Het beste wat je hebt
delen met de ander
m
135.
Iü
m
4*
iga5o
10.75
50
Ton de Kruyfs' opera „Spinoza"
Muziek dienstbaar gemaakt
aan zeggingskracht tekst
1ËÉ'
98
In het hart van de city
12.25
12.75
J.vanllRKN.v.
Plan in Berkel voor
Kulturele Kring
PLEXBA
OPRUIMINGS KAARTEN
en
RAAMBILJETTEN
ETALAGEMATERIALEN
B.J. GERRESE
2e
TECHNIEKER
fet
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 24 JUNI 1971
25-317
Toen het Amsterdamse provotariaat nog van zich deed spreken, heeft
in een der laatste nummers van „Provo" een interessant artikel
gestaan over de functie van een binnenstad. We werden daarin onder
meer opgewekt de eindelijk gerealiseerde Y-tunnel op te blazen. Want
onze westerse steden blijken een strategische waarde te bezitten voor
iedereen, die een omwenteling wil. De geschiedenis leert dat alle
revoluties in de binnensteden hun oorsprong vinden. De algemene
onlustgevoelens, die een bepaalde revolutietijd kenmerken, bereiken
juist in de binnensteden hun ontbrandings-temperatuur. De ontevre
denheid over slechte levensomstandigheden, materieel en vooral ook
sociaal, het gevoel van achtergebleven zijn van de bewoners, hun
aangeboren individualistische vrijheidsdrang, hun antipathie ten op
zichte van de bestaande orde en nog zoveel meer zijn even zoveel
factoren, die meehielpen, een revolutieproces op gang te brengen.
Het lijkt dat Amsterdam inmiddels tot
een zeker burgerlijk bedaren is geko
men. We horen niet meer van rellen en
van opstand en de Damslapers lijken
deze zomer in groten getale naar Ko
penhagen verhuisd te zijn. Ook de
kabouterbeweging, die voor het provo
tariaat in de plaats getreden is, doet
weinig meer van zich horen.
City-pastorie
Toch vragen we de aandacht voor een
boekje van drs. R. G. H. Boiten,
„City-pastorie Oudezijds 100", dat ons
onlangs is toegezonden en dat boeiend
beschrijft hoe een Amsterdamse her
vormd predikant met zijn werk op
deze explosieve binnenstadsproblema-
tiek probeert in te spelen. Hij zegt
daarin o.a.: „Men zou kunnen opmer
ken, dat het in deze bladzijden toch in
feite slechts gaat over Amsterdam.
Maar wat de binnenstad is voor Am
sterdam, is onze hoofdstad voor Ne
derland. In tal van oudere steden is een
soortgelijk proces aan de gang. Pressu
re-groups daar ter plaatse laten zich
inspireren door wat in de hoofdstad
gebeurt. Sterker nog, dat geldt zelfs in
internationaal verband. Wat in Stock
holm, Kopenhagen, Londen, Chicago
of San Francisco gebeurt, verschilt
daar niet wezenlijk van. De eenheid
van onze westerse wereld is in grote
üjnen nu reeds een feit. Een al te
provincialistische benadering van onze
Nederlandse problemen kan ons alleen
maar doen vervallen in de fouten van
onze voorgangers. Het wordt hoog tijd,
dat wij ons bij de benadering van deze
vragen daarvan rekenschap geven. De
jongeren van onze tijd weten dit al
lang. Hun notitieboekjes staan vol met
adressen uit de binnensteden van Athe
ne, Kopenhagen en Parijs. Zij weten
waar ze morgen terecht kunnen".
Ook Rotterdam staat hier niet buiten.
Bij duizenden is jeugd uit binnen- en
buitenland vorige week voor een groot
festijn naar de Doelen gekomen
- twaalf uur non-stop muziek in de
zaterdagnacht.
Uw zoon in zijn stoere effen
lakjasUw dochter in een
lief gebloemd lakjasjelaat
het dan maar regenen.
Lak regenjasje met bijpassende
leuke regenhoed. Een volkomen
waterdicht jasje, ideaal om mee
te nemen op de vakantie, maar
ook fijn om naar school aan te
trekken.
Voor meisjes hebben we 4 schat
tige bloemdessins in 12 kleur
tjes, voor jongens 3 fijne uni
kleurennu zeer voordelig.
maat
86
92 fl 25
98 75
maat
104
Vanaf vrijdagmorgen P uur ver
kopen wij in de kelder deze
vlotte jongens- en meisjeslakjas-
jes met regenhoed (op textiel-
basisjmet deelbare rits en ge
heel waterdicht. Voor meisjes
in fleurige bloemdessins, voor
jongens in de unikleuren licht
groen, geel en rood.
Ook hier hele wijken waar nauweüjks
meer een kerk of een pastorie is te
vinden. Geldt van die Rotterdamse
wijken, wat Boiten schrijft van de
Amsterdamse binnenstad: „De bin-
nestadter met zijn outcast-gevoelens
heeft veelszins het besef, dat God ook
weieens een outcast, een nonconfor
mist zou kunnen zijn, misschien zelfs
solidair met de binnenstad". Hoewel
maar een zeer gering percentage van
hen kerkelijk nog meeleeft. Maar God
is immers „anders"!
Hoge hoed
Het grote probleem voor Boiten is,
God op een goede manier in de wjjk
present te stellen. Hij wil helemaal
breken met wat hij „de methode van
de hoge hoed" en „de mooi-ween-me-
thode" noemt.
De methode van de hoge hoed is
gebaseerd op het verrassings-principe:
in alle argeloosheid is men voor een of
ander beatfestijn naar het wijkgebouw
gekomen. Maar aan het einde van de
avond gaat er plotseling een deur open.
Als een konijn uit de hoge hoed van de
goochelaar verschijnt een dominee, die
„de dag wil gaan sluiten". Het bezwaar
van deze methode is, dat de mensen
zich zodoende „genomen" voelen:
daarvoor waren zij immers niet geko
men.
Bij de mooi-weer-methode volgt men
een totaal andere lijn: men is beducht
misverstanden of agressie op te wek
ken. Tot verbazing van een ieder komt
het evangelie in het wijkgebouw nu in
het geheel niet meer ter sprake. Men
spreekt uitsluitend over onderwerpen,
waarbij geloof alleen hier en daar een
kleine bijrol mag spelen. Aangezien
dergelijke onderwerpen moeilijk te vin
den zijn, beperkt men zich al spoedig
tot het weer en de luchtvervuiling.
Deze rpethode pleegt bezoekers nogal
eens de opmerking te ontlokken: „Het
zijn beste mensen, zij horen weliswaar
bij de kerk, maar je merkt er weinig
De „hoge-hoed-methode" laat welis
waar aan duidelijkheid niets te wensen
over, maar mist alle respect voor men
selijke vrijheid. Gelukkig echter raakt
zij meer en meer in onbruik. De
„mooi-weer-methode" is momenteel
„in". Maar helaas betekent zij in geen
enkel opzicht een verbetering. Welis
waar garandeert zij volkomen de MEN
SELIJKE VRIJHEID, maar door haar
gebrek aan DUIDELIJKHEID leidt zij
nog minder tot het beoogde doel.
Gastvrijheid
Boiten kiest voor een derde mogelijk
heid: de „methode van de duidelijk
heid in' vrijheid". Er heerst in zijn
city-pastorie een bijna onbegrensde
gastvrijheid voor iedereen, maar er is
één kamer verbouwd tot kapel. Elke
dag wordt hier door de communiteit
van mensen, die in het city-werk van
uit de pastorie elk hun eigen deskun
digheid en hun eigen manier van hel
pen inbrengen, een ochtend- en een
avondgebed houden. Op het medede
lingenbord aan de buitenkant van de
pastorie staat dit duidelijk vermeld.
Als buitenstaanders vragen waarom
ELECTRONISCHE ORGELS
vanaf 450*-
Zelf orgel spelen? Op de nieuwe
Solina? U speelt Uw eerste melodie
binnen het half uur met onze
unieke GRATIS lescursus.
Keus uit meer dan 150 instrumen
ten. Huur met recht van koop.
vanaf 26.- per maand.
Vrijdagavond koopavond
Het hart vap de city.
men dit zo doet, en of het dan
eigenlijk toch de bedoeling is, de men
sen „christelijk" te maken, geeft men
dit antwoord: „Wij bieden gastvrijheid
omdat ons geloof ons leert, dat God
voor de mens gastvrij is en van ons
verwacht, dat wij op onze beurt gast
vrij zullen zijn. Nu betekent gastvrij
heid altijd: het beste watje hebt delen
met een ander. En aangezien het ge
loof het beste is wat wij „hebben",
zouden wij dus niets liever willen dan
ook dit geloof met jullie delen. Maar
als ik een gast heb, die bepaalde
gerechten op mijn tafel niet wenst, dan
zal ik hem dat gerecht nooit opdrin
gen, terwijl hij toch even welkom
blijft".
We ontveinzen ons niet, dat een derge
lijke duidelijkheid toch kan betekenen,
dat men voor de ingang van het open
huis een hoge stoep en een erg hoge
drempel maakt, die velen kan afschrik
ken. Dit bezwaar kan alleen maar
worden ondervangen door de echtheid
van de gastvrijheid, die naar buiten
straalt, die in hartelijke openheid vrij
heid in warme aanvaarding weet te
scheppen. Gelukkig dat dit in Amster
dam midden in de „warme" buurt op
een sprekende wijze gelukt. Veel posit
iever dan het alleen-maar dulden van
de Damslapers op de harde stenen van
het nationale monument
Een antwoord
Velen worstelen ook in Rotterdam
met de vraag hoe je de dingen van het
geloof, die je zelf van grote waarde
hebt leren achten, kunt overbrengen
op allerlei minder-geihteresseerden om
je heen. Zelfs je eigen kinderen schij
nen soms nauwelijks meer ontvanke
lijk. Je kan het geloof vaak nauwelijks
aan de straatstenen kwijt.
Is hartelijke gastvrijheid hierop niet
een antwoord? Als je hartelijkheid zo
echt is geworden en zo diep, dat er
voor de ander, die heel anders is, en je
misschien ergert en afstoot, een waar
achtige menselijke plaats is, dan zal de
ander wellicht vanzelf gaan vragen, wat
de bron van deze wonderlijke gastvrij
heid is. En dar behoeft het niet onder
stoelen of banken gestoken te worden,
dat het geheim hiervan het wijde hart
van God zelf is.
Dr. K. J. Kraan.
Het verschil tussen elk ander
tapijt en dit frisée tapijt is de
stijl en de luxe die van deze
vloerbedekking uitgaaniets
dat iedereen onmiddellijk op
valt.
Frisée tapijt in een zuiver
scheerwollen kwaliteit en een
zeer solide uitvoering, bestand
tegen jarenlang intensief ge
bruik. Het fraaie 2 kleurige des
sin in beige of cognac, 366.cm
breed, per meter heel voordelig
voor noq géén honderd zes en
dertig gulden.
Initiatief van kunstenaars
Neemt U de maat
van Uw kamers mee?
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage dit
kamerbrede frisée tapijt, in een
zuiver scheerwollen en dus zeer
solide uitvoering. Het 2 kleurige
dessin in beige of cognac,
366 cm breed, per
Het is een heel mooi boek. Het heet
„Piekertjes". Als je bijvoorbeeld beeld
raadsels niet snapt, kijk je voorin. Daar
staan de regels van een beeldraadsel.
Het boek staat vol met kruiswoordpuz
zels, rebussen, plaatjes- en 2 is 1-puz
zels, zoek de fouten, verborgen hoofd
steden enz. Verder is het boek heel
vooral de kaft en het is heel
gezellig. Het heeft 54 hoofdstukken.
Ook het papier is heel mooi en geen
kladpapier, zoals in sommige boeken.
Er staan nog verborgen jongens- en
meisjesnamen in en verborgen dieren
en tovervierkanten.
„Piekertjes" door Maria van Eeden,
puzzelboekje voor kinderen van 7-14
jaar. Uitgeverij Cantecleer, De Bilt.
Jelle Jan Djjkstra, 10 jaar.
Binnenkort zal in Berkel en Rodenrijs
een stichting worden opgericht, die de
naam „Kulturele Kring Berkel" zal
dragen. De initiatiefnemers zijn enige
kunstenaars. Het doel is de kunst in
Berkel te bundelen. Onder hen is Bas
van Leeuwen, die de tegel ontwierp,
die jaarlijks uitgereikt wordt aan de
man of vrouw die, volgens een deskun
dige jury, zich dat jaar het meest voor
het verenigingsleven in Berkel heeft
ingezet.
Een belangrijk streven van de stichting
is ook de leefbaarheid in de gemeente
te bevorderen en de gemeente esthe
tisch te verrijken. Men wil ondermeer
bereiken, dat de gemeente kunstop
drachten aan kunstenaars geeft, die in
Berkel wonen. De stichting staat open
voor alles, wat als kunst is te beschou
wen. Het is de bedoeling, dat zoveel
mogelijk kunstenaars uit Berkel zich
bij de stichting aansluiten, om elkaar
beter te leren kennen en om van
eikaars prestaties kennis te nemen.
Verder wil men ook onderling de
kennis over kunst in het algemeen
verrijken, door bijvoorbeeld sprekers
uit te nodigen. Voorts wil men een
ruimte inrichten om de bevolking voor
het werk van de stichting te interesse
ren en om de kunstwerken te koop aan
te bieden. Het liefst zou men een
ruimte in het centrum van het dorp
betrekken.
Binnenkort zal er een oprichtingsverga-
Enorme caravanshow
15 merken, 60 types
TOURCARAVj
Nooit vertoond
STACARAVANS vanaf 6250.-
met 2 slaapkamers vanaf 6975.-
BAGAGEWAGENS
Starlight - Zari - Erk"a - Safari
8 types vanaf 475.-
Enorme keus TENTEN
WALKER - SPERWER - RINGO
ALLERLAAGSTE PRIJZEN
BUNGALOWTENTEN vanaf 258.-
met 2 slaapcabines vanaf 328.-
Voordeligste
camping-speciaalzaak
Caravanbedrijf
GEBR. v. ESVELD N.V.
Pascal weg 113-115, R'dam-Lomb.
Tel. 19.55.40 en 32.58.41
De première van de opera Spinoza van Ton de Kruyf, waarmee het
Holland-Festival werd geopend, is er in de pers over het algemeen niet
zo best afgekomen. Talrijke argumenten werden hiervoor aangevoerd,
van de feitelijke ongeschiktheid van het libretto tot en met de muziek
zelf. Ook de eis die het organiserende Holland-Festival stelde in de
vorm van een Nederlandse tekst die aan de opera ten grondslag moést
liggen is nogal aangevochten. Voorts was er te weinig .dramatiek"
(ook al door het libretto) wat kennelijk als een groot bezwaar werd
ondervonden.
De indruk die ik van de perscommen
taren na de première kreeg was dat
men er toch nog weer te veel in
gezocht had van een zangwedstrijd,
een techniek die aan talloze vroegere
opera's zo'n hecht fundament verleen
de. Dit is wel allerminst wat Ton de
Kruyf met zijn werk heeft beoogd. Hij
heeft de tekst centraal gesteld en mij
lijkt dat één, zo niet dé juiste gedachte
voor een opera.
De tekstkeuze bleek in dit geval een
vondst van de allereerste orde. Het
later tot televisiespel omgewerkte to
neelstuk „Spinoza" van Dimitri Fren-
kel Frank, is een stuk met een duide
lijke boodschap, waardoor De Kruyf
tot componeren kwam, maar het is
tevens die boodschap waaraan tot nu
toe vrijwel geen aandacht is geschon
ken.
Frenkel Frank heeft ontdekt dat Spi
noza in dezelfde maand (juli 1656)
waarin Rembrandt's faillissement is
uitgesproken uit de stad Amsterdam is
verbannen. Hierdoor en door het feit
dat de beide groten dicht bij elkaar
woonden is hij op de gedachte geko
men hen in zijn stuk met elkaar in
contact te brengen, iets wat historisch
in het geheel niet vaststaat. De ont
moeting behelst het eigenlijke drama.
Aan de ene kant staat Spinoza, de
intellectueel die vanuit zijn denkwijze
de weg tot God zocht, aan de andere
kant Rembrandt, de gevoelsmens, die
dat op zijn manier deed.
Goddelijk licht
Hier dus weer het aloude probleem,
wat zich ook in mijn vorig artikel over
Volkslied" deed gelden: twee mensen
die als het ware hetzelfde zoeken en
willen beleven, maar op twee zo ver
schillende manieren dat ze elkaar er de
hersens wel om willen inslaan. Dit alles
berust in het stuk van Frenkel Frank
natuurlijk niet op historische feiten,
maar is het regelrechte gevolg van de
conclusies die hij uit de werken van de
filosoof en de schilder trok.
Spinoza was bezeten van het goddelijk
licht dat hij langs de rede en de
verdraagzaamheid wilde blootleggen.
Dit streven voor de rede en tegen de
allegorie kwam hem duur te staan: hij
werd als een goddeloze beschouwd(!
door de Joodse Gemeente in de ban
gedaan en daarna door de magistratuur
de stad uitgezet. Het was juist door de
Is Ruyterweg 26, Rotterdam, t
n (010) 13 22 30*
Verheven driehoek
Frenkel Frank zag dit alles duidelijk en
bedacht een constructie die de con
flictsituatie helder in beeld brengt.
Spinoza die maar niet kan begrijpen
dat Rembrandt, van wie hij toch weet
dat deze tot grote dingen in staat is,
zich laat leiden door en behoefte heeft
aan in zijn ogen belachelijke voorstel
lingen, en Rembrandt die hetzelfde
van Spinoza weet, maar die geen enkel
heil ziet in diens onvermoeide redene
ren en God „als een verheven drie
hoek" zien.
Wat heeft nu Ton de Kruyf gedaan?
Hij heeft dit onderlijnd met een stren
ge, sobere soms bijna ascetische mu
ziek die steeds voor de volle honderd
procent de tekst intact laat. Hij heeft
nergens geprobeerd het accent te ver
leggen door de muziek de zeggings
kracht van die tekst te laten overne
men, een eigenschap die hg (helaas!
maar met weinig andere operacompo
nisten deelt. In dit opzicht is een
vergelijking te treffen met Debussy's
Pelléas et Mélisande. Ook deze compo
nist is dan ook prompt gebrek aan
„dramatiek" verweten.
Dramatiek
Iemand echter op bedoelde „drama
tiek" vastspijkeren is bijzonder eenzij
dig. Die dramatiek is nu eenmaal niet
per definitie eigen aan de muziek van
onze tijd. De Kruyf heeft zich beperkt
tot het toevoegen van een dimensie,
precies als Debussy. Wel heeft hij
geprobeerd de figuren in zijn werk een
bepaalde muzikale karakteristiek mee
te geven en dat is wat ik als de zwakke
zijde ervaren heb. Zijn muziek is in de
grote lijn van een te objectief dimensi
onaal gehalte om deze werkwijze met
succes te kunnen toepassen. Hij had
dat beter aan Wagner met diens Leit-
motive voorbehouden kunnen laten
blijven.
Door niet een modieus onderwerp bij
de kop te nemen heeft hij het zich er
bepaald niet gemakkelijk op gemaakt.
Het feit dat hij deze tekst onder de
aandacht heeft willen brengen en zich
van deze taak op volkomen on-preten-
tieuze wijze gekweten heeft, geeft mij
een hoge dunk van zijn kunstenaars-
Cees van As.
Hoge dunk
De wijze waarop hij aan een ijzersterke
tekst met een tijdloos gegeven een
duidelijk functionele muziek heeft
meegegeven verdient echter de hoogste
bewondering.
ijggP
TANDTECHNICUS
SPIEGELSTRAAT 2A
R'dam, Spangen (t.o. Spartaterrein)
bij eindpunt tramlijn 6 en 11. Tel.
15.60.98. DAGELIJKS geopend van
8 tot 18 uur. DINSDAGS en DON
DERDAGS van 8 tot 20 uur. 's Za-
RuTL'uW OUDE KUNST
GEBIT IN BIJ AANKOOP
VAN EEN NIEUW!
VEDERLICHT NYLON
PROTHESE
NA GEMAAKTE AFSPRAAK DES
GEWENST IN EEN DAG GEREED!
MET SPOED GEVRAAGD
Met vak ah tie afspraken wordt reke
ning gehouden.
Aanmelden op bovengenoemd adres.
dering worden gehouden, waarin de
ontwerpstatuten moeten worden goed
gekeurd. Belangstellenden, ook zij die
buiten Berkel en Rodenrijs wonen,
kunnen contact opnemen met: Made
leine van den Borne, tel. 01891-3924'
Han Verhaar, tel 01891-3848; Bas van
Leeuwen, tel. 01891-2001.
Ook al heeft U kleine kinderen
thuis, ontvangt U veel mensen
toch blijft Uw vloerbedek
king er altijd piekfijn uitzien,
tenminste, als er vinyflex bij U
op de griend ligt.
Een bijzonder mooie kwaliteit
vinyflex met viltrug (dus geluid
dempend). Kies uit 6 fraaie
kleuren, alle met goudglittertjes
nu per meter voor nog géén
zeventien gulden.
Deze ijzersterke vloerbedekking
die zo gemakkelijk in het onder
houd is, doet het in ieder ver
trek van Uw huis goed.
vinyflex
met viltrug
200 cm breed
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage viny
flex met viltrug De kleuren
(waaringoudglittertjes) zijn wit,
groen, geel, blauw, rood en
paars, de breedte is 200 cm. Nu
per meter heel
Tolgeld Haringvlietbrug
verlaagd tot een gulden
Het tolgeld op de Haringvlietbrug
wordt op 1 oktober van dit jaar
verlaagd tot één gulden. Op het ogen
blik betalen de automobilisten nog het
dubbele. Het tolgeld, dat oorspronke
lijk f 2,50 bedroeg, was op 1 januari
1970 verlaagd tot twee gulden. Het
rijk zal in 1975 de exploitatie van de
brug overnemen.
Uit onze advertenties kent U zo
langzamerhand wel de voorde
len van kunstleer en wat be
treft de dessins daarin volgen we
de mode op de voet.
Kunstleer in glad, lederprint,
reptielprint, tweeddessin, geper
foreerd enz. voor het maken
van kleding, voorvlakstoffering,
meubelbekleding en voor vele
andere doeleinden, ong. 130
-140 cm breed, nu bij ons in
vele kleuren per meter voor nog
géén twee rijksdaalders.
grote kollektie
kunstleer
130 en 140 cm breed
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de Ie etage kunst
leer in lederprint, tweeddessin,
geperforeerd enz. geschikt voor
vele doeleinden. Keuze uit een
groot aantal kleuren, ong.
130-140 cm breed,
per meter
