Elly van Stekelenburg
blijft een ontdekking
Na vijftig jaar intens toneelleven
uitnodiging ij
de eerste Pintervoorstellingen
Bisam
Stekelenburg
Verheijen.
Met den middagtrein kwam ze
weerom; ruim trotsch op haar
kwajongensstreek.
Doch de moraal is wel, dat de
tijd voor het Burgerluchtver-
keer gekomen is. De reizigsters
willen niet langer op den grond
blijven.
Uil de Javabode van 12 oktober
1027.
75 jaar
ter meulen
tomaat van de kunstenaarssociëteit
staat, zonder enige allure de grootste
actrice van Nederland te willen zijn.
„Maar dat ben ik wel. Als je er niet van
overtuigd bent de grootste actrice van
het land te zijn, kan je er beter mee
ophouden. Het is een geschenk dat je
gekregen hebt, dat betekent niet dat je
kapsones hoeft te hebben".
Jan Hein de Groot.
75 jaar
ter meulen
Vertoont Uw plafond lelijke
vochtplekken. Uw wanden wat
scheurtjesdan is deze Ter-
mur Foam wandbekleding be
slist iets voor U.
Termur Foam wandbekleding
(P.V.C. schuim), ideaal voor
woon- en badkamer, gang, toi
let en keuken en ook zeer
geschikt voor vochtdoorlaten-
de muren of beschadigde mu
ren door de dikte ziet U geen
oneffenheden).
Nu in diverse gemêleerde kleu
ren, ong. 100 cm breed, per
meter van f 9,95 voor nog
géén twee rijksdaalders.
haar stem door. Drie dagen en nachten
had ze met Chiel doorgewerkt. De
voorpremière had ze niet meegemaakt,
omdat Cor Hermus haar door liet
slapen. Ze kan er nog kwaad om
worden. Maar de acht open doekjes in
de Amsterdamse Schouwburg waren
pleisiTS op de wonde. Het ware.thea-
terbloed stroomt haar door de aderen.
Acht open doekjes en alle ellende is
vergeten. Er is geen ander doel dan
goed je werk te doen, zodat de mensen
klappen, waardering voor je hebben,
ondergaan wat schrijver, regisseur en
Barbarossa is zo ongeveer Nederlands beruchtste toneelcriticus actrice willen dat ze ondergaan. Thea-
geweest. In één zin vernietigde hij stuk en spel toen ik om kwart ^hts^dewereW^ari^ze^eeft'heUs
voor twaalf op mijn horloge keek, was het half negen. Als hij in 1923 de wereld waar buiten voor haar geen
schrijft de jonge actrice Elly van Stekelenburg een ontdekking te leven mogelijk is. Daarom heeft ze er
vinden, is het geen wonder, dat bijna vijftig jaar later die vergeelde kinderen te^ebben °°r 86 °Z6n
kritiek zorgvuldig bewaard blijkt te zijn in de overigens chaotische ze was drie keer getrouwd (Jan Mul-
verzameling foto's, knipsels en programma's, waarin het toneelleven der^Ko
van Elly van Stekelenburg schuil gaat. „omdat ik geen rustig ogenblik zou
Elly van Stekelenburg was een ontdekking en is haar toneelleven lang hebben. Ik ben te gek op kinderen om
een ontdekking gebleven Reeds in het tweede jaar van haar «ds acbtote
engagement bij het Rotterdams Hofstad Toneel nam zij een rol van leven» ^u ze alleen is koestert ze
Annie van Ees, die in verwachting was, over. „Dat was zeer Vosje, een klein hondje, waarop ze
uitzonderlijk.Jonge mensen kwamen er in die tijd de eerste tien jaar
nooit aan te pas". Nu, vijftig jaar later, is het Hugo Claus, die geen mijn mannen heb gekoesterd, maar
ander wilde voor de hoofdrol in zijn nieuwe stuk Interieurgeloof me, ze,zijn het niet waard".
(première 29 oktober bij het Amsterdams Toneel) dan Elly van
Stekelenburg. Het Nieuw Rotterdams Toneel lebnde haar ervoor uit
aan de Amsterdamse toneelgroep.
Drie maal Elly van Stekelenburg:
Vijftig jaar actrice, zeventig jaar jong.
„Ik voel me geen dag ouder dan
veertig". Hondeïden rollen, tientallen
regies en ook menig decor. Elly van
Stekelenburg heeft aan het toneel alles
gedaan. In Indië, waar de tonelen klein
waren, maakte zij haar eigen decors.
Na de oorlog kwam dat in Nederland
van pas toen Comedia „Een maand op
het land" speelde. Elly maakte met de
toen net beginnende Chiel de Mey acht
verschillende decors voor de voorstel
ling. „En er kwamen acht open doek
jes".
i „De Sabijnse maagdenroof" (1924)
„De Charleston Baby 1932).
INDIF'S EERSTE
P'LUCHTVERSTEKELINGE"]
Elly van Stekelenburg
De „Postduif" zou dan gisteren
morgen naar Bandoeng vertrek
ken. Henk van Alsem,
de operateur der Hispano-film-
fabriek, zou medegaan in een
der legervliegtuigen, om de
„H-NAEA" te filmen in de
lucht. Hetgeen geschiedde.
Elly van Stekelen
burg nam een paar uur eer
der haar badpakje onder den
arm en zeide tegen haar man:
„Nou, dag Jan; ik ga zwem
men". Doch in stede van naar
Tjikini, ging zij naar Tjililitan
en in plaats van in het koele
nat, klom zij in de „Postduif",
waarvan de cabine vol bloem
stukken stond, en hield zich
muisstil.
F r ij n s kwam en E I I e r-
m a n en majoor Odewalt
en zij begaven zich aan boord,
maar zagen de kleine stowaway
De motoren werden aangesla
gen, weg schoot de „Postduif"
en toen het bumpen van de
wielen vervangen was door het
wiegen in de lucht, achtte de
actrice den tijd gekomen, om
tusschen de bloemen uit te
voorschijn te kruipen, tot mate-
looze verbazing van de „Opvlie
genden" van de „Postduif".
Maar wat konden zij doen? En
zoo stond Elly van Stekelen
burg twee uur later, zonder
hoed, nog altijd met haar bad
pak onder den arm, in Ban
doeng, waar zij, na met de
vliegers mee gehuldigd te zijn,
de sombere ontdekking deed,
dat de ebbe in haar portemon-
naie van dien aard was, dat zij
niet eens meer een spoorkaartje
naar Weltevreden kon betalen.
En toen was Jan Mulder
weer goed genoeg.
Deze ongelukkige had uren ver
daan; met kiri, kanan per tele
foon in Weltevreden te informe
ren, of iemand ook wist, waar
zijn vrouw was, toen hij. in den
middag verblijd werd met een
telegram.
„Veilig bandoeng aangekomen,
leve de kaelem zend geld koene
aviatrice elly"
kwam ze
Zigeunerinnetje
Actrice zijn, het heeft er al vroeg in
gezeten. Vanaf haar vijfde jaar heeft
het voor haar vastgestaan dat ze naar
het toneel zou gaan. Ze had op school
in een toneelstukje voor zigeunerinne
tje gespeeld. De volgende dag kregen
haar ouders van moeder-overste de
boodschap dat hun kind dat nooit
meer mocht doen, omdat ze haar hart
vast hield dat Elly aan het toneel
terecht zou komen. En dat was toch
geen toekomst voor een meisje. Zo
lagen die dingen toen. Ook in Amster
dam, waar zakenman Van Stekelen
burg terecht was gekomen, nadat Elly,
als jongste van drie kinderen, in En
schede was geboren. Een muzikaal
gezin, waarin werd gezongen en piano
gespeeld. Haar zuster werd concertpia
niste. En Elly kwam toch bij het
toneel. Maar niet dan nadat heeroom,
pater Lubke, haar inmiddels naar Gro
ningen verhuisde ouders had geschre
ven, dat het zinloos was haar van het
toneel weg te houden, omdat zij eerder
slecht terecht zou komen als zij in het
leven iets moest ondernemen, waarin
ze geen of weinig zin had.
Toen deze kogel eenmaal door de kerk
was, ging het snel. Een grote rol in een
kinderoperette in Enschede was de'
start van een gedenkwaardi
ge carrière. De operette werd een week
uitgesteld, waardoor Elly voor de keus
werd geplaatst of in Enschede te blij
ven voor de rol of terug te gaan naar
Groningen om zich iri de laatste klas
van de HBS voor te bereiden op haar
eindexamen. Ze koos voor de rol en
kreeg een paar dagen later te horen dat
ze geen eindexamen mocht doen, om
dat ze te laat op school verschenen
was. Wat eindexamen HBS had moeten
zijn, werd toelatingsexamen toneel
school Amsterdam. Balthazar Verha
gen vond haar goed genoeg voor zijn
school.
Hij deed een goede keus; na twee jaar
werd Elly (zich noemende Eleonora,
omdat Elly te gewoon was en Engeli-
na, haar ware naam, te deftig) voor de
75 jaar
ter meulen
Een schoen, die steeds modern
blijft en die altijd prettig loopt
dat kan niets anders dan een
ballerina zijn.
Restant-partij damesballerina's,
zowel met als zonder hqkje,
beide in lak uitvoering, met een
leuk strikje. In 4 kleuren en de
maten 36 t/m 41, nu per paar
van f 12,95 voor nog géén
acht gulden.
keus gesteld meteen eindexamen te
doen of nog een jaar te studeren, zodat
ze na drie jaar cum laude zou zijn
geslaagd. Elly koos natuurlijk
voor het eerste. De franje van het
„cum laude" kon haar gestolen wor
den; ze stond te popelen haar carrière
te beginnen.
Een typerende instelling, die vijftig
jaar later nog niet is verflauwd. In haar
hi'is, het enige witte huis met rieten
dak Breukelen (konijnen, honden,
vissen en een boot) zegt ze strijdvaar
dig: „Als ze me bij het NRT de bons
hadden gegeven, was ik een eigen troep
begonnen. In Utrecht.Met een stel
jonge mensen". Ze zou het gedaan
hebben, want Elly van Stekelenburg
moet toneelspelen.
Muzikaal
Het gesprek over haar toneelleven
dwaalt ook. iedere keer af naar de
produktie waaraan ze nu bezig is. Met
Hugo Claus, Jan Retèl, Siegrid Koetse
en Guus Hermus. „Claus zet zo'n stuk
muzikaal vast. Je moet wel muzikaal
zijn om met hem te werken". Die
muzikaliteit is geen probleem. (In haar
kamer staat een spinet sinds ze de
piano weg moest doen, omdat zij na
talrijke auto-ongelukken voor piano
spelen ongeschikte handen overhield).
Als kindje van drie zong ik heel mooi.
Bij de zusters op de bewaarschool. Ik
kom uit een rooms katholiek gezin.
Dat ben ik niet meer, rooms katholiek,
want ik ben gescheiden en toen mocht
het niet meer. Toen ik met Ko van
Dijk was getrouwd, kwam de pastoor
aan de deur en die zei dat ik wel
katholiek kon blijven „als je met je
man als broer en zus zal leven". Ik zei,
ik zal het hem vragen, maar ik denk
niet dat hij daar veel voor voelt".
In 1923 vertrok zij met haar eerste
man, Jan Mulder, naar Indië voor een
toernee. Ze zou er tien jaar blijven.
Met een korte onderbreking in België,
waar ze samen speelde met Hubert
Laroche, „de grootste acteur die er
ooit geweest is. Van hem heb ik erg
veel geleerd. Hij heeft me alle achter
gronden van het toneelspelen bijge
bracht". In Indië speelde ze dag in dag
uit. Dagelijks legde ze met haar man en
een collega afstanden af van vijfhon
derd en meer kilometers. Het was een
tumulteuze tijd (zie kader), waarin
elke rof een succes werd: Boefje, Fien-
tje Beulemans, Overschotje. Ze maakte
zelf decors. „Mijn decors waren tover
dozen".
De baby
Op het punt van vertrek, in 1932,
haalde haar man een stunt uit, die Elly
ook nog in 'de rijen der toneelschrijvers
zou brengen. Tegenover een journalist
zei Mulder nog een jaar te blijven,
omdat hij uit Amerika een nieuw stuk
had gekregen dat hij graag zou spelen.
Welk stuk dat dan wel was. „De
Charleston Baby", was het prompte
antwoord, want de charleston was de
nieuwe rage. Elly wist van niets, maar
het gezelschap zat aan zijn toezegging
te zullen blijven vast. Er was geen stuk.
Elly schreef het in de auto, die hen
terugbracht naar hun hotel. „Het werd
een hit. Een rot stuk natuurüjk, maar
voor het pubüek eten en drinken. We
hebben er goud mee verdiend".
Iri 1933 kwam ze terug'in Nederland,
„eigenlijk een beetje vergeten". „Al
leen als ik weer een auto-ongeluk had
gehad, stond er hier iets over me in de
krant". Ze kwam bij Cor Ruys en met
hem deed ze het hele blijspelrepertoi-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op onze tussenverdie-
ping parterre deze restant-partij
lak damesballerina's, met en
zonder hakje. Kies uit de kleu
ren wit, zwart, blauw en rood,
de maten 36 t/m 41,
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 7 OKTOBER 1971
Ook al ben je nog géén tiener
of twen toch wil je ook graag
aan de mode meedoen in 'zo'n
fijn acryl jersey broekpak.
Op en top mode dit broekpak
van een prachtige kwaliteit acryl
jersey. De tuniek met 2 zakjes
waarop goudkleurige knoopjes
heeft een polo-kraag en 'n rits
met ring. De pantalon met voor
sluiting heeft sigarettenpijpen
en 'n elastische tailleband.
Dit helderrode meisjesbroekpak
met marine kraag en zakjes
koopt U nu in de maten 92
t/m 116 uit de serie van
f 29,75/f 32,75 voor kleine
maten O 4 75
92-98-104
re. Zoals ze nu is uitgeleend aan het
Amsterdams Toneel, zo leende Ruys
haar uit aan Saalborn, die voor „De
andere wereld" Elly nodig had in een
Indische rol. Ze speelde de rol van
Asminah voor. Het commentaar van
Oscar Tournière was: ze mag; dat van
Saalborn: ze moet. Asminah werd het
succes, dat haar daarna alle Indische
rollen bracht. Maar Asminah hield het
tot lang na de oorlog uit. Ze speelde de
rol zelfs voor de televisie. Als Asminah
werd ze gevraagd in het Russische
cabaret „De blauwe vogel" van Jusny.
En daar leerde ze de Russische liedjes,
die ze verleden jaar nog zong in de
voorstellingen van „De zelfmoorde
naar". Want niets gaat verloren, geen
enkele ervaring is verspild.
Comedia
Ze bewaart een onbetaalbaar schrift,
de „boekhouding" van het Théatre du
Grand Guignol, bestaande uit Ko van
Dijk en Elly Stekelenburg en Ben
Aerden. Er staan de voorstellingen in
opgetekend die ze met Ko van Dijk gaf
tijdens huisvoorstellingen gedurende
de oorlog. En de mensen die er waren
(Mary Dresselhuys, Bob Buys, Fred
Sterneberg, Wim Sonneveld, Albert
Mol, Evert Straat, Henriëtte van Eijk)
en wat ze mee brachten (zeven appels,
een liter Bols, een half pond bruine
bonen, een zak brandhout, een kilo
uien, een bos bloemen „die was van
Appie Mol" -. De eerste huisvoorstel
lingen werden gegeven voor de mensen
uit de Vondelstraat, die over het dak
konden binnenkomen. En weggaan.
Want dat was meestal na spertijd. De
vrede begon voor Elly van Stekelen
burg met de oprichting van Comedia,
„een van de vier of vijf gezelschappen
die aan dezelfde ronde tafel zijn opge
richt".
Ze is er,altijd bij geweest. In de groep
Test onder leiding van Kees van Iersel
speelde ze Pinter en Ionesco. Naast het
Koop in een speciaalzaak!
Deskundig advies.
Volledige garantie.
Eigen atelier.
Nieuwe Binnenweg 178
Rotterdam
(bij 's-Gravendijkwal)
Tel. 362185
Vrijdagavond tot 9 uur geopend
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage deze
Termur Foam wandbekleding
(P.V.C. schuim), ideaal voor
vochtdoorlatende of beschadig
de muren en plafondbekleding.
In gemêleerde kleuren w.o. ge
broken wit, pastel geel, beige,
donkergroen, pastel blauw enz.
nu in de breedte van
ong. 100 cm,
per rr
Niet in Rotterdam
Elly van Stekelenburg zal haar vijftig-jarig toneeljubileum niet in
Rotterdam vieren. John van de Rest, lid van de artistieke leiding van het
Nieuw Rotterdams Toneel, bleek nogal verrast door de vraag wat het
gezelschap aan het jubileum van zijn actrice zou doen. „Ik heb zelf uit de
krant moeten lezen dat ze haar 50-jarig bestaan vierde. Nee, ik weet
verder van niets. Elly zit nu in Amsterdam en ik geloof niet dat wij in de
tweede helft van het seizoen iets geschikts hebben voor haar jubileum
Jammer, want Elly van Stekelenburg had graag in Rotterdam, waar z.e is
begonnen, haar jubileum gevierd.
„gewone werk" werden deze moder
nen geïntroduceerd door haar en Van
Iersel, Hans Cul .nan, Sieto en Marijke
Hoving, Henk van Ulsen en anderen.
Ze was bij de Nederlandse Comedie,
bij Centrum, de Rotterdamse Come-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in de kelder deze acryl
jersey meisjes broekpakken,
heerlijk warm voor van de win
ter. De kleur is helderrood met
marine zakjes en kraag. In de
maten 92 t/m 116nu heel
voordelig.
Ook maandagmorgen open
tmj Géén tel. of schrift best.
die, Studio, Theater en tenslotte bij
het Nieuw Rotterdams T 'eel. Het
kan nauwelijks toeval zijn, dat Elly van
Stekelenburg nu opnieuw een hoofdrol
speelt in een nieuw stuk van een
modern schrijver bij een nieuw toneel
gezelschap. Ze heeft alles gedaan, wat
voor een actrice van haar kaliber is
weggelegd te doen. Ze heeft gefilmd
(„Pygmalion", „Het mes", „Plantage
Tamarinde") en ze heeft veel rollen
voor de televisie gespeeld. Ze heeft
alles gekregen wat een actrice kan
krijgen (de eerste Van Dalsumprijs,
nadat Van Dalsum hem had gekregen;
de Theo d'Or en de publieksprijs via
het Theateijaarboek). Ze is gebleven
die ze is: Elly van Stekelenburg, een
vrouw, die met het hulpje van de
inspeciënt een uur lang aan de fruitau-
om eens geheel zonder ver- i
olichting 1
ONZE GEVARIEERDE
COLLECTIE J
te komen bezichtigen. Kom rustig
kijken en passen; ook al koopt u i
niet, u bent hartelijk welkom.
