NEH gaat In volgent
eenvaudig
spellen
BH
Gestolen zand gedijt niet
De Havenloods-kalender
voor 1972 vliegt de deur
uit. Dat moet ook wel
want het nieuwe jaar
nadert met rasse schreden.
Buurt 4-6. Onze kantoren
zijn geopend van
8.30-17.30 uur/s zaterdags
gesloten.
Schaaktoernooi
in nieuwe jaar
_1
J.A. TREUREN
WILDHANDEL
kalkoen
gans
fazant
haas
ree
konijn enz.
Op zaterdag 8 januari- organiseert de
schaakvereniging R.S.R./Ivoren Toren
een drieronden-toernooi in de kantine
van het St. Franciscus College, Beu-
kelsdijk 91 in Rotterdam. Er wordt
gespeeld in groepen van vier. Per partij
en per speler een half uur bedenktijd.
Men kan zich inschrijven bij L. van
Dongen, Burg. Hoffmanplein 29, Rot
terdam. Erbij moeten worden vermeld
speelsterkte, vereniging, waarvan men
lid is, of'„huisschaker".
Het inleggeld bedraagt f 4.— (voor
deelnemers tot 20 jaar f 2.-) en dient
gelijktijdig met de inschrijving gestort
te worden op giro 1673232 t.n.v.
Penningmeester R.S.R./Ivoren Toren,
Rotterdam. Het toernooi begint om 10
uur. Voor nadere telefonische inlich
tingen kan men 010-115238 of
010-112281 kiezen.
♦Ted de Braak en Mieke Bos treden
met hun geinkunstprogramma op in de
kleine zaal van de Doelen in Rotter
dam op 26 tot en met 28 december en
op 1, 2, 7, 8 en 9 januari. Aanvang
20.15 uur.
De Hoofdstad Operette brengt op 20
januari 1972 de operette Das Drei-
maderlhaus van Franz Schubert in do
■Rotterdamse Schouwburg.
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER SCHIEDAM - VLAARD1NGEN - KRIMPENERWAARD E.Q.- HOOFDKANT. PRINS HENDRIKKADE 14, ROTTERDAM. TEL. 13.21.70
DECEMBER 1971
20 JAARGANG NO 51
EDITIE
SCHIEDAM
De cocon van de Nederlandse spelling staat op barsten. Na spellings
veranderingen van even voor en vlak na de oorlog van Marchant en
Kollewijn ijvert nu een breed front van onderwijzend personeel voor
een nieuwe aanpassing. De Algemene Nederlandse Onderwijs Federa
tie, Vereniging van Leraren in Levende talen, Vereniging voor
Onderwijs in het Nederlands en de Vereniging voor Wetenschappelijke
spelling hebben een actie ingeluid, die een jaar zal duren. Binnen dat
jaar moet de spellingsvereenvoudiging algemeen zijn geworden.
De vereenvoudigde spelling is een compromis tussen de voorstellen
van de commissie Pée Wesseling, die in 1963 is ingesteld en tot doel
had de bezem te halen door de bastaardwoorden (woorden uit een
vreemde taal die niet meer als zodanig worden gevoeld) en de nog
verdergaande eisen van de Vereniging voor wetenschappelijke
spelling."
In de onderwijsbladen wordt al in de nieuwe spelling geschreven, de
Tweede Kamerfractie van D'66 heeft aangekondigd dat ze zou
proberen de redevoeringen bij de behandeling van de onderwijsbegro
ting aan deze spelling aan te passen en de Raad van de Nederlandse
Economische Hogeschool in Rotterdam heeft meegedeeld dat met
ingang van 1 januari de publicaties van de NEH ook conform het
compromis zullen worden geschreven. Initiatiefnemer daar was mr.
L. C. de Oude, directeur van het faculteitsbureau van de sociale
faculteit en vice-voorzitter van de NEH-raad. Met hem hadden we een
gesprek dat we hieronder in de „vereenvaudigde" spelling laten
volgen.
De aksiegroep Voorne wil, dat van de
100 miljoen m3 zand, die er bij het
graven van de Maasvlaktehavens be
schikbaar komen, 25 miljoen m3 wor
den gebruikt voor het verondiepen van
het Oostvoornse meer.
Daarom hield men zaterdagmiddag,
om kwart over twee een actie en werd
een kar Maasvlaktezand door de Oost
voornse burgerij met schoppen, spa
den, emmers, kruiwagens en ander
graaf- en scheptuig geleegd in het
diepe, levensgevaarlijke meer.
Het voormalige Brielse Gat, nu Oost
voornse meer geheten, is bij de aanleg
van de Maasvlakte tot ruim veertig
meter diep leeggezogen. Zou het eerst
een recreatiemeer worden, thans scher
men manshoge hekken het meer af.
Zwemmen is, vooral door de grote
temperatuurval, die als gevolg van de
diepte optreedt, gevaarlijk.
De aksiegroep Voorne, en anderen,
hebben een groot bezwaar tegen het
voornemen de straks beschikbaar zijn
de 100 miljoen m3 zand in zee te laten
voeren. Gestolen zand gedijt niet, stelt
men: er is een ereplicht Voorne een
behoorlijk recreatiemeer te bezorgen.
daarop aangevallen; van ons mag ider-
een verwachten dat we Nederlands
kunnen schrijven. We komen uit onze
ivoren torens en gaan het voor onszelf
alleen maar moeilik maken. Uit auto
matisme zal ik na 1 januarie zeker
fauten maken". (Dat gevoel heb ik nu.
Red.).
Fonologies
De nieuwe spelling is fonologies, het
geen betekent dat gebruik wordt ge
maakt van het gevoel van de mensen
om een klank in samenhang met an
dere klanken op een bepaalde manier
uit te spreken. Dikwijls verwart men
fonologies met foneties. Bij een fone-
tiese spelling zou men echter voor elke
klanknuanse een apart teken moeten
hebben. Bijvoorbeelt de ee in beer zou
een ander teken moeten krijgen dan de
ee in been, omdat de een lang en de
ander kort wort uitgesproken. Wat
voor aandelen werpen de tegenstanders
van de fonologiese spelling op?
♦Op 22 december wordt in de kerk
aan de Simonstraat in Rotterdam een
orgelconcert gegeven door Dirk Jansz.
Zwart. Het concert, dat om 20 uur
begint, zal in het teken van advent en
kerst staan.
De Oude: „In de raat van de NEH
waren de argumenten om tegen te
stemmen tweedelig: a. men was tegen
omdat de spelling nog niet offisieel
was en b. omdat men een historiese
binding met de aude spelling hat.
Tegen punt b. zau ik willen inbrengen
dat een speding helemaal geen historie
heeft. Ook de huidige niet, die uit 1947
stamt. Voor mij is het trauwens volko
men vreemt waarom men niet wil
verandej-en, want waarom schrijven we
niet meer in het goties of in het
middel-nederlands?
Woensdag 29 december kunt u in de Rotterdamse Schouwburg aan het Schouw
burgplein naar „Het geld ligt op de bank" met Bob de Lange, Rudi Falkenha-
Igen, Cor van Rijn e.a. Kaarten voor deze voorstelling (die om 20.15 uur begint
aan dekassa.van 10-4 uur, ook telefonisch onder nummer 111766 van 12-4 uur.
Prijzen der plaatsen van f 3f50; f 6,-;f8£0 enfll,-, bespreekgeld en garde
robe inbegrepen. Op de foto Bob de Lange en Daphne van Nieuwenhuizen. f
DE HAVENLOODS
„Mij. tot ui tg. van periodieken
DE HAVENLOODS N.V."
TOTALE OPLAGE:
255.000
Wordt elke dinsdag en donderdag huls
aan huis bezorgd in Rotterdam en
DIRECTIE:
W. van der Giessen en G. A. Nap.
HOOFDREDACTIE:
HOOFDKANTOOR:
Prins Hendrikkade 14. Rotterdam.
Pfcstbus 1980.Tel. 010-132170 Giro
18344.
BIJKANTOREN:
Eendrachtsweg 25, R'dam. Tel.
14.84.01.
Hoogstraat* 122, Vlaardingen. Tel.
34.10.71.
Weteringsingel 9, Krimpen aan den
IJssel. Tel. 01807- 6967.
ADVERTENTIES:
voor de buitenedities van de donder-
Voor loosbootjes tot dinsdagavond 9
uur. Voor de dinsdaguitgave tot vrij
dag 16 uur en schriftelijke opdrach-
ons hoofdkantoor^30"' P°*
REDACTIE:
kan tot dinsdag 16 uur worden Inge
zonden aan het hoofdkantoor te Rot
terdam voor de donderdaguitgave.
Voor de dinsdaguitgave tot vrijdag 12
8 stadsedities ROTTERDAM.
Rotterdam-Rechter Maasoever, Cepel-
Bergschenhoek. Oplage 172.500.
EDITIE SCHIEDAM:
Schiedam Kethel. Oplage 30.000.
EDITIE VLAARDINGEN:
Vlaardingen, Maassluis, Maasland.
Maasdijk, Hoek van Holland. Oplage
37.000.
EDITIE KRIMPENERWAARD:
Krimpen a.d. IJssel, Krimpen a.d.
Lek, Ouderkerk a.d. IJssel, Stolwijk,,
Oplage 15.500.
GROOT-ROTTERDAM:
In combinatie met „Het Zuiden"
455.300 exemplaren.
BEZORGING:
ontvangen kunt u^voor^de donder
onze '^afdefing Vr )inspTcitea3 bellen:
132170, toestel 43.
Voor de dindsdagkrant kan men het
zelfde nummer bellen tot woensdag
12 uur. Dan wordt de krant door
onza-Jezers-servicedienst nabezorgd.
M et twaalf stemmen voor, vier tegen
en twee blanko er waren nogal wat
leden afwezig heeft de raat van de
NEH besloten in publikaties, waarin de'
universitijt als kollektief naar buiten
treet, de vereenvaudigde spelling toe te
passen. Ook in het universitijtsblat
Quod Novum zal de ijgentijtse spelling,
een plaats krijgen. Inspirator van deze
koerswijziging is de heer De Oude, die
zich de situatie van de Nederlandse
spelling bizonder heeft aangetrokken.
Hij acht de haast achter de doorvoe
ring van de veranderingen nootzakelik
gezien de aktualitijt van het probleem.
De Oude: „In 1963 wilde de regering
het vraagstuk via een kommissie op
korte termijn klaren. Het is nu bijna
tien jaar later en het ziet er voorlopig
niet naar uit dat er werkelik iets
verandert. We hebben geen één of twee
jaartjes gedult meer. Ik konstateer dat
de eenvormighijt van de spelling op
vele fronten als wort doorbroken, het
geen binnen korte tijt een schiettent
van spellingsmogelikheden tot gevolg
zal hebben. Een wijnig aantrekkelik'
vooruitzicht. Nog een belangrijk mo
tief voor de vaart, die achter de spel
lingsverandering wort gezet, is het pro
ses van gewenning, die de wijziging
voor het grote publiek aanvaartbaar
moet maken. Bovendien zijn de voor
gestelde veranderingen van de kommis
sie Wesseling lang niet progressief ge
noeg; zij heeft het aksent vooral gelegt
op de aanpassing van bastaartwoorden.
Voor de veranderingen die de onder
wij zersorganizaties voorstaan, zou dus
een nieuwe regeringskommissie moe
ten worden benoemt, hetgeen op z'n
minst weer tien jaar wachten inhaut.
Dan maar een buitenparlementaire ak-
Navolging
Waarom wort de NEH niet door an
dere universitijten of instellingen, die
er een nauw kontakt mee onderhou
den, gesteunt?
De Oude: „De binding met andere
universitijten is gebrekkig, maar dat
betekent niet, dat er niets wort ge
daan. Ik ga zeker praten met kollega's
van de diverse universitijtsraden om te
vragen of ze ons voorbeelt willen
volgen. Overigens zullen we ook zon
der mijn stimulans navolgers krijgen.
Na een uitleg van een half uur over de
nieuwe regels bleken de leerlingen een
standaartdiktee met 15 en 20 piosent
minder fauten te maken".
Welke, zijn de argumenten die plijten
voor de veranderingen in de spelling?
De Oude: „Allereerst wil ik stellen dat
geen enkele spelling afdoende is. Dus
ook de huidige niet. Een spelling loopt
namelik achter een taal aan. Zij is niet
progressief. Zolang een taal evolueert
verandert de spelling. Elke veronder
stelling, die uitgaat van spelling is taal,
is in de kern onjuist. Spelling is een
hulpmiddel bij het vastleggen van de
taal, te vergelijken met notebalken
voor muziek. Met een ganzeveder op
hantgeschept papier wort geen mooier
gedicht geschreven dan met een lek
kende balpen op het rantje van de
krant".
Nootzaak
„Het doorvoeren van een sterk vereen
vaudigde spelling is zo langzamerhant
een dringende nootzaak geworden.
Aut-onderwijSinspekteur Van der Vel
de berekende dat 70 tot 80 prosent
van het taalonderwijs op de lagere
scholen wort besteet aan spellingson-
derricht. Taalbeheersing wort onderge
schikt gemaakt aan spellingskunstjes.
Wie uit de sosiaal-kultureel mindere
gezinnen komt heeft een achterstant,
die nooit meer wort ingehaalt. Een
moeilijke spelling vergroot de nivover-
schillen, die bij de start van het school-
kint door milieufaktoren zijn gegeven.
En je hele verdere leven wort je getrij-
tert met die spelling".
„Bij sollisitaties wort kijhart nee ver
kocht aan mensen, omdat ze een spel
lingsfoutje in hun brief hebben. Dat
dizelfde mensen op een hoog nivo
kunnen en behoren te staan wort dan
niet erkent. De spelling is op die
manier een verschrikkelik wreet spel
letje".
Waarom zouden instellingen van we-
tenschappelik onderwijs bij deze aksie
voorop lopen?
De Oude: „Tegen de universitijten en
hogescholen wort nog steeds opgezien
als bolwerken van wetenschap. Bij een
akseptatie van de nieuwe spelling bij
deze instellingen zullen anderen mis
schien .over de drempel worden gehol
pen. Het tipiese is dat de hele materie
iets is dat onderen af moet beginnen,
maar waarbij het groene vlicht van
boven moet komen. Immers men lijt
voor een hogere instelling op en als
men daar de wettelike spelling han
teert moet men zich daar ook op
afstemmen. Dat het van onze kant
komt heeft - dacht ik - nog een
positive invloet. Als de vernieuwing
van de spelling afkomt van mensen, die
de spelling niet aankunnen, worden ze
„Bij het grote publiek zal doorvoering
voor een belangrijk deel stuiten op de
vraag:" waarom hebben wij dat allemaal
geleert? Een argument tegen elke spel-
lingkorreksie. Een nadeel is voor de
regering natuurlik het geltbedrag dat
aan nieuw schoolmateriaal zal moeten
worden uitgegeven. Zou de doorvoe
ring zeven jaar in beslag nemen dan
hoeft de aanpassing geen sent te kos
ten, maar wij nederlanders willen een
verandering nu eenmaal meteen. En
dat zal dan betaalt moeten worden".
Anderen zeggen dat het loslaten van de
binding met andere talen een nadeel is.
Ik acht de vervanging van de eau door
een o of iets dergeliks echter een
probleempje van niks vergeleken met
het totale probleem van: hoe leer ik
Frans? Ook heeft men gewezen op het
plotseling verauderen van boeken. Dat
wijs ik af, want een veraudering van de
lektuur komt doorgaans door de
woortkeus en de zinsbauw; de spelling
heeft er maar wijnig mee te maken".
De Oude: „Hoe progressiever de aan
passing nu wort hoe langer de komen
de rustperiode zal zijn. De nieuwe
spelling roept geen vragen op. Zij is
afdoende op de geregelde punten. Ook
in andere landen zal men een vereen
vaudigde spelling moeten gaan hante
ren in de toekomst zo niet, dan zal
bijvoorbeelt het engels het chinees van
europa worden".
De vier-kleurenafdruk van
de dia van Frits Rotgans
op papier van hoge kwali
teit (afmeting 33x65 cm.),
met de „Nieuw
Amsterdam" in de Rotter
damse haven kost maar
drie gulden. Onder de plaat
is een kalender bevestigd
voor het hele jaar. De
kleurige plaat met kalender
kunt u halen op onze kan
toren. In Rotterdam: Prins
Hendrikkade 14 (Noorder
eiland) en Eendrachtsweg
25; Krimpen aan den
IJssel: Weteringsingel 9;
Vlaardingen: Hoogstraat
122; Gouda: Dubbele
♦De ANWB zal ook dit jaar zijn
verlichtingsactie houden in Hoek van
Holland. De équipe wordt tot 23 de
cember gestationeerd op de Hoekse
Brink. Het verlichtingscontrolestation
is op werkdagen geopend van 11-19
uur. Het doel van deze actie is de
automobilisten te overtuigen van het
grote belang van een goede voertuigen
verlichting.
Door de vereniging van leraren worden de volgende veranderingen voorge
staan: waar een t wort gehoort een t schrijven, de dubbele t of d in
onvoltooid verleden tijd wordt een enkele (dus: antwoorde, zuchte enz.),
het achtervoegsel -isch wordt ies en -lijk wordt -lik, bij de klinkers wordt de
ei vervangen door de ij (gekozen omdat de ei op de lagere school door de
leerlingen met de ie wordt verward), de ou uitgesproken als in fout wordt au
en uitgesproken als in douane oe, de eau uitgesproken ais oo wordt o
(buro), de uitgesproken als ee wordt ee (logee), de i komt in een open
lettergreep te staan en de ie in een gesloten lettergreep en bovendien aan het
einde van «en woord (dus: giter, logies en bamie), de y uitgesproken als i of
ie wordt i of ie (simpatie, hiepnose), u uitgesproken als uu in gesloten
lettergreep wordt uu (truuk), de ue uitgesproken als uu wordt u (revu), bij
de medeklinkers wordt de c uitgesproken als k een k, de c uitgesproken als s
een s, de cc uitgesproken als ks wordt ks, de d uigesproken als t een t, de
niet uitgesproken h vervalt, de s uitgesproken als z een z (behalve na een
medeklinker), de t uitgesproken als s alleen na k en p een s (reaksie,
adopsie), de x uitgesproken als ks wordt ks (behalve in het voorvoegsel ex)
en de tussenletter n in samenvoegingen vervalt als het zelfstandignaamwoord
niet op een n eindigt (dus: boekekast, maar molensteen).
Enigszins tegenstijdig is dat de b uitgesproken als p en de ch uitgesproken
als g gewoon blijven bestaan. Met de beoogde veranderingen is men
echter tevreden. Vooral de eliminering van fouten in werkwoordsvormen
met betrekking tot de d en de t acht men een groot winstpunt. De b en
de ch-wisseling worden daarom zonder morren voor een latere spellings
correctie bewaard.
