Al die duidingen van
zo'n schilderij vertellen
alleen iets over onszelf
1198
SVZ en havenbedrijven
willen klimaat in
de haven verbeteren
ïï4 - 095
■MSSSOI
42» 11J5
w* IOl75
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 8 APRIL 1971
14-313
Neemt U de maat
mee?
Het schilderij van Salvador Dali Chris
tus van St. Johannes van het Kruis"
hangt sinds 1952 in het Stedelijk
Museum te Glasgow. Rond om de
aankoop was destijds een geweldige
deining onder de „zuinige" Schotten.
De vraagprijs was Pound Sterling
12.000, dus een slordige f 125.000.
Voor een museum kon er eventueet
wel wat af. En zo werd het tenslotte
Pound Sterling 8200, toen zo'n 85.000
gulden en zeker een fors bedrag voor
het werk van een nog levende en
fel-omstreden schilder.
Maar de zaak was in één dag beklon
ken. De autoriteiten overwogen, dat ze
sinds 1891 nooit meer een opzienba
rende, aanvechtbare aankoop hadden
gedaan. En dat verantwoorde stunts
noodzakelijk waren om het grote pu
bliek naar het museum te trekken.
Toen het nog me maar één dag op
zicht was in Glasgow bleek al, dat het
schilderij „het effect had om tot dus
ver onbekende diepten van emoties in
beweging te brengen bij velen die het
zagen". Duizenden kwamen uit nieuw-
gierigheid kijken en kwamen onder de
indruk uit het museum.
Dichters hebben het schilderij lyrisch
bezongen. Bijvoorbeeld Violet Clifton:
„Atlas van de ijz'ren nek, gedwongen
te dragen. De bergen en de sterrenbeel
den; Christus van het grote hart, gewil
lig beladen Met al de eeuwen en met al
de zonden. De sterke schedel van de
Man aan het kruis. Bolwerk van de
wereld sinds den beginne".
Aan welke kant staat God?
VLAARDINGEN - De werkgroep
Gonvent van de Raad van Gemeen
schap van Kerken en het Leger des
Heils te Vlaardingen organiseert op le
Paasdag 11 april) in de zaal Harmonie
aan de Schiedamseweg een gezamenlij
ke dienst, waarin kapelaan L. A. M.
Banning zal spreken over het onder
werp: „Aan welke kant staat God?
Een vraag die velen onder ons zich
ongetwijfeld zullen stellen, geen raad
mee weten, en nog minder weten te
beantwoorden.
Een vraag die noopt tot nog meerdere
vragen, juist op het feest van Pasen: Of
is Pasen voor ons alleen maar een fijn
lang week-end, met liefst nog veel
mooi, fraai voorjaarsweer?
Hebben we nog een uurtje over om te
komen luisteren naar een jonge geeste
lijke, die ons wil helpen met het
beantwoorden van de vraag aan welke
kant God nu eigenlijk staat?
Het Konvent is blij, dat zij kapelaan
Banning bereid heeft gevonden te ko
men spreken over dit onderwerp; zij
spreekt dan ook de verwachting uit,
dat velen naar deze samenkomst zullen
komen.
De muzikale medewerking zal worden
verzorgd door het bekende Combo uit
Vlaardingen. Aanvang 10.30 uur.
schoenen markt
entresol
Bent U al begonnen met de aan
schaf van Uw zomergarderobe?
Komt U dan eens kijken op on
ze schoenenmarkt want we heb
ben ze al, de moderne zomer-
sandaaltjes.
Zon en plezier, daar moet je aan
denken, wanneer je deze leuke
zomersandaaltjes ziet, die zo
luchtig en zo gemakkelijk lo-
Predikers gebruikten het in hun ver
kondiging. Bijvoorbeeld dr. N. David
son: „Hier is in lijn en kleur het
ontzaglijke feit van Golgotha gesymbo
liseerd, het ene volmaakte offer dat
gebracht is voor de zonden der gehele
wereld, een daad die gesteld is in het
midden der geschiedenis, maar toch
met een kosmische en eeuwige beteke-
Maar er waren ook andere stemmen.
Het doek werd „Glasgow's dwaasheid"
genoemd. „Een stuk handig sensatio
neel stuntwerk" - „een stuk berekend
melodrama" - „binnen 10 jaar is het
opgeborgen in de kelder".
Intussen kon reeds na 6 jaar gemeld
worden, dat het stuk aan entreegelden,
auteursrechten, reproductie-verkoop
ruim Pound Sterling 8.000 had opgele
verd. Dus de kosten waren er toen al
bijna uit.
In Rotterdam
En nu werd dan na twintig jaar het
doek in Rotterdam vertoond temidden
van een grote Dali-tentoonstelling en
ik moet eerljjk zeggen, dat het mij
nu heel anders aandeed dan in 1953,
toen ik het in Glasgow zelf bewonder
de. Toen, onder het verstilde publiek,
dat zich geheel op dit ene werk con
centreerde, beaamde ik het oordeel
van een kunst-criticus: „Het is onmo
gelijk naar dit werk te kijken en
onbewogen te blijven, lleen een groot
kunstenaar kon technisch meester
schap en innerlijke visie combineren
met zulk een gevoeligheid en psycholo
gische diepte".
Hier in Rotterdam een heel ander
publiek en een heel ander kader: een
overweldigend overzicht van het le
venswerk van deze wonderlijke snuiter,
die tegelijk schilder, tekenaar, graficus,
illustrator, ontwerper, filmer, régis
seur, dichter, schrijver, essayist, pole
mist, redenaar, étaleur, decorateur,
choreograaf, beeldhouwer en edelsmid
is. En niet in de laatste plaats: de
perfecte publicist van zichzelf!
In dit bonte geheel viel dit schilderij
wel op doordat het een van de weinige
doeken was, waarop excentrieke, „sur
realistische" elementen ontbraken en
waarop religieuze duidelijkheid scheen
te worden geboden. Maar het doek zelf
was zeker niet het middelpunt, het
hart van de expositie. En dat is maar
goed ook. Want juist achter die reli-
gieuse duidelijkheid kon je allerlei
vraagtekens zetten.
Atoom - mystiek
Wat je in het stuk direct opvalt, is het
indrukwekkende verticale perspectief,
waarin de Gekruisigde op je af koiht,
nog geaccentueerd door het horizon
tale lijnenspel van het mper en de lage
bergen op het onderste gedeelte. Je
ziet als het ware het kruis van boven
af, zoals God zelf het beziet. Het
zweeft in het midden van het heelal.
En het gekwelde lichaam heeft eigen
lijk niets afstotends en afzichtelijks
meer. Het lijkt te glanzen van kracht
en van triomf, een bron van vrede en
licht voor heel het landschap eronder.
Wordt ook in het evangelie de kruisig
ing van Jezus niet telkens tegelijk zijn
„verhoging" genoemd, zijn weg door
de hel naar de troon van het heelal?
Is dit schilderij niet het getuigenis van
Dali's bekering tot het katholieke ge
loof (1948), waarvan hij in 1951 in
zijn mystiek manifest gewaagde? Maar
is die hele mystiek van Dali in de
grond niet eenzelfde weg tot bewust
zijnsverruiming, als door anderen te
genwoordig via drugs en andere mid
delen wordt nagestreefd?
In diezelfde tijd schildert hij zijn ge
liefde Gala, opkijkend naar een Chris
tus, die op een kruis van negen kubus
sen in de lucht zweeft. Hij schrijft
erover: „In het schilderij Galacidal-
lahaidésoxyribonucléique ziet Gala het
lichaam van Christus opgeheven door
God de Vader".
In verband hiermee spreekt hij van de
atoommystiek, de hallucinatiemystiek,
de tijdmystiek van de weke horloges,
j De man die het kruis ontwierp j
j iemand van ons moet erop gekomen zijn
j hij maakte het eerste kruis
j met toegeknepen ogen zag hij het staan
en nam toen een ba/k en een dwarsbalk
I iets hoger dan het midden bevestigd
I hij moet een stap achteruit gegaan zijn
I om te zien hoe het stond
I en zie, het was zeer goed
en dat vonden wij allemaal
want iedereen wil zijn steentje bijdragen
al is het maar dat hij op de kleren past
van hen die met ontblote lijven stenigen
iedereen wil, ergens bewijzen wie hij is
waarom de ontwerper van het kruis dan niet?
toch heeft er eens één aan zijn kruis gehangen
die hem vergeven heeft waarvoor hij werd geëerd j
Hij stierf niet aan onze vernederingen
maar aan alles waarvoor iedereen ons prees
Hij leed niet voor de scheldwoorden
maar voor de lintjes die we kregen
Hij droeg niet onze mislukkingen
maar hij bezweek onder wat wij bouwden I
leve de man die het kruis ontwierp
het zij hem vergeven I
door de man die er aan stierf I
E. M. Visserman I
maat 104-110 116
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in de kelder deze
jacks van polyester/katoen voor
jongens en meisjes van ong. 1
t/m 6 jaar. In rood met marine
of marine met róód, 2 steekzak-
ken, tricot boord en manchet
ten en een deelbare rits.
I.v.m. goede vrijdag geen koop-
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Al ben je nog maar klein toch
draag je graag een jack, waarin
jij fijn kunt spelen en dat moe
der gemakkelijk kan wassen.
Sportief kinderjack, gemaakt
van sterk polyester/katoen. Het
modql heeft eeri deelbare rits,
tricot nylon boord en manchet
ten en 2 leuke steekzakjes.
de mystiek van het gothisch cubisme
en le mystiek van het goud, begeleid
door een goddelijke en monotone diar
ree van chèques!
Vooral die geld-diarree zit hem hoog.
Nog in één van de laatste vraaggesprek
ken zegt hij: „Wat ik het meest bemin
na mijn vrouw is geld, daarom neem ik
iedere gelegenheid te baat opdat er een
onafgebroken diarree van goud en dol
lars over mijn leven neerdaalt, wat mij
een vrijwel niet te overtreffen bevre
diging geeft".
Derhalve is het de vraag, in hoeverre
we de „mystiek", die toch altijd naar
zelfontlediging streeft bij Dali ernstig
moeten nemen. Hij spreekt er zelf
klaarblijkelijk met snorkende zelfspot
Psychologie
Dali schildert Jezus uitdrukkelijk zoals
niemand hem nog ooit gezien heeft:
van bovenuit, van God uit. Identifi
ceert hij zich al schilderende met de
Goddelijke vader om daarmee zijn
aardse, autoritaire vader eindelijk radi
caal te overwinnen? En wordt nu in
die zelf-vergoddelijking al het lelijke,
verwrongene van de bijbelse Man van
Smarten definitief in schoonheid opge
lost? Zoals in die beroemde „godde
lijke snor" van Dali, waarvan de pun
ten rafeldun zijn, „imperialistisch, ul
tra-rationalistisch, wijzend naar de
hemel, zoals het verticale mysticisme,
zoals de verticale vakverenigingen van
Spanje", naar Salvador zelf van zijn
knevel getuigt?
Wil ik met deze duiding het doek
devalueren? Helemaal niet. Bij een
psychologisch onderzoek moet je vaak
vertellen wat je ziet in een aantal
vlekken of in een niet al te duidelijk
plaatje. En wat je erin ziet, dat vertelt
aan die onderzoeker iets van jezelf.
Zou het zo ook niet zijn bij dit
schilderij, dat altijd weer tot zo heel
verschillende reacties leidt? Je kan die
voorstelling van het kruis op heel
verschillende manieren ervaren en in
terpreteren. Dali hóórt het op zijn best
alleen maar met een superieure glim
lach aan. Hij verraadt ons het geheim
niet. Hij kent het misschien nauwelijks
zelf. Met al die duidingen van het
schilderij vertellen we eigenlijk alleen
maar iets van ons zelf. Van onze eigen
diepste wensen, gedachten en gevoe
lens.
Maar God zelf is anders. Die laat het
kruis niet ergens in de wereld en onze
eigen ziel rondzweven. Hij heeft het
Zelf rmet zijn eigen duidelijke woorden
voor óns gevormd, vertaald en ver
klaard. En in die woorden maakt H(j
het kruis tot een doorzichtig geheim,
waarin wij Zijn trouwe liefde voor ons
en voor de wereld proeven en tasten.
Maar je moet altijd weer eerst die
woorden van God spellen, voor je kan
schouwen en zien.
Dr. K. J. Kraan.
In de keuken is er eenvoudig
weg geen idealere vloerbedek
king, dan dit frisse tegel lino
leum../..
Morsen, vuile voeten enz. kos
ten U geen hoofdbrekens meer
want een natte doek erover
en Uw keukenvloer is weer
blinkend schoon;
Een partij tegel linoleum, bij
zonder geschikt voor in de
keuken en voor in de gang, ver
kopen wij nu in 2 leuke uitvoe
ringen, extra voordelig per me
ter (183 cm breed) voor nog
géén twaalf gulden.
tegel linoleum
183 cm breed
1e keus 24^-s-
Dit jack in rood met marine of
marine met rode garnering
koopt U nu in de maten 86
t/m 116 voor aantrekkelijke
prijzen.
maat 86-92-98
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage deze
partij tegel linoleum, strikt 1e
keus. Keuze uit 2 leuke uitvoe
ringen nl. geel/zwarte en rood
zwarte tegel, nu per
meter (183 cm
I.v.m. goede vrijdag geen koop-
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of fchrift. best.
Bandsandaaltjes van fraai leder
print, meteen rekbaarhielband-
je, een laag hakje en verende
binnenzool, in 3 mooie kleu
ren, nu voor nog géén negen
gulden.
Het leven der volken;
boeiende serie over
zeden en gewoonten
Tegelijk met het vierde deel is de>el tien
verschenen. Dit omvat de onderwerpen
„Van de wieg tot het graf" en „Religie
en magie". Boeiende zaken in een tijd,
waarin velen op zoek zijn naar nieuwe
waarden. Het eerste gedeelte van dit
boek omvat o.m. de hoofdstukken
Gebruiken en riten om het jonge leven
te beschermen; Bezigheid en opvoe
ding van het kind; De initiatie; De
ouderdom en zijn voorrechten; De
positie van de ouden en Dood en
In het tweede gedeelte, „Religie en
magie" vinden we o.a. de hoofdstuk
ken over de religieuze opvattingen van
heidense volken en onze verklaringen,
Het begrip godheid; Het begrip ziel; De
wereld van het hiernamaals; Het raad
sel van de magie; Hekserij en occulte
magie. Uit dit boek leren we, dat het
zondvloedverhaal, zoals we dat kennen
uit de bijbel ook bij andere niet-chris-
telijke volkeren bekend is, zij het dan
in diverse variaties. En voorts, dat de
gedachte, dat primitieve volkeren ook
primitieve religies hebben, misplaatst
T.H.
De Sesam-serie wordt uitgegeven
door Bosch Keuning N.V. te Baarn.
De prijs per deel bedraagt f 8,90.
Sinds de havenstaking van vorig jaar wordt bij de Scheepvaart
Vereeniging Zuid en bij de diverse havenbedrijven hard gewerkt aan
het nemen van maatregelen, die het klimaat in de haven moeten
verbeteren. Thans is weer een belangrijke stap in die richting gezet.
Op advies van een speciale commissie van de S.V.Z., ingesteld na de
havenstaking, vinden thans de selectie, introductie en opleiding van
alle aspirant-havenwerkers centraal plaats, volgens vaste normen. Dit
gebeurt bij de Haven- en Vervoersschool voor Volwassenen.
De commissie heeft centrale selectie
normen opgesteld. Naast de gebruike
lijke medische keuring door de Be
drijfsgeneeskundige Dienst wordt een
eenvoudig psychologisch onderzoek in
gesteld. Zodra de daarvoor beschikbare
ruimt^ vrijkomt, zal met het testen een
aanvang worden gemaakt. De adviezen
van het Centraal Personeels Bureau en
de Bedrijfsgeneeskundige Dienst zullen
bovendien voortaan voor de bedrijven
bindend zijn.
Introductie
De introductie van de nieuwe haven
werkers duurt één week. Na eerst een
halve dag te hebben kennisgemaakt
met het eigen bedrijf, zijn zij geduren
de vier dagen bij de Haven- en Ver
voersschool voor Volwassenen. Daar
worden zij in eerste instantie ver
trouwd gëmaakt met de Rotterdamse
haven, de diensten die er werken, de
Stuwadoorswet met het Veiligheidsbe
sluit en de rechten en plichten van de
C.A.O. Tegelijkertijd krijgt men een
>raktisch-theoretische opleiding, waar
bij voorgelicht wordt over de praktijk
van hun toekomstig werk, de veilig
heidsvoorschriften, de indeling van
schepen en het gebruik van gereed
schappen, materiaal en beschermings
middelen. Het accent ligt hierbij op
VEILIG WERKEN.
Basisopleiding
Binnen de eerste 6 maanden, geduren
de welke de havenwerkers bij de be
drijven werken, komen zij nogmaals
gedurende één week terug bij de
Haven- en Vervoersschool voor Vol
wassenen om verder opgeleid te wor
den voor het certificaat „Havenwer
ker". Deze opleiding wordt dus even
eens gecentraliseerd bij de school.
Ook de bedrijfsinstructeurs zullen nog
beter op hun taak worden voorbereid.
De Haven- en Vervoersschool voor
Volwassenen zal voor hen namelijk
tweedaagse conferenties organiseren,
waar zij op de hoogte gebracht worden
van het nieuwe systeem en hun aan
deel daarin. Tevens ontvangen zij de
nodige informatie over de vele nieuwe
dingen, die zich in de bedrijfstak op
technisch en administratief gebied ont
wikkelen.
Er wordt naar gestreefd de nieuwelin
gen in de bedrijven de eerste tijd in
ploegjes bij elkaar te houden. Onder
leiding van de bedrijfsinstructeur wor
den zij dan door te beginnen met
eenvoudige werkzaamheden, geleide
lijk vertrouwd gemaakt met het werk.
De eerste ploegen, waaronder één van
de Stichting Samenwerkende Havenbe
drijven (S.H.B.) zijn inmiddels volgens
het nieuwe systeem geïntroduceerd in
het havenwerk.
Het poppentheater De Regenboog speelt
op zaterdag 17 en zondag 18 april Doorn
roosje in het speelschooltje De Kren ten-
boom, Jacob Marisplein 4, Rotterdam. Me
dewerking verleent T. Sterker-Harms en de
muziek is van Gerrit Sterker. Aanvang 3 uur.
Inlichtingen telefoon 22.31.20.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op onze schoenen-
markt, tussenverdieping parter
re, deze zomerse bandsandaal
tjes meteen rekbaar hielbandje,
laag hakje en verende binnen
zool. In de kleuren marine
blauw, rood en gebroken wit
en de maten 37
voor
I.v.m. goede vrijdag geen koop-
Ook maandagmorgen open
Het vierde deel van „Het leven der
volken", de Sesam-serie over culturele
antropologie, handelt over „Akkerbou
wers en veehouders". Interessante on
derwerpen voor iedereen, die meer wil
weten over zeden en gewoonten van
andere volkeren. De Sesam-serie telt
12 delen waarvan er nu negen zijn
verschenen. In recensies van de eerder
uitgegeven delen schreven wij al welk
een voortreffelijke serie dit is; geen
ingewikkelde wetenschappelijke ver
handeling, maar een duidelijk geschre
ven, voor iedereen goed leesbaar werk.
De delen zijn ook los verkrijgbaar,
want elk deel omvat twee of meer
afgeronde onderwerpen!
Om een indruk ie geven van de in
houd: in het gedeelte over de akker
bouwers wordt de techniek van de
landbouw in diverse delen van de
wereld besproken, de soorten gewassen
die men kweekt, de landbouwgereed
schappen, nomadencultuur enz. In het
deel veehouders wordt gesproken over
het temmen van dieren, het fokken,
winter- en zomerjachten, het gebruik
van dieren, de veeartsenijkunst. Uiter
aard is ook dit deel weer rijkelijk
voorzien van foto's waaronder ver
scheidene in kleur.
