Vrede op Cyprus
hangt aan een
zijden draad
ÊBS
ER VIEL EEN SCHOT: DAG WERK VOOR VN
-MILITAIREN
Uil
6.50
l%Uul'l'lilil
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1971
32-326
120 cm breed
200 wattenbolletjes
voor Uw make-up
Er komt een man in een zwembroek
op ons af. Hij stelt zich voor als
kapitein L. Mackenzie, operations offi
cer van het Canadese contingent van
de Verenigde Naties met als stand
plaats Nicosia, Cyprus. Hij vraagt ons
waarom er geschoten is. We leggen
hem de zaak uit, waarna hij naar de
telefoon rent om verslag uit te bren
gen. Als hij terugkomt, gaan we aan
een tafeltje zitten. „De Turkse solda
ten aan de andere kant van de „groene
lijn" zijn tegenwoordig erg nerveus",
vertelt hij. „Ze hebben dat huis kort
geleden in gebruik genomen en er een
fort van gemaakt. Nu zijn ze doods
bang, dat er foto's van worden ge
maakt. Maar het is nog niet eerder
voorgekomen, dat er hier geschoten is.
De toestand wordt met de dag moeilij
ker".
Dan zegt hij, dat naar zijn mening de
zaak binnen een maand tot een uit
barsting kan komen. Er wordt naarstig
gezocht naar een oplossing om de
beide partijen Grieks-Cyprioten en
Turks-Cyprioten, die beiden een deel
van het eiland voor zichzelf opeisen
tot elkaar te brengen. Beide partijen
zijn niet bereid ook maar een haar
breed toe te geven. Een bemiddelaar
van de Verenigde Naties heeft tot
ondankbare taak om vrijwel dagelijks
met de partijen te praten. De soldaten
van de V.N. patrouilleren onafgebro
ken over de „groene lijn" om inciden
ten zo veel mogelijk te voorkomen.
„Er wordt natuurlijk herhaaldelijk ge
schoten", zegt kapitein Mackenzie,
„maar dan meestal op elkaar. Eigenlijk
is het altijd hetzelfde stramien. Ze
beginnen eerst met stenen naar elkaar
te gooien. Vaak blijft het daarbij,
wanneer ze elkaar niet raken. Maar
soms veriest iemand zjjn hoofd en dan
wordt er geschoten". En als het tot
een uitbarsting komt? „Dan gaan de
troepen van de Verenigde Naties tus
sen beide partijen in zitten. Endan
hopen we maar, dat ze liever niet op
Canadese soldaten schieten".
WANKELE ORDE
Op Cyprus zijn steeds 3000 soldaten
van de Verenigde Naties gelegerd.
Daarnaast zijn er 1000 Griekse solda
ten en 500 Turken, aantallen, die
bepaald zijn bij de conventie van
Zürich in 1969. Maar daarnaast zijn er
ook nog onofficiële strijdbare Turken
en Grieken. De totale bevolking van
het eiland telt 550.000 Grieken en
100.000 Turken.
Het handhaven van de wankele orde
Onze redacteur Jan Dijkstra wordt
verhoord door rechercheur Kyriacos
Loizides.
op Cyprus kost de Verenigde Naties
veertien miljoen dollar per jaar. „Ieder
een zou veel beter af zijn, wanneer we
dat bedrag konden uitkeren aan de
vluchtelingen in Pakistan", zegt kapi
tein Mackenzie rustig. Toch toont hij
begrip voor de moeilijkheden op
Cyprus. „Er zijn hier veel fouten ge
maakt", zegt hij. „De officiële regering
van het eiland is Grieks. Dat betekent,
dat al het geld, dat hier binnenkomt,
naar de Griekse kant toe gaat. De
Turken zijn dan ook arm, terwijl de
Grieks-Cyprioten een redelijke wel
vaart hebben. Bovendien heeft men de
fout gemaakt door de Turken het
recht te geven zich overal over het
eiland te bewegen. De Grieken hebben
dat recht niet en dat zet kwaad
Toeristen hoeven zich overigens van
die demarcatielijn niets aan te trekken.
Zij kunnen vrij overal op het eiland
komen, al lopen zij 's avonds wel de
kans aangeroepen te worden door een
schildwacht. Men hoeft echter niet te
proberen met een Griekse taxi naar het
Turkse gedeelte te rijden. De chauffeur
zal de toerist vlak voor de demarcatie
lijn afzetten, even voor de plaats waar
de weg is afgezet met lege olievaten.
Daar staat een Turkse taxichauffeur,
de enige, die het recht heeft de passa
giers verder te vervoeren. „En wij zijn
Dat die gekleurde wattenbolle
tjes onmisbaar zijn bij de make
up, hoeven wij niet te vertel
lenwel kunnen wij U iets
zeggen over de prijs.
Een grote koordzak met liefst
200 gekleurde wattenbolletjes
voor de dagelijkse make-up
koopt U nu voor precies vijf
kwartjes.
2 LITER 1e kwaliteit
TM wasgoed
verzachler
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in de kelder de be
kende Tm wasgoedverzach-
ter, 2 liter om steeds weer een
donzige zachte was te
hebben, in plastic
draagtank U K
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Rondom het hotel wapperen van verschillende gebouwen drie
verschillende vlaggen: de Griekse, de Turkse en, zoveel mogelijk
daartussen, de vlag van de Verenigde Naties. Rondom het hotel ziet
men ook verschillende soorten uniformen, alle zonder uitzondering
van soldaten, die zwaar bewapend zijn. In de tuin, die grenst aan die
van het hotel, gluren af en toe Griekse soldaten door de afrastering
naar de zwemmende en zonnebadende mensen. Op de balkons en in
de raamopening van een groot flatgebouw, een honderd meter achter
het hotel, dat zwaar afgeschermd is met dikke rijen zandzakken,
verschijnen van tijd tot tijd Turkse soldaten, die kennelijk ook al veel
belangstelling hebben voor alles wat er in het zwembad of op de
mini-golfbaan van het hotel gebeurt. En wanneer een gast van het
hotel een fototoestel voor de dag haalt om een plaatje te maken van
familieleden of vrienden, is dat al voldoende om te zorgen voor een
verhoogde activiteit op de balkons van dat flatgebouw. Een activiteit,
die wordt onderstreept door wapens, die in de aanslag worden
gehouden. Maar het personeel van het hotel doet alsof er niets aan de
hand is. En de gasten van het hotel, vaak ouders van in het zwembad
spelende kinderen, proberen er ook maar niet op te letten. Want
iedereen wil maar zo veel mogelijk vergeten, dat de demarcatielijn
tussen Grieken en Turken vlak achter het hotel loopt. En niemand wil
er aan denken, dat de situatie zo gespannen begint te worden, dat er
nog maar heel weinig voor nodig is om de bom weer te doen barsten.
Hoe explosief de situatie in feite wel
is, hebben fotograaf Robert Lantos en
ik vorige week ervaren. Zonder het zelf
te willen, werden we het middelpunt
van een internationaal incident, dat de
hele verdere dag een verhoogde activi
teit van soldaten van de Verenigde
Naties ten gevolge had en dat de
volgende dag resulteerde in een officië
le klacht van het hoofd van de politie
in Nicosia bij de commandant van de
troepen van d.e Verenigde Naties. Want
het feit, dat door Turkse soldaten was
geschoten op gasten van het Ledra
Palace Hotel, dat aan de Griekse zijde
van de demarcatielijn staat, werd hoog
opgevat.
Toen we 's avonds om een uur of
twaalf in het hotel aankwamen, zagen
we wel enkele soldaten rondlopen,
maar op dat moment werd niet duide
lijk wat hun taak daar rondom het
hotel was. Pas de volgende morgen
zagen we rondom ons de verschillende
vlaggen op de gebouwen. Honderd
meter achter het hotel staat een hoog
flatgebouw, zwaar versterkt met zand
zakken. Op een lange stok boven het
gebouw, wappert de Turkse vlag, fel
rood afstekend tegen het diepe blauw
van de sub-tropische hemel. Van tijd
tot tijd verschenen er soldaten op de
balkons of in de raamopeningen, die
de situatie opnamen en dan weer naar
binnen gingen.
De situatie was onwezenlijk. Robert
Lantos loopt met zijn camera door het
zwembad en over de mini-golfbaan van
het hotel. Hij blijft even staan om een
praatje te maken met de Griekse solda
ten, die in de buurtuin paraat lopen te
zijn. „Je kunt onze situatie vergelijken
met die in Vietnam", zegt een van hen,
„het is al jaren zo, maar vandaag of
morgen barst de bom weer eens. Dan is
het hier weer compleet oorlog".
HET SCHOT
Even later roept Robert Lantos mij.
Als iksbij hem kom, vertelt hij mij, dat
er in de tuin aan de andere kant van de
demarcatielijn - de „groene lijn" noe
men de soldaten van de Verenigde
Naties dat - Turkse soldaten opdui
ken, zodra hij met zijn camera achter
in de tuin van het hotel komt. Samen
lopen we naar de afscheiding. Inder
daad verschijnt er, een meter of vijf
van ons vandaan een soldaat, die zijn
automatisch geweer gereed houdt. Hij
roept iets naar ons, dat we niet ver-
k staan. We blijven bij het tuinhek staan.
Geen last meer van wind en in
kijk op Uw balkon met dit
golfplastichet geeft nog een
fleurig tintje ook.
Een aanbieding golfplastic voor
Uw balkon of tuin, in een wip
heeft U een dak op Uw schuur
of garage. Uw volière ziet er
nog exotischer uit met een ge
kleurd dakin diverse kleu
ren en de breedtes 90 en 120
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage golf
plastic in 90 en 120 cm breed,
in de kleuren groen, rood, geel,
wit en transparant.
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
men. Dan roept een van de Turkse
soldaten, dat we weg moeten gaan. Wij
weigeren, omdat we ons op het terrein
van het hotel bevinden en het volste
recht hebben daar te zijn. We kijken
even opzij naar de Griekse soldaten.
Dan klinkt er van Turkse zijde een
schot. Een van de soldaten rent weg.
De andere blijft met zijn geweer in de
aanslag staan. Robert Lantos en ik
vinden het ook maar het verstandigste
om te verdwijnen. Een tweede schot
zou wel eens raak kunnen zijn.
We lopen terug naar het zwembad.
Daar heeft iedereen het schot gehoord.
Slechts een enkeling is stil blijven
staan. De kinderen spelen rustig door.
In het flatgebouw van de Turken
heerst grote activiteit. Soldaten staan
voor de ramen en op de balkons,
gereed om in actie te komen. Voor de
rest is het stil om ons heen. Alleen dat
ene schot, daarna niets meer.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
wattenbolletjes, in een grote
plastic koordzak
van 200 stuks.
Het zwembad van het Ledra Palace
Hotel in Nicosia. Op de achtergrond
het flatgebouw, dat met behulp van
zandzakken door Turkse soldaten is
herschapen in een fort. Enkele van hen
staan op het plat. (foto's Robert Lan
tos).
waarover om het uur een jeep met
soldaten van de Verenigde Naties rijdt.
Het is niet de enige plaats op de
wereld, waar een dergelijke waanzin
nige situatie heerst. Maar wanneer jé er
vrij onverwacht mee geconfronteerd
wordt, dringt \die waanzin zich in
versterkte mate aan je op. De waanzin
van mensen, die eeuwenlang een wrok
tegen elkaar koesteren. De waanzin
van drie soorten vlaggen, die dag en
nacht blijven wapperen, hoog boven de
palmbomen uit, om aan de beide
andere partijen toch maar duidelijk te
laten zien, dat ze er nog zijn.
Jan Djjkstra
Als U reeds wasgoedverzach-
ter gebruikte, hoeven wij U
niets meer te vertellen over 't
genot en 't gemakal Uw
wasgoed zoveel zachter en een
enorme besparing op het strijk-
Maar over de prijs kunnen wij
wel iets zeggen. U koopt 2 li
ter van onze bekende eerste
kwaliteit Tm wasgoedverzach-
ter, in handige tankverpakking
voor nog géén twee gulden.
Het zwembad van het Ledra Palace Hotel, een van de grootste hotels
van Nicosia, de hoofdstad van het door de zon gestoofde eiland
Cyprus, biedt een vredige aanblik. In een minimum aan kleding liggen
mensen op grote ligstoelen te blakeren in de zon. Obers lopen af en
aan met drankjes, waarin vooral veel ijs is gedaan. Een vierjarig
jongetje springt, aangemoedigd door een verrukte moeder, van de
hoge springplank. Aan door palmbomen overschaduwde tafeltjes
gebruiken enkele mensen de lunch. Een tafereel, zoals men dat overal
kan vinden waar geld geen handicap vormt voor een luxueuze
vakantie. Een foldertje van het Ledra Palace Hotel vertelt aan elke
gast hoe comfortabel en zorgeloos een verblijf in dit hotel wel kan
zijn. Maar dat foldertje vergeet te vermelden hoe onwaarschijnlijk
grimmig de werkelijkheid in feite we! is.
Er komt een ander bij, kennelijk een
officier. Dan roept een van hen, dat we
geen foto's mogen maken. Robert Lan
tos hangt zijn camera op zijn rug. We
blijven staan, strak in de gaten gehou
den door de beide militairen aan de
andere kant van de „groene lijn".
Plotseling duiken in de tuin naast ons
twee Griekse soldaten op, die kenne
lijk tot taak hebben ons te bescher-
GROENE LIJN
vrienden", zei de Griekse chauffeur
glunderend. Zijn Turkse collega een
eindje verder beaamde dit breed grijn-
zend GRIEKS KONVOOI
Kapitein Mackenzie raadde ons aan die
middag maar niet meer naar de Turkse
zone te gaan. „U zult nu verder wel in
de gaten worden gehouden", zei hij.
Dit werd even later bevestigd door
„police constable 634" Kyriacos
Loizides, rechercheur van de politie
van Nicosia. Hij kwam een half uur
later in het hotel aan tegelijk met een
patrouillejeep van de Verenigde Naties,
waarop een grote vlag van deze organi
satie. De soldaten van de V.N. kwamen
poolshoogte nemen in de tuin van het
hotel.
Rechercheur Loizides stevende regel
recht op ons af. Hij moest onze verkla
ring over het gebeurde hebben. Hoofd
schuddend hoorde hij ons verhaal aan,
dat hij uitvoerig en in het Engels op
papier zette. Even later kreeg hij
assistentie van een zekere Vlasiades
Leonidas, die zich voorstelde als verte
genwoordiger van de „civil defence",
een soort B.B.-er dus.
Beide heren waren zeer vriendelijk
tegen ons. Ze beschouwden het inci
dent als een bijzonder ernstige zaak,
waarbij het feit, dat we journalisten
waren steeds weer opnieuw werd weg
gewuifd en in de verklaring steeds weer
de nadruk werd gelegd op onze toeris
tische status. Natuurlijk mocht foto
graaf Robert Lantos net zo veel foto's
maken als hij wilde. Beide heren had
den er alle begrip voor, dat wij bij onze
thuiskomst over het incident zouden
schrijven.
De achtergrond van deze houding werd
al spoedig duidelijk. De politiefunctio
naris liet blijken het schandalig te
vinden, dat de Turken hadden gescho
ten. Zij waren het, die altijd voor de
moeilijkheden zorgden. En als het bin
nen een maand tot een uitbarsting zou
komen, een kans die beide heren bij
zonder groot achtten „tenzij er voor
die tijd een aanvaardbare oplossing
komt" zou het ook nu weer de
schuld zijn van de Turken.
„De Turken zijn arm", zei Kyriacos
Loizides, „en daarom is het waanzin,
dat zij het eiland willen verdelen.
Economisch kunnen zij niet op eigen
benen staan. Bovendien is het eiland te
klein om verdeeld te worden". Ook hij
beklaagde zich over het feit, dat de
Turken wel, maar de Grieken niet op
het hele eiland mochten komen. „Er
werken vele Turken op Grieks gebied",
zei hjj. „Elke morgen en avond passe
ren zij de „groene zone", zonder dat
wij ze ook maar iets in de weg leggen.
Maar als een Griek zich op Turks
gebied waagt, wordt hij op zijn minst
gemolesteerd. Tweemaal per dag gaat
er een Grieks konvooi van personen
auto's door Turks gebied naar Kyrenia,
een gebied aan de kust. Dat is 25
minuten rijden. Dat durven we alleen
in konvooi te doen. Als je alleen gaat,
moetje 75 km. omrijden".
Aan kapitein Mackenzie stellen we de
vraag hoe het mogelijk is, dat een
zwembad, vol met spelende kinderen,
precies tussen de beide partijen wordt
aangelegd. „Dat proberen we juist zo
veel mogelijk te bevorderen", zegt hij.
„We hopen, dat op die manier de
„groene lijn" gaat vervagen". Ik wijs
hem er op, dat het kennelijk niet
gelukt is en dat de Turken met hun
wapens het zwembad bestrijken. Als
de bom barst, is het daar levensgevaar
lijk. Hij haalt zjjn zouders op. „We
moeten er maar het beste van hopen",
zegt hij.
ZANG EN DANS
Inmiddels is het verhaal over het inci
dent een eigen leven gaan leiden. Weer
stopt er een jeep van de Verenigde
Naties bij het hotel. Twee breedge
schouderde officieren stappen uit. Het
zijn een Zweed én een Australiër. De
laatste stelt zich voor als John Cook,
inspecteur van de United Nations Civil
Police Organisation. Hij komt contro
leren wat er waar is van de melding,
die op het hoofdkwartier van de V.N.
is binnengekomen, dat er iemand is
doodgeschoten. Ik verzeker hem, dat
het kennelijk alleen maar een waar
schuwingsschot is geweest. Hij begint
opgelucht te lachen. „Een heel klein
incidentje dus", zegt hij vrolijk, „niets
aan de hand". Dan wandelt hij weg om
achter in de tuin van het hotel pools
hoogte te nemen.
Toen de tropische nacht over Cyprus
viel, begon op het grote terras van het
Ledra Palace Hotel een Grieks orkestje
te spelen. Tussen de hoge bomen
fonkelden de sterren als lampions. In
de bomem probeerden miljoenen insec-'
ten met hun schrille geluiden de mu
ziek te overstemmen. Obers liepen af
en aan met gekoelde drankjes en rijk
verzorgde maaltijden. Soms maakte
een uitbarsting van vrolijkheid, dat een
groepje mensen op de dansvloer sprong
om luid zingend en klappend te dansen
op de Griekse muziek.
Een honderd meter verderop staan
Turkse soldaten op de balkons en voor
de ramen van een versterkt en donker
huis te luisteren naar die muziek, die
in- hun oren wel wat uitdagend moet
klinken. Muziek en vrolijkheid, die
voor deze mensen komt uit een ande
re, rijkere wereld, slechts van de hunne
gescheiden door een „groene lijn",
Expositie in
Boy mans
week verlengd
De tentoonstelling „Metamorfose van
het Object" in het Museum Boymans-
van Beuningen te Rotterdam zal een
week langer dan eerder aangekondigd
te zien zijn. De sluitingsdatum is nu 22
augustus. De directie heeft hiertoe
besloten i.v.m. het grote aantal bezoe
kers en het belang van deze tentoon
stelling.
De tentoonstelling toont een groot
aantal kunstwerken die in de ontwik
keling van de 20ste eeuwse beeldende
kunst zeer belangrijk zijn geweest en
een groot aantal werken van heden
daagse kunstenaars. Cubisme, dadaïs
me en surrealisme zijn op deze ten
toonstelling vertegenwoordigd door
o.a.: Picasso, Braque, Gris, Léger, Arp,
Giacometti, Boccioni, Balla, De Chiri-
co, Carrra, Duchamp, Schwitters, Man
Ray, Baargeld, Picabia, Tanguy, Dali,
Ernst en Magritte.
Hedendaagse stromingen als Pop-Art
en Nouveau Réalisme door o.a.: Kien-
holz, Indiana, Wesselman, Christo, Ar-
man, Raysse, Pistoletto, Klapheck,
Gnoli en de Nederlanders Woody van
Amen, Pieter Engels, Jeroen Henne-
man, Wim T. Schippers, Jan van Mun
ster en Mathieu Ficheroux.
