en omdat het 1 op 1 is"
Nederlandse PTT brengt zegels
op de markt met te lage waarden
m
HOBBYISTEN MAKEN TRAMMUSEUM:
"Voor de pret, voor de stoom
^SSSSL
DE HAVENLOODS, DINSDAG OKTOBER 1971
43-12 T
De uitgebrande loc naast een dieselloc die
Het Trammuseum aan de Koedijk in Hellevoetsluis is wat minder een museum en
wat meer een plaats waar een twintigtal goedgemutste hobbyisten hun voorliefde
voor oude trams in daadkracht omzetten. Ieder weekend rijden ze vanuit alle
delen van Zuid-Holland naar die winderige plek aan het Haringvliet, om in een
oude overall onder de antieke wonderen der techniek te kruipen. Een onbekende
gast, die vergezeld van een fotograaf het oude R.T.M.-emplacement komt
oplopen, wordt bijna niet opgemerkt, maar twee uur later liggen sleutels,
tangetjes, branders en houtkrabbertjes werkeloos, en staan de twintig amateur
technici in een grote kring te vertellen over hun gevoelsmatige binding met „de
tram".
Staal roest. Maar deze loc zal vi
1959 zijn laatste rit maakte in Zeeuws Vlaanderen.
Dat doet voor die bezoeker wat bizar
aan. Zeker, ik herinner mij nog de tijd
dat een vakantiereisje naar Ouddorp
met een rit in de hijgende, fluitende,
rammelende R.T.M. tram naar Helle
voetsluis begon. Een leuke herinnering,
maar voorbij is voorbij, de R.T.M.
tram is al weer heel wat jaartjes gele
den opgedoekt, de geschiedenis van
het roemruchte communicatie-middel
tussen Rotterdam en de eilanden is al
aan velen bekend.
De stoomlokomotieven zijn door de
roest aangetast, in de houten rijtuigen
zit de wurm. Verleden tijd dus. Dat er
dan toch mensen zijn, die de roestvlek
ken willen verwijderen, het hout willen
opschuren, de lokomotieven weer aan
de praat willen brengen, kun je af doen
met Jeugdsentiment" of „technisch
verdwaasden". Maar, als je in Helvoet
een zeventienjarige langharige
M.T.S.-er naast een paar jaar oudere
kantoorklerk met keurige scheiding in
Het is een unicum, dat er (op 9.11een postzegelserie in omloop wordt gebracht,
waarvan de waarden nog niet zijn aangepast aan de enkele dagen tevoren
gewijzigde posttarieven. Het gevolg zal zijn, dat er enkele waardem uit deze
Kinderserie - want hier gaat het om - nog slechts kunnen worden gebruikt door
het bijplakken van bepaalde aanvullingswaarden. Men zal dat wel het duidelijkst
gaan merken aan de zegels uit het vel met de oude prijs van f2,50. dit vel bevat
dan nog slechts een zegel die voor een gedrukte en twee zegels die voor een
beschreven kerstkaart zonder bijfrankering gebruikt kunnen worden. Zeer zeker
sal men voor een brief twee Kinderzegels van 15 (plus 10) ct. kunnen gebruiken.
In feite komt dan evenwel die brief 5 cent duurder te staan dan bij gebruik van
één zegel van 30 (plus 15) ct.
Het is geenszins de bedoeling van deze
rubriek antipropaganda te bedrijven
voor weldadigheidsuitgiften, maar
door deze onnadenkendheid wordt
mijns inziens door de verantwoorde
lijke instanties wel wat al te noncha
lant op de milddadigheid „voor het
kind" gespeculeerd, zo in de geest van:
„Ach, men zal dan wel... etc., bijvoor
beeld twee zegels van 15 opplakken,
dan gaan die tenminste óók op (en we
hebben d'r nog een voordeeltje bij
ook)". Het lamme verweer, dat de
zegels al gedrukt waren toen bekend
werd, dat op 1 november de tarieven
zouden worden gewijzigd, doet me een
beetje aan Jan met dat riet-kluitje
denken. Men heeft in ons land de
laatste tijd kennelijk een aversie tegen
opdrukken. De laatste vond plaats in
1958 en men is kennelijk zo geschrok
ken van de beide variaties van de 12
cent met lange eh korte voet, dat men
vermoedelijk om reden van het moge
lijkerwijze ongewild creëren van
nieuwe afwijkingen van de elegantere
(en naar mijn bescheiden mening
ietwat sportievere) wijze van aanpas
sing aan de nieuwe toestand door
correctie van de thans incourante
waarden middels een opdruk heeft
afgezien. Jammer. Ook al daarom,
omdat het vanuit filatelistisch stand
punt bezien weer eens iets anders
geweest was ,dan die akelig „gründ-
liche" perfectie, die we normaliter van
onze PTT en haar postzegels gewend
zijn.
Rotstreek
Het Berljjnse laboratorium voor mate
riaalonderzoek werd 100 jaar geleden
in het leven geroepen. Ter herdenking
hiervan geeft de PTT van Berlijn op
26.10 een zegel ter waarde van 30 Pf
(oplaag 7,5 miljoen) uit. Dezelfde
oplaag heeft thans ook het AVUS-
blokje, nadat zijn oplaag van 6 miljoen
met nog eens 1,5 miljoen werd ver
hoogd. Dit heeft in Duitsland zowel bij
de handel als in verzamelaarskringen
veel kwaad bloed gezet; vooral nadat
de Duitse PTT kort tevoren eenzelfde
praktijk had toegepast bij de Dürer-
prentbriefkaarten, wier oplaag officieel
op 1 miljoen stuks per motief was
gefixeerd. Toen de Versandstelle te
Frankfurt zich niet meer wist te
helpen door het grote aantal bestellin
gen gaf de PTT opdracht van elk
motief nogmaals 500.000 stuks bij te
drukken. De nadruk kwam zegge en
schrijve meer dan twee maanden later
aan de loketten, eind juli en... werd
evenzo vrolijk met de eerstedag-
stempel van 21 mei versierd. Men
maakte echter de rekening buiten de
waard om, want de beide drukken
verschillen van elkaar wat betreft
papier en de groene druk. Het papier
van de 2e oplaag is ietwat geler fen het
groen is aanmerkelijk lichter. Maar een
rotstreek was het toch...
Als men afziet van de onophoudelijke
stroom postzegels uit Frankrijk, die
een of ander bloederig wapenfeit aan
de vergetelheid tracht te ontrukken,
dan kan men het stripje van vijf
herdenkingszegels ter ere van generaal
de Gaulle bepaald wel als interessant
betitelen. Het zijn in feite vier zegels
en een vignet met het Lotharingse
kruis in het midden. Een vel bevat vijf
van deze horizontale strips en komt
dan bjj een zegelwaarde van 0.50F
elk op 10F. Het lijkt me niet onver
standig, zich een compleet vel ervan
opzij te leggen, want vellen en stripjes
als deze hebben nog steeds een goede
prijsontwikkeling te zien gegeven.
In het raam van de Noordamerikaanse
portoverhogingen moeten ook de tarie
ven der Verenigde Naties/New York
worden opgetrokken, daar, zoals
bekend, de portokosten voorde UNO-
dienstpost aan de PTT der USA
moeten w,orden afgedragen. Aldus
wordt voor het binnenlandse brief
kaartporto een nieuwe zegel van 8c
noodzakelijk, terwijl het expresse
tarief tot 60c wordt opgetrokken. De
eerste drukken van beide zegels zijn
vastgelegd op 3,5 resp. 2,5 miljoen
stuks. De 13c luchtpostkaart werd op
30.6 ingetrokken, aangezien het for
maat niet meer in overeenstemming
was met de bepalingen van de Wereld
postvereniging. Ook het 65R lucht
postblad van het Geneefse VN-kantoor
werd op 30.6 ingetrokken. Men volgt
daarmee de Zwitserse PTT, die niet
langer officiële luchtpostbladen
uitgeeft.
Op 5 oktober gaf Jersey e
van vier schilderijenzegels uit. Op de
waarden van 2p, 2,5p, 7,5p en 9p
werden, bekende doeken van kunste
naars uit Jersey afgebeeld. Courvoisier
is de fabrikant van deze miniatuurtjes
in rasterdiepdruk.
Ook Oostenrijk heeft ons dezer dagen
weer iets te bieden. Zegels, wier motie
ven door de befaamde en in dat land
voor 95 procent toegepaste plaatdruk
techniek tot in het kleinste detail
zichtbaar worden. Zo kwam op. 27.9
een zegel van 4S ter gelegenheid van
75 jaar Oostenrijkse Automobiel-,
motorrijwiel- en Touring Club aan het
loket, op 4.10 gevolgd door de 4S
zegel ter gelgenheid van de opening
van de Brenner Autosnelweg. Op
11.10 liet een treinenzegel van 2S de
harten van de spoorwegfilatelisten
hoger slaan. Op de zegel is afgebeeld
een 5-delig elektrisch treinstel voor het-
Oostenrijkse Inter-City verkeer, zoals
bijvoorbeeld het traject Wenen-Klagen-
furt, Wenen-Salzburg, Wenen-Bregenz,
Salzburg-Klagenfurt. De as-indeling
van deze verbeterde „Transalpin" is
Bo'Bö, het vermogen bedraagt 3400
pk en de maximale snelheid 150 km/h.
Op dezelfde datum kwam een nieuwe
serie „genationaliseerde ondernemin
gen" in omloop met waardeil 1.50S,
2S en 4S. Alle genoemde zegels
hebben een oplaag van 3.2 miljoen
stuks. De zegelindruk van 1.50S zal
oberigens ook voorkomen op de 16
verschillende beeld-briefkaarten van de
122e serie.
Een meesterwerk van de bekende
REPUBLIKÖSTERREICH
graveur Czeslaw Slania is de nieuwste
zegel van 1.20 Kr,'die Zweden op 28.9
in de roulatie bracht. De gravure geeft
sprekend de ontzaglijke moeilijkheden
weer, waaronder nog geen eeuw gele
den het reizen per postkoets in
Zweden gepaard ging, als men denkt
aan het ijs, de dooi en de regen, die de
overland-wegen van Stockholm naar
Gefle of Malmö nagenoeg onpasseer-
baar maakten. Let u eens op de zwoe
gende paarden...
E. R. Hofmann, A.I.J.P.
ATLANTIC—i
Algemene Verzekering Maatschappij
Hoogstraat 111-113 (nabij station Blaak)
Rotterdam 3001 tel. 010-119275.
UITNODIGING
Door sterke groei is bij ons personeelsuitbreiding no
dig.
Wij vragen oer 1 jan. 1972 of eerder:
ADMINISTRATIEF
MEDEWERKER
(leeftijd ca. 25 jaar),
die na een korte inwerkperiode in staat moet zijn, zelf
standig de Volmacht-administratie te voeren.
Assurantie-ervaring vereist.
JONGE ADMINISTRATIEVE
MEDEWERKERS (STERS)
op diverse afdelingen.
- TYPISTES
(voor hele dagen of voor 's middags van 1.30-5.30 uur)
Wij bieden: een aantrekkelijke salarisregeling.
goede toekomstmogelijkheden.
Wij nodigen U uit Uw"sollicitatie te richten aan de heer
W.F. de Hilster (sekretariaat) onder vermelding van
leeftijd, opleiding, ervaring en verlangd salaris.
Ook kunt U telefonisch een afspraak maken voor een
oriënterend gesprek.
/SVERIGE
•Ter gelegenheid van haar 25-jarig
bestaan heeft de Rotterdamse ama
teurtoneelvereniging „De Maasstadspe
lers" het blijspel „De Bluffer" (Miles
Gloriosus) op het repertoire genomen.
Het stuk werd geschreven door Titus
Maccius Plautus (ca. 200 v. Chr.) en
van een eigentijds jasje voorzien door
Paul J. Meijer, die deze voorstelling
regisseert in de vertaling van dr. J.
Hemelrijk sr., die voor deze vertaling
in 1966 de Martinus Nijhoffprijs kreeg
toegekend. „De Bluffer" gaat op 2
november in het Rotterdamse Hof
pleintheater in première.
het haar, met de oliekan in de hans
over een diesellocomotief, die in 1954
zijn laatste rit heeft geboekt, ziet
staan, kun je moeilijk aan jeugdsenti
ment denken. En wanneer je een Delft-
se hoogleraar met liefde naar een oude
stoomlokomotief ziet staren, kun je
ook niet meer aannemen, dat je met
wat technisch verdwaasde mensen hebt
te maken. Dan maar de vraag stellen
„Waarom hou je van een tram?
Hoogleraar
Prof. dr. ir.H.J.A.Duparc,tijdelijk de
potchef van Hellevoetsluis: "Ik heb
altijd al pret gehad in trammetjes. Dat
zit in mijn familie.Mijn vader, een
oom, ze waren verliefd op de tram".
De Delftse hoogleraar in de wiskunde
voelt zich niet alleen aangetrokken
door de techniek.'Tk vind de tram
gewoon een leuk ding."Onderhouds-
monteur D.C. Vastenhout benadert de
tram wat anders.'Tk heb vroeger geva
ren. Als stoker. Van jongsafaan was ik
gefascineerd door de stoom. Later ben
ik aan wal gekomen. Omgeschoold tot
onderhoudsmonteur. Maar m'n interes
se ligt nog altijd in de stoom." Eeven
later filosofisch opmerkend "stoom
blijft altijd bij je hangen."Oppermachi-
nist Tuinder: "Mijn vader werkte bij
de R.T.M. als machinist. Ik ben altijd
geinterreseerd geweest in trams". Ver
volgend "de trams zijn verleden tijd.
Misschien kunnen ze nog eens dienst
doen als een toeristische attractie."
Elektrotechnisch monteur A.Scher-
mer:" Ik heb altijd trammachinist wil
len worden. Trams eh treinen zijn m'n
hobby. Een jaar geleden zat ik nog
over m'n miniatuurtreintjes heen gebo
gen. Maar hier zie je alles schaal 1 op
1."
Nog niet helemaal overtuigd, sta ik een
half uurtje later op een oude diesellok.
Het karkas is afgebrand, de hobbyisten
zullen nog een stief aantal maandjes
nodig hebben dit oude exemplaar op
te knappen.Maar de motor draait, de
carrosserie is onbeschadigd gebleven.-
De oppermachinist loopt nog even de
motoren na, de remmer neemt voorop
plaats. Instijgen en wegrijden.De moto
ren brullen, het knerpende geluid van
de rails, een stoker legt me uit, dat
wanneer je een wissel overgaat de
generator altijd los moet gooien, en
even later kijkt hij met een zorgelijk
gezicht naar de rails, 'die nog niet
helemaal waterpas liggen'. We rijden de
kilometer spoorlijn naast het Voorns
Kanaal, die door de gemeente Helle
voetsluis aan het Trammuseum in
bruikleen is gegeven. Op de terugweg
gaat het wel wat harder, het opwaai
end stof doet naar de ogen grijpen,
maar iedereen concludeert ook tevre
den dat een tram toch maar 'een leuk
ding' is. Waar we het dit keer mee eens
„Hellevoetsluis wordt een statisch en
dynamisch museum", vertelt depot
chef Duparc me, terwijl we uitstijgen.-
Statisch, omdat je paar oude loks kunt
zien, een tiental personenvoertuigen,
bietenwagens, postwagens en een re
stauratiewagen. Dynamisch, omdat van
het stukje grond aan de Koedijk een
rijdend trammuseum wordt gemaakt.
De Tramwegstichting, waar het Tram
museum onder valt, begon in augustus
1965 zijn activiteiten. De veel grotere
club van trein en tramvrienden, die
verzameld is in de Nederlandse Vereni
ging van Belangstellenden in het
Spoor- en Tramwegwezen vond toen
dat het tijd werd trein en tram te gaan.
splitsen. De toen opgerichte Tramweg-
stichting richtte al vlug haar belangstel
ling op het oude depot van de R.T.M.
in Hellevoetsluis. In haar museum in
Hoorn stonden al vele trams uit Am
sterdam, Utrecht, Den Haag en het
Westland opgeslagen, maar in Helle
voetsluis deden zich nieuwe mogelijk
heden voor. De fijnproevers hadden
toch al eens met heimelijke gevoelens
naar de zojuist opgeheven tramsector
van de R.T.M. gekeken, omdat de vari'
teiten van het R.T.M.-materiaal voor
een tramliefhebber een soort roomsoes
is. Daarbij gerekend, dat de R.T.M.,
omdat zij op smalspoor reed, moeilijk
tot modernisering kon overgaan, en
menig oud exemplaar goed onderhou
den zijn diensten no bewees.
De tramwegstichting deed een eerste
aankoop van R.T.M.-materiaal voor
veertigduizend gulden. Nieuwe aanko
pen brengen de huidige stand van
investeringen hl het Trammuseum op
ongeveer een ton. De gemeente Helle
voetsluis verleende medewerking ter
wijl de Provincie het Trammuseum
toestond ongeveer anderhalve kilome
ter baan uit te leggen, met daarin een
nog niet gerealiseerd rangeeremplace
ment. De heren konden aan het werk.
Houtbewerking in een oud rijtuig.
plaar dateert van 1883).
Maar het was niet alles voorspoed op
15 mei, 's avonds om acht uur, loeiden
de sirenes in het zo rustige Hellevoet
sluis. De geschrokken inwoners zagen
het Trammuseum in lichterlaaie staan.
Vijf wagens brandden volledig uit. De
ernstigste schade liep een motorwagen
op. De brandweer was snel ter plaatse,
maar mpest de brand met zeewater
blussen. Waardoor de schade aan de
elektrische installatie behoorlijk was.
De volgende dag stelde de politie een
onderzoek in."Aangestoken", luidde
•de conclusie. Waarschijnlijk een pyro
maan, maar die informatie wordt niet
bevestigd op het politiebureau. Een
verslagen Tramwegstichting nam de
schade op. Tenminste zevenduizend
gulden. De leden van de Stichting
begonnen direkt met het herstel van de
motorwagen. Onder het optimistische
motto "Nu zien we tenminste wat er
aan die wagen mankeerde". Maar de
jaarlijkse rij dag kon niet doorgaan.
Volgend jaar weer.
Mocht U niet tot het volgend jaar
willen wachten, maar een dezer maan
den eens naar Hellevoetsluis willen
trekken, twintig onder de smeer zitten
de mannen zullen de sleutels en de
baco's niet direkt laten rusten, maar u
weet een half uurtje later wel alles over
de tram. Onder het motto "het is
verleden tijd, zo'n rammelend rijtuig,
zo'n puffende lokomotief. Maar je
hoeft nog niet alles uit het verleden te
laten verroesten of weg rotten."
Jan C.Brokken
Brand
En er werd gewerkt. Oude lokomotie
ven werden weer aan de prut gebracht,
diesellokomotieven grondig nageke
ken, houten ryty nagekeken, houten
rijtuigen kregen een kwastje. In de van
de R.T.M. gehuurde loods kon ook
met slecht weer gewerkt worden. Eens
in het jaar werd een rij dag gehouden,
waardoor vele honderden mensen nog
eens (en ditmaal gratis) op een oude
tram konden zitten, (het oudste exem-
MAAK ER EEN POTJE VAN
Het is weer najaar, en voor het geval
Uw gezin van haas houdt geef ik u
hieronder een vakkundig recept; vooral
de saus is erg lekker. De niet goedkope
maar feestelijke bereiding gaat zo:
Bestel de haas - in stukken gemaakt -
tijdig, zorg dat u de dag tevoren kunt
beginnen. Koop ook een ons goede
paté zonder knoflook.
Drenk een schone theedoek in azijn,
wring goed uit, leg de doek op een
groter stuk vetvrij papier of alufolie,
leg de stukken haas erop, rol doek en
papier om het vlees en laat minstens 6
uur op een koele plaats rusten.
Doe in een kom: gewassen hart en
lever, de paté, 1 glaasje rode wijn en
evenveel cognac (beide kunnen van
eenvoudige kwaliteit zijn). Zet uw
handmixer erop, en laat draaien tot u
een smeuige massa hebt gekregen, die
u in kelder of koelkast bewaart.
Nu het braden: laat in een flinke
braadpan 1 ons margarine of boter
lichtbruin worden, strooi bloem over
het vlees en laat de stukken bruin
bakken. Zet nu de vlam laag, doe
peper en zout naar smaak over de haas,
Gekro wil koelwater lozen
Het destructiebedrijf Gekro aan de
Bovendijk in Overschie heeft vergun
ning aangevraagd voor het onttrekken
van koelwater aan de Schie en het
lozen van verontreinigd koelwater op
de ondermaling van Vliegveld Zestien
hoven. Belanghebbenden kunnen be
zwaren schriftelijk indienen voor don
derdag 28 oktober bij Gedeputeerde
Staten, Koningskade 1 in Den Haag.
Op maandag 8 november zal het
gevecht om het zwaargewichtkampi
oenschap boksen tussen Rudi Lubbers
en Bas van D'uivenbode in het Sportpa
leis Ahoy' te Rotterdam plaatsvinden.
Indien Lubbers een goede indruk ach
terlaat behoudt hij zijn kans op een
gevecht tegen oud-wereldkampioen
Cassius Clay.
gici er een "gias rode wijn en een glas
water bij, met 1 laurierblad, een mes-'
punt peper, een jgoed fijngehakte ui, 2
kruidnagels, een afgestreken theelepel
suiker en een handvol peterselie of
seld-erij, blad of steel. Zorg, dat het
vlees zacht blijft sudderen in dit meng
sel tot het gaar is, maar nog niet
helemaal van het been valt.
Ik raad u aan deze bewerking de dag
tevoren te doen, op de dag dat de haas
gegeten moet worden is er dan weinig
werk meer aan. U haalt het vlees uit de
pan, nadat het er met open deksel in is
afgekoeld, zeeft de saus en zet allebei
apart koel weg.
Ongeveer een half uur voordat de haas
gegeten zal worden: het vlees gaat met
de met een lepel ontvette saus terug in
de pan, nog 20 25 minuten zacht
laten stoven en er vlak voor het op
tafel brengen het bovenbeschreven paté-
imengsel. door roeren. Proeven of er
genoeg zout en peper in is, en er -
zonder koken! - nog drie eetlepels
room aangemengd met 3 theelepels
maizena door heen doen. Heet serve
ren!
Op veler verzoek nog eens het eenvou
dige recept voor een pittig sausje om
bij loempia's te eten (zoals u mosterd
gebruikt). Loempia's zijn te koop uit
de diepvries (u hoeft ze dan alleen nog
in hete frituur te bakken) of gebakken
en wel bij elk Chinees-Indisch restau
rant en sommige cafetaria's. Roer een
theelepel bruine suiker, een fijngehakt
uitje, een fijngehakt teentje knoflook5*
een theelepel sambal en een mespunt
zout door elkaar, en voeg er al roerend
dan twee eetlepels pindakaas, 2 eetle-
pels azijn en 4 eetlepels water aan toe.
Voor wie van een pittig visgerecht
houdt volgt hier nog het recept van de
aloude "kedgeree": kook 1 pond blan
ke vis (kabeljauw of schelvis) in weinig
water met zout, peper en laurierblad
en met een wortel gaar. Haal graat en
vel eraf en kook 2 koppen rijst droog.
Doe door de rijst behalve de vis, peper
en zout en drie fijngemaakte hardge
kookte eieren ook nog drie eetlepels
gesmolten boter of magarine. Gloeiend
op tafel brengen en er chutney bij
geven met een groene salade. Recept
voor 3 a 4 personen.
Thea.
