1
-f Ülilj!
t vf IT
tm,
waarheid over de
ólacj bij ^Vlieuwpoort
98
Novib blijft vragen om
2% nationaal inkomen
Inlichtingendienst opent archieven
J^L
Boeken
iBerefeest op Lijnbaan!
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1971
39-515
V i>
Deze 30ste september is een ge
denkwaardige dag. Het is van
daag namelijk precies 371
jaar, twee maanden en 28
dagen geleden, dat de slag bij
Nieuwpoort werd gehouden.
Waarom en hoe die gebeurte
nis plaatsgreep, zal ik hier
graag uitleggen, want de lezer
dient te beseffen, dat het jaar
van de slag - 1600- niet
zomaar werd gekozen, maar
duidelijk met het oogmerk om
het de vaderlandse geschiede
nis studerende schooljeugd
van later eeuwen zo gemakke
lijk mogelijk te maken en daar
moeten we de geschiedma-
kers, wier namen in de loop
van dit verhaal zullen volgen,
dankbaar voor zijn.
In de eerste maanden van het jaar
1600 besloot prins Maurits
van Nassau met zijn troepen
een grote voorjaarsmanoeuvre
te houden. Omdat hij weieens
wat anders wilde dan met zijn
tentje op de hei bij Lünenbrug
of La Courtine te bivakkeren,
besloot hij tot een strandwan
deling van Den Helder naar
Calais. Daar zou dan een paar
dagen rust worden gehouden
Prins Maurits: „Looppas, mars!
en dan met de hele hap in
drietonners 's nachts terug
naar de legerplaats.
Historici zullen na enig nadenken
ongetwijfeld zeggen, dat dit
niet helemaal juist is, omdat
het idee van deze strandloop
niet van Maurits maar van de
Staten van Holland en met
name van Johan van Olden-
barnevelt uitging. Voorts, dat
het niet in de eerste plaats om
voorjaarsmanoeuvres ging,
maar om een strafexpeditie
naar Duinkerken; een kapers
nest aan de Vlaamse kust van
waaruit men het de Hollandse
koopvaarders en vissers flink
lastig maakte. Welnu, ik heb
reden om deze al drie eeuwen
lang verkondigde stelling in
twijfel te trekken, want uit
onlangs geopende archieven
van de Militaire Inlichtingen
dienst is gebleken, dat het
helemaal niet zo ingewikkeld
was; het ging, gewoon om een
simpele oefening.
Op een zonnige maar nog wat
kille morgen in maart ging de
armee op het strand voor Den
Helder op mars. Het voetvolk
had de schoenen uitgetrok
ken, want dat liep gemakkelij
ker. Het paardevolk bewoog
75 |aar
ter meulen
Alle hoofden houdt U zelf keu
rig in model, want even bijpun
ten en uitdunnen is met dit
handige efileermes een fluitje
van een cent!
Metalen efileermes, ideaal om
zelf Uw kapsel en dat van de
kinderen en manlief (een be
langrijke geldbesparing) bij te
snijden.
Koop dit efileermes nu, kom
pleet met plastic etui en extra
mesje voor nog géén twee gul-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre dit
metalen efileermes, kompleet
met plastic etui
en reserve
mesje
voor
zich voort over" het harde ge
deelte van het strand langs de
waterscheiding en het vrouw
volk stond op de duinen,
zwaaide met vlaggetjes en
slaakte kreten als „Zet 'm
op!
Prins Maurits en de andere com
mandanten onder wie zijn
broer, toen nog graaf Frederik
Hendrik, graaf Lodewijk Gun-
ter, graaf George Everardt van
Solms en Johan Adolf hertog
van Holstein, om er enkelen te
noemen, zagen nauwlettend
toe, dat niemand de kantjes er
af liep, want het volk had pas
weer een paar honderd mil
joen meer moeten offeren
voor de aankoop van het
nieuwste model kanonnen. Ol-
denbarnevelt had voor de tele
visie verteld, dat dit nodig
was, omdat de Spanjaarden
onverhoeds Napels waren bin
nengetrokken.
Er werd flink gemarcheerd en
gezongen van „Ik sta op
wacht" en „Balen, balen" en
tegen de pniddag was men al
bij Zandvoort waar de man
nen werden nagewuifd door
enkele badgasten, Duitsers,
die zich moedig in het nog
koude water hadden begeven.
Onder het lopen werden de
boterhammetjes opgegeten en
toen de zon ter kimme neigde
was men bij Noordwijk gearri
veerd. Hier werd het eerste
bivak opgezet. Voor het sla
pen gaan werden nog wat spel
letjes gedaan welke waren ge
organiseerd door de officier
van de Welzijnszorg. De stem
ming kwam er goed in met
„Zakdoekje leggen, niemand
zeggen" en „Heb je wel ge
hoord van de Zevensprong".
Enfin, we zullen de lezer niet
vermoeien met verdere bijzon
derheden van deze strandwan
deling. Er was hier en daar
nogal wat oponthoud en Mau
rits was na Hoek van Holland
gedwongen van de oorspron
kelijk geplande route af te
wijken o.a. om bij St. Andries,
een of ander gat in de provin
cie waar zelfs de postkoets
niet kwam, een schans te ver
overen op lieden die daar niet
thuis hoorden.
Dat kostte allemaal veel tijd en
zo was het al 2 juli toen de
troepen van Maurits het stadje
Nieuwpoort naderden. De
prins liet op een gegeven ogen
blik halt houden en beklom
een duintop. Vandaar liet hij
zijn blikken over het strand
dwalen. Hij wuifde terloops
naar een paar meisjes in bikini
en ontdekte toen een groot
tentenkamp aan de voet van
de duinen en op de parkeer
plaats van het bekende Nieuw-
poortse 'hotel Zeezicht zag hij
paarden en kanonnen. Omdat
hij de zaak niet vertrouwde
riep hij zijn vriend de ser
geant-majoor Daniël Veer bij
zich, die zijn slapie was ge
weest in de recrutencompag-
nie en die dan ook de enige
was die Maup tegen de prins
mocht zeggen.
„Daan", sprak de prins, „Ik ruik
onraad. In dat tentenkamp
zijn troepen gelegerd en dat
kunnen nooit Hollanders zijn,
want die heb ik allemaal bij
me. Ga eens poolshoogte ne
men, maar wees voorzichtig,
want je bent op blote voeten
en er liggen nogal wat kroon-
kurken op het strand." Veer
beloofde met zijn hand op
zijn hart goed uit te kijken en
op zijn tenen te lopen en liet
zich vervolgens van de duinen
rollen.
Na een uur kwam de sergeant
majoor terug. „Sorry, dat het
zo lang heeft geduurd, Maup",
zei hij, „maar ik heb gelijk
nog wat schelpen verzameld,
er lagen zulke mooieOh ja
en wat dat kamp betreft, daar
zitten Spanjaarden. Het
schijnt een soort vakantieko
lonie te zijn voor Spaanse
bleekneuzen. Ze waren een of
andere vogeldans aan het
doen, flamingo of flamengo of
zoiets en ze waren paella aan
het klaarmaken boven een
kampvuur en hun hoofdleider
heet Albert van Oostenrijk...."
Het gezicht van de prins klaarde
op. „Aha", sprak hij, „Albert
van Oostenrijk, daar heb ik
nog een appeltje mee te schil
len. Die zullen we eens een
flinke wind laten ruiken". Hij
verhief zijn stem: „Mannen,
opgelet, opstellen in rotten
van vier. Toen dat na enig
duwen en trekken was ge
beurd commandeerde de
prins: „Looppas mars" en
daar ging de hoop des vader
lands. Onder het roepen van
„Weg met de fascisten, leve de
Willemien", stormden zij het
Spaanse kamp binnen, trok
ken tentharingen uit de grond
trapten het kampvuur uit en
gooiden zand in de paella.
Dat laatste was wel een tikkeltje
gemeen, want de Spanjaarden
hadden nog niet gegeten en
hoewel ik mij realiseer, dat
links-republikeinse rakkers
wel weer onmiddellijk een an-
ti-Oranje-hetze op touw zullen
zetten en standbeelden zullen
willen opblazen moet ik het
eerlijkheidshalve toch vermel
den. De Nederlandse militai-'
ren, van hoog tot laag hadden
enorm veel lol. Zij schopten
waar zij konden de Spanjaar
den zonder aanzien des per-
soons onder hun zitvlak, en
dronken alle sherry op.
Het zal een ieder duidelijk zijn,
dat Albert van Oostenrijk het
niet naar de zin had. Hij zocht
naar wegen om met de Neder
landers tot overeenstemming
te komen en riep daartoe de
hulp in van een Spanjaard die
A C
enige tijd als gastarbeider in
de Randstad had gewerkt en
het Algemeen Beschaafd Ne
derlands enigermate onder de
knie had. De man weigerde
echter. Hij zei ronduit, dat hij
geen behoefte had om te pra
ten met dat tuig, dat hem een
paar jaar lang voor een krank
zinnig hoge huur in een var
kenskot had gehuisvest. Oos
tenrijkse Bert besloot ten ein
de raad de Hollanders maar te
laten uitrazen en dan maar
een klacht bij de Veiligheids
raad van de V.N. in te dienen.
Na een dik uur was de Hollandse
furie uitgewoed. De Spanjolen
zaten huilend bij hun omge
vallen tenten terwijl de Neder
landers zich met rode hoofden
en nog nahijgend bij het
strandpaviljoen Bellevue ver
zamelden. Daar hield de prins
een overwinningsrede: „Man
nen", sprak hij, „dit is een
bijzondere dag. We hebben
vandaag geschiedenis gemaakt.
Zestienhonderd: slag bij
Nieuwpoort. Is er een gebeur
tenis in de geschiedenis die
gemakkelijker te leren valt?
Ik dacht van niet. We mogen
dus trots zijn op onze presta
ties. Ik geef iedereen een extra
dag verlof. Wat zeggen jullie
me daarvan?„Dankuwel,
prins", riepen zijn dankbare
soldaten.
Omdat inmiddels het vakantiesei
zoen op zijn hoogtepunt was,
werd besloten niet door te
gaan naar Calais. Van de bur
gemeester van die gemeente
was trouwens bericht geko
men, dat hij de troepen niet
kon herbergen- omdat alle
campings vol stonden met ca
ravans en tenten van vakantie
gangers. Niemand was daar
eigenlijk rouwig om en zo
werd na het diner-dansant on
der het zingen van: „We gaan
nog niet naar huis", de terug
reis aanvaard.
Dit is de ware geschiedenis van
hetgeen omtrent Nieuwpoort
in Vlaanderen in het jaar 1600
gebeurde. Dat het nageslacht
er goed nota van neme!
TON HOUGEE.
>r de jeugd tot 14 jaar. De
-. De toegang is gratis.
75 jaar
ter meulen
Opkruipende jurkjes en rokjes
't is beslist niet flatteus en
ook helemaal niet nodigeen
goede onderjurk helpt U voor
goed van dit probleem af.
Bijzonder mooie brushed da
mesonderjurk met een goede
pasvorm, in het moderne fond
de robe model. Deze met kant
afgewerkte onderjurk koopt U
nu in 3 fijne pasteltinten van
voor nog géén zes gul-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
brushed damesonderjurken in
het moderne fond de robe mo
del, afgewerkt met kant, in de
kleuren bleu, rose en wit
en de maten 42
t/m 50, nu
Ook maandagmorgen open
Géén te! of schrift, best.
AMVWVMMWUWVVVVtMMWWM
Een ferme kluif
Op Werelddierendag - 4 okto
ber - gaat CO-OP Nederland de
honden verwennen. Een ferme
kluif, waaraan nog een lekker
stukje vlees zit, wordt het ver
jaardagshapje voor de honden.
Iedere klant van de supermarkt,
die op 4 oktober boodschappen
komt doen, kan rekenen op een
gratis kluif in feestverpakking
onder het motto: „wees lief
voor uw hond, hij is een beste
kluif waard". De hond zal, als
hem dat geleerd is, zijn dank
baarheid betonen met een
vriendelijke poot.
gend, dat de Nederlandse regering het
initiatief neemt voor een groot interna
tionaal hulpplan voor genoemde regio
en Oost-Pakistan, voordat de noodtoe
stand daar tot een ramp van ongeken
de omvang leidt.
Vorige maand zijn de laatste drie delen
van de 12 delige Sesamserie „Het leven
der volkeren" verschenen. Het zijn de
delen 5, 11 en 12, respectieveüjk
handelend over: De versierde mens/-
Klederdrachten en mode Gifpijl en
voetboog; Medicijnmannen, priesters
erl sjamaneh/Riten en feesten en De
spelende mensNiet-westerse muziek/
Beeldende kunst Mens en beschaving
en in dit laatste deel tevens het regis-
Naar aanleiding van de regeringsverkla
ring van 3 augustus en de troonrede
heeft Novib zich met een kritische
brief tot de regering en parlement
gericht omdat zij meent, dat de ont
wikkelingssamenwerking in het nieuwe
regeringsprogramma niet die prioriteit
SLfto'ekZ^n'ÏieÏÏ^nwoV-
den verwacht na al wat in de verkie-
In het kort komt de inhoud van de
brief neer op de volgende punten:
1. Novib handhaaft de mening dat de
economische positie van Nederland,
ook in de huidige omstandigheden, een
ontwikkelingsbijdrage van 2 procent
van het nationaal inkomen per jaar
rechtvaardigt als een reëele daad van
mondiale sociale gerechtigheid. Het is
duidelijk dat de begrote middelen een
dergelijke bijdrage onhaalbaar maken.
Novib stelt derhalve voor om via ver-
hoging van de belastingen, in het bij-
zonder op luxe goederen - Novib
volgt hierin het rapport van commissie
voor Ontwikkelingsplanning van de
Verenigde Naties (commissie Tinber-
gen) - additionele middelen aan te
trekken.
2. Novib meent, dat Nederland bij de j
derde wereldhandelsconferentie
(UNCTAD III) in Santiago te Chili
duidelfjk moet optreden als pleitbezor
ger voor de ontwikkelingslanden ten
einde redelijke mogelijkheden voor de
sociaal-economische ontplooiing van
land bij de UNCTAD-problematiek en
de interesse die hieromtrent bestaat bij
een aantal groepen van de Nederlandse
samenleving acht Novib het zeer wen-
selijk, dat de richtlijnen voor de Neder- 1
landse delegatie naar de UNCTAD-con-
ferentie niet slechts door interdeparte- 1
mentaal verkeer tot stand komen. No-
vib vraagt het parlement omtrent deze 1
richtlijnen te besluiten in een openbaar -
debat en na voorafgaande hoorzittin-
gen, waar vakbonden en werkgeversor-
ganisaties, particuliere instellingen op
het gebied van ontwikkelingssamen
werking, universitaire instituten voor -
ontwikkelingsvraagstukken, werk- en
actiegroepen en anderen, die daarvoor
belangstelling tonen, gelegenheid krij- -
gen van hun inzichten blijk te geven.
Pakistan
3. Bijzonder aandacht vraagt Novib
voor de noodsituatie van de Oost-Paki-
stani. Nu naar alle waarschijnlijkheid
eerder begrote hulpverleningsbedragen
voor Pakistan daar niet besteed kun
nen worden, geeft Novib de regering in
overweging om deze bedragen aan de
Indiase regering ter beschikking te
stellen voor een structureel hulppro
gramma in en om Calcutta, waar door
de toevloed van vluchtelingen de ont
wrichting en desintegratie snel toe-
Met minder dan 400 kinderen
hebben zich al opgegeven voor
het „berefeest", dat zaterdag 2
oktober op de 19-jarige
Lijnbaan gevierd wordt. Een
bere feest, omdat zaterdag het
populaire beeldje van de twee
stoeiende beertjes opnieuw
onthuld zal worden. Door een
heuse beer met bereleider. De
kinderen kleden het feest zelf
aan. Gezamenlijk zullen ze het
langste schilderij maken, dat
ooit vervaardigd is: een
schilderij van 800 meter lengte.
Want op de Lijnbaan zal een rol
behangselpapier van die lengte
worden uitgerold, waarop
kleine kunstenaars hun fantasie
kunnen botvieren. (Alleen bij
heel slecht weer gaat het feest
niet door). Hoewel het niet
verplicht is, is het aardig als elk
kind een beer, al dan niet
aangekleed meeneemt naar de
Lijnbaan. Wie een schilderskiel
aantrekt heeft groot gelijk,
want dan komen geen
krijtvlékken op z'n goeie goed.
Ondertussen zijn de
Lijnbaanwinkeliers net zo
enthousiast geworden als de
kinderen: ze hebben honderden
prijzen beschikbaar gesteld voor
de deelnemers.
Om alle drukte zaterdag in goe
de banen te leiden zijn spelre
gels opgesteld. Dit zijn ze:
1. Verzamelen pp zaterdag 2
oktober, kwart over tien, bij de
Lijnbaanpoort, waar de Olde-
barneveld straat de Lijnbaan
kruist. Je gaat dan eerst, met de
muziek voorop, de beertjes ont
hullen.
2. De deelnemerskaart opspel
den. Volg de letter die op deze
kaart staat. Hij wijst de weg
naar de plaats waar je schilde
ren moet.
3. Als je het leuk vindt: Een
schilderskiel is gemakkelijk te
maken: een overhemd dat je
achterste voren aantrekt. Vuil
worden is er dan niet bij.
4. Als je een beer hebt en als tie
het leuk vindt, neem hem dan
mee. 't Is tenslotte een bere-
5. Op de teken werkplaats mag
je schoolbordkleurkrijt kiezen.
Alleen dat mag je gebruiken. Na
afloop wordt het krijt weer op
gehaald.
6. Om ongeveer half één, als de
beer is langs geweest en je werk
heeft gezien, is het afgelopen.
Het papier blijft liggen, mis
schien wordt het later nog wel
tentoongesteld: een schilderij
van 800 meter! Zet heel klein
je naam en je leeftijd onder je
schilderij!
En dit zijn de winkels waar
misschien nog deelnemerskaar
ten zijn: Boekhandel de Lijn
baanpoort - Voorhoeve
Dietrich N.V., Lijnbaan 171,
Boekhandel Hector en Bazend
ijk, Korte Lijnbaan 19, Boek
handel Donner, Korte Lijnbaan
8, Boekhandel ILA, Lijnbaan
62, De Berekuil stripboekhan
del, Lijnbaan 118.
neemt. Voorts vraagt de Novib drin
Het Leven der volken is een populaire
serie culturele antropologie die de le
zer enorm veel leert over zeden en
gewoonten van vele volkeren met na
me die in wat vandaag-de-dag de derde
wereld wordt genoemd: Azië, Afrika
en Zuid-Amerika. Alle delen van de
serie zijn rijk geillustreerd, zowel met
zwart-wit als kleurenfoto's. In recen
sies van de eerder verschenen delen
schreven we al, dat zij in een begrijpe
lijke trant zijn geschreven en daardoor
vlot gelezen worden. De deeltjes vor
men per stuk een afgerond geheel. Men
is dus niet gebonden de hele serie aan
te schaffen. Per stuk kosten zij f 8,90
en dat is gezien de druk en het
fotomateriaal echt niet teveel, maar
wie de hele serie in een keer aanschaft
krijgt een deel gratis.
Wie zich interesseert voor de levensge
woonten van andere aardbewoners zaj
T.H.
Deel 14 van de serie Videoboeken,
uitgegeven door Elsevier Nederland
N.V. is getiteld „De wereld van sterren
en planeten". Dit pocketboek vol illu
straties in kleurendruk vertelt de ge
schiedenis van de oudste wetenschap,
die der astronomie. Het is een zeer
leesbaar werkje, dat de geïnteresseerde
leek veel informatie geeft over de
hemellichamen. Het boekje dat ge
schreven is door Iain Nicolson en
vertaald door Tjomme de Vries bevat
naast een aantal sterrekaarten ook een
aan de amateurastronoom gewijd
hoofdstuk met voorbeelden van een
voudige zelf te bouwen kijkers. De
prijs van deze Video-pocket f 4,90 is
gezien de prachtige kleurendruk beslist
niet te hoog. T H
„Creatief leven en wonen" is eigenlijk
de ondertitel van het boek „Uw huis
vol ideeën" dat enige tijd geleden bij
uitgeverij Elsevier is verschenen, maar
hij zegt m.i. veel meer over de inhoud
dan de hoofdtitel. Het gaat namelijk
inderdaad om het creatief bezig zijn in
en rondom het huis. Er worden in dit
boek niet alleen tal van tips gegeven
om het huis te verfraaien of beter
gezegd er wat speelser elementen in
aan te brengen maar ook ideeën om de
kinderen bezig te houden zoals het
maken van papieren maskers en hoed
jes en poppenkastpoppen. Verder wor
den er aardige ideeën aan de hand
gedaan met betrekking tot de tuia
waarbij dan de flatbewoner niet wordt
vergeten want ook over kamerplanten
wordt in dit royaal geillustreerde boek
geschreven. En dan zijn er natuurlijk
de vele handigheidjes die in huis kun
nen worden toegepast, zoals 'een in
klapbare strijkplankstapelbedden
voor kleinbehuisden, verrijdbare knut
sel- en/of handwerkkisten enz.
Kortom een bijzonder leerzaam boek
met duidelijke voorbeelden, waarbij de
samenstellers zich niet hebben verloren
in gedetailleerde werkomschrijvingen,
maar veel overlaten aan de fantasie en
eigen inzicht van de maker. Alleen
jammer dat de prijs van dergelijke
boeken vrü hoog ligt; in dit geval
f 17,90, De illustraties en de kleuren
druk maken echter veel goed.
T.H.
