, nu als rechterhand van prof. dr. adviseur, de Nederlander H. Duym, is uit te typen. Dank zij de hulp van j. L. Ch. Abineno. een technisch bedrijf uit de grond' Indonesische christenen bleef dit ma- ln 1968 konden de resultaten van deze gestampt dat al op volle toeren draait, nuscript, dat de bijbelboeken van Ge- langdurige vertaalarbeid voorgelegd De Indonesische nieuwe vertaling is nesis tot en met Jozua en de Psalmen worden aan afgevaardigden van Indo- werkelijk een Indonesische vertaling omvatte, gespaard. De basis van de nesische kerken. Zij kregen bovendien geworden. Hoewel begonnen onder nieuwe vertaling was dus ruimschoots het recht om te zeggen hoe zij bepaal- Nederlandse verantwoordelijkheid is aanwezig. de theologische moeilijkheden opge- het werk geheel door Indonesiërs over- Toch gingen er nog jaren heen met het lost wilden zien. Op die vergadering genomen. Maar de hulp van Nederland- zoeken naar de juiste mensem Einde- waren ook waarnemers aanwezig van "l~"'A'J ■tt de Rooms-Katholieke Kerk. Op de laatste dag stond een van hen op en zei dat de bisschoppen van zijn kerk tot de overtuiging gekomen waren dat ook zij deze vertaling moesten kiezen als de kerkelijke vertaling. Bijbelvertaler drs. Grijns aan het werk. n prof. dr. lijk maakte het Nederlands Bijbelge nootschap in 1951 dr. J. L. Swellen- grebel op Bah vrij om aan de revisie te beginnen. Drs. Grijns zou zijn rechter hand zijn. Nog geen jaar later zat de commissie van vertalers muurvast. Ze waren tot se deskundigen is nimmer geweigerd, niet in de tijd van de grootste politieke spanningen. Drs. Grijns bleef op zijn post. En ook nu niet. De vertaaldeskundige Grijns is opge volgd door de produktiedeskundige Duym. En Nederland zal nog wel meer hulp bieden. Het Nederlands Bijbelge- de ontdekking gekomen dat ds. Bode ™euwe yertajm&,,.wordt dus de nootschap heeft besloten om in 1971 zich aangesloten had bij een vooroor- v.an ml!joen christenen. aj Zyn krachten in te spannen opdat De drukkerij in Bogor. logse literaire stijl die volkomen in het Re vertaling zal met meer her- ZOveel mogelijk bijbels gedrukt zullen vergeetboek was geraakt. Het Indonesisch —vroeger het Ma leis- is eigenlijk vooral een geschreven taal. Overal wordt het weer anders gesproken, maar de schrijftaal staat vast, hoewel deze wel beinvloed wordt door de spreektaal. De literaire stijl ti voor de oorlog stond sterk onder ke en al drukt worden en concurrerende nieu we vertalingen zijn er niet. Dat bete kent dat in de komende jaren vier miljoen bijbels gedrukt zullen moeten worden, één voor elk christelijk gezin. En dan wordt niet eens rekening ge houden met de geweldige interesse die de bijbel buiten de christelij- met de snelle de invloed van Sumatra. Na de oorlog ^oei v'an kerken die in somtnige hftffon Hialfarfn Tim «fj»mnpl rvnlr nn t begon Djakarta zijn stempei ook op de streken hun lede'ntal bijna jaarbfks een nieuw en modern Indonesië op te taal te drukken. De taal van ds. Bode bouwen, was door de tijd achterhaald. Zo viel het besluit dat een revisie niet voldoen de was - er moest een geheel nieuwe vertaling komen. Zelfstandig bijspringen. Vroeger werden de bijbels voor Indonesië in Nederland gedrukt. Maar boeken in het Indonesisch mogen niet geïmporteerd worden, die moeten Tot dat moment was het Nederlands la"d zeif gedrukt worden. Daar- Bijbelgenootschap verantwoordelijk voor het vertaalwerk in Indonesië. Inmiddels had zich een hele omwente ling voltrokken. Indonesië had een eigen bijbelgenootschap gekregen. De tijd was voorbij dat het westen verta lers uitzond naar de jonge staten om daar de bijbel te gaan vertalen. Dat moest door mensen in die landen zelf gedaan worden. Bovendien bereikten de politieke span ningen lussen Nederland en Indonesië hun climax. De meeste zendingsarbei ders moesten het land verlaten. Maar wie er ook ging, drs. Grijns bleef. De verantwoordelijkheid werd in Indone sische handen gelegd, maar hü bleef de motor die het vertaalwerk op gang bouwen. Drs. Grijns heeft zich inmiddels in Oegstgeest gevestigd. Eindelijk kan hij gaan doen wat hij al zo lang geleden had willen doen: werken aan zijn proefschrift om doctor te worden in de Indonesische letterkunde. J. van Capelleveen. Iffjraül in deze Havenloods ingevouwenl VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1970 | | pagina 1