In Zuid-Amerika wonen „mensen" (5)
Campesinos dragen het
zwaard op de heup
2!
9:
In Columbia
staat revolutie
voor de deur
98
Spontane gift
voor Columbia
90
998
11.98
3.79
Ililil
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 6 JANUARI 1972
Al jaren lang al van ver vóór de Tweede Wereldoorlog is de term „landhervorming" in Columbia een magisch
woord. Het wordt telkens weer opnieuw gebruikt door partijleiders om de stemmen te trekken van de
boerenbevolking. Landhervorming zou dan inhouden een eerlijker verdeling van het land. Minder voor de
grootgrondbezitters, meer voor de kleine boeren en landarbeiders, die door hen worden uitgebuit. Elke regering, die
Columbia heeft gekend, is op haar manier bezig geweest met het „uitvoeren" van de een of andere vorm van
landhervorming. Meestal als een wassen neus en dikwijls zelfs in het nadeel van de boeren en de „campesinos", de
landarbeiders. Steeds weer werden maatregelen, die in hun ogen te progressief waren en dat zijn zij al heel snel
tegengehouden door de grootgrondbezitters, omdat een werkelijke landhervorming een einde zou maken aan de
uitbuiting en onderdrukking en daardoor ook een einde zou maken aan hun rijkdom en hun macht.
Twee-derde van het in cultuur gebrachte land van Columbia is in handen van die grootgrondbezitters, onder wie ook
bischoppen en priesters. Dat laatste vooral is er dan ook de reden voor, waarom elk niet al te progressief regiem in
Col":nbia door de kerk wordt gesteund. Niet uit een of ander verwrongen eerbied voor gezag, maar wel uit puur
eigenbelang. Want een werkelijke landhervorming zou ook de rijkdom en de macht van de kerkelijke autoriteiten in
gevaar brengen.
Naast de in cultuur gebrachte gronden zijn er nog enorme stukken land, die ook al in het bezit zijn van
grootgrondbezitters, die deze uitgestrekte terreinen braak laten liggen. De inkomsten van het land hebben zij toch niet
nodig en het land zal steeds in waarde toenemen, zodat zij, ook al groeien er geen gewassen op of al grazen er geen
koeien, in de toekomst toch hun rendement wel zullen opleveren. -
De grootgrondbezitters laten hun land bewerken door de campesinos, die volkomen van hen afhankelijk zijn. Zij
pachten een stukje land van de eigenaar en verbouwen daarop wat hij hen voorschrijft. Hij ook bepaalt de prijs, die zij
voor hun oogsten krijgen, een prijs, die slechts een flauwe afspiegeling is van de werkelijke prijs, die de landeigenaar
krijgt. Hij immers heeft de middelen om de produkten te vervoeren naar de markt. De campesino heeft die
mogelijkheid niet.
Gedurende de laatste jaren beginnen de
campesinos te beseffen, dat er een groot
verschil is tussen de landhervorming,
zoals de regering die voorstaat en de
landhervorming zoals zij die zien. De
campesinos willen een werkelijke her
verdeling van de grond, de regering wil
in feite een herstructurering van de
braak liggende gebieden. Zij willen een
systeem van kolonisatie van de niet in
cultuur gebrachte gronden door de
campesinos. De praktijk heeft echter al
bewezen, dat er daardoor in hun situa
tie niets veranderd. Door deze politiek
van de regering blijven zij in de macht
van de economisch sterken. Het ver
schil tussen rijk en arm blijft bestaan
en dreigt daardoor zelfs nog groter te
worden.
In 1967 richtte de toenmalige minister
van landbouw op zijn ministerie een
nieuwe afdeling voor de organisatie
van de boeren op. Boeren, die gebruik
maakten van bepaalde'diensten van de
regering, zoals kunstmeststoffen en
landbouwmachines, konden zich laten
inschrijven als „Usuarios", gebruikers.
In het noorden van de Valle, het
uitgestrekte deel van de Andes in het
Oosten van Columbia, werd een expe
rimenteel project opgezet. De regering
beloofde aan de Usuarios, die aan dit
project wilden deelnemen, dat zjj bin
nen drie maanden kredieten en land
konden krijgen. Weliswaar moesten zij
die kredieten terug betalen, maar de
regering beloofde, dat alles zo perfect
zou worden geregeld, dat men niet
Waarom zou U altijd witte la
kens kopen als wij ze nu ook
in diverse bijzonder fleurige
streepkombinaties hebben?"...
Heerlijk warme flanellen la
kens in leuke kleurkombina-
ties. Kies uit de maten 150 x
240 en 180 x 240 cm.... nu
voor interessante prijzen.
150x240 cm
180x240 cm
sloop
Op de parterre verkopen wij
deze warme flanellen lakens
in diverse kleurkombinaties
met een bijpassend sloop. U
kunt kiezen uit de maten 150
x 240 en 180x 240 cm.
Van dit experiment is niets terecht
gekomen. In de eerste plaats niet,
omdat het werd geleid door mensen,
die daar niet voor waren opgeleid, zelfs
uit andere beroepen kwamen, zoals
politiemensen en taxichauffeurs. Dit
experiment was gebaseerd op een land-
hervormingswet, die reeds in 1961
door Lleres Camara, de minister van
landbouw, die wordt beschreven als
„een slimme vertegenwoordiger van de
bourgoisie", was ingevoerd. De achter
grond van het invoeren van deze wet
was weer de bekende: het brengen van
rust op het platteland, waardoor Co
lumbia aantrekkelijker werd voor het
investeren van buitenlands kapitaal.
De onrust nam toe. Eind februari
- begin maart van dit jaar namen de
boeren hun lot in eigen hand. Er
ontstond een golf van invasies. In
enkele dagen tijd bezetten 500 boeren
families grote stukken braakliggend
land van grootgrondbezitters. Zij wer
den er direct weer afgegooid door leger
en politie. Vele boeren, die grond in
bezit hadden genomen, werden naar de
gevangenis gebracht, vaak vele kilome
ters van de plaats waar zij hun bezittin
gen hadden moeten achterlaten. Hun
bezittingen werden in beslag genomen.
Toen de boeren later weer uit de
gevangenis werden gelaten, zonder een
cent op zak en honderden kilometers
van huis, kregen zij te horen, dat zij
hun bezittingen van de grondeigenaar
kónden terugkopen. Ook op dit punt
is de grondbezitter oppermachtig, om
dat hü ook vaak hele dorpen bezit en
de plaatselijke politie in feite ook in
zijn dienst is. Vele boeren zullen nu
voor de Krijgsraad moeten verschijnen
(sinds de opstand op de universiteit
van Cali bestaat in Columbia de Staat
van Beleg).
Vele landeigenaars hebben inmiddels
deze gelegenheid ook aangegrepen om
boeren, aie zich rèeas jaren eerder op
een braakliggend stuk grond hadden
gevestigd, te verdrijven op beschuldi
ging van invasie. En dat ondanks een
Columbiaanse wet, waarbij is bepaald,
dat een boer, die gedurende een be
paald aantal jaren op een dergelijk stuk
grond woont, die grond zijn eigendom
mag noemen. Dit gaat niet zonder
bloedvergieten. Er zijn al enkele boe
renleiders, en zelfs boeren, die volko
men onschuldig waren, vermoord. In
één geval werden twee broers ver
moord door twee plaatselijke politie
agenten. Eén van de vertegenwoordi
gers van de boerenorganisatie stelde ter
plaatse een onderzoek in en legde op
de band de verklaringen van de beide
politiemannen, waarin zjj vol trots
toegaven, dat zij de boeren hadden
doodgeschoten, vast. Deze verklaring
werd ten gehore gebracht op een pers
conferentie. Dit gebeurde in maart van
dit jaar. De volgende dag verklaarde de
president van Columbia, dat hij erg
geschokt was door deze bewijzen van
onzinnig geweld en dat hij onmiddel
lijk een onderzoek zou laten instellen.
Van enig resultaat van dat onderzoek
heeft men sindsdien nooit meer iets
vernomen.
Op deze plaats - zo wordt aangeno
men - verscheen Maria aan een 12-ja-
rig meisje. Eenmaal in het jaar gaan de
Campasinos in het „beste" pak ter
bedevaart. In de praktijk betekent het
niet meer dan een lekker dagje uit.
i
Cursussen
Inmiddels hebben de Usuarios zich
sterk verenigd. Oorspronkelijk kregen
zij subsidie van de regering voor het
geven van cursussen, maar als gevolg
van de landinvasies is deze subsidie
thans ingetrokken. Tot dat besluit
heeft ook het uitgeven van een eigen
blad bijgedragen, waarin alle invasies
worden gemeld en waarin al het on
recht aan de kaak wordt gesteld. Naast
de organisatie van de Usuarios bestaat
echter nog een organisatie, namelijk
Organicarion de Campesinos, die beide
sterk samenwerken. Deze laatste orga
nisatie krijgt nog wel wat subsidie van
de regering en door een zo zuinig
mogelijke werkwijze is men toch nog
in staat cursussen te geven en het blad
van de Usuarios te laten voortbestaan.
De acties van de Usuarios worden
echter, ondanks alle onderdrukking en
geweld, of misschien juist wel daar
door, steeds radicaler. Zo hebben zij
enkele weken geleden op één dag grote
stukken land bezet van de minister van
landbouw, van de bisschop v,an Pereira
en van een priester in Medilhn. Met die
actie, die degelijk was voorbereid,
toonden zij aan, dat zij geen vertrou
wen hebben in het beleid van de
minister en dat zij ook van de verte
genwoordigers van de kerk geen hulp
verwachten.
Het is duideüjk, dat de regering niet
goed meer weet hoe zij deze situatie
moet aanpakken. Die twijfel is duide
lijk merkbaar in de tegenstrijdige ver
klaringen, die van regeringswege wor
den afgelegd. Toen onlangs op een
nationale feestdag wéér grote stukken
van haciendas werden bezet, - al deze
invasies krijgen, dankzij de goede orga
nisatie van de Usuarios, die zelfs over
een eigen persdienst beschikt, veel
publiciteit - verklaarde de minister
van binnenlandse zaken, dat deze inva
sies om politieke redenen van boven af
waren georganiseerd. De volgende dag
kwam de minister van landbouw met
een heel andere lezing. Hjj verklaarde,
dat de invasies alleen maar waren
bewerkstelligd door bepaalde individu
en, die zich gefrustreerd voelden door
het uitblijven van de landhervormin
gen.
Bovendien hebben de landinvasies tot
gevolg, dat vele grootgrondbezitters,
juist uit angst voor die invasies, bereid
zijn grote stukken braakliggende grond
te verkopen. Zij willen dat echter'dpen
via het officiële instituut INCORA, het
regeringsorgaan voor de landhervor
ming. Voor die grond eisen zij echter
abnormaal hoge prijzen, die de boeren
niet kunnen opbrengen. INCORA pro
beert de boeren echter wel te bewegen
zich in de schulden te steken om de
grond te kunnen kopen. Dit heeft weer
tot gevolg, dat de boeren heel weinig
vertrouwen hebben in dit instituut.
Ideologisch platform
In juni van dit jaar hebben de Usuarios
een „Ideologisch platform" uitgege
ven. Daarin werd de onteigening van
het grootgrondbezit boven een bepaald
minimum geëist, zonder schadeloos
stelling, omdat de grootgrondbezitters
het land tenslotte ook gratis in eigen
dom hebben gekregen door het van de
Indianen af te nemen. Verder moeten
de landinvasies worden gerespecteerd,
de fabricage van kunstmest moet wor
den genationaliseerd, de invoerrechten
op landbouwmachines moet worden
afgeschaft en er moet een einde ko
men aan het systeem, waarbij Latijns-
Amerika wordt gebruikt als afzetge
bied voor surplusgoederen uit de Ver
enigde Staten.
Het is duidelijk,,dat deze voorwaarden,
die duiden op een sterke radicalisering
van de boerenorganisaties, niet goed
verteerbaar zjjn voor de regeringsin
stanties èn de grootgrondbezitters. Te
meer niet, omdat -dit „Ideologisch plat
form" later is aangevuld met nog
enkele andere eisen. Een daarvan was
de instelling van plaatselijke commis
sies, die vooral zouden bestaan uit
boeren zelf, die dan op plaatselijk
niveau de landhervorming moeten be
studeren. Zij zouden hun voorstellen
dan naar Bogota kunnen sturen, waar
zjj konden worden beoordeeld door
een instantie, waarin ook weer vele
boeren zouden zitten. Hoe revolutio
nair in de ogen van de Columbiaanse
regering dit voorstel moet klinken,
moge wel blijken uit het feit, dat het
bestuur van de INCORA, de toporgani-
satie voor de landhervorming, thans
bestaat uit een vertegenwoordiger van
de kerk, van het leger, van het land-
meetinstituut, een aantal grootgrond
bezitters, een grote veehouder en
slechts één boer. Het nationale bestuur
van de boerenleenbank, die aan de
Usuarios de kredieten moet verschaf
fen om het land te kunnen kopen,
bestaat uit vijftien man, onder wie een
zekere Ospina, één van dè grootste
landeigenaars van Columbia. Ook van
dit bestuur is weer slechts één boer lid.
Uiteraard zijn de eisen, die de boeren
thans stellen, niet zonder gevolg geble
ven. De president van Columbia werd
er bijzonder door geprikkeld en hi)
heeft onlangs verklaard, dat hij mei
iedereen wil praten, behalve met sub
versieve, ondermijnende elementen. En
onder die elementen verstaat hij dan
thans ook de boerenorganisaties.
De Anuc
Inmiddels hebben de boeren oegrepen,
dat zjj er met het bezetten van land
alleen niet komen. Thans is er een
organisatie van boeren opgericht, de
Anuc, die cursussen geeft en de boeren
verder tracht te begeleiden en probeert
hen samen te brengen in coöperaties,
zodat zjj krachtiger kunnen optreden.
Meer opbergruimte in Uw keu
ken met dit praktische stapel-
rek, waarin U fruit, groenten
enz. op kunt bergen.
Stapelrek van metalic groen on
breekbaar plastic, bestaande uit
3 bakken, maat per bak ong.
40x22 cm, totale hoogte 55
cm. Ook geschikt om er speel
goed en gereedschap in op te
bergen. De prijs bedraagt nog
géén drie gulden.
In de kelder verkopen wij deze
stapelrekken van metalic groen
plastic, bestaande uit 3 bakken,
maat per bak orig. 40 x 22 cm,
totale hoogte ong.
55 cm
Campasinos op weg naar of komend
van hun werk. Het loon van deze
mensen is bij lange na niet in overeen
stemming met hun arbeidsprestaties en
de zon blijft steeds een gloeiende
plaaggeest.
Ook economisch krachtiger, omdat zij
dan werkelijk de grootgrondbezitters
kunnen beconcurreren. Deze Anuc, die
vooral hoopt op financiële steun uit
het buitenland, omdat zij van de
Columbiaanse regering voor haar haar
werk geen hulp hoeft te verwachten,
probeert de boeren bewust te maken
van hun eigenwaarde en van de macht,
die zij gezamenlijk bezitten. Aan deze
organisatie betalen de boeren vrijwillig
50 centavos per week. Dat is, in
Nederlands geld omgerekend, een
bedrag van ongeveer negen cent, maar
velen kunnen dat zelfs nauwelijks
missen. Toch heeft de Anuc met het
weinige geld, dat zij heeft, al veel goed
werk gedaan. Zo heeft men bijvoor
beeld in het noorden van de Valle, de
boeren zo ver gekregen, dat zij de
kredieten, die elk van hen van de
regering kan krijgen om een stukje
Een van de schamele stulpjes van de
Campasinos. Achter het woongedeelte
is nog een bouwsel, dat als schuur
dient om de produkten van het land in
op te tasten. Het paard op de voor
grond leeft kennelijk niet in de vette
land te kopen, in één coöperatieve pot
hebben gedaan. Men tracht op deze
manier een landhervorming te bewerk
stelligen, zonder dat er geweld aan te
pas komt.
En dat geweld wordt gepleegd, naast
de vele onrechtvaardigheden, die thans
reeds door de Anuc zijn gesignaleerd.
Zo is het voorgekomen, dat landeige
naars de huizen van hun pachters in
brand staken, omdat die pachters
andere gewassen wilden telen dan de
landeigenaar hen had geboden. In vele
streken zjjn honderden boeren werk
loos, omdat de landeigenaar besloten
heeft het land braak te laten liggen. Zo
ügt er vlak bij Cali een groot gebied
verwaarloosd grasland, waarop slechts
enkele koeien grazen. Vroeger werd
daar suikerriet geteeld, maar de land
eigenaar had geen zin meer om de
suikerrietkappers hun loon uit te beta
len. Als hij er koeien op liet grazen,
zou dat land uiteindelijk net zo veel
opbrengen, omdat hij dan minder
mensen nodig zou hebben. Daardoor
kwamen er weer ettelijke honderden
werklozen bij. Een oude man in het
dorpje El Aquila vertelde, dat hij zijn
leven lang had gewerkt aan de verbete
ring van een stukje grond, dat hij had
gepacht. Dat is hem nu gelukt. Thans
wil de eigenaar hem van dat stukje
grond afzetten. Als schadevergoeding
krijgt hij een bedrag van 3000 pesos
(iets meer dan f 200,-).
Rechtsverkrachting
Uitbuiting en rechtsverkrachting.
Honger aan de ene kant, in stand
gehouden door het systeem, en rijk
dom aan de andere kant. De campe
sinos, kleine, taaie mannen, die hun
macheta, waarmee zij de suikerriet
kappen, als middeleeuwse zwaarden op
hun heup dragen, nemen het niet veel
langer meer. Thans proberen zij het
nog zo geweldloos mogelijk te doen,
maar de tijd is niet ver meer, dat, zij
naar de wapens zullen grijpen.
Grote gebieden van Columbia zijn
thans reeds bezet door guerillegroepen,
waarvan er drie groot en belangrijk
zijn. Wanneer men dat gebied in gaat,
wordt men door de militairen gedwon
gen tegen een borgsom een pistool mee
te nemen. Vele mensen vergeten het
wapen later terug te geven of zij kopen
de soldaten om, hetgeen in een land,
waarin de een van de ander tracht te
profiteren, niet moeilijk is. De belang
rijkste guerillagroepen zijn de Ejercito
populos de liberación, de Ejercito de
liberación National en de Fuerzas
armades de la revolución Columbiana.
Van tijd tot tijd bezet een van deze
groepen een dorp, waarbij zij zo veel
mogelijk bloedvergieten proberen te
voorkomen. Zij proberen dan zo veel
mogelijk propaganda te bedrijver! en
trachten te verdwijnen, voordat het
leger ter plaatse arriveert. Uiteraard
vallen er daarbij doden. Zij zijn er
beter aan toe dan de gevangenen, zoals
een Belgisch echtpaar ondervond, dat
zich bij een van de guerillagroepen had
aangesloten. Hun kind werd in de
bergen geboren. Toen zij werden
gevangen genomen, werd het kind ge
dood, de vrouw verkracht door de
militairen en de man in de gevangenis
gegooid en mishandeld. Slechts het
ingrijpen van een Belgisch priester
heeft nog net kunnen voorkomen, dat
de man, die al op transport was gesteld
„bij de vlucht" zou worden gedood.
Ónder deze guerillagroepen bevinden
zich al minstens vier Spaanse en twee
Columbiaanse priesters.
„Ook de campesinos zijn zich aan het
bewapenen", vertelde mij iemand,
wiens naam ik veiligheidshalve weglaat.
„Zij hebben zelfs bazooka's en andere
moderne wapens, vooral afkomstig uit
België, Frankrijk en Tsjecho-Slowakije.
„Aan een vertegenwoordiger van een
groep arbeiders heb ik gevraagd wat zij
zullen gaan doen, wanneer de guerilla's
en de campesinos zich aaneen zullen
sluiten voor de grote revolutie.
„De arbeiders weten nu al, dat zij
gereed moeten zjjn wanneer dat
moment komt", antwoordde hij. Op
njijn vraag of zij ook bezig zijn zich te
bewapenen, bleef hij het antwoord
schuldig. „Ze weten, dat ze klaar
moeten zijn",herhaalde hij.
„Zo met die feestdagen zit je elk jaar te denken, dat je eigenlijk iets voor een
ander moet doen. Maar je weet niet precies wat. Er zijn hier geen mensen
meer, die honger hebben en er is ook niemand aan wie je een paar schoenen
kunt geven. Onlangs nog heb ik iemand een winterjas willen geven. Het was
nog een heel goede jas, maar hij wilde hem niet hebben. Misschien had ik er
een tientje bij moeten geven. Maar toen las ik in uw blad van 23 december
het artikel over die pater Gillard in Columbia en over dat fantastische werk,
dat hij daar doet. En ik besloot meteen honderd gulden te geven om er aan
mee te helpen, dat die man zijn Lapdrover krijgt".
Dit vertelde een 76-jarige man, die verder anoniem wenst te blijven, omdat
hij vindt, dat zijn naam er niets toe doet. „Ik heb mijn hele leven lang
gevaren en ik heb in al die jaren maar heel weinig mensen ontmoet, die
werkelijk onbaatzuchtig waren", zegt hij. „Maar die pater Gillard beschouw
ik als een Albert Schweitzer of als een Abbé Pierre uit Parijs. Die man werkt
daar in Columbia om andere mensen te helpen, terwijl hij aan alle kanten
wbrdt tegengewerkt. Maar dat doet hij niet voor zichzelf en daarom vind ik,
dat wij hem moeten steunen".
Hij haalt uit een aktetas een met een dik elastiek dichtgebonden portefeuille
en legt een biljet van honderd gulden op tafel „Ik heb nog wel één wens",
zegt hij. „Het zou fantastisch zijn, als er meer lezers van uw blad zijn, die
ook mee willen doen om die pater Gillard aan zijn Landrover te helpen.
Daarom hoop ik, dat u dit in de krant wilt zetten. Want het moet voor al die
mensen, die uw blad lezen, toch mogelijk zijn om gezamenlijk het geld bij
elkaar te brengen'
Ook wij zouden het fantastisch vinden, wanneer dat kon. Vandaar, dat wij
het verzoek van de gever, die verder onbekend wenst te blijven, op deze
manier overbrengen. Wij stellen ook graag het gironummer van De
Havenloods (18344) voor dat doel beschikbaar. Wanneer men wil inhaken
op de suggestie van deze onbekende gever, kan men op ons gironummer een
bedrag storten met vermelding: „Landrover Columbia". Uiteraard zullen wij
de bedragen, die eventueel binnenkomen, verantwoorden.
"Violencia"
In Columbia staat de revolutie voor de
deur. Binnen vijf jaar barst de bom.
Dat was steeds weer het antwoord als
ik er over begon. Ook van mensen die
uit overtuiging tegen geweld zijn. Zij
zien echter geen andere oplossing.
Want ook voor hen, die het meest
beducht zijn voor een nieuwe „Violen
cia", komt het moment, waarop
de onderdrukking en de uitbuiting niet
meer te aanvaarden is.
En daarom lopen politie en leger met
het geweer in de hand en de kolf van
hun pistool uit de holster over straat.
En daarom schieten zij, wanneer ie
mand dronken is of marihuana heeft
gerookt. Want voor de schietgrage
assistenten van de Columbiaanse
machthebbers kan zo iemand wel eens
een subversief element zijn. En mocht
het bericht van die moord dan in de
krant komen, dan blijkt het ook inder
daad altijd een subversief element te
zijn. Zo gemakkelijk is dat in Colum
bia. Zo lang het. duurt
Jan Dijkstra.
Fijn zo'n tweede radio in huis,
dan kan tenminste iedereen zijn
favoriete zender beluisteren
Zwarte transistorradio met alu
minium front, kompleet met
oortelefoon, draagtas, batterij
en een half jaar garantie, nu
voor nog géén tientje.
1/2 jaar
garantie
In de kelder verkopen wij deze
transistorradio, kompleet met
oortelefoon, draagtas, batterij
en een half jaar
garantie
