DE HAVENLOODS
't Schilderachtige wijkt
voor onpersoonlijkheid
Unieke
't Oude
expositie in
Ambachtshuis
""I
IrillSWlBI
Dag Rotte, dag Leuve-dag Zalmhaven
TEMOELAWAK
IKUNSTGEBITTEN
'HOLLANDSE WINTERS" IN MOORDRECHT
BONT
V"1
Havenloods
donderdag
7 januari
prins Hendrikkade 14
132170
Dinsdag 29 december 197D
19e jaargang no. 70.
UITGAVE: DE JEUGDHAVEN
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM - VLAARDINGEN - KRIMPENERWAARD E. O. HOOFDKANTOOR: WESTBLAAK 25. ROTTERDAM, TEL. 132170. - QUASI 255.000
Drie historische wateren in Rotterdam staan op het punt geheel of
grotendeels te verdwijnen. Het zijn de Rotte, de Leuvehaven en de
Zalmhaven. Ze moeten het veld ruimen voor het verkeer en in het
geval van de Leuvehaven voor de bouw van het wereldhandelscen
trum. Veranderingen in de stad zijn natuurlijk niet tegen te houden,
niettemin zal het vele Rotterdammers spijten, dat eens schilderachtige
plekken verdwijnen voor onpersoonlijke wegen en bouwwerken zoals
ze overal in de wereld voorkomen.
tweede helft van de 19e eeuw kreeg de
Leuvehaven een veel beperkter functie
en ontving niet meer de fraai getuigde
zeekastelen van vroeger. Maar binnen
schepen kwamen er nog genoeg alsme
de kittige sleepbootjes. Na de tweede
wereldoorlog veranderde de functie
van de Leuvehaven nog meer.
Rotte en' Leuvehaven zijn één brok
Rotterdamse historie. Oudere Rotter
dammers herinneren zich de fabriek
van Van Nelle aan de Leuvehaven. Aan
de kop bevond zich een niet al te lange
tijd vóór de tweede wereldoorlog de
oude vismarkt, langs de Leuvehaven
woonden eens Maerten Harpertszoon
Tromp en Piet Heyn en mr. Gijsbert
Karei van Hogendorp is er geboren. Er
hebben poorten en molens gestaan
langs de Leuvehaven.
De Leuvehaven dateert reeds uit 1604
en is genoemd naar de vroegere kreek
„De Leuve", die daar in de buurt eens
voorkwam. „De Leuve" werd volgens
het Rotterdamse straatnamenboekje
van Moquette en Droogendijk ook wel
„De Loeve" genoemd., Er moet in de
contreien van De Loeve zelfs nog een
toren hebben gestaan, die d$ naam
Loevestein heeft gedragen.
In de 16e eeuw kreeg de stad Rotter
dam het land aan de Leuve in eigen
dom. Men begon de haven aan te
leggen, die in het begin van de 17e
eeuw gereed kwam. In de 18e eeuw
bood de Leuvehaven een trots oud-
Hollands havenbeeld. Het b<?od lig
plaats aan „de grootste zeekastelen".
Leuvehaven
VOOR UW VAKANTIEREIZEN
IR0TTERDAMSEDIJK401
TEL.266/35-156807
I «fijNF 265102
im
Hij stroomde in de veertiende eeuw
langs het befaamde slot Bulgersteyn en
tijdens het puinruimen in de jaren
1942—1943 vonden de puinruimers op
de Hoogstraat in de bodem een oud
sluizencomplex. Het waren van steen
geconstrueerde overwelfde sluizen en
sluisvlieten, waardoor eens het overtol
lige water, dat de Rotte uit een aantal
polders ontving, in de rivier de Merwe
stroomde (of werd ingelaten uiter-
Binnen-Rotte
tabletten in huis te
hebben van Singer. Ly/j, Q\
Vraag Lf(jgpu
uw apotheker of drogist
REPARATIES
1ste klas werk vanaf f 5.- per reparatie
20-karaats GOUDEN KROON f 17.50
U kunt er op wachten
INSTITUUT DENTIUA
HOOGSTRAAT 40, ROTTERDAM
TELEFOON (010) 126010
Te bereiken met tram 1, 3, 6, 8 en
:t buslijn 32, 34. 38. 45. 49 e
Er bleven binnenschepen komen, er
verrees een beurtvaartcentrum, maar
de feitelijke taak van de Leuvehaven
werd een symbolische. De Leuvehaven
zou namelijk, zo hadden de stads
bouwmeesters beslist, de eervolle taak
krijgen om „venster op de rivier" te
worden voor de gereconstrueerde bin
nenstad. Helaas is die functie, die zou
kunnen doen herinneren aan het woeli
ge, soms moeilijke maar altijd boeien
de verleden van Rotterdam, groten
deels verloren gegaan in de stroom van
beton en aluminium-gevels der nieuwe
bouwwerken. De totstandkoming van
het wereldhandelscentrum kan de Leu
vehaven opnieuw een functie geven,
maar dan wel op zeer beperkte schaal,
namelijk uitsluitend als waterpartij,
een vijver rond een bouwwerk.
Zalmhaven
Dicht bij de Leuvehaven ligt de Zalm
haven, een weinig opvallende haven,
maar wel een echte oude Rotterdamse
haven. De Zalmhaven of het „Salm-
gat" dateert van het einde van de 17e
eeuw, toen de stad werd uitgelegd in
de richting van de rivier. De naam van
de haven vindt waarschijnlijk zijn oor
sprong in de zalmvisserij, die op de
Maas werd uitgeoefend.
De Zalmhaven is altijd een haven voor
markt- en binnenschepen geweest. In
de crisis-tijden voor de tweede wereld
oorlog lag het haventje soms vol tjal
ken, waarvan de schippers tevergeefs
poogden op de beurs een vrachtje te
verschalken. Tjalken, karakteristieke
binnenvaartt-schepen, dié best over de
Zuiderzee wilden varen als dat zo
uitkwam en daarbij de wind in de
zeilen trachtten te krijgen. Ze werden
ook wel getrokken door sleepbootjes.
De schippersgezinnen leefden in de
roefjes op hun schepen, hele kleine
woonkamers. Links en rechts van de
kachel bevonden zich bankjes, die in
feite bewaarkisten waren waarin de
winteraardappelen waren opgeslagen,
zodat ze niet konden bevriezen. Men
kon het zitgedeelte van die bank optil
len om bij de aardappels te komen. De
schrijver Jan de Hartog heeft één van
die tjalken gekocht en vaart er nu mee
door de wereld.
Er zijn al enkele jaren geleden plannen
geweest de Zalmhaven te dempen. Men
dacht er o.m. aan om daar een ver
maakscentrum te vestigen. Maar er is
nooit wat van gekomen. Het college
van B. en W. van Rotterdam heeft al
tijd moeilijk een standpunt kunnen
bepalen over het al dan niet dempen
van de Zalmhaven. Het ziet er thans
naar uit, dat het er wel van zal komen.
Waar de Rotte destijds via de sluis
uitstroomde in de Merwe, slibde land
aan. Dit land is door de Rotterdam
mers verbeterd en in gebruik genomen.
De monding van de Rotte schoof
daarom op, met de stad mee als het
ware en zo ontstonden watertjes als de
Binnen-Rotte, nauw verweven met de
historie van Rotterdam.
De historie van de Rotte loopt over in
die an de Leuvehaven. Want de laatste
sluis, die de oorspronkelijke uitloop
van de Rotte een verbinding gaf met
de rivier, was de Leuvesluis. Op 7 juni
1967 werd de sluis dichtgemaakt. De
Rotte was toen zijn verbinding met de
Nieuwe maas (vroeger de Merwe)
Wil men thans de Rotte geheel uit het
stadsbeeld bannen? Het zou zijn, alsof
de zonen van deze stad het antieke
huisje van hun voorvaderen willen af
breken, omdat ze ruimte nodig hebben
voor hun auto's. Want de auto is heilig
en de Rotte niet meer dan een antiek
riviertje, dat Rotterdam zjjn naam
schonk.
MOORDRECHT Voor het eerst sinds jaren herbergt 't Oude
Ambachtshuis weer een expositie binnen haar muren. Dat deze
expositie gehouden kon worden, is wel voor een groot deel te danken
aan de heer A. M. Meyerman, conservator van het museum, en aan
zijn echtgenote. Dankzij hun werk- en werfkracht, met hulp van de
heer Uitbeijerse, is [een expositie opgebouwd die uniek genoemd mag
worden. Uit gehee Nederland heeft de heer Meijerman voorwerpen,
prenten, boeken ettc. in bruikleen weten te krijgen, zodat de expositie
een overzicht kan geven van het wintervermaak, maar ook van de
winters in het algemeen zoals onze voorouders die hebben beleefd.
Burgemeester H. C. Vermaat jr., die de De officiële opening was hiermee ei-
vele gasten in de raadszaal verwelkom- genlijk al verricht, maar alvorens de
de, stak zijn bewondering en dank vele genodigden de tentoonstelling in
voor het werk niet onder stoelen of ogenschouw gingen nemen, hield de
banken. Hij sprak de hoop uit, dat de heer Meijerman nog een korte inleiding
expositie veel succes mocht hebben, over de expositie en het geëxposeerde.
De conservator wees erop, dat de
Nederlandse schilderkunstenaars met
een bijna fotografische getrouwheid
hebben vastgelegd hoe de tijd was. Eén
van de velen die iets typisch Neder
lands hebben geschilderd, was Hen-
drick Avercamp, de doofstomme schil
der uit Kampen. Zoals Sanredam de
meester van het kerkinterieur was, zo
was Avercamp die van het Hollands
wintergezicht. Hij legde zich er op toe
het winterse land, met roerloze bo
men, zware grauwe luchten en - op de
uitgestrekte ijsvlakten - de schaatsen
rijders, de koek en zoopjes, de arren en
priksleden vast te leggen. Jammer ge
noeg kunnen wij, aldus de heer Meijer
man, niet één van Avercamps panelen
op deze expositie tonen, maar van wat
hij schilderde is het een en ander
bijeengebracht.
stok, die gebruikt werd bij het kolven
op het ijs, een spel dat in vroeger tijd
veel voor kwam. Opvallend is hierbij
de zorg vo.or detaillering en het geduld
waarmee verschillende voorwerpen op
kunstvaardige wijze zijn bewerkt. Dit
in tegenstelling tot het zuiver functio
nele karakter dat de produkten van
onze tijd kenmerkt.
Daarnaast is een groot aantal prenten
geëxposeerd, tegels en enkele kleine
schilderijen met afbeeldingen van de
winter en wintervermaak.
De collectie bevat ook een aantal
kinderboekjes en tijdschriften, die alle
betrekking hebben op het onderwerp
van de tentoonstelling: „Hollandse
Winters". Een bezoek aan deze exposi
tie is beslist de moeite waard.
De expositie is tot 9 januari.
OORD-KALKMAN
voor
"meer
dan een haartje
beter"
meer
dan een haartje I
I beter" 1
I Grote sortering 1
Grote sortering
bontmantels ["stola's
en garneringen.
Maatwerk op eigen
ateliers.
^^N9CP
Schiedam
Zorg dat U tijdig een diafilmpje
in huis hebt, zodat U met de
komende feestdagen alle leuke
ogenblikken vast kunt leggen
Orwo kleuren diafilm voor 36
kleinbeeld opnamen (24 x 36
cm) of 72 halfkleinbeeldopna-
men (18 x 24 cm), koopt U nu
inklusief het ontwikkelen
een Nederlandse centrale zeer
voordelig voor nog géén zes
Naast dit grootste stuk is een groot
aantal duw-en priksleden opgesteld en
uiteraard schaatsen, in velerlei vormen
en uitvoeringen, waaronder prachtig
snijwerk. Naast elgers of aalstekers en
ijszagen vindt men er ook een kolf-
Rotte
Dat in Rotterdam een stukje Rotte zal
verdwijnen ten behoeve van het „Rot-
te-tracée" heeft meer protest opgeroe-
het gedeeltelijk verdwijnen
inklusief
ontwikkelen
pen dan
van Leuvehaven en het dempen van
Zalmhaven. De Rotte is dan ook niet
minder dan het water, dat Rotterdam
zijn naam gaf. Hoe die Rotte is ont
staan weet overigens niemand Een
theorie is, dat de Rotte een oude tak is
van de Rijn, een andere theorie wil,
dat de Rotte een overblijfsel is van een
vroegere loop van de IJssel
opticien
Woensdag en donderdag verko
pen wij in de kelder deze Or
wo kleuren diafilms voor 36
kleinbeeld opnamen of 72 half-
kleinbeeld opnamen, inklusief
het ontwik
kelen
De Havenloods verschijnt in 1971
voor het eerst op donderdag 7
januari. We verschijnen NIET op
dinsdag 5 januari, in verband met
de verhuizing van ons technisch
bedrijf naar het centrale pand aan
de Prins Hendrikkade 14
En dan zijn er mensen, die beweren
dat de Rotte is gegraven door Romein
se „rotten", krijgsbenden die een ver
bindingskanaaltje maakten tussen de
Rijn en de Merwe. Aan deze „rotten"
het water zijn naam danken en dus
ook de stad Rotterdam. Maar de grilli
ge loop van de Rotte is hiermee
tegenspraak, menen deskundigen. Hoe
dan ook, de huidige Rotte, die zijn
r "jSi
SLAAPKAMERS
prijsklasse. Fabrieksto
oud adres
westblaak
noordereiland
Klantenservice
voor onze lezers en adverteerders blijven wij
tin het centrum bereikbaar in ons kantoor
(Eendrachtsweg 25 (vlakbij ons oude kantoor)
Noordereiland. Daar, op Prins Hendrik
de 14 voegt de Havenloods 2 x per week
woord bij de Maasstad-daden. Het telefoon-
nummer bleef ongewijzigd
Rotterdam zou Rotterdam niet zijn zonder
Maas en Havenloods. Beide zijn vol van 't
Rotterdamse leven. En nü hebben die 2 el
kaar gevonden. Op de oostelijke punt van