i-
Dom Helder wil de onderste steen
boven van uitbuiting in de wereld
goed
drinkwater
direkt uit
de kraan
KAMPIOEN DER ARMEN NAAR NEDERLAND
V
u, moot -»■ £*-£<£ fcssrsrrss
Cafe
t Five-o-Clock
modestoffen
Weekmarkt
sluit
vroeger
MINERVA.
B.T.V.
KEES ENK
VAN DER
Dom Helder woont in een huis in een
van de slums van Recife, omdat hij
zich één voelt met de arme en onder
drukte massa. Hij werkt in zijn „bis
schoppelijk paleis", waarvan de deuren
voor iedereen wagen wijd open staan.
Wie hem voor het eerst ziet, ondergaat
even een gevoel van een anti-climax.
Het lijkt bijna onmogelijk, dat in dit
tengere lichaam, gehuld in een zwart
habijt, zo'n krachtige geest heerst.
Maar dan valt onmiddellijk zijn charme
op, zijn warme menselijkheid, waar
mee hij je tegemoet treedt. Met een
zachte, maar doordringende stem roert
hij de problemen van de wereld aan,
zijn woorden onderstrepend met wel
sprekende gebaren. Een gesprek met
Dom Helder Camara is een ervaring,
die moeilijk te omschrijven is. Het is
een gesprek met een man, die de
problemen van de wereld scherp door
ziet, die de geweldloze actie predikt,
maar die scherp veroordeelt, wanneer
het recht geweld wordt aangedaan.
Wanneer ik hem vraag naar de moei
lijkheden, die hij heeft ondervonden
van de zijde van de Braziliaanse rege
ring, begint hij te glimlachen. Uit zijn
antwoord is duidelijk, dat hij niet van
plan is over zichzelf te spreken. „Mijn
indruk is, dat het een persoonlijk
probleem is tussen de bisschoppen Van
Brazilië en de generaals", zegt hij,
waarbij hij doelt op de vele kritische
uitlatingen, die dikwijls vanuit de bis
schoppenconferenties van Brazilië wor
den gehoord over de in dat land
TERMEULEN
ROTTERDAM
VROOM en
DREESMANN
ROTTERDAM.VLAARDINGEN
IUNGERHANS
ROTTERDAM
Voor d. handel: OUNDICK N.V.
heersende toestanden. „Het is vooral
een probleem van een verschillende
visie op de Braziliaanse situatie. Ik
weet, aat het onmogelijk is het verle
den te beoordelen met de visie van
vandaag. Wij zijn nu intelligenter, men
selijker en christelijker dan vroeger,
maar onze verantwoordelijkheid is ook
veel groter dan die van onze voorou
ders. In het verleden waren de kerkle
den zó bezig met het bewaren van de
sociale orde, dat zij niet in staat waren
te ontdekken, dat die zogenaamde
sociale orde een sociale wanorde was.
Nu beginnen we de werkelijke situatie
te zien. Miljoenen mensen leven onder
onmenselijke omstandigheden. We be
ginnen te voelen, dat het onmogelijk is
deze sitiatie te handhaven. Daarom
moeten de huidige structuren worden
veranderd. Maar als je dat zegt, dan
wordt de regering meteen bezorgd.
Want het is een probleem van onrecht
vaardigheid en dan stel je je op tegen
over de rijke mensen, die geen hulp
willen verlenen. Dan worden we on
middellijk gebrandmerkt als subversie
ve communisten".
Dom Helder stelt dan, dat er in Brazi
lië een nieuwe vorm van kapitalistische
ontwikkeling aan de gang is. „Er is een
economische groei in sommige groe
pen", zegt hij. „De regering van Brazi
lië wijst maar steeds op die economi
sche groei, maar van die groei profite
ren slechts enkelen. Voor mij betekent
een werkelijke ontwikkeling een ont
wikkeling voor alle mensen".
Dan stelt hij het ruimer. Het is niet
alleen de Braziliaanse regering, die
schuld heeft aan het onrecht en aan de
armoede, die er in het land heerst,
evenals het niet alleen de schuld is van
de regeringen van andere Latijns-Ame
rikaanse landen, waarin dezelfde toe
standen heersen. Het zijn de kapitalis
tische grootmachten, die profiteren
van de rijkdommen van de onderont
wikkelde landen, zonder dat zij bereid
zijn de bevolking van die landen in de
winsten te laten delen.
Naar Driebergen
In de eerste week van april zal in
Driebergen op het Instituut Kerk en
Wereld een conferentie worden gehou
den, die mede wordt georganiseerd
door Dom Helder Camara. Het moet
een bijeenkomst worden van elke be
weging, kerkelijk of niet en ongeacht
de religieuze richting. De enige voor
waarde is, dat die organisaties geweld
loze acties voorstaan, die moeten lei
den tot een totale" hervorming van de
wereldstructuur. In alle mogelijke ta
len zijn honderden brieven verstuurd
naar dergelijke organisaties over de
hele wereld met een uitnodiging om de
conferentie bij te wonen. In dezelfde
brief heeft Dom Helder een aantal
vragen aan de orde gesteld, die betrek
king hebben op de werkelijke mach
ten, die de wereld besturen. Vele
antwoorden zijn reeds binnengekomen
en in Driebergen hoopt men aan de
hand van die antwoorden tot een
conclusie te komen.
Dom Helder heeft zich met opzet
gewend tot organisaties, die de geweld
loze revolutie voorstaan en niet tot de
wetenschapsmensen om antwoorden te
krijgen op zijn indringende vragen. „Ik
heb zeven jaar lang kapitalistische lan
den bezocht", zegt hij, „en ik ben tot
de conclusie gekomen, dat bijvoor
beeld de universiteiten sterke banden
hebben met hun regeringen of met
bepaalde fondsen. Daarom kunnen de
universiteiten niet sterk onafhankelijk
optreden. Maar gelukkig heb ik ook
ontdekt, dat er in al die landen religi -
enz» en niet-religieuze minderheden
'zijn, die hoop geven, omdat zij werke
lijk willen streven naar een menselijker
en rechtvaardiger wereld. Het enige
probleem is al deze minderheden
die gebieden en landen O""
wereld samen te brengen".
Verleidingen
De aartsbisschop van Recife ziet voor
de mensen in de ontwikkelde, rijke
landen, twee verleidingen. „Ik zeg dit
niet, omdat ik me in die landen vreem
deling zou voelen", voegt hij eraan toe.
„Ik voel me nergens een vreemdeling.
Natuurlijk ben ik Braziliaan, Zuid-
Amerikaan, maar ik voel mij de broe
der van alle mensen. Maar de eerste
verleiding is het rassenprobleem, want
voor de mensen in de rijke landen
bestaan er blanken en „de anderen".
door buitenlandse ondernemingen.
Maar in datzelfde jaar werd er ook
weer elf miljard dollar uitgehaald".
Dom Helder keert dan weer terug naar
het thema van de conferentie, die in
Driebergen zal worden gehouden, een
project, dat hem dagelijks bezighoudt.
„Als je in een ontwikkeld land woont,
is het niet moeilijk de politiek van de
macro-machten in de onderontwikkel-
de landen te begrijpen", zegt hij. „Als
je eenmaal de mineralen van een land
„tnns-AmeriKa mun mensen te pakken hebt, kun je de prijs zelf
zonder huis, zonder voedsel, zonder bepalen. De houding van de ontwikkel-
nigde Staten, maar nog sterker voor
Rusland".
Wij, hier in Brazilië, zijn arm en niet
blank en daarom hebben wij volgens
die mensen geen moed om te werken.
Maar het is niet een superioriteit van
het ras. Mijn mensen", hij maakt een
weids gebaar, waarin hij niet alleen de
mensen van zijn eigen bisdom lijkt te
omvatten, maar in feite alle mensen
Latijns-A merika, „mijn mensen,
Maar hierbij speelt het probleem van
de internationale handel. In één jaar
tjjd werd er in Latijns-Amerika
3.800.000.000 dollar geïnvesteerd
REPARATIES
EN KROON
INSTITUUT DENTIIIA
HOOGSTRAAT 40. ROTTERDAM
TELEFOON (010) 126010
Te bereiken met tram 13, 6, 8 en
met buslijn 32. 34. 38. 45. 49 en 49a
Wereldoorlog tussen de grootmogend
heden werd gehouden. „Op die confe
rentie werden de grenzen van de we
reldmachten verdeeld", zegt hij. „Nu
ben ik bang voor een tweede en nog
sterkere Yalta-afspraak. Ik maak me
zorgen over het bezoek van Nixon aan
Peking en over het lidmaatschap van
China van de Verenigde Naties. In
theorie ben ik er blij om, dat deze
dingen gebeuren, maar mijn indruk is,
dat de machtsposities opnieuw zullen
worden verdeeld en dat de derde we
reld daar weer de dupe van zal worden.
Ook jullie E.E.G. is een dergelijke
economische macht.
l)om Heiaer samara in gesprek rnci
onze verslaggever Jan Dijkstra op het
terras van het bisschoppelijk paleis in
Recife.
en zegt dan: „Dat is voor mij ook een
groot probleem. De jonge mensen wor
den steeds ongeduldiger, zowel in de
arme als in de rijke landen. Zij vinden,
dat de enige oplossing verkregen kan
worden door gewapend geweld. Daar-
Zie elders in dit blad
China
In dat verband wijst hij op de confe
rentie op Yalta, die vlak na de Tweede
WiPipipiPiplpiFlPlP*''*
jjL BIJ 1)K HEROPENING VAN A
Misschien zal Latijns-Amerika eens in
staat zijn de resultaten van die Yalta-
afspraak te veranderen, maar dan zou
dit hele continent tot een economische
integratie moeten komen. Maar dan
zonder buitenlands en binnenlands im
perialisme Het is echter de vraag of de
huidige wereldmachten dat zullen toe
staan. In feite heb ik geert nieuw
economisch blok nodig, maar ik wil
een totale solidariteit van de hele
wereld. Daarvoor is een bewustwor
ding nodig, zowel van de arme als van
de rijke landen. Want de arme landen
hebben dezelfde rechten en mogen
niet alleen beschouwd worden als de
leveranciers van de grondstoffen, die
de rijke landen nog rijker moeten
maken".
Ik maak dan de opmerking, dat daar
veel tijd voor nodig zal zijn. Vooral
wanneer hij een dergelijke wereldom
vattende omwenteling geweldloos wil
laten verlopen. Dom Helder Camara
knikt. Hij legt zijn hand op mijn arm
Wethouder C J Bolmers heeft maandagmiddag het officiële vertreksein gegeven voor de „bouwtrein", die het nieuwe
hoofdrioo! van Kethel/Groenoord naar Nieuwland zal leggen. Bij het rioolgemaal „Kethel" op kru.spunt van
Schiedamseweg en Meeuwensingel heeft de wethouder, aan de handels van een grote kraan de ^eerste buis B meter ,ang
100 cm. doorshede en 3.600 kg. zwaar) voorzichtig op de kespen neergelaten, die beneden ,n de diepe bouwpunt klaar
Na'de Sfplechtigheid hebben de genodigden, waaronder ook een aantal omwonenden, die de spits van de bouwoverlast
hebben moeten afbijten, in de directiekeet aan de Hargalaan, van het Aannemingsbedrijf Visser en Smit uit Jf"
uitleg gekregen van het omvangrijke werk. Ir. H. G. de Bloch, directeur van Gemeentewerken heeft van deze belangrijke
eerste fase van het werk de „puntjes op een rijtje" gezet.
Voor de bestaande bebouwing in Kethel en Groenoord is de maximale capaciteit van de riolering bereikt. Zonder het nieuwe
hoofdriool zou de toestand kwalijk worden, daar dan te veelvuldig het regenwater op de singels overgestort zou moeten
VoordeToeko^stige^euwe bebouwing is het a, „vijf voor twaalf". Zonder het nieuwe l.oofdripo, zou de bebouwing van
Woudhoek-Zuid eigenlijk gestopt moeten worden.
voor de milieu-aspecten in heel Schiedam-Noord zou het vervuilingsprobleem
Met'de'aa^nleg «in^het hoofdriool is rekening gehouden met de toekomstige rioleringssituatie in Schiedam. Dit geldt ook
voor de centrale zuivering van het rioolwater wat gezamenlijk met de gemeenten Rotterdam (voor het westen), Vlaardingen
en Maassluis zal geschieden. In deze opzet komt een nieuw hoofdrioolgemaal bij de Sportparkbrug.
Voor het oude dorp Kethel zal het nu mogelijk worden (wanneer de gelden beschikbaar komen) een riolering te krijgen,
aansluitend op het hoofdriool. Ir. De Block wees erop dat bij de uitvoering van het werk overlastvoor de b^°ners
vermijden zal zijn. Zo zal de bouwtrein de Churchillweg tweemaal gaan kruisen waarvoor in overleg met deo^erkee"Pol't'®
maatregelen genomen zullen worden. Doch wanneer de bouwtrein volgend jaar de Burg. van Haarenlaan (b„ het
Nieuwlandplein) zal oversteken, wordt het eerst echt een groot probleem.
Onverbrekelijk met de aanleg van het hoofdriool is ook verbonden de uitvoering van het polderbemalingsplan. Dit laatste
nodig omdat niet al het regenwater verwerkt kan worden door de riolering.
n de watergangen zonder het hoofdriool een
MAISON VAN
DOOREMAALEN
6 FILIALEN
SLAAPBANKEN
Distilleerderij
„De Vink"
overgenomen
Met ingang van 1 maart zal de hele
produktie en verkoop van de distilleer
derij en likeurstokerij De Vink te
Schiedam worden overgenomen door
de distilleerderij N. Dirkzwager. Als
gevolg hiervan zullen een aantal perso
neelsleden van De Vink (Visser en Co)
moeten afvloeien en een ander deel
komt bij Dirkzwager in dienst. Reeds
eerder nam Dirkzwager het distilleer-
dersbedrijf van Krul in Dordrecht en
Florijn en Tissot te Rotterdam over.
Met ingang van vrijdag 21 januari
zal de vrijdagse weekmarkt op het
Broersveld voortaan om 17 uur
beëindigd worden in plaats van om
18 uur zoals tot nog toe gebruike
lijk was. Aan dit besluit van
B. en W. is een uitgebreid overleg
tussen de gemeentelijke Vervoers-,
Reinigings-, Ontsmettings- en
Marktdienst met de Centrale Vere
niging voor de Ambulante Handel
voorafgegaan. Bij een enquête on
der de marktkooplieden is geble
ken, dat 92 procent voorstander is
van een vroegere sluiting van de
markt, terwijl dit percentage enige
tijd geleden nog maar 60 was.
De meerderheid van de kooplieden
wil zelf graag eerder thuis zijn,
terwijl een vroegere beëindiging
een betere spreiding van het ont
ruimen van het marktterrein moge
lijk maakt. Ook de verschuiving
van de koopavond in Schiedam
naar de donderdagavond schijnt
een rol te hebben gespeeld. Voor
de VROM-dienst komt een vroege
sluiting ook beter uit voor het
schoonmaken van het Broersveld
na afloop van de markt. Het perso
neel van de Reinigingsdienst kan
het werk dan wat vroeger beëindi
gen. Het begin van de markt blijft
op 9 uur 's morgens gehandhaafd.
ROTTERDAM 2J§g3
NW. MATHENESSERSTR. 45
Bouw zwembad-zuid
gaat toch door
Nadat Gedeputeerde Staten aan
het gemeentebestuur informaties
had gevraagd over de mogelijkhe
den voor financiering van het
zwembad-Zuid is door GS meege
deeld dat er in principe geen
bezwaar is tegen de bouw van het
zwembad.
Binnen 30 minuten gereed.
Bejaarden 10 procent korting.
Speciaal adres voor ééndags-behandeling.
flJrTANDTECHNISCHE
INRICHTING ROTTERDAM.
M.i.v. 1 JANUARI 1972
verplaatst naar le MIDDELANDSTRAAT 58
(Bij Henegouwerlaan). Geopend dagelijks van 8 tot 17 uur. Zaterdag van
9 tot 14 uur. (Bovendien vrijdagavond van 18 tot 20 uur). Te bereiken
- IN BECHTR MAflSUfcVE» - .BIM.ENEBWAA.O -CO...... ..m.OM,
In het gloeiendhete Recife, een havenplaats aan de noordoostkust van
Brazilië, waar de zomer op 21 december begint, maar waar het een
maand ervoor al zo'n veertig graden is, woont een man, wiens stem al
jaren tot ver buiten de grenzen van Brazilië klinkt. Het is Dom Helder
Camara, onder andere bevriend geweest met de vermoorde Martin
Luther King. Evenals deze vermoorde negerleider pleit Helder Camara
voor een geweldloze oplossing van de problemen van de derde wereld.
Een oplossing, die naar zijn mening overigens niet alleen in de derde
wereld moet worden gezocht, maar in de eerste plaats in de rijke
landen. Daarvoor wordt op zijn initiatief een internationale con
ferentie gehouden van 4 tot 8 april op het instituut Kerk en Wereld
in Driebergen in samenwerking met de Pax Christi - vredesbeweging.
Dom Helder Camara is de vertolker van de gedachten van de
onderdrukte massa van Latijns-Amerika. De Braziliaanse regering
tracht hem steeds weer monddood te maken, maar de kleine, tengere
man, die door vele Brazilianen als een levende heilige wordt
beschouwd, blijft doorgaan de wereld te wijzen op de fouten die zij
maakt, fouten, waardoor miljoenen mensen in honger, onderdrukking
en zelfs slavernij moeten leven. Zelfs verbood de Braziliaanse regering
hem onlangs het land te verlaten, toe Dom Helder in Caracas de
slotzitting wilde bijwonen van de CLASC, de federatie van christelijke
vakbonden in Latijns-Amerika, een organisatie, die in Brazilië
verboden is. Dat Helder Camara nog steeds kan werken zoals hij doet.
is te danken aan zijn grote populariteit, zowel in Brazilië zelf als in
het buitenland. Vele Brazilianen hopen, dat hij eens de Nobelprijs
voor de vrede zal krijgen, omdat die onderscheiding zijn positie in
Brazilië zo goed als onaantastbaar zou maken.