1
7.
Kikkers, kano's kookpotten
en groene hagedissen
98ct
fit
Met Andere
Woorden
129
B.
69
98
JÊL
NACHTSTOP OP BANQUI
Terug
B.J. GERRESE
BENEMEN
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1971
Gezagvoerder Roy Clee van het
transportvliegtuig „Pacific Tra
der" van de Engelse chartermaat
schappij Transmeridian, dat met
een lading voor de Rotterdamse
firma Aerocontacts op weg is van
Rotterdam naar Zambia, komt
met een brede grijns op zijn
gezicht uit de cockpit. Met veel
moeite wurmt hij zijn koffer uit
de stapel bagage van de beman
ning. Hij haalt er een korte broek
uit en even later heeft hij zijn
keurige uniform vervangen door
vrije-tijds-kleding met aan zijn
voeten gemakkelijke sloffen. Hij
ziet eruit alsof hij zo een strand
wandeling zal gaan maken. Dat
strand ligt onder ons: een zich
eindeloos uitstrekkende dorre,
droge zandwoestijn. De Sahara.
Wanneer ik even later naar voren ga,
naar de cockpit, is de stoel van de
gezagvoerder leeg. Hij ligt achter op
een paar stoelen half soezend een
beetje te lezen. Ook Mike Albin, de
tweede piloot, is verdiept in een boek.
„De moordenaars zijn onder ons" van
Wiesenthal. Van tijd tot tijd glijden
zijn ogen even langs de instrumenten
om te controleren of alles nog in orde
is. Maar de automatische piloot doet
keurig zijn werk. De boordwerktuig
kundige Michael Tunley zit onbewo
gen te luisteren naar het geluid van de
vier constant dreunende motoren. Van
tijd tot tijd steekt hij bijna achteloos
even een hand uit om een knopje bij te
stellen. Jack Carter, de navigator, zit in
zijn hoekje de kaarten bij te werken.
De twee andere leden van de beman
ning liggen te slapen.
Landing
Er hangt een landerige sfeer in het
grote vrachtvliegtuig. Rotterdam ligt
ver achter ons. Malta, waar we een
tussenlanding hebben gemaakt om
benzine te tanken, is bijna alweer
vergeten. Voor ons ligt Banqui, de
hoofdstad van de Centraal Afrikaanse
Republiek, waar we een nachtstop
zullen maken. Maar eerst zullen we
dan nog die eindeloze Sahara en daar
na nog grote stukken oerwoud over
moeten in dat gigantisch grote wereld
deel, dat Afrika heet.
Ik probeer onder mij iets te ontdek
ken, dat interessant genoeg is om de
monotonie van de vele uren vliegen te
doorbreken. Het lukt nauweüjks. De
woestijn onder ons biedt na een kwar
tier kijken nog maar heel weinig afwis
seling. Er is geen levend wezen te
bespeuren en de hoop, dat je daar
ergens in dat vergeten land misschien
een karavaan van kamelen kunt zien,
begint al snel te vervagen. Jack Carter
schudt het hoofd als ik hem daarnaar
vraag. „In dit gedeelte van de woestijn
zul je niets zien dat op leven lijkt",
zegt hij. Dan kijkt hij op zijn horloge
en daarna op de kaart. „Over een uur
komen we bij een nederzetting. Maar
ik ben bang, dat je die ook niet kunt
zien, want we krijgen slecht weer".
75 jaar
ter meuten
Weer een aantrekkelijke aanbie
ding uit ons tuincentrum
vaste planten, éénmaal geplant,
voor jarenlang genot en sier in
de tuin.
Vuurdoorn (Pyracantha Orange
Glow.) in pot, een klimmer die
in herfst en winter massa's oran
je-rode bessen geeft (schimmel
en rotvrij). Winterhard.
Groen blijvende Conifeer
(Cham, fletcheri). Zeer geschikt
als enkele plant of als haag,
zuilvormige groeier. Winterhard.
Veronica armstrongi, een sterk
vertakt goudkleurig oranjebruin
struikje met witte bloemen,
bloeit in juni-juli. Deze groen-
blijvende heester is zeer geschikt
voor kleine tuinen en/of rots
tuintjes. Winterhard.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in ons tuincentrum,
2e etage, deze 3 prachtige plan
ten stuk voor stuk prima
kweekprodukteri,
riu per stuk
Pak turfmolm van f 3 90 voor
f 2,98.
Ook maandagmorgen open
ItrtlJ Géén tel. of schrift, best.
Aan de horizon zijn al stapelwolken te
zien. We vliegen van het ene klimaat
naar het andere. Van de hete, vochtige
hitte rondom de Middellandse Zee, via
de droge temperatuur van de Sahara
naar het regenseizoen in Centraal Afri
ka. Wanneer Jack Carter mij een paar
uur later komt vertellen, dat we over
de Sahara heen zijn en nu boven het
oerwoud vliegen, 'moet ik hem op zijn
woord geloven. Slechts hier en daar is
tussen de wolken door iets te zien van
deze eeuwige wouden, die vanuit de
lucht meer weg hebben van velden
boerenkool.
Hitte
Op M'Poko, de luchthaven van Banqui
in de Centraal Afrikaanse Republiek,
valt de hitte op ons. Toch is de lucht
zwaar bewolkt, want we zitten daar
midden in het seizoen van de plotse
ling opkomende zware regens. Op het
vliegveld besteedt men maar nauwe
lijks aandacht aan ons. Een detache
ment soldaten ligt half slapend op de
banken in het stationsgebouw. Zij heb
ben net de ere-escorte gevormd voor
een officieel gezelschap, dat met een
klein straalvliegtuig vertrekt. Voor de
rest is er op het vliegveld, waarvan de
gebouwen bijzonder modern zijn, zoals
De Pacific Trader van Transmeridian
met zijn bemanning pp het vliegveld
vroeger een Franse kolonie is geweest.
Ook aan het menu, dat ons in de
eetzaal door een keurig geklede ober
wordt gepresenteerd. Minder Frans is
de muis, die ik ineens over de vloer van
de eetzaal zie wegschieten. Hij ver
dwijnt achter een kastje, maar zijn
staart blijft zichtbaar. Ik waarschuw de
ober. Hij begint te lachen, pakt zijn
servet en geeft het beest een fikse mep.
Dan pakt hij het diertje bij de staart op
en deponeert hem op het beregende
terras, waar tientallen grote kikkers
heen en weer springen.
van Lusaka, de hoofdstad van Zambia,
(foto Robert Lantos)
75 jaar
ter meulen
Uw kapsel blijft de hele dag on
berispelijk in model als U deze
"Lucky Lady" haarlak gebruikt
en's avonds is het zo weer
uitgeborsteld.
Grote spuitbus "Lucky Lady"
haarlak, op alcohol basis ge
maakt, plakt en kleeft niet bij
vochtig weer. Deze spray, die
het haar een natuurlijke glans
geeft, koopt U nu voor nog
géén één gulden zeventig.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
grote spuitbussen "Lucky La
dy" haarlak, op alcohol basis,
voor een onberispelijk kap
sel. Nu extra voor
delig
De taxichauffeur, die ons van het
vliegveld naar het hotel brengt, ont
popt zich als een ware snelheidsduivel.
Hij wil kennelijk aantonen, dat hij
betef is dan die tientallen mensen, die
in een half sukkeldrafje op de modde
rige paden langs de weg lopen. Met een
ijzingwekkende snelheid raast hij over
de weg, andere auto's en karretjes
passerend waar dat, menselijkerwijs
gesproken, helemaal niet kan. Als we
een paar maal letterlijk de dood voor
ogen hebben gehad, tikt Roy Clee hem
op de schouder met de mededeling,
dat hij niet ettelijke duizenden mijlen
heeft gevlogen om zich hier te pletter
te laten rijden. De chauffeur grijnst
met zijn volle gebit, maar hij Ynindert
inderdaad vaart. Hij heeft kennelijk
zijn doel bereikt.
Trotse loop
Banqui ligt eigenüjk midden in het
oerwoud. Aan weerskanten van de weg
staan de hutten, soms van steen met
een dak van golfplaten, maar ook vaak
van leem en hout, waartussen op de
open vuren wordt gekookt. Vrouwen
hurken bij de kookpotten. Kinderen
spelen tussen de kippen en de mannen
staan langs de kant van de weg zonder
belangstelling te kijken naar het
schaarse verkeer. Wat mij steeds weer
opvalt is de snelle, trotse loop van deze
mensen, een manier van lopen, die
duidelijk bewijst, dat zij gewend zijn
grote afstanden af te leggen. Zelfs de
vrouwen, die grote en zware lasten op
hun hoofd dragen, bewegen zich met
deze trotse, soepele en ogenschijnlijk
gemakkelijke gang.
Het Rockhotel in het centrum van
Banqui, een centrum, dat alleen her
kenbaar is aan enkele grote gebouwen
en wat modernere huizen, ligt aan de
oever van de brede, traagstromende
Ubangi. Wanneer we ons wat hebben
opgefrist, gaan we in de tuin van het
hotel, aan de rand van de rivier zitten
Aan de overkant ligt de Kongo. Dan
beseffen we ineens ten volle, dat we in
het hart van Afrika zitten, midden in
de oerwouden. De avond begint te
vallen eh miljarden krekels beginnen in
der bomen hun door de trommelvliezen
snijdend concert. Op de rivier pedde
len fors gebouwde negers, alleen ge
kleed in een lendendoek, in de ruwe,
uit boomstammen vervaardigde kano's.
Van tijd tot tijd begint een van hen te
zingen. Het is nog maar moeilijk te
beseffen, dat je de vorige avond nog
gewoon thuis zat in je eigen, vertrouw
de omgeving.
Aan de overkant van de rivier, boven
de met oerwouden bedekte heuvels
van de Kongo, barst een oorverdovend
onweer los. Liven later begint het ook
bij ons te gieten, een gordijn van regen,
di(j loodrecht naar beneden valt. We
vinden beschutting aan de open bar,
waarbij je moet oppassen, dat je niet
achterover leunt, omdat je anders in de
tijd van enkele seconden doornat
wordt.
Even later brengt de ober ons de soep.
Ik kan alleen maar hopen, dat hij een
ander servet heeft gebruikt om de
borden op te wrijven. Overigens blijkt
al snel, dat je daar met dit soort dingen
moet leren leven, want die ene muis
leidt beslist geen eenzaam bestaan. Op
het laatst let je er dan ook niet meer
op, evenmin als op de grote, groene
hagedis, die vlak boven mijn hoofd op
de muur rondscharrelt. Als hij maar
niet op je bord valt
Minder prettig zijn de grote insecten,
die door de grote open deuren naar
binnenkomen. Ze gaan op de grond in
de eetzaal en in de lounge liggen
sterven, onmiddellijk omgeven door
een immense horde mieren, die zich
bezighoudt met het opruimingswerk.
Dat is allemaal helemaal niet erg,
verzekert de ober ons. Hij voegt eraan
toe, dat we zelfs geluk hebben gehad.
In het regenseizoen hoeven we niet
bang te zijn voor muskieten, al vindt
hij het wel raadzaam om de ramen en
de deuren van onze kamers goed dicht
te houden en de air-conditioning aan
te zetten. Wantje kunt nooit weten.
Op dat moment ben ik heel erg dank
baar voor al die prikken, die ik bij de
Rotterdamse G.G.D. heb gekregen.
Jan Dijkstra
In de zomer die nu bijna achter ons
ligt zijn we een paar keer, eerst in
de bladen van eind juni en toen
door een televisie-uitzending van 4
september, geconfronteerd met wat
men noemt de resultaten van „de
club van Rome". Deze club bestaat
uit een internationaal gezelschap
van geleerden en industriëlen, die
door het Massachusetts Institute of
Technology een uitgebreid onder
zoek liet instellen naar onze moge
lijke kansen van „overleven" bij de
huidige ontwikkelingen.
Volgens de studie die met behulp van
een computer gedaan werd, waar
van de betrouwbaarheid intussen
enkele keren werd onderzocht en
bevestigd, naderen de bevolkings
groei en de industrialisatie de gren
zen van het mogelijke. In een uit
zending op 4 september werd
gesproken van nog zo'n circa 35
jaar dat wij op deze planeet te leven
hadden.
Intussen heeft Prof. Jay W. Farrester
er een boek over geschreven,
„World Dynamics". In dat boek
beveelt hij als mogelijke oplossing
aan het gelijkhouden van de kwali
teit van het bestaan. Concrete maat
regelen daartoe zouden zijn: het
terugbrengen van het tempo waarin
natuurlijke hulpbronnen worden ge
bruikt tot één vierde van het huidi
ge niveau; het halveren van de
milieuvervuiling; vermindering van
de investeringen met 40 procent;
vermindering van de geboortecijfers
met één derde; vermindering van de
voedselproductie met één vijfde.
Vooral dit laatste, schrijft Trouw van
28 juni, lijkt een draconische maat-
regel. Honger is altijd de meest
doeltreffende rem op bevolkings
groei. Maar dit laatste daargelaten
(d.w.z. dat we wel heel attent mo
gen zijn dat juist hier niet weer
degenen die op aarde altijd de
klappen hebben opgevangen ze ook
nu niet weer te verwerken krijgen)
wij zullen „terug" moeten. Dat is
duidelijk. Maar daar zal wel de
kneep zitten. Wij willen niet graag
terug.
Ernst Bloch zegt, dat de mens niet
gebouwd is om terug te gaan. Hij
ziet vooruit. Goed, maar dat voor
uit zien kan hem er juist toe bren
gen om een stap terug te doen voor
het gevaar dat hem bedreigt. Voor
het eerst in de gehele mensenge
schiedenis houdt de mens zich zo
intens bezig met de uitdaging van
de toekomst en dat op zo'n concre
te manier.
De mens zal bij brood alleen niet
leven, zei Jezus. Het brood en de
welvaart kan ons verstikken, zeggen
de computers van Massachusetts. Er
zal iets gedaan moeten worden en
er zal een diepere studie moeten
komen omtrent de werkelijke kwa
liteit van ons bestaan. Meestal is dit
begrip toch gehanteerd in materiële
zin. Onze geest bleef achter. Rijk,
zijn wij arm, ziende, zijn wij blind,
zou Johannes (van de Openbaring)
schrijven. En ik dacht, dat de ken
nis van bovenstaande gegevens (wat
ze ook waard mogen zijn) ons des
te sterker zouden moeten motive
ren om de vrede te zoeken.
Medemens.
75 jaar
ter meulen
De herfst staat alweer voor de
deur en daarbij helaas ook de
fikse regenbuien, die hij steeds
mét zich mee brengtzorg
er daarom voor dat U altijd
een goede paraplu bij U hebt,
het is echt geen overbodige
luxe!
Solide damesparaplu met 100%
nylon bespanning in moderne
kleuren, een prima stalen bin
nenwerk en een bijpassend fou-
draal. Kies uit meer dap 6 frisse
unikleuren, nu niet voor f 11,95,
maar voor nog géén acht gul-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
fris gekleurde damesparaplu's
met solide stalen binnenwerk,
100% nylon bespanning en fou-
draal. In diverse mo
derne unikleu-
Russische invasie
op theatergebied
Nederland krijgt deze maand een Rus
sische invasie op theatergebied te ver
werken. Er komen Russische televisie
films, solisten van het Bolsjoiballet,
het Staatscircus van Moskou en het
befaamde ensemble van de Zwarte Zee
Vloot. 100 Dansers, zangers en musici
brengen een show waarin men behalve
de authentieke kozakkendansen met
huizenhoge sprongen kan zien, o.a.
ook kan luisteren naar de ontroerende
legerliederen, zoals „Kalinka".
Het is een bijzonder levendige en
verrassende show, waarbij men zich
een avond in Moskou kan wanen. Alle
honderd medewerkers die aan deze
show meewerken, zijn zorgvuldig gese
lecteerd uit duizenden kandidaten die
zich jaarlijks voor deze groep aanmel
den. Alleen de allerbeste kozakkenzan-
gers worden geaccepteerd. De show is
al met veel succes vertoond in Londen
en New Yórk en trekt op het ogenblik
uitverkochte zalen in Parijs. Deze bij
zondere voorstelling zal op zondag 19
september in De Doelen (20 uur)
plaatsvinden.
Lach zonder te vrezen
met een
gebit van Gerrese
TANDTECHNICUS
van 8-18 uur. DINSDAGS
De winnaar van de uitgeloofde f 10.—
van vorige week is de heer M.
Hofstede, Krabbestraat 9, Rotterdam.
De oplossing luidt: De gewillige leidt
het lot, de onwillige sleept het mede.
De oplossingen van deze week moeten
op een briefkaart geschreven worden
en uiterlijk dinsdag 21 september vóór
12 uur in ons bezit zijn. In de linker
bovenhoek vermelden M.A.W. 177.
Rondom de genummerde vakjes moe
ten woorden van vier letters worden
ingevuld. De eerste letter van de eerste
negen woorden komt precies boven
het nummer, alle andere woorden be
ginnen op willekeurige plaatsen, maar
ze draaien alle in dezelfde richting
rond het nummer, n.l. die van de
wijzers van de klok. Bij juiste oplossing
leest men in het diagram, van links
naar rechts, de namen van acht dran-
1 Vereniging; 2 zeer; 3 bijbels vaartuig;
4 insekt; 5 groente; 6 nerf; 7 wel; 8
int. organisatie (afk.); 9 vulkaan; 10
vogel; 11 zangstuk; 12 vlek; 13 ver
driet; 14 vogel of Europeaan; 15 aanw.
v.n. woord; 16 lucht; 17 voertuig; 18
afbeelding van heilige; 19 rolprent; 20
vuurtong; 21 open plek in bos; 22
beest; 23 vrouwspersoon; 24 andere
naam voor Ezau; 25 advies; 26 over
t(jd; 27 Schotse dracht; 28 ruilmiddel;
29 natuur of omdat; 30 wier; 31 ontk.
v.n. woord; 32 gade; 33 metaal; 34
Minister Stuyt van volksgezondheid en
milieuhygiëne acht geen termep aan
wezig om met de Belgische regering te
gaan praten over de vestiging van de
zwavelkoolstoffabriek van Progfl bij
Kallo, vlak tegen de Nederlandse grens.
Uit België is namelijk de geruststellen
de mededeling gekomen, dat Progil
geen gevaar zal opleveren voof de lucht
boven ons land, zo heeft minister
Stuyt meegedeeld. Als men dan weet,
dat diezelfde fabriek van Progil eerst
bij Amsterdam zou moeten komen,
maar dat de vergunning daartoe werd
geweigerd, omdat de Amsterdammers
wèl vreesden voor de gevolgen, is deze
mededeling van onze milieuminister
toch wel stuyt-end.
Een commissie, ingesteld door Gede
puteerde Staten van Friesland, heeft in
een rapport gesteld, dat tachtig pro
cent van alle vuilstortplaatsen in deze
provincie onaanvaardbaar zijn uit een
oogpunt van volkgsgezondheidDe
commissie beveelt verbranding van de
afval aan als de meest doelmatige en
minst schadelijke vorm van vuilverwer
king.
echt wel een nieuwtje. De chemische
fabriek De Toren heeft de chemische
fabriek Naarden een proces aangedaan.
„Naarden" loost afvalstoffen in het
meertje De Lepelaar bij -Naarden en
daar heeft „De Toren" hinder van.
Deze laatste fabriek eist nu, dat dit
lozen wordt stopgezet op straffe van
een dwangsom van 50.000 gulden per
dag, dat de daardoor veroorzaakte
stank voortduurt. Verder wil „De To
ren" schadevergoeding van „Naarden",
indien blijkt, dat de door de laatste
veroorzaakte stank de bedrijfsresulta
ten van de eerste schadelijk beihvloedt.
Het komt er misschien nog van, dat
een chemische fabriek in het geweer
komt om de bevolking tegen stank
overlast te bescherming.
Voorlopig ziet het daar echter nog niet
naar uit. De werkgroep Milieubeheer
van de Rijksuniversiteit te Leiden is
vorig jaar begonnen met een onder
zoek naar wat er tegen luchtverontrei
niging wordt gedaan. De werkgroep
constateert nu, dat de industrie aan dit
onderzoek maar bitter weinig mede
werking heeft verleend. De meeste
Even een citaatje uit een radio-inter
view met Rotterdams burgemeester
Thomassen. Er werd hem gevraagd of
het inderdaad juist is, dat hij vóór
industrialisatie is, maar te weinig aan
dacht heeft voor milieuzaken. Burge
meester Thomassen antwoordde daar
op: „Ik kan daarop heel kort antwoor
den: het eerste is waar, het tweede
niet. Wij hebben in de tijd van Drees
en Lieftinck gehoord, dat we als ge
meenten moesten helpen aan de bevor
dering van de industrialisatie, omdat
we anders ons eten, onze import niet
konden betalen. Met straks een 17
miljoen inwoners moet Nederland ver
der industrialiseren of we dat nu willen
of niet. Ik sta er positief tegenover.
Daarbij kan een goed milieu worden
gehandhaafdProblemen op het gebied
van het milieu kunnen worden opge
lost met geld en de nodige technologie
mits er maar een goed bestuur is".
Kernwoorden in dit betoog zijn: ge
handhaafd" en „mits". Bovendien zijn
de Drezen ook al van een ander geloof
afgevallen.
pausennaam; 35 voornemen; 36 pries
terkleed; 37 kleur; 38 groot water; 39
tennisterm; 40 plaats in Drenthe; 41
plaats in woestijn; 42 soort vlieg; 43
bekende opera; 44 gevaar; 45 middag;
46 daarna; 47 Romeins keizer; 48
kader; 49 vreemd; 50 overblijfsel; 5.1
oud verhaal; 52 vogel; 53 vaartuig; 54
handvat; 55 vervoermiddel; 56 Spaanse
rivier; 57 hoeveelheid; 58 gemeen; 59
vis; 60 deel van pijp; 61 gedicht; 62
wisselborgtocht of vulkaanprodukt; 63
Europeaan; 64 opdracht; 65 boom; 66
onb. v.n. woord; 67 buigzaam; 68
bezit van boer; 69 telwoord; 70 tooi;
71 gade van Zeus; 72 weerklank; 73
hemellichaam; 74 tuinbed; 75 koorts-
werend middel; 76 wortel; 77 tel
woord; 78 voorzetsel; 79 stijf; 80
lichaamsdeel; 81 tegenslag; 82 kleding
stuk; 83 snede; 84 wandelweg; §5
soort literatuur; 86 ongaarne; 87 onge
sloten; 88 perceel; 89 ontkenning; 90
deksel; 91 tijdperk; 92 inham; 93
andere naam voor Ierland; 94 lef; 95
kledinggebruik; 96 gedeelte; 97 Vene-
tiaanse titel; 98 lekkernij; 99 aardig;
100 rijgsnoer; 101 eigenaar; 102 straf
werktuig; 103 civp.rledene; 104 toe
gang; 105 opzwelling; 106 schalk; 107
induw; 108 prijzig; 109 stengel; 110
makker; 111 onduidelijk; 112 soort
wrok; 113 zwarte stof; 114 soort
parvenu; 115 andere naam voor Jeru
zalem; 116 gelaat; 117 drietal; 11-8
kledingstuk (afk.); 119 trots; 120 rub
bersoort; 121 puur; 122 steler; 123
familielid; 124 verlangen; 125 tabel;
126 verdienste: 127 loper; 128 wijn
soort; 129 deel van werKwoord; 130
maatstaf; 131 plag; 132 tijdperk; 133
ongekookt; 134 oorlog; 135 soort anti-
De voordelen van een zuiver
wollen tapijt vallen iedereen
direkt opde kleuren zijn
warmer en het is op intensief
gebruik berekendzo'n vloer
bedekking hebben wij nu in de
aanbieding.
Een zuiver scheerwollen berber
tapijt in een prachtige hoogpoli
ge kwaliteit, waar U normaal
f 179,50 voor betaaltnu per
meter (370 cm breed) voor
nog géén honderd dertig gul
berber tapijt
Neemt U de maat
van Uw kamer mee
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur Ver
kopen wij op de 1e etage dit
zuiver scheerwollen berber ta
pijt, hoogpolig, 370
cm breed, nu
per meter
