6.'
l
<8#
Rijk Roomsche onderneming
in Oudenbosch geconserveerd
Dansen is puur plezier!
98
198
49
«8#
sr''p" *5»
Zouavenmuseum bestaat 25 jaar
3J
IN DE HUID VAN DE ANDER
Met andere
woorden
DE HAVENLOODS. DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1972
35-508
Bijdragen: Anne Hoeksema.
jj Henk van Capelleveen
Redactie: Jan Rietveld
Vorig jaar zijn weer duizenden bedrijf
jes verdwenen; in de koele statistieken
heten ze „vestigingen in het ambacht".
De hardste klappen vielen bij de aanne
mers, schilders, kleermakers, schoen
makers, kappers, metaalbewerkings-
bedrijven, fietsenmakers, bakkers en
slagers. In 1971 sneuvelden bijna 2700
bedrijven in deze branches, per am
bacht dus zo'n 300. Bakkers, schoen
makers en fietsenmakers zjjn de koplo
pers en liggen daar ruim boven.
Er zijn eigenlijk maar drie „ambach
ten" waarin het aantal vestigingen dui
delijk is toegenomen. Dat zijn schoon-
heidsverzorgingsbedrijven, schoon
maakbedrijven en glazenwassersbedrij-
ven. Kijk ze even goed aan: de ver
dwijnende en de opkomende bedrij
ven. En u ziet onze tijd ten voeten uit.
Olympisch vuur, Günter Zahn, roeien,
vijfkamp, zeskamp, Barend Barendse,
tienkamp, marathon, kogel stoten,
Rhodesië, kogel slingeren, gewicht hef
fen, sexharen, braadworst, zeilen,
pampusklasse, hockey, olympische
eed, Brundage, waterpolo, scheidsrech
ters, vlagincident, televisie, Henkie,
Kuiphof, Koomen, ceremonie protoco-
laire, startblok, gouden plak, voetbal,
Ajax, Independiente, honkbal, basket
bal, computers, profschaatsers, tennis,
melkhuisje, estafette, valse wissel, tar-
tanbaan. Heeft u ook al een sportcom
plex?
Wjj lazen in „Het Zuiden": „De heer
Van der Sluis, een (bonafide) Rotter
damse pensionhouder: „Weet je wat je
eens in de krant moet schrijven? Als
de Nederlanders vijfentwintig procent
van het saamhorigheidsgevoel van de
Turken hadden, zou
betaal
nu minder
Bij het kopen van deze kant en
klaar gordijnen, hoeft U er ook
werkelijk niets meer aan te doen,
zelfs geen zoompje in te leggen.
Nu verkopen wij kant en klaar
overgordijnen van een zwa
re kwaliteit weefstof, in diverse,
kleuren en dessins. Deze afge
paste overgordijnen, 120 cm
breed en de lengtesong. 140 t/m
200 cm, door elkaar voor nog
géén zeven gulden per stuk.
kant en klaar
overgordijnen
120 cm breed
140 t/m 200 cm lang
in diverse kleuren
en dessins
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage deze
kant en klaar overgordijnen van
een zware kwaliteit weefstof,
in de breedte 120 cm en de leng
tes van ong. 140 t/m 200 cm,
door elkaar,
per stuk
Géén schrift, of tel. best.
een stuk beter voor staan. Er wordt zo
vaak gescholden: „Kijk, dear koopt
weer een Turk een pand. Waar doen
die mensen het van?
Nou weet je waar die mensen het van
doen? Ze hebben geen kleurentelevisie
nodig, en geen dure pakken. Ze gaan
naar die vriend en naar die en naar die
en hier krijgen ze vijfduizend gulden,
van een ander zeven, daar weer twee
duizend; zo krijgen ze hun pandje bij
elkaar. Want dacht je nou echt dat die
Turk met vijftig mille in zijn zak
rondüep? Ik zweer je: wanneer de
Nederlander net zo tegenover zijn
medemensen zou staan als de Turk,
dan zag het er heel wat plezieriger uit
in dit land!
Zelden raakte iemand de gastarbeider-
spijker zo hard op z'n kop.
De welvaart bevordert de woede.
Ir. Th. Brouwer van de Rotterdamse
Verkeersdienst was deze week dinsdag
ochtend helaas verhinderd. Samen met
wethouder Polak van Verkeer en
Openbare Werken en directeur Van
Leeuwen van de R.E.T., zou hij op de
Rotterdamse Goudsesingel de laatste
stukjes van de witte lijnen trekken, die
het openbaar en het particulier vervoer
voortaan van elkaar gescheiden moeten
houden. Zijn taak werd overgenomen
door ir. H. A. van der Hout.
Een lijntrekker is snel gevonden.
'De mode- en confectie-industrie blijkt
bijzonder vindingrijk. Zo is door de
Amerikaanse Timely Products Corp.
onlangs een verwarmd shirt voor fiet
sers ontworpen en in de handel ge
bracht. Door middel van batterijen die
aan de broekriem worden bevestigd
kan deze modieuze shirt op ieder
gewenst moment doeltreffend worden
verwarmd. De fietser blijft luchtig en
vrij in zijn bewegingen gekleed, maar
hoeft niet bang te zijn voor kouvatten.
Dus geen oude kranten meer onder het
tricot. Maar niet alleen dat: de reclame
in de wielrennerij zal aantrekkelijker
worden, aangezien op borst en rug
neonletters kunnen worden aange
bracht.
betaal
nu minder
De slagzin "betaal nu minder"
komt toch in elke advertentie
weer terugneemt U nu bij
voorbeeld deze advertentie eens
bij de kop!
Wol terlenka herenanklets in
alle kleuren en maten, die nor
maal f 4,95 en f 5,50 kosten,
nu voor nog géén drie gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
wol terlenka herenanklets in al
le kleuren en
maten,
inklets in al-
Géén schrift, of tel. best.
betaal
nu minder
Heeft U al zo'n handig flessen
rek mevrouw?neen?
komt U er dan vlug een kopen,
want als U 'm eenmaal heeft
wilt U 'm nooit meer missen.
Flessendrager van bijna onver
woestbaar plastic, geschikt voor
6 flessen, in de kleuren oranje
en hipgeel, van f 4,50 voor nog
géén twee gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in de kelder deze
flessendrager van slagvast plas
tic, in oranje en^| ffeO
voor gm
Géén schrift, of tel. best.
GOUDA - Iedere le en 3e zaterdag
de maand wordt er in de Prof.
Gunningschool, Koningin Wilhelmina-
weg 1 in Gouda een luilbeurs gehou
den van 2-5 uur. Er kunnen postze
gels, munten, lucifersmerken, sigaren
bandjes en oude ansichtkaarten geruild
worden. De eerste beurs wordt gehou
den op 2 september.
Met de cassettes die nu in de
aanbieding zijn kunt U Uw fa
voriete artiesten opnemen of
leuke sketches die U dan later
op Uw gemak nog eens kunt
beluisteren.
Musicassettes, gemaakt volgens
het Philips kompakt cassette
systeem, dus van een voor
treffelijke kwaliteit en met een
prima geluidsweergave, koopt
U nu bij ons extra voordelig.
195
295
95
C 90 2x45 min. i
C 120 2x60 min.
In Rotterdam is een hippie-achtig fi
guur - lang haar, baard, snor, gekleed
in een blauwachtig uniform - door de
plaatselijke politie opgebracht. Achter
af bleek men met een collega te doen
te hebben.
Eén werkdag van de president
Heb 'k mogen zien op televisie
Hij is toch wel een fijne vent
Een kerel..... en een mens met visie
In zijn gedrag zo doodgewoon
Besprekingen met senatoren
En aldoor gaat die telefoon
Neen, geen momentje gaat verloren.
Ontvangst, gesprek, ontvangst, gesprek
Notities voor z'n secretaris
Zo onvermoeid, zo opgewekt
Hoe laat 't ook wordt voordat-ie klaar
Een doodgewone werkdag
Merkt hij op, maar ook een slechte
Wat zeg ik? Heel erg droeve dag
In Pakistan zijn ze aan 't vechten.
Die glimlach, éven aangedaan
Dat wegslikken van die ontroering
Mijn presidentje. Afschuwelijk Faki-
stan
Ik stikte zélf haast van ontroering.
Mijn president, gevoelig man
Behoeder van zovele zaken
Wie brult nou weer van Vietnam?
Wat heeft dat er nou weer mee te
maken
Leen de Zwart.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur
verkopen wij in de kelder
deze musicassettes met een pri
ma geluidsweergave. Nu in 3
verschillende lengtes voor aan
trekkelijke prijzen.
Géén schrift, of t
ff
Onlangs was het 25 jaar geleden, dat in de Westbrabantse plaats
Oudenbosch een stukje „Rijk Roomsch Leven" voor het nageslacht
werd vastgelegd. In het overwegend katholieke dorp werd op 18
augustus 1947 een museum geopend, dat de bezoekers moet inwijden
in de geschiedenis van de zogeheten Zouaven. De oprichting van het
museum kwam op een moment, dat het Zouavendom in de
vergetelheid raakte. De opening vond plaats bijna een jaar na de dood
van de laatste Zouaaf, de 95-jarige Pieter Verbeek. Tot 1940 toe en
soms ook nog na de oorlog werden de Zouaven aan de katholieke
schooljeugd voorgesteld als heldhaftige verdedigers van de paus en
daarmee als de beschermers van de rooms-katholieke kerk.
vitrines ligt een biechtlijst in drie talen,
die de Zouaven van dienst kon zijn bij
het belijden van hun zonden tegenover
een priester. Op deze lijst komen
zonden voor als: „Ik heb gezondigd
met mij zeivenIk heb gezondigd met
eenen gezel/ Ik heb gezondigd met
eene ongetrouwde vrouw/ Ik heb ge
zondigd met eene getrouwde vrouw".
Omdat de Nederlandse Zouaaf vaak
niet bij een priester uit eigen land op
de biecht kon, en zich veelal tot een
Italiaanse geestelijke moest wenden,
waren alle zonden genummerd, en
hoefde de „kruisvaarder" alleen de
betreffende nummers te noemen. Een
andere curiositeit in het museum is een
sandaal van paus Pius IX, die hij de
Nederlandse Zouaven voor de bewezen
diensten en de betoonde moed ten
geschenke deed.
Dit pauselijk cadeau was alleszins op
zijn plaats, omdat Nederland veruit de
meeste Zouaven heeft voortgebracht.
De juiste aantallen zijn niet bekend,
maar dat het Nederlandse Zouavental
de 3000 heeft overschreden, en dat
ons land hiermee de koploper was in
de rij der naties, staat vast. Hoevelen
van onze pauselijke soldaten op het
Italiaanse slagveld de dood hebben
gevonden, is nooit met zekerheid vast
gesteld; de schattingen variëren van
300 tot 500 gesneuvelden.
TELEURGESTELD
Voorzover hun namen bekend zijn,
zijn alle Zouaven opgenomen in een
Franse codex, waarvan het museum
een exemplaar bezit. „Onze familie
naam ben ik er niet in tegengekomen",
zegt mevrouw Aarden enigszins teleur
gesteld. Andere museumbezoekers
heeft ze tot hun verrassing kunnen
vertellen, dat een lid /an hun familie
Zouaaf is geweest. Eer naam, die in de
codex ook voorkomt, is die van de
beroemdste Nederlandse Zouaaf: Pie
ter Jong uit Lutjebroek. Deze pauselij
ke soldaat onderscheidde zich niet
alleen in lengte en sterkte van zijn
makkers, maar toonde zich ook de
moedigste. Het verhaal gaat, dat hij bij
een gevecht ooit 14 Italiaanse soldaten
De Zouavenbeweging ontstond in de
jaren '50 van de vorige eeuw. Het was
een leger van eerst Franse en Belgische,
later ook Nederlandse lieden, die
meenden de paus in Rome te hulp te
moeten komen om de kerkelijke staat
te beschermen tegen de aanvallen van
de legers van de Italiaanse koning
Victor Emmanuel, die aangevoerd wer
den door diens opperbevelhebber Gari
baldi. De toenmalige kerkelijke staat
strekte zich uit over een omvangrijk
gebied in midden-Italië tussen Ravenna
aan de Adriatische Zee en Rome.
Het begrip Zouaaf bestond al vóór het
begin van de pauselijke verdedigings
oorlog. De Franse kolonialisten had
den op hun veroveringstochten door
het noordwesten van Afrika de Zoua-
wa-stam onderworpen, en talrijke le
den van deze stam om hun moed bij de
Franse legers ingelijfd. Onder de naam
Zouaven hebben daarna verschillende
Franse legerkorpsen strijd geleverd op
vele fronten, óók op het kerkelijke.
Het Zouavenmuseum herinnert aan de
waanzinnige onderneming van vele jon
geren, die verblind door hun katholie
ke „idealen" (hen overigens ingepe
perd door kerkelijke autoriteiten) aan
de laatste kruistocht begonnen. De
Zouaven hebben de ondergang van de
kerkelijke staat slechts enkele jaren
kunnen uitstellen; dat de oorlog geen
enkel uitzicht op de handhaving van de
pauselijke domeinen in dezelfde groot
te bood, stond eigenlijk al vast vóór er
een schot was gelost.
AFGETROGGELD
Het Oudenbosche museum ontleent
zijn bestaansrecht vooral aan de moge
lijkheid er enig inzicht te krijgen in de
beweegredenen van de Zouaven en in
het katholieke leven van toen. Het
kleine zaaltje achter de basiliek (een
copie van de Sint Pieter in Rome)
wekt nauwelijks de indruk een mu
seum te zijn. Door de krappe ruimte,
waarover het Zouavenmuseum be
schikt, is het niet mogelijk het bijeen
gegaarde materiaal breed uit te stallen.
De conservatrice van het museum,
mevrouw L. Aarden-van Hoboken, ver
telt dat het veel moeite heeft gekost
representatieve voorwerpen uit de
Zouaventijd bijeen te brengen. Al het
voorbereidend werk is indertijd ver
richt door één man: Christofoor van
Langen, die was aangesloten bij de
Congregatie van de Broeders van St.
Louis, een instotuut in Oudenbosch.
De broeder heeft heel Nederland afge
reisd om de kinderen en kleinkinderen
van Zouaven een relikwie „af te trog
gelen", zoals de conservatrice de aan
pak van broeder Christofoor
omschrijft.
LIJST VAN ZONDEN
De religieus heeft zijn talloze reizen
niet tevergeefs gemaakt, want het mu
seumpje herbergt een schat aan voor
werpen. De verscheidenheid is groot;
foto's tekeningen, bidprentjes, mis-
saals, medailles en allerhande andere
kleine voorwerpen, en schilderijen,
uniformen en geweren behoren tot de
collectie. Sommige tentoongestelde za
ken, die in de vorige eeuw zeer serieus
werden bedoeld, wekken de lachlust
van de twintigste-eeuwse museumbe
zoeker op. In één van de (twaalf)
Een zouaaf in volle glorie.
Veel gesprekken zijn een doodgeboren kindje. Ze zijn
eigenlijk al omgekomen, voor ze nog begonnen zijn. Ds.
Klamer vertelde dat iemand door de telefoon tegen hem zei:
„De vorige week begon mijn jongere zus opeens met me te
praten. We zijn christelijk gereformeerd opgevoed. Mijn zus
(22 jaar) zei: „Ik weet geen weg meer met het geloof in
God. Ik kan niet meer zo geloven als toen ik een kind van
acht jaar was". Toen heb ik haar gezegd: Ik geloof wél. Ik
kan niet zonder God leven! Daarna stokte ons gesprek.
Hoe komt dat? Lag dat aan mij?
Wat moet je zo gauw op zo'n vraag door de telefoon
antwoorden? Klamer beantwoordde de vraag met een
wedervraag. Waarom bent u niet met uw zuster meegegaan
in haar twijfel, in haar zoeken? Door direkt met uw eigen
overtuiging te komen werd het gesprek geblokkeerd. Uw zus
voelde zich in de steek gelaten, ze kreeg de indruk ter
verantwoording te worden geroepen en brak af. En het
gesprek liep dood
Meegaan met de ander in gedachten die niet passen bij je
eigen overtuiging en die toch menselijk zijn, meegaan en
meezoeken is een eerste voorwaarde om een gesprek open te
houden. En zodoende als mensen in eikaars nabijheid te
komen en te blijven. Wat hebben wij aan een overtuiging en
aan „gelijk" wanneer we de ander daardoor direkt uit het
oog en met het oor verliezen? Muren hebben oren. Maar
oren hebben ook muren. Hele bolwerken ergens in onze
gehoorgang.
In de gesprekstechniek wordt tegenwoordig de nadruk
AGATHM ET BAMBAHM V
met de kolf van zijn geweer heeft
neergeslagen. Pieters heldendom mag
dan wellicht wat aangedikt zijn, maar
dat hij bijzonder vermetel is geweest,
erkent elke geschiedschrijver. In het
museum wordt zijn laatste brief aan
z'n moeder zorgvuldig bewaard. In
deze brief schreef Pieter Jong, dat een
zwaar gevecht met hoge tol aan men
senlevens in het verschiet lag; enkele
dagen later kwam de voorspelling uit
bij de bloedigste strijd, die in de oorlog
om de kerkelijke staat is geleverd. Eén
van de vele gesneuvelden was Pieter
Jong.
Lutjebroek's beroemdste ingezetene is
uit het Zouavenmuseum niet weg te
denken. Behalve zijn laatste brief lig
gen er ook vele andere brieven, zijn
gebedenboek, een foto van de paus die
hij immer bij zich droeg, en hangt aan
de wand zelfs zijn in hout uitgesneden
afbeelding, die tot voor kort voor het
maken van speculaaspoppen gebruikt
Het beroemdste museumstuk is het
vaandel, dat een katholiek vrouwengil
de uit geestdrift over de enige overwin
ning van het Zouavenregiipent, bij
Mentana in 1867, heeft laten ver
vaardigen. Karakteristieke afbeelding
op het dundoek is die van een engel,
die de duivel aan zijn spies rijgt.
Verder zijn in het vaandel de wapens
van Nederland, de kerkelijke staat, de
Zouaven, en dat van het vrouwengilde
geborduurd. Het gildewapen geeft de
maatschappelijke positie, die de vrouw
toendertijd innam, góed weer; er staat
een hond op, ten teken van de spreek
woordelijke trouw van de vrouw
Het Zouavenmuseum in Ouden
bosch is tot eind september iedere
dinsdag en donderdag, alsmede op
de zondagen 3 en 17 september
geopend van 14 tot 17 uur. Het
museum ligt aan de Pastoor Helle-
monsstraat 6, achter de basiliek.
De toegangsprijs bedraagt één
kwartje voor jongeren tot en met
12 jaar, en twee kwartjes voor
ouderen. Gezelschappen krijgen re
ductie. Het museum kan buiten de
normale openingsuren ook na i
telefonische afspraak met i
vrouw Aarden (01652 - 2692) be-
zichtigd worden. Onder dit num
mer zijn ook alle gewenste inlich
tingen verkrijgbaar. Wie meer van
en in Oudenbosch wil zien, kan
een bezoek brengen aan de basi
liek, die op kleine schaal naar de
Sint Pieter in Rome is nagebouwd,
en aan het Natuurhistorisch Mu
seum, dat daar vlak bij ligt. Dit
museum.bevat een rijke' collectie
aan opgezette' dierep (vooral
vogels) en aan op sterk water
gezette vissen en reptielen. Een kip
en een kuiken met vier poten, en
een kuiken met twee koppen beho
ren tot de bijzonderheden van
verzameling.
Het Zouavenmuseum is een bezoek
alleszins waard. Eén van de instanties,
die daar het meest van overtuigd is, is
de gemeente Oudenbosch die volgend
jaar een nieuw gemeentehuis krijgt, en
de oude behuizing dan ter beschikking
van het museum zal stellen. In zijn 26e
jaar gaat het Zouavenmuseum in
Oudenbosch ook ruimtelijk aan zijn
trekken komen.
gelegd op het leren luisteren. Op een cursus kregen we de
raad: „Je moet altijd eerst driemaal het eiland omvaren, als
je in het gesprek met iemand goed bij hem wilt aanlanden.
Eerst helemaal zijn gevoelen en bedoelen proberen te peilen
voor jezelf over de brug komt. Anders kom je ergens in de
biezen of op de klippen terecht en de landing mislukt".
Maar ik geloof toch dat het hier om diepere dingen gaat dan
om een zielkundige techniek. Dieper dan het ontwikkelen
van „sensitiviteit" een dieper aanvoelen van de ander.
Ik denk even aan God zelf. Hij is zelf helemaal onze
medemens geworden in Jezus van Nazareth. En dan worden
we niet overdonderd door een goddelijk bulldozer-geloof,
dat al onze menselijke onzekerheden en twijfels wegramt.
Dan ontmoeten we ook niet een meester-psycholoog die ons
verheven-evenwichtig rustig met onze angst en frustraties
laat komen. In de zekerheid dat hij het wel opvangt.
Nee, dat ontmoeten we iemand, die helemaal in onze huid
kruipt. Tot hij tenslotte aan onze angst en wanhoop bloed
zweet en vraagt, of zijn leerlingen in Godsnaam met hem
willen blijven, waken en bidden. „Mijn God, mijn God,
waarom hebt gij mij verlaten:: zo ging hij in zijn solidariteit
met ons aangevochten hart tot het eind. En zo is Hij nog bij
ons. Als we met onze zus praten of met onze jongen of met
de atheïstische buurman boven. We mogen van en door alle
wanhoop heengaan in de verwachting dat hijzelf ergens bij
ons landt. Hoe weten we niet precies. De bijbel noemt dat:
wachten op het wonder van de Geest van Jezus.
Dr. KJ. Kraan.
Gehoord, gisteren op radio veronica?
Vooral als je het goed kunt. Dat is logisch.
VERHUIZING
Het Zouavenmuseum staat terecht in
Oudenbosch. De Brabantse gemeente
was in de jaren 1860—1870 het verza
melpunt van de Zouaven, voordat ze
naar het verre zuiden vertrokken.
Dorpspastoor Hellemons droeg inder
tijd zorg voor de uitzending van de
Zouaven,'en wist in zijn woonplaats 22
jongens te bewegen Zouaaf te worden.
Meer dan een eeuw later kan men in de
Pastoor Hellemonsstraat de vruchten
van diens werk gaan bekijken, dankzij
de inspanning van een andere Ouden
bosche geestelijke, broeder Christofoor
van Langen.
Maar op Radio Veronica
hadden ze het over dansles.
Ja, je moet het eerst leren.
Maar je leert het al dansend.
Met goeie muziek, ontspannen
sfeer, leuke lui om je heen.
Puur plezierI
Hangt wel van de dans,-
school af, natuurlijk. Echt
goed dansen dat betekent de
PLEZIER
nieuwste dansen als eerste
leren, de nieuwste hits als
eerste horen. In een gezellige
omgeving. Daarom: dansen is
puur plezier bij
Dansschool C. F. Wuyster, Overal in R'dam en omg.,
Tel. 28 41 95/24 72 75
Dansacademie De Klerk, Katshoek 49, R'dam
Tel. 24 93 77/22 75 00
Sitton's Danscentrum, Schiedam, Viaardingen, Maassluis, Tel. 26 62 62
„Wat een zegen zou het zijn als
we onze oren net zo gemakke
lijk kónden open en dicht doen
als onze ogen". Deze uitspraak
van Georg Christoph Lichten
berg was de oplossing van de
paardesprongpuzzel van vorige
week. De drie prijswinnaars, die
ieder een tientje krijgen toege
stuurd, zijn: G. Boersma, Roer
domplaan 25, Rotterdam;
C. C. P. W. Berlêe-Mentink,
Gerrit Kasteinstraat 67, Leiden:
H. S. Verschoor, Kat. Lagedijk
132c, Rotterdam. Volgende
week publiceren we de prijswin
naars van de puzzel, die dinsdag
in de krant stond.
Een spiegel is een spiegel
goed dat zijn wij wel met U eens,
maar bekijkt U deze eens, vindt
U 'm niet buitengewdon origi-
Staande tienerspiegel in bloem-
modei, in het voetje is plaats
voor enkele kleine make-up ar
tikelen, zoals b.v. een lip-stick
of een flesje nagellak. Dit spie
geltje'van f 2,98 kost nu nog
géén één gulden vijftig.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
staande tienerspiegel in bloem-
model, totale hoogte 2772 cm,
nu in oranje met d
groene steel,
per stuk
Géén schrift, of tel. best
