In Twente overheerst de rust
etj^eee!
wov
mm
Strauss' A
auf Naxos
artistiek experiment
BAS VAN DER HEIJDEN
HAM
WAS.
FANTASIE MNTYS
Scouting-activiteiten
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 20 APRIL 1972
Eigenlijk zou je het niet moeten
doen. Eigenlijk zou je de weten
schap, dat het in ons eigen Twen
te zo mooi en zo stil is, voor je
moeten houden. En het is een
vreemde gewaarwording, dat er
in ons overbevolkte land nog hele
gebieden zijn waar de rust over
heerst. Waar je kunt wandelen
over stille landweggetjes door een
on-Nederlands aandoend land
schap en waar je alleen maar van
tijd tot tijd een boer tegenkomt,
op weg naar zijn land. Waar je
plotseling op het erf van een
boerderij staat, zo maar ergens
midden in de bossen, waar kip
pen en kalkoenen in een onbe
lemmerde vrijheid rondscharrelen
en waar niemand het je kwalijk
neemt, dat je er op je gemak
rondkijkt. Want er komen daar
nog zo weinig mensen, dat de
Twentse boerenbevolking van dat
stukje Nederland, dat als een
puist in Duitsland uitsteekt, zich
van die enkele bezoeker niets
aantrekt.
De naam Twente roept gedachtenasso-
ciaties op van een geïndustrialiseerd
gebied, waar motoren en textiel wor
den gemaakt. Maar dat is niet het
echte Twente. Het echte Twente is een
gezegend gebied met bossen, heidevel
den en glooiende vergezichten. Een
belangrijk punt is, dat men er zelden
een bordje met „Verboden toegang"
vindt. Integendeel. In Twente heeft
men juist alles gedaan om het gebied
open te gooien voor toeristen. Zelfs de
grote landgoederen van de meeste kas
telen, waar dit gebied zo rijk aan is,
zijn voor de wandelaar vrij toeganke
lijk.
Het vreemde feit doet zich dan ook
voor, dat er in Twente vele toeristische
voorzieningen zijn, hoewel het er nog
niet te druk is en de stilte en de rust er
nog overheersen. Het is dan ook geen
gebied voor de rumoerige vakantiegan
ger. die van uitgaan en- feestjes houdt.
Het is een gebied voor de vakantiegan
ger. die wil genieten van de natuur en
de stilte en die wil bijkomen van de
spanningen en het lawaai van de rand
stad. Het is dan ook geen wonder, dat
de mensen, die in deze streek wonen.
wat meewarig kijken, wanneer ze ho
ren, dat je uit „het westen" komt.
Vele Twentenaren brengen dan ook
vaak hun vakantie door in de eigen
streek, ergens op één van de ruim
vijftig campings, die vrijwel nooit hele
maal vol zijn. En dat ondanks het feit,
dat de meeste van die campings in
prachtige natuurgebieden liggen en in
enkele gevallen zelfs beschikken over
een eigen zwemgelegenheid of over een
kinderbadje.
WATERMOLENS
Eén van de meest typische gebieden
ligt in het noord-oosten van Twente,
de Bergvennen, een beschermd natuur
gebied waar een wandelroute is uitge
zet. Dit is het grensgebied met Duits
land, waar men al rondzwervend plot
seling borden met Duitse opschriften
tegen kan komen. Het is een „oud"
landschap, waar ruilverkaveling nog
een onbekend begrip is. Het gebied
wordt doorsneden door talrijke smalle
landweggetjes, die van erf tot erf voe
ren. De boeren gebruiken het land
zoals het er ligt, zodat de weilanden en
akkers temidden van de bossen te
vinden zijn. Daar vindt men ook de
typische watermolens, waarvan sommi
ge nog in gebruik zijn voor het malen
van meel of voor het zagen van hout.
Deze watermolens, waarvan sommige
al een eerbiedwaardige ouderdom heb
ben, worden aangedreven door het
water van de vele snel stromende
beekjes, die hun oorsprong vinden in
de bronnen, die zo maar ergens opbor
relen.
Sommige bij de watermolens behoren
de boerderijen zyn verbouwd tot res
taurants. Een van die gelegenheden is
de watermolen van Jan Bels, gelegen in
Vasse, waar de kinderen - als Jan Bels
goed gemutst is, tenminste - hun ei
gen meel mogen malen voor de panné-
koeken, die in het restaurant worden
geserveerd. Een andere watermolen is
die van Frans, gelegen in het dorpje
Mander. Zij zijn, evenals de waterput
ten bij de boerderijen, kenmerkende
onderdelen van dit rijk geschakeerde
landschap.
Het is een goed ding, dat men in
Twente vrijwel alles doet om het'oude
goed te bewaren en zelfs dienstbaar te
maken aan deze moderne tijd. Vele
oude Saksische boerderijen worden ge
restaureerd of tot restaurant ver
bouwd. Vrijwel zonder uitzondering
beschikken zij over een uitstekende
keuken, waarbij men er toch in slaagt
de prijzen redelijk laag te houden. Men
V
kan er eten bij kaarslicht of het vuur
van een open haard.
Ten oosten van Oldenzaal vindt men
het Lutterzand en iets zuidelijker, vlak
bij Losser, de Zandbergen, twee prach
tige natuurgebieden, doorsneden door
de Dinkel. In de grote bossen of bij
een uitgestrekt heideveld kan men de
auto beter ergens neerzetten en ge
woon te voet gaan zwerven om meer te
kunnen genieten van de natuur. Aan
de westelijke rand van Twente ligt de
Holterberg. Een nieuwe, toeristische
autoweg loopt dwars door dit prachti
ge natuurgebied. Speciale parkeerplaat
sen maken het de automobilist gemak
kelijk om te voet verder het gebied te
gaan verkennen, omdat ook daar de
stelregel geldt, dat stilte en rust behou
den moeten blijven.
FIETSROUTES
aan het Marktplein 35 (tel. 05490-
12000) doet veel om het toerisme in
dat gebied nog aantrekkelijker te ma
ken. Voor de 23e maal wordt bijvoor
beeld dit jaar van 11 tot en met 14 juli
de Toeristische Rijwielvierdaagse door
Twente gehouden. Speciaal voor dit
evenement, waarbij het niet gaat om
de snelheid, maar wel om het genieten
van alles wat Twente heeft te bieden,
zijn fietsroutes van veertig en zestig
kilometer uitgezet. Voor slaapgelegen
heid in hotels, pensions of campings
wordt door de y.V.V. Twente ge
zorgd. Het is één van de evenementen,
die jaarlijks steeds meer deelnemers
krijgen.
Daarnaast organiseert de V.V.V. Twen
te nog enkele andere speciale arrange
menten, zoals een volledig verzorgde
reis van acht dagen naar Twente met
als standplaats Rijssen. Daarnaast heeft
DE BETUWE
A KWALITEIT
PERSTUK IOOO GR
10 SMAKEN
de*bettuWe
aardbei
150 GRAM v. 130 NU..,
luurauc mennen
DJ
LADY STARS!
UTERFLACON
NORMAAL1*» DEZE WEEK
BU ONSWLNi
BIJ ONS:
ANANAS SCHIJVEN LITERBLIK, NORMlSB DEZE WEEK
BAKKERSBOLLENPUNTtN 6sr.Ta deze week
GELDERSE EIERCAKE elders^ bij ons^el nu 8?
KLEEBUB MARGARINESOOgrEUDERS^aBUONS 79
FLORA HONDENDINERl500grELDERS3®BUONS MS
MERGPUPJES N«UREl/tfMX 5|I.FLDéRST22BUON5
BARTLETTPEREN LITERBLIK ELDERST69 BUONS
TOMATENPUREE 3 BLIKJES
ANANASSTUKJESltr BLIK ELDERSSI29 BUONS
CH0C0LAATJES4SOORTENnyb175grELDERSl46BUONS
ZEEUWSESPRITS V. DOORN 250 GRAM
KRAFT SAUZEN Os» ELDERSZ25198BU ONS)?a N
ENGELS DROPoRIG.IMFORT 250 GRAM
VALPOLICELLA WUN fartyfles 1.5 LTR^ DEZE
AMONIAK ^2 LITER FLACON ELDERS-^ BUONS
HAIRSPRAYelkame SBjrTB.60Z.ELbERSl5Q.BUONS T
200 GR. PERSTUK
ELDERS BZ BUONSTQ
m...
GOLDEN DELICIOUS 1>iKIL0
geldig1 m woensdag 35 april prijswijzigingen voorbehouden ^^supermarkten vrijdag koopavond tot 9 uur behsl led red] t_en_schiedam
Eén van de watermolens in Twente.
langs vooraf opgestelde, korte routes.
Bagage hoeft men dan niet mee te
slepen, want een speciale koeriers
dienst zorgt er voor, dat die steeds
weer tijdig in het volgende hotel aan
wezig is.
OP DE BOERDERIJ
Ook heeft de V.V.V. Twente inge
haakt op het initiatief van de Stichting
Vakantie op de boerderij, die gevestigd
is in Zutphen en die men niet mag
verwarren met de Stichting Vrije Re
creatie. Ook voor Twente heeft men
enkele boerderijen na een strenge se
lectie uitgekozen voor mensen, die
daar hun vakantie willen doorbrengen.
Men kan kiezen uit een zomerhuisje op
het erf van een boerderij of voor
volledig logies op een boerderij zelf. -
Twente is een oud land. Het is ook een
land, dat door de toerist nog niet
volledig ontdekt is. Dat is aan de ene
kant jammer, omdat er nog zo veel te
ontdekken valt. Aan de andere kant is
het juist plezierig, omdat men daar
door de garantie heeft, dat men ook
niet in het hoogseizoen overspoeld
wordt door drommen vakantiegangers.
Twente is geen land voor de massatoe
rist, maar wel voor de liefhebber van
stilte en rust. En je kunt alleen maar
hopen, dat het zo altjjd zal blijven.
Jan Dijkstra.
Op 29 en 30 april zijn er regionale
patrouille-wedstrijden. Deze worden
dit jaar in Vlaardingen gehouden.
Maandag 1 mei houdt de Maassluise
Karei Doormangroep de jaarlijkse actie
„Heel Maassluis op hol voor een olie
bol". 's Morgens vanaf 10 uur gaan
auto's de wijken in. Een zak oliebol
len, 4 stuks, kost f 1,— De opbrengst
is bestemd voor de inrichting van het
nieuwe groepshuis.
Op 22 april wordt de traditionele
scouting St. Joris-instuif gehouden in
het Geuzen-groepshuis aan de Hoflaan
12 te Vlaardingen. De leiding van de
Geuzen zal als gastheer optreden. Alle
leiders en leidsters, voortrekkers, com
missie-leden en oud-leiders en leidsters
Onder weinig ideale weersomstan
digheden is Bad Groenoord zaterdag
geopend. Desondanks was er meteen al
veel belangstelling, hetgeen mede mo
gelijk was, doordat het water enigszins
verwarmd is. Het bad is geopend van
6.30—19 uur, zaterdags en op zon- en
feestdagen van 9-17.30 uur. Van dins
dag- tot en met vrijdagavond van 19.45
tot zonsondergang.
Festiviteiten
in Bijdorp
De wijk vereniging Bijdorp organiseert
in de komende weken diverse activitei
ten. Zo is er zaterdag 29 april het
jaarlijkse voetbaltoernooi, waaraan
ook de Bijdorpse vereniging B.F.C. zal
deelnemen, 's Avonds om 8 uur ver
trekt vanaf gebouw Het Trefpunt een
lampionoptocht, waaraan ook kinde
ren zullen 'deelnemen. Zondagavond
30 april is eveneens in Het Trefpunt
het Oranjebal. Maandag 1 mei zijn er
diverse evenementen in de wijk, zoals
om 11 uur een gecostumeerde voetbal
wedstrijd, waaraan zowel dames als
heren kunnen meedoen.
Om 1 uur beginnen kinderspelen, zoals
ballonprikken, wasophangen, rol-
schaatswedstrijd enz. Op 13 mei wordt
een autobusreis georganiseerd voor
kinderen in de leeftijd van 6—12 jaar.
Het 14-daagse zomerkamp voor kinde
ren wordt gehouden van 22 juli—5
augustus te Exloo (Dr.) in samenwer
king met de wijkvereniging Nieuwland.
In de gehouden jaarvergadering ver
klaarde de heer G. van Gisteren zich
bereid het voorzitterschap opnieuw te
aanvaarden. De heer J. van Kasteren
had als bestuurslid bedankt. Aan het
bestuur werden toegevoegd mevr. B.
Jongeneel-Heyster en de heer K. Prein.
Het huishoudelijk reglement en statu
ten werden goedgekeurd.
Woensdag 26 april wordt er een
ledenvergadering gehouden van de
werkgroep „Woudhoek-Spaland" van
de afdeling Schiedam van de Stichting
voor Huishoudelijke en Gezinsvoor
lichting. De vergadering wordt gehou
den in het gebouw van de Dienst van
Gemeentewerken op de Korte Haven
27, aanvang 8 uur.
van scouting-groepen uit Vlaardingen,
Maassluis en Maasland worden uitgeno
digd om omstreeks 21 uur aanwezig te
zyn.
Hopman C. Labohm, districtscommis
saris N.P.V. zal de St. Joristoespraak
houden, waarna een gezellig samenzijn
volgt dat muzikaal omlijst wordt door
de Scouting Singers.
Gevonden en verloren
17 uur, behalve op zaterdag en zondag:
verzekeringsplaat, ^BQT- 083; adresjplaatje^;
montuur; rood etui met 3 sleutels; 1 fiets-
sleutel aan hanger; regenjack; wieldop.
Te bevragen bü de vinders:
Dekzeil, Cohen's Wijnhandel, WUlemskade
1; strook stof van zonnescherm, Engelage,
B. van Haarenlaan 704; goudkl. dames scha
kelarmband, Postma, W. Andriessenlaan 37;
een bedrag van f 15,-, Scheffer, Strijense-
straat 24; bankbiljet, VoUebregt, Da Costa-
straat 5; doublé dames horloge, A. van Oor,
Marconistraat 21a; etui met inhoud, V.d.
Berg, Sigarenhandel G. Verboonstraa"
brume heren portemonnee met inh
Hollaar, Plein Eendragt 13; donker bruine
dames portemor
Dijk. Boerhaavel
met inhoud.
Jonker b
„.aoud, J. A.
L. GovïSrt* SSril-
i mhi.i
Bens, Loeffstraat 61; leren
nse. Appelmarkt1 4; stoffen portemonnee
et inhoud, Levring, Houtstraat 24;sleutel-
is met 3 sleutels, A. Zwiers, Damlaan 202;
M. C. M. de Gro
Nw. Haven 301b; lerei
[oorengevel. Van Swinden
uidgei
Blbdorp^
straat 13a; herensjaal, mevr. Collignon, St.
Liduinastraat 36; bundei meisjeskleding.
Van Alphen, Dr. Kuyperlaan 231; linker
damesschoen beige i
Schuttersveld 18; 1 p
gesp, Klaverdijk,
ruine herenhand-
i, Westfrankelandsestraat
De kosten van de restauratie van de
Hervormde Kerk in Kethel zijn hoger
dan aanvankelijk geraamd was. In ver
band hiermee stellen B. en W. van
Schiedam de raad voor een hogere
subsidiebijdrage te verlenen. De kosten
blijken in totaal f. 286.035.53 te zijp,
de raming was f. 248.000 - in 1969.
De totale bijdrage van de gemeente
wordt nu f. 85.810.-.
Dordrechter
in actie voor
Rimothy Davey
De heer J. Hoornweg uit Dordrecht is
een actie begonnen om de Turkse
regering te bewegen tot vrijlating van
de 14-jarige Engelse jongen Timothy
Davey, die wegens de verkoop van
marihuana (volgens het Turkse recht
een zwaar misdrijf) een gevangenisstraf
van zes jaar uitzit. Doel van de actie,
die door de initiatiefnemer werd be
gonnen met de aanbieding van een
verzoekschrift om gratie aan de Turkse
ambassade in Den Haag, is de Turkse
regering te overstelpen met eendere
verzoeken. Deze kunnen worden ge
richt aan de heer Hoornweg, Water-
hoenstraat 12, Dordrecht, tel.
(01850)-39444.
Richard Strauss' opera Ariadne
auf Naxos" die 26 april door
de Nederlqndse Operastichting in'
de Rotterdamse Schouwburg
wordt gebracht - mag in haar
nieuwe bewerking van 1916 (de
oorspronkelijke vorm dateert van
1912) een artistiek experiment
worden genoemd. In deze opera
heeft hij namelijk het experiment
toegepast om twee opera-vormen
ineen te laten vloeien: de com
media dell' arte met de opera
seria. Op deze wijze is Ariadne
auf Naxos" een verstrengeling
geworden van burleske en ly-
risch-dramatische elementen, die
door haar rijkdom aan dichter
lijkheid en muzikale details vol
komen geslaagd mag worden ge
noemd.
Richard Strauss, wiens cerebrale
geaardheid in zijn karakter domi
neerde, was in zijn componeer-
techniek een virtuoos bij uitstek,
niet alleen in de instrumentatie
en de behandeling der thematiek,
maar ook structureel. Een spre
kend voorbeeld hiervan is
„Ariadne auf Naxos". Niettemin
is hij erin geslaagd in deze opera
de kamer-operastijl op geniale
wijze te realiseren.
De oorsprong van deze opera is de
muziek, die Strauss schreef voor Hof-
mannthal's Duitse bewerking van Mo-
lière's comedie-ballet „Bourgeois
gentilhomme". HANDELING
Een Weense parvenu wil in zijn paleis
zijn gasten na afloop van het banket
op een opera-voorstelling onthalen.
Een jonge componist heeft voor deze
gelegenheid een opera gecomponeerd.
De heer des huizes wil evenwel na de
opvoering van een ernstige opera ter
ontspanning ook nog een dansmaskera-
de laten opvoeren, waarna prompt
negen uur een groot vuurwerk zal
worden ontstoken.
Het banket is echter later geëindigd
dan voorgenomen was, waardoor de
gastheer zich gedwongen ziet beide
voorstellingen niet na elkaar, doch
gelijktijdig te laten opvoeren. De jonge
componist is door dit besluit zo ver
twijfeld, dat hy zijn opera wil terugne
men, maar de beeldschone Zerbinetta,
die in de klucht de hoofdrol zal spelen,
weet met haar charme de diep ge
schokte musicus van zijn voornemen af
te houden.
Het spel kan nu beginnen.
Ariadne, de dochter van koning Minos
van Kreta, ligt op het onbewoonde
eiland Naxos sluimerend voor een hol.
Zij is door haar man Theseus verlaten
en vereenzaamd geeft zij zich over aan
haar diepe smart. De drie nymfen
Najade, Dryade en Echo beklagen haar
en zingen een lied. Ariadne ontwaakt
en vangt met een monoloog aan (Ein
Schönes war, hiess Theseus-Ariadne).
De vijf comedia dell'artefiguren trach
ten haar vergeefs op te beuren. Harle
kijn zingt zelfs een lied (Lieben. Has-
sen, Hoffen, Zagen), doch Ariadne
blijft ontroostbaar.
Na hun vertrek vervolgt zij haar mono
loog, waarin zij bidt om haar dood (Es
gibt ein Reich, wo alles rein ist). Deze
zal komen van de bode Hermes, die
haar vrij zal maken van het beklem
mende leven. Op deze monoloog volgt
een tweede intermezzo, waarin de
clowns trachten Ariadne afleiding te
geven. Zerbinetta houdt een grote toe
spraak. Met dans en zang tracht zjj
haar te troosten met de opvatting dat
mannen nu eenmaal trouweloos zijn
(aria: Grossmachtige Prinzessin). Deze
aria is de moeilijkste coloratuur-aria
uit de gehele opera-literatuur. Na deze
aria volgt een comediespel, waarbij
Harlekijn Zerbinetta het hof maakt.
Het is een soort geïmproviseerde
clownerie. Dit alles geschiedt zonder
succes, want Ariadne trekt zich on
troostbaar in haar hol terug.
Plotseling klinkt er een wondervolle
stem: god Bacchus kondigt zich aan.
Ariadne ziet in hem de dood, die haar
komt halen. Zonder tegenstand geeft
zij zich aan hem over, doch in plaats
van in het dodenrijk te worden opge
nomen, wordt z(j als door een nieuw
leven doorstroomd.
Hier volgt een liefdesduet van Wagneri
aanse omvang, dat eindigt met Ariadne
in Bacchus' armen en het commentaar
van Zerbinetta: „dat een vrouw, wan-
Richard Strauss.
EENHEID
Op geniale wijze heeft Richard Strauss
in deze opera de beide werelden van de
opera-seria en de comedia dell'arte:
het tragische pathos en de bevrijdende
humor, tot muzikale uitdrukking ge
bracht en tot een verrassende eenheid
gesmeed.
Bijzonder geslaagd zijn de talrijke en
sembles, de toverachtig klinkende ter
zetten van de nymfen en het slotduet
van Ariadne en Bacchus, die in de
opera-seria voorkomen en de buffo-en-
sembles en beroemde coloratuur-aria
van Zerbinetta uit de comedia dell'ar
te.
De opera wordt ingeleid door een
kleine ouverture in oude stijl, die door
een kamerorkest van 36 musici wordt
uitgevoerd. Hiermede heeft Richard
Strauss afgerekend met de mythe dat
hy zich alleen met uiterlijke middelen
en virtuoze instrumentaties voor gigan
tische orkesten zou kunnen handha-
IDO EYL
