Morgen
lp
in het
WxxiWhrenHiiis
Wollen tapijt
159,50
^Dncjezonclen
Poffende Edammer kazen
en een ontplofte tanker
van Texaco in de mist
HH DE KLERK
B.J. GERRESE
Sonsbeek treedt buiten de perken
DE HAVENLOODS, DINSDAG 25 MEI 1971
21-301
Vrijwillige 1)
Als trouwe lezer van De Havenloods
wil ik u n.a.v. het ingezonden stuk van
de heer Klok mededelen, dat de grote
brand van de Sommelsdijk niet
's nachts, maar in de n.m. is uitgebro
ken en niet in de Rijnhaven, maar in
de Maashaven. De vrijwillige brand
weer is hier niet aan te pas gekomen,
aangezien de Sommelsdijk op de boei
en lag.
L. de Jagt,
Vlaardingen.
Vrijwillige (2)
In uw stukjes ben ik nogal dikwijls
spuit 23 tegengekomen. Mijn vader
was namelijk spuitgast, van spuit 23.
Ik was de jongste van 7 kinderen. Mijn
vader had voor 1900 al een café op de
Scheepmakershaven en later in de
Tweeleeuwensteeg en Bierhaven. Daar
na is hjj in de handel gegaan en had als
standplaats Café Van Houten. Bij mooi
weer zat hij altijd tegenover het café
op de afzetting van een boom. Ik
moest hem altijd eten brengen. Mijn
moeder deed dan de aardappelen en
groenten in een pannetje en in midden
werd dan een kopje zonder oor ge
plaatst met jus. Het geheel werd in een
kopjesdoek geknoopt. Op een keer
kwam ik weer zijn eten brengen en hij
zei: „Kleine rot aap waar blijf je nou,
ik verrek van de honger". Hij was nog
bezig om de knopen van de kopjes
doek los te maken, of er was brand
alarm. Hü liet alles in de steek en
holde naar spuit 23, die stond toen
nog aan het eind van de Leuvehaven.
Het bleek loos alarm te zijn. Het
pannetje stond nog bij de boom, maar
trek in zijn eten had hij niet meer. Hij
ging bij Van Houten binnen en nam
een groot oorglas bier. Dat is gelijk aan
2 boterhammen, zei hij altijd. Als ik
mij goed herinner, kostte een groot
glas bier toen nog 5 centen. De schrij
ver van uw stukje weet niet waar de
naam agentenbier vandaan komt. Ik
meen mij te herinneren, dat het Gerste
7 was, het goedkoopste bier. Dit kost
te - naar ik meen 7 centen per liter
en werd agentenbier genoemd. Ook
wel het lekbier; dus het schuim van
wat met de schuimspaan van het glas
werd afgestreken.
Waalre hebben een vouwfiets cadeau gekre
gen; een geschenk van de baas ter gelegen
heid van het officieel in gebruik m
Herinneringen aan de Vrijwillige (4)
Een maandagmorgen. Ergens in de maand januari. De donkere dagen
voor Kerstmis waren laat. Over de stad hing reeds enkele dagen
achtereen een dikke mist. Een vette en tegelijkertijd natte nevel. Alles
droop van het vocht. Waar je ook ging; overal liep je het risico uit te
glijden over het dunne laagje modder, dat zich allengs op het
straatoppervlak had gevormd. Het weinige verkeer deed het rustig
aan. De trams kropen verwoed bellend over de wegen. Zo diep
mogelijk weggedoken in hun jassen haastten mensen zich naar hun
werk. Zo vlug mogelijk weer binnenshuis. Het was naar, op ieders
gesteld werkend weer. Tien minuten over zeven.
De Rotterdamse binnenstad werd op
geschrikt door een geweldige knal. Hij
rolde over de havens en werd terugge
kaatst door de huizen. Door de echo's
leek het wel een donderslag. In de
omgeving van de Leuvehaven vielen
ruiten rinkelend in scherven. Op de
hoek van de Wijnhaven en de Wolfs-
hoek lag een motorlichter. Het openge
spleten dek stond aan twee kanten
verfomfaaid omhoog. De schipper en
zijn vrouw waren dood. De kleine, die
tussen vader en moeder inlag had de
ontploffing overleefd. Ook de knecht
was er wonder boven wonder goed
afgekomen.
De brandspuitmeester, die tegenover
de hoek Wijnhaven/Wolfshoek zijn
winkel had, draaide de sleutel van de
buitendeur om. Tegen zeven uur be
gonnen meestal zijn eerste vaste klan
ten te komen. Hij schudde naar buiten
kijkend zijn hoofd. Het weer was
slecht. Alle handelaren in zijn tabaks
branche moesten dag en nacht blijven
stoken om de spullen in goede conditie
te bewaren. Niet bepaald bevorderlijk
voor een goede verdienste. Net wilde
hij zich peinzend afwenden, toen een
schrikaanjagende dreun - voorafge
gaan door een helle flits - alle andere
geluid overdonderde. Snel sloeg hij
alarm. Aan hulp geen gebrek. Binnen
een mum van tijd stond de spuit van
zijn ploeg, al spoedig gevolgd door een
paar andere, op de ka. Een zevental
stralen werd op de boot1 gericht. Hoe
vlugger het schip vol water gespoten
was, hoe beter. Dat ook het resterende
deel van de lading wel eens voor een
explosie' kon zorgen was geenszins
denkbeeldig. Ook een der drijvende
brandspuiten, de Havendienst IV, was
inmiddels langszij gekomen om de
lichter vol water te pompen. Reeds een
kwartiertjo later verdween de kop van
de lichter onder de oppervlakte van
het grauwe water.
Benzine
Pa* op dat moment drong het tot
sommige aanwezigen door wat voor
gevaar ze gelopen hadden. Want nu de
boot gedeeltelik onder water ver
dween, begonnen zich voorwerpen van
de boot los te maken, die op de
stroom wegdobberden. Een kist, nog
een kist en overal stond de vijfpuntige
Texacoster op. Kisten, stuk voor stuk
geladen met tien blikken van tien liter
benzine. Daar hadden ze met hun
waterstralen een half uur lang op staan
spuiten.
Bij de reconstructie van dit incident
bleek, dat enkele schippers deze boot
al als een vreemde eend in de bijt
hadden beschouwd. Ze hadden dit
schip in deze haven namelijk nog nooit
gezien. De schippersknecht die de ont
ploffing overleefd had, vertelde, dat ze
zaterdag in de namiddag de Leuveha
ven waren binnengevaren en afgemeerd
hadden bij een open plek aan het einde
van de Wijnhaven. De lading hadden ze
afgedekt, omdat ze hier niet mochten
komen. De schipper wilde echter met
zjjn vrouw de stad in om te winkelen
had geen zin door te varen naar het
15, die haar remise aan het Oontplem
had, reed per tram huiswaarts. Omdat
er vanwege het slechte weer dmk vm
het openbaar vervoer gebruik werd
gemaakt, stond ie op het voorbalcon
naast de bestuurder. Ze reden lang
zaam. Er was nauwelijks tien meter
zicht.
Met een slakkengang naderden ze de
achterzijdevan de marinierskazerne.
Een ronduit onaangename lucht prik
kelde hun neusgaten. „Wat stinkt het
hier. Het lijkt wel of er iets ver
brandt". De brandweerman haalde met
een vies gezicht zijn neus op. De
trambestuurder deelde zijn mening.
Tijdens zijn vorige rit had hij ook sl
wat geroken, maar nu was de geur veel
sterker. Zodra de tram de bocht inging
en traag op de Haven afstevende
sprong de spuitgast voor nader onder
zoek van het balcon. Hij kon echter
geen hand voor ogen zien. Nadat hij
een stuk over de Groenendaal terugge
lopen was, werd de stank minder
scherp. Terecht concludeerde hij daar
uit, dat hij de tegenovergestelde rich
ting moest hebben. Uiterst behoed
zaam wandelde hij terug. Regelmatig
stond hjj stil en speurde in het rond
De mistbrei belette hem zich goed te
oriënteren. Maar eindelijk werd zijn
moeite beloond.
Bultig en rokend
Daar schuin boven hem - het was
bijna niet te zien gloeide een rood
achtig schjjnseL Zo snel als zijn benen
benzineterrein. Maandagmorgen zou- hem konden dragen rende hy om de
den ze weer vertrekken. Zoals gewoon- kazerne heen over het Oostplein
lijk had de knecht opdracht gekregen
de motor voor te verwarmen. Iets dat
nooit enig gevaar met zich had meege
bracht. Deze keer waren er evenwel
gassen vrijgekomen, die zich onder het
afschermende dek verzameld hadden.
belde een der hoofden van zijn spuit
uit bed. Deze, geinspireerd door het
emotionele praten van zijn onderge
schikte, gaf direct aan de alarm-centra-
ie een middelalarm door. Nog geen
minuut later vertrok spuit 8 richting
De tol van dit verstoppertje spelen was Groenendaal. Inmiddels had de rook
zich met de mist tot een ondoordring
baar gordijn vermengd. Voor de deur
van een groot pakhuis werd de spuit
neergezet. Op een bord op de deur
stond te lezen, dat er een opslagplaats
van een kaasgrossier gevestigd was. Met
de bijl werd de toegang geforceerd.
hoog. Te hoog.
In het begin van deze eeuw werd in
Rotterdam het openbaar vervoer ver
zorgd door de R.E.T.M., de Rotter
damse Electrische Tramweg Maat
schappij. Er zullen vast en zeker nog
een hoop mensen zijn, die zich het
beeld voor de geest kunnen halen, toen
de halve stad was uitgelopen om de
eerste tramwagens te zien, die zich «-
zonder paarden met grote snelheid Phpleiden de tot aan de tweede etage
25 km. per uur was voor die tijd rec."t doorlopende houten trap op.
heel wat over de rails bewogen. Lijn Beiden klommen zo ver als het maar
1 liep vanaf het Park naar de Honinger- 1 TN"
dijk. Achter de oude marinierskazerne,
aan het einde van het Oostplein, maak
ten de wagens een grote s-bocht en
kwamen via een stuk Nieuwe Haven
weer op de Honingerdijk terecht.
Najaar. Een verstikkende, dikke mist
had zich over de stad gelegd. Een lid
van de vrijwillige behorende bij spuit
brand ingespoten. Het grootste deel
van de ontstane rook werd van boven
af weggezongen, maar desalniettemin
was het op de trap ternauwernood uit
te houden. Gealarmeerde andere spui
ten hadden ondertussen eveneens het
pakhuis bereikt. Ladders werden tegen
de gevels van aangrenzende huizen
gezet en vanaf de omringende daken
Lijn l op het Oostplein. De foto werd kort voor de oorlog genomen.
Zo was de Wijnhaven omstreeks 1925. Let op het snelheidsmonster voor die tijd], die over de spoorbrug raast. Op dé achtergrond het "Witte Huis'
Kamerbreed moquette-tapijt van
zuiver scheerwol. De mooiste vloerbedekking
die u in huis kunt halen! Een
ton-sur-ton geweven blad-dessin schenkt
uw leefruimte een nieuwe allure.
In beige, groen en goud.
Handige tip:
neem de maten van
uw kamer vast
mee. 380 cm breed,
per strekkende
meter geen 179,- maar
WoonWarenHuis Lijnbaan/Binnenweg,
n I Winkelcentrum Beijerlandselaan,
Winkelcentrum Groot IJsselmonde.
Vrijdagavond geopend. Maandag gesloten.
Filialen In Den Haag, Utrecht, Vlissingen, De Lier
l|§P
TANDTECHNICUS.
is thans gevestigd in de
SPIEGELSTRAAT 2A
R'dam, Spangen (t.o. Spartaterrein)
bij eindpunt tramltfn 6 en 11. Tel.
15.60.98. DAGELIJKS geopend van
8 tot 18 uur. DINSDAGS en DON
DERDAGS van 8 tot 20 uur. 's Za
terdags gesloten.
RUIL UW OUDE KUNST
GEBIT IN BIJ AANKOOP
VAN EEN NIEUW!
VEDERLICHT NYLON
PROTHESE
ffA GEMAAKTE AFSPRAAK DES-
nriïïnnjïïiHifNi)A"r'F'RF'FnT
spoot het water het bedreigde pand
binnen.
Een gearriveerde hoofdman van de
brandweer gaf order er een stoomspuit
bij te - halen en klom de trap op,
waarop de twee anderen hem voorge
gaan waren. Hij was nog niet halverwe
ge of er klonk een oorverdovende
herrie boven hem. Gedrieën renden ze
naar beneden, waar ook het overige
personeel afstand van het gebouw had
genomen, bevreesd als men was, dat er
zich instortingen zouden voordoen.
Maar er gebeurde niets wat hierop
leek. Wel iets heel anders. De het pand
onvluchte mensen werden achtervolgd
door een paar Edammer kazen. Dikke,
bultige, rokende en poffende kazen,
die een onstellende walm verspreidden.
De schoorvoetend weer teruggekeerde
mannen ontdekten dat op de treden
van de trap nog meer dergelijke bom
men lagen.
Nog lang erna kon iedereen, die het
maar horen wilde, zich het verhaal van
de op hol geslagen vrijwilligers, achter
na gezeten door een paar kazen, laten
opdissen.
De „komkommertijd" in de echte
betekenis van het woord is weer
begonnen, maar we willen er wel eens
iets anders mee doen dan er de gewo
ne, wel frisse, met groene peterselie-
snippers bespikkelde salade van
maken. Er blijken nog heel wat meer
mogelijkheden te zijn, want komkom
mer kan bijvoorbeeld ook als warme
groente erg lekker zjjn. Zullen we eens
wat gaan experimenteren?
SAUSJES VOOR WARME KOMKOM
MER.
Maak zo veel komkommer schoon als
u denkt nodig te hebben, snijd ze in
vingerlange en -dikke stukken en zet ze
op met kokend water (half „onder").
Giet de groente na een minuut of vijf
af en laat ze goed uitlekken. U kunt
verschillende kanten uit: maak de
groente heet in wat boter of margarine
en doe er zout en peper naar smaak
bij; of maak de groente heet in gekrui
de tomatensaus en roer er fijngehakte
tuinkruiden door; of maak de kom
kommer heet in een witte saus, waar u
zout, peper, iets nootmuskaat een
theelepel citroensap en fijngesneden
peterselie door roert.
Wie nog verder wil gaan mei de proef
bedekt deze laatste vorm van warme
R'e'unie s.g. Hugo de Groot
Vrijdag 28 mei zal er weer een, door
V.O.D.O. georganiseerde soiree plaats
vinden voor leerlingen, oud-leerlingen
en docenten van de s.g. „Hugo de
Groot", in gebouw „de Spil", Dordtse-
straatweg 483. Op deze soiree zal
optreden de „Harbour Jazz Band".
Aanvang 20 uur.
komkommer met geraspte kaas,
beschuitkruim en kleine klontjes boter
of margarine, en laat ze even in een
hete oven lichtbruin kleuren.
GEBAKKEN KOMKOMMER.
Schil de voor uw gezin benodigde
komkommer en snijd ze in schijven
van ongeveer een halve centimeter
dikte. Haal het zaad eruit en laat ze
goed uitlekken met iets zwaars
erop met wat zout en paprikapoe
der. Fruit in boter of margarine wat
fijngesneden ui lichtbruin en zet die
apart; doe de schijven komkommer in
het vet en bak die op een flink vuur
gedurende een minuut of vijf, onder
goed roeren. Schud er daarna de
gebakken ui weer door en geef de
groente goed heet met mierikswortel
saus. Heerlijk bij vis en weer eens wat
anders dan de verplichte worteltjes of
sla.
Een smakelijke combinatie is ook:
dikke stukken komkommer (uitgelek
te) met schijven tomaat, en als u ervan
houdt-(en de prijs is redelijk) stukjes
aubergine en paprika, met wat zout,
peper, citroensap en citroenschil en.
een theelepeltje bruine suiker in een
vuurvaste schotel langzaam gaar laten
stoven. Wat paneermeel erdoor roeren
-om het vocht te laten binden.
GEVULDE KOMKOMMER.
Snijd een grote komkommer of twee
kleinere overlangs door, schep het zaad
er uit en snijd ze nog eens dwars door.
Was de groente van tevoren goed af.
Maak een mengsel van naar verkiezing
gekookte rijst, vleesresten, stukjes
tomaat en paprika, een dikke plak ham
in blokjes gesneden, een restje gekook
te doperwtjes of spercieboontjes en
kruid dit goed. Hol de komkommer
stukken nog wat verder uit, doe de
stukjes komkommer die u hebt uitge
schept bij het groentemengsel, en vul
de komkommerstukken, waarin u eerst
nog iets zout en peper hebt gestrooid.
Schik ze in een vlamvaste platte schaal
met deksel, en maak de groente in de
oven of op de gas- of electrische plaat
gloeiend heet. In de schaal op tafel
brengen en er gebakken aardappelen of
puree bij geven.
ZOMERSCHOTEL.
Komkommer kunt u met een rest
koude, in schijven gesneden maar niet
te gaar gekookte aardappelen tot een
smakelijk, voedzaam gerecht voor hete
zomerdagen verwerken. Meng door de
aardappel-komkommer combinatie
veel fijngesneden peterselie, en wat
preigroen, peper, zout en mosterd er
de gebruikelijke slasaus, al of niet zelf
gemaakt. Garneer alles met hardge-
.kookte eieren, schijfjes tomaat en
augurk, laat goed koud worden in
koelkast of kelder en geef er koud
gesneden vlees bij.
Presenteer stripjes ijskoude komkom
mer, met het zout er apart bij, eens bij
de borrel, als gezonde aanvulling op al
die vette meelkost die men in het
bitteruur pleegt te consumeren!
Thea.
In park Sonsbeek te Arnhem wordt
van 19 juni tot 15 augustus de mani
festatie Sonsbeek buiten de perken
gehouden, die als onderwerp heeft
„ruimte en ruimtelijke relaties". Het
komt er op neer, dat kunstenaars door
een speciale ingreep en die kan heel
gering of monumentaal zijn ons
weer bewust willen maken van de
ruimte om ons heen, die we elke dag
als vanzelfsprekend accepteren.
In het park worden objecten uitge
voerd van de kunstenaars Carl Andre,
Ronald Bladen, Ad Dekkers, Claes
Oldenburg, Kenneth Snelson, Carel
Visser, Wim T. Schippers en anderen.
Bovendien worden er 3 paviljoens
gebouwd, die zijn ontworpen door de
kunstenaars Theo Botschuyver en
Jeffrejr Shaw. Het zijn ingenieus
gevormde, opblaasbare en doorzichtige
tenten. Een van deze paviljoens is
videostudio en een ander discussiecen
trum. Elke dag kunnen daar inleidin
gen met dia's worden gehouden over
het thema Sonsbeek buiten de perken.
Het derde paviljoen wordt als commu
nicatie centrum ingericht. Het krijgt de
beschikking over telexapparatuur en
een vergadertelefoon. Verder zijn er
een fotokopieerapparaat en een
offset-pers om ideeën op schrift te
stellen en te vermenigvuldigen.
Er is gigantische openluchtkunst van
de Amerikaanse kunstenaars Olden-
bunt en Grosvenor, terwijl ook de
De Wig van Ronald
andere Sonsbeek-plastieken allerminst
vertrouwde proporties hebben. In de
beschikbare video-studio kan men een
eigen teeveefilm maken en zien hoe
kunstenaars als Brouwn, Patiniot en
Siegel dat ook doen.
Van de gebeurtenissen in Sonsbeek
buiten de perken wordt een film
gemaakt, die. in de loop van de zomer
op de teevee zal worden uitgezonden.
Het park Sonsbeek is in de bewuste
periode gratis te bezoeken. Een op
telefoonnummer 085-454300 aange
sloten automatisch antwoordapparaat
geeft van dag tot dag informatie over
de gebeurtenissen bij Sonsbeek buiten
de perken.
en in Park Sonsbeek.
