Ie wie waai[—]weg
WOONCENTRUM
LET OP
TRAGEDIE IN HET GRONINGER LAND
Rijnmond wil meer actie
en minder onderzoek
getikt?..
Van Houten brengt Funhouse
ZUIDHOLLANDS LANDSCHAP:
Maak Brielse Gat ondieper en
verbreedt Voornse duingebied
Walmend maakt de industrie het leven in de Noordgroningse dorpjes vrijwel onmogelijk^
\HeHcerkje'v'm Weiwerd heeft met de bewoners.van dit dorp het wel en wee
gedragen, maar ook dit bouwwerkje zal moeten verdwijnen.
De heer L. D. Boelens,
past. Die kunstaanwas zou als het ware
een soort voordelta kunnen gaan vor
men, die in enige mate een compensa
tie kan gaan betekenen voor de grote
verliezen, die natuur en landschap in
het gehele deltagebied hebben geleden.
Het Zuidhollands Landschap vraagt
daarom in zijn brief aan de betrokken
ministers om het tegen de Maasvlakte
liggende zanddepöt op te nemen in de
voordelta. Zonder noemenswaardige
kostenvergroting kan het hier aanwezi
ge zand van enig reliëf worden voor
zien. Zowel aan de vormgeving van
deze plannen, als aan de ontwikkeling
en het beheer van dit gebied wil het
Zuidhollands Landschap alle medewer
king verlenen.
ln de HTS aan de G. E. de Jongweg 6 in
Rotterdam worden tot 2 februari penteke
ningen van Albert Bouwman geëxposeerd.
Bouwman is een HTS-student, die volgent
zijn medestudenten niet van talent is ge
speend. De expositie is maandag tot en met
vrijdag van 9 tot 17 uur en zaterdag van 9
tot 12 uur geopend en wordt,gehouden in
de centrale hal. De toegang is vrij.
EUROPOORT-
HAARDENPALEIS
Wat U vandaag niet ziet is er morgen.Onze
magazijnen zijn vele malen groter dan onze
showrooms.
zal gedurende de GEHELE
UITVERKOOP PERIODE
nieuwe aanvoer van de geadverteerde
artikelen naar onze showrooms
plaatsvinden.
SCHIEDAMSEWEG 204-210,
ROTTERDAM-WEST.
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM - VLAARDINGEN - KRIMPENERWAARD E.O.-
HOOFDKANT. PRINS HENDRIKKADE 14, ROTTERDAM. TEL. 13.21,7C
De lucht hangt laag over het donkere kustgebied in het uiterste noorden v;
uitspraak van de burgemeester van
land, waar het altijd iets meer winter lijkt te zijn dan elders. De bomen steken JelfzoL J|t"
hun kale takken triest omhoog in de ongrijpbare mist en de boerderijen liggen te Weiwerd kerndorp zou worden. „Dat
dromen als in een winterslaap. Hoog in de lucht hangt de brandende fakkel van
het aardgas-wingebied van Slochteren, als een soort uitroepteken om de aandacht
te vestigen op de tot voor enkele jaren onvermoede rijkdommen in de Groningse
bodem. Net even ten oosten van Delfzijl staat de sodafabriek te walmen,
waardoor de mist nog naargeestiger wordt.
Weiwerd nog een toekomst werd toe
gedacht, wordt wel bewezen door het
feit, dat er hier zelfs een postagent
schap werd gevestigd", zegt de heer
Mulder. „Als men van plan is het dorp
binnen korte tijd af te breken, doet
men zoiets toch niet".
elkaar te hebben. „Maar het mag ook
wel tien jaar duren, want wij zitten nu
nog niet direkt te springen om die
grond," aldus de heer Boelens. „De
mensen hebben dus nog de tijd. Diege
nen. die niet weg willen, kunnen dus
rustig onderhandelen. Het aankoopbe
leid is afgestemd op het aankoopbeleid
van de gemeente Delfzijl. Daar is een
commissie van vijf man voor ingesteld,
onder wie een vertegenwoordiger van
het landbouwschap".
Maar de Weiwerders begonnen al de
gevolgen van de industrialisatie te mer
ken. „Als de wind naar ons toe is, dan
is het net of je pure chloor inademt",
zegt de heer A. Baas, een van de twee
caféhouders van Weiwerd. „En soms
loop je hier ook het stof op te snuiven
van de asfaltfabriek en dat is helemaal
erg". Nog ondervonden de Weiwerders
geen schadelijke gevolgen van deze
luchtverontreiniging, maar onder de
schapen, die de boeren op de zeedijk
lieten grazen, stierven er vele. Toen de
boeren bij de bedrijven en de overheid
aanklopten om schadevergoeding,
werd dat geweigerd. Wel kwam er een
verbod om nog langer schapen op de
dijk te laten grazen. De schapen, die jn Weiwerd denkt men daar echter wel
daar nog wel rondlopen, zijn van het iets an(jers over. Niet caféhouder A.
Havenschap zelf. Ook van die schapen gaa5; die afkomstig is uit Delfzijl, maar
zijn er inmiddels ettelijke overleden. <jie )We[ jn Weiwerd mag wezen,"
„Maar daar hoor je nooit meer wat zoajs hij het zejf uitdrukt. „Als de
l,nor"n ,rl W vergoeding maar hoog genoeg A—
IEen lege boerderij in Heveskes. De bewoners zijn al vertrokken. Binnen
kort zal ook deze boerderij worden afgebroken.
Een halve kilometer verderop naar het oosten ligt het dorpje Weiwerd en weer
een halve kilometer verderop ligt Heveskes. Tussen deze beide dorpen in wordt
momenteel het land opgespoten, want daar zal de Amerikaanse fabriek Upjohn
Polymer zich gaan vestigen. De grond daar is eigendom van het Havenschap
Delfzijl, een instantie, samengesteld uit vertegenwoordigers van de gemeente
Delfzijl, de provincie Groningen en Rijkswaterstaat, die tot taak heeft de
industrialisatie van dit gebied in goede banen te leiden.
Het dorpje Heveskes is eigenlijk al niet
meer. Nog wel wijzen de A.N.W.B.-
borden in de richting van dit gehuch
tje, maar er wonen nog maar enkele
mensen. Grote boerderijen, eens het
trotse erfdeel van Groningse boeren,
staan leeg en hun kale ramen blikken
mistroostig over het Groningse land.
Een dag of tien geleden werd het
vonnis geveld over Weiwerd. Het dorp
met zijn 500 inwoners (ongeveer hon
derd gezinnen), zijn kerkje, zijn twee
café's, 91 woningen en een schooltje
met 46 kinderen, nioet verdwijnen.
Het liefst binnen vijf jaar. Het Haven
schap Delfzijl heeft er vijf miljoen voor
aangetrokken om de bezittingen van
de mensen op te kopen.
DE HAVENLOODS
„Mij. tot uitg. van periodieken
DE HAVENLOODS N.V."
TOTALE OPLAGE:
266.100
Wordt elke dinsdag en donderdag hun
aan huis bezorgd In Rotterdam en rand
gemeenten.
DIRECTIE:
W. van der Giessen en G.A. Nap
HOOFDREDACTIE:
A. Hoeksema
HOOFDKANTOOR:
Prins Hendrikkade 14, Rotterdam. Post
bus 1980. Tel. OIO - 13.21.70.
Giro 18344.
BIJKANTOREN:
Ik vraag hem of de mensen volledig
compensatie krijgen, ook wanneer zij
bijvoorbeeld een oud huisje in eigen
dom hebben. „Er is natuurlijk een
duidelijk verschil in taxatiewaarde van
een oude woning en de prijs van een
nieuw huls, zegt de heer Boelens.
„Dat verschil kan natuurlijk niet wor
den vergoed. Maar we geven wel zo
veel mogelijk compensatie. We houden
bijvoorbeeld rekening met tuinaanleg
en met de mate, waarin men in een
oude woning heeft verbouwd. En dat
dit beleid juist is, blijkt wel uit de
weinige problemen, die we bij de
aankopen in Haveskes hebben gehad."
„n", zegt een van de boeren in het
café „De Nieuwe Brug" berustend.
„Die dieren hebben ze natuurlijk naar
de veeartsenijkundige dienst opge
stuurd om te kijken wat pi precies aan
de hand is. Dat komen wij toch niet te
weten".
Mosterdgas
Het werd de bevolking van Weiwerd,
vooral bij westelijke windbal spoedig
duidelijk, dat het leven in dit rustige
dorpje toch wel anders begon te
vind ik ergens wel weer wat anders,"
zegt hij, maar hij voegt er aan toe, dat
hjj er niet al te veel vertrouwen in
heeft, dat dit inderdaad het geval zal
zijn.
Die mening wordt gedeeld door de
heer Mulder. „Ik geloof, dat er hier wel
wat meer moeilijkheden zullen komen
dan bijvoorbeeld in Haveskes", zegt
hij. „Ik denk niet, dat vijf miljoen
gulden voldoende zal zijn. Er zitten
Weiwérd bijvoorbeeld twee
den. Toen kwam het plan voor. de aannemingsbedrijven, die erg veel werk
vestiging van de Amerikaanse fabriek doen voor de industrie. Die zullen al
Upjohn ten oosten van het dorp en de ^eej wa^. van mj]joen opslok-
mensen begonnen zich nog minder op, ken
hun gemak te voelen. Niet alleen,
Menselijk probleem
omdat ze bang waren voor een voort
durende luchtverontreiniging, maar
vooral, omdat ze niet gerust waren
over hun veiligheid. Het is namelijk de
bedoeling, dat Üpjohn mosterdgas gaat
verwerken, een gifgas, dat in de eerste
wereldoorlog werd gebruikt en dat
zwaarder is dan lucht. Het onbehagen
onder de bevolking groeide. I
Het Havenschap Delfzijl bestaat nu
zo'n twaalf jaar. Oorspronkelijk had
men een klein gebied ten oosten van
Delfzijl bestemd tot industriegebied.
„Toen heeft de burgemeester van Delf
zijl, in welke gemeente ook Weiwerd
ligt, dat dorp uitgeroepen tot kerndorp
van dit gebied. „Er werd zelfs een
uitbreidingsplan opgesteld", zegt de
heer A.W. Mulder, houder van het
postagentschap, administrateur van
Het Groene Kruis en bestuurslid van
de Vereniging Dorpsbelangen te Wei
werd.
Gunstig klimaat
Het mocht echter niet zo zijn. Het
klimaat was in ons land gunstig voor op verzoek
de industrie en met de groei van de
industrialisatie groeide ook het Haven
schap Delfzijl. Het industriegebied
werd uitgebreid. Naast de Sodafabriek
en de Aluminiumfabriek vestigde zich
daar onder andere ook de Akzo. Bo
vendien werd vlak tegen Weiwerd aan
een asfaltfabriek gebouwd. De grens
van het industriegebied kwam vlak
langs het dorp Weiwerd te lopen. Het
dorp Heveskes moest verdwijnen. Het
opkopen van de woningen en het land
het Havenschap Delfzijl.
„In juli van het vorige jaar heeft een
van de wethouders van de gemeente
Delfzijl, tevens bestuurslid van het
Havenschap, de kwestie van Weiwerd
in het Havenschap aan de orde ge
steld," aldus de heer L. B. Boelens.
„Hij drong er op aan, dat er een
beslissing moest worden genomen, om
dat de bevolking moest weten waar zij
aan toe was. De bevolking van Wei
werd heeft niet zelf gevraagd of er een
regeling kon worden getroffen, maar
zij was wel bevreesd en zij wilde
definitief weten of Weiwerd al dan niet
in het industriegebied kwam te liggen.
Dat besluit was ook noodzakelijk, om
dat alles in Weiwerd stagneerde. Zo
werd er bijvoorbeeld de laatste jaren
niet meer gebouwd, omdat niemand
dat risico aandurfde."
Een dag of tien geleden viel de beslis
sing. De grens van het industrieterrein
werd naar het westen verlegd, zodat
Weiwerd in dit terrein kwam te liggen.
Dat betekende, dat het dorp moest
verdwijnen. „De bevolking van het
dorp heeft bij het Havenschap geen
inspraak gehad." aldus de heer Boe
lens. „Dat hoefde ook niet, omdat de
zaak al enkele malen in de gemeente
raad van Delfzijl is behandeld en het
Havenschap dit besluit heeft genomen
de gemeenteraad."
Mulder wijst er op, dat het echter niet
in de eerste plaats ee. financieel pro
bleem is, maar vooral een menselijk
probleem. „Er wonen hier ongeveer
zeventig bejaarden," zegt hij. „Waar
moeten die mensen naar toe? Ze
hebben huil leven lang op Weiwerd
gewoond. Die mensen worden doodon
gelukkig als ze op een flatje terecht
komen in Delfzijl. Hier hebben ze hun
kippen en konijnen en een tuintje,
waarin ze nog wat werken. Dat krijgen
ze daar dan niet."
Zo is er ook het voorbeeld van de man,
die zijn leven lang als dagloner heeft
gezwoegd. Hij woont in een oud huis
je, dat hij nu zijn eigendom mag
noemen. De taxatiewaarde van het
woninkje zal niet hoger liggen dan
10.000 gulden. In de laatste jaren
heeft hij er voor een zesduizend gulden
aan vertimmerd, geld, dat hij heeft
opgespaard van zijn zuurverdiende
loon. Hjj had gehoopt zijn laatste jaren
te kunnen slijten in dit huisje, profite
rend van zijn tuin, maar het mag niet
zo zijn. Hij zal nooit meer een eigen
huis bezitten en misschien kan hij van
7. ie elders in dit blad.
Blunder
is bijna voltooid. „Die procedure is, op
enkele gevallen na, prettig verlopen",
zegt de heer L. B. Boelens, secretaris
van het Havenschap.
Eigenlijk hebben de bewoners van Wei
werd de bui reeds jaren lang zien
hangen. Zij wisten, dat de grens van
het industriegebied vlak langs hun
dorp liep. Maar zij hadden ook de
De heer Mulder, bestuurslid van de
Vereniging Dorpsbelangen, zegt daar
over: „Er zit geen vertegenwoordiger
van Weiwerd in het gemeentebestuur.
Wij hebben dus helemaal geen inspraak
gehad. Maar dat vind ik ook niet
onverstandig. De zaak stond toch al
van te vpren vast, dus niemand had er
iets aan kunnen veranderen. De grote
blunder is alleen, dat men het besluit
niet veel eerder heeft genomen, zodat
de mensen veel eerder hadden geweten
waar ze aan toe waren. Nu heeft
iedereen nog de hoop gehad, dat Wei
werd een goede toekomst had."
Het Havenschap Delfzijl heeft vijf mil
joen gulden uitgetrokken om de bezit
tingen van de mensen op te kopen.
Men hoopt dat binnen vijf jaar voor
EDITIE
SCHIEDAM
Dinsdag 18 januari 1972
21e jaargang no. 3
Het dagelijks bestuur van Rijnmond
heeft in een nota aan de Rijnmondraad
voorgesteld op korte termijn een be
perkt aantal concrete aktiviteiten ter
hand te nemen. In het verleden heeft
Rijnmond veel wetenschappelijk stu
diewerk verricht, zodat een gebrek aan
evenwicht tussen aktie en onderzoek
ontstond, waardoor Rijnmond de
naam kreeg een studie-instituut te zijn.
Bovendien wil het dagelijks bestuur
van Rijnmond de tijd, waarin Rijn
mond nog onder de huidige wettelijke
struktuur moet funktioneren, zo zin
vol mogelijk besteden, aldus de nota,
die op maandag, 24 januari, door de
Rijnmondraad zal worden behandeld.
In de nota worden enige voorbeelden
genoemd van aktiviteiten, die Rijn
mond in de komende tijd zou kunnen
gaan ontplooien. Deze zijn:
-vaststelling van een richtlijn met be
trekking tot de vestiging van industrie
en de vestiging van bedrijven op terrei
nen, die bij de havens behoren, zodat
men tot een selectief vestigingsbeleid
kan komen;
—de vervanging van de Spijkenisser-
brug door een tunnel, zodat Voome-
Putten direkt ontsloten zal worden,
waardoor dit gebied een belangrijker
aandeel in de ontwikkeling van de
agglomeratie kan hebben dan in het
verleden het geval is geweest. Daarbij
staat voorop, dat deze tunnel van
Hoogvliet naar Spijkenisse als een aan
vullende voorziening moet worden
aangemerkt;
-een spoedige tot-standkoming van
een nog nader te projecteren oeverbin
ding, die een oplossing zal geven voor
de huidige verkeersproblemen tussen
Krimpen a/d IJssel en Rotterdam;
-verlenging in westelijke richting van
de spoorlijn te Hoek van Holland,
zodat hel (verbrede) strand voor re
creanten bereikbaar blijft;
-instelling van een stuurgroep en op
richting van een bouwcoördinatiebu-
reau voor de woningbouw in het vorm
van een kustaanwas, moeten worden
toegepast. Die kustaanwas zou als het
ware een soort voordelta bundelen,
zodat men medewerking kan verlenen
aan grote bouwprojecten, die de krach
ten van bepaalde gemeenten te boven
gaan;
—het verlenen van medewerking at
stichting en exploitatie van een of
meer onderkomens voor buitenlandse
werknemers;
-het verlenen van medewerking tot
het oplossen van financieringsmoeilijk
heden, waardoor grondverwerving voor
de woningbouw in groei-gemeenten,
zoals bijvoorbeeld Hellevoetsluis, in
het gedrang komt;
-het verlenen van medewerking aan
projektontwikkelingsgroepen om grote
woningbouwprójekten te kunnen reali
seren.
In de nota wordt tevens gesteld, dat
binnenkort ook een programma op
lange termijn zal worden opgesteld, die
steunt op de tot nu toe verrichte
studies en die zal aansluiten op het
hierboven beschreven programma van
aktiviteiten.
Slestie van onverDe^
.^erbeter//^
bekman.
Tot zondag 23 januari treedt in de
kleine zaal van de Doelen Rob van
Houten met zijn Funhouse Horror op.
Het is een show, waarin wordt gedanst,
gezongen en geacteerd en waarin het
griezelige, het bizarre een grote rol
speelt. Verder is er een belangrijke
plaats ingeruimd voor mime.
De toegangsprijzen bedragen 4,6,8 en
10 gulden, 65 plussers en houders van
een cultureel jeugdpaspoort kunnen
voor f 1,50 naar binnen.
Het bestuur van de Stichting Het
Zuidhollands Landschap heeft onlangs
aan de ministers van Verkeer en Water
staat, Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening en aan de staatssecretaris van
C.R.M. een brief geschreven over de
situatie van het Brielse Gat en Omge
ving. Hierin werd opgemerkt, dat de
recreatieve waarde van dit bij Oost-
voorne gelegen gebied uiterst twijfel
achtig is. De oevers van het meer lopen
immers zeer steil af tot een diepte van
maximaal veertig meter, zodat elke
vorm van watersport uitermate gevaa
rlijk is. Om ongelukken te voorkomen
zijn dan ook rondom hekken geplaatst.
Wil men, dat het Brielse Gat werkelijk
een verantwoorde overgangszone gaat
vormen tussen Voorne en het indus
triegebied van de Maasvlakte, dan is het
ondieper maken van het meer een
eerste vereiste. De watersport zal im
mers gebaat zijn met een maximale
diepte van enkele meters, terwijl ook
een zeer geleidelijke en glooiende over
gang van land naar water voordelen zal
opleveren voor mens, dier en plant.
Door het inrichten van de olie-opslag
plaats op de Maasvlakte is een hoeveel
heid van 75 miljoen kubieke meter
zand vrijgekomen, waarvoor nog geen
bestemming is gevonden. In zijn brief
stelt de Stichting Zuidhollands Land
schap de ministers voor om dertig
miljoen kubieke meter van dat zand te
gebruiken voor het ondieper maken
van het Brielse Gat en er tevens een
betere vorm aan te geven, yopr deze
vormgeving heeft het Zuidhollands
Landschao. samen met*de gemeente
Oostvoorne, al in 1965 voorstellen
gedaan.
Om het duingebied van Voorne, dat in
de laatste jaren toch al werd verkleind
door de afsluiting van het Brielse Gat
en de aanleg van de Haringvlietdam
optimaal te ontwikkelen zou een ver
nieuwing en wel in do vorm van een
kunstaanwas, moeten worden toegc-
