Verkrotting dreigt Rotterdam
boven 't hoofd te groeien
TWEE PORTRETTEN VAN
OUDE ORANJEKLANTEN
VERKEERD BELEID BLOKKEERDE
BETAALBAAR WOON-ALTERNATIEF
Fysische therapie voor
astmatische kinderen
Bouwen op menselijke maat
expositie in Bouwcentrum
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG INROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - SCHIEDAM - VLAA.RDINGEN - KR IMP EN ER WA ARB E.Q. - HOOFDKANT. PRINo HENDRIKKADE 14, ROTlERDA.l. -_L
EDITIE
SCHIEDAM
dinsdag 12 september 1972
21e jaargang no. 37
Rotterdam dreigt krottenstad te worden. Dit is de conclusie die
getrokken kan worden uit de neerslag van een aantal interviews in het
blad „Rondvraag" van de gemeente Rotterdam. In de komende 25
jaar moeten er 71.000 woningen worden vernieuwd, dat wil zeggen
een stad van een kwart miljoen mensen. „Dat kan gewoon in
Rotterdam zelf niet", aldus de heer P. Th. Biersma, voorzitter van de
Federatie van Rotterdamse Woningbouwcorporaties, in één der
interviews.
„Het kan niet, want een deel moet worden kaalgeslagen en een deel moet worden
gerehabiliteerd. En dat betektent, dat je zo'n 20 a 25 procent van de mensen er'
uit moet drukken. Rotterdam heeft geen grond voor woningbouw, dus zullen we
elders ruimte moeten zoeken. Ik kan soms van de problemen niet slapen", aldus
de heer Biersma.
Ir. D. A. Krol, planoloog van het Bu
reau Onderzoek van de Dienst Volks
huisvesting Rotterdam, zegt: „Het le
vensgrote probleem van de ontoelaat
bare woontoestanden is in 1969 duide
lijk aan de orde gesteld in de sanerings
nota. Objectief gezien is de nota volko
men terecht, in subjectief opzicht is ze
echter een onhaalbare zaak. Om te
kunnen saneren moet er een alternatief
plan zijn voor huisvesting, maar dat is
er niet. Je zou de mensen, die wegens
de sanering hun wijk moeten verlaten,
een andere redelijke woning moeten
kunnen bieden tegen een voor hen
betaalbare huur. Maar die woningen
vallen nu juist in de „pijnsector". Je
hebt die woningen (.met een betaalbare
huur - red.) eenvoudig niet ter beschik
king. Degenen, die gesaneerd moeten
worden, voelen zich nu bedreigd...."
(wwar het probleem van de concentra
ties gastarbeiders die ook nog eens een
beroep op de woningen in de oude
wijken doen, nog bij komt - red.)
Rotterdam heeft een woningbestand
van 230.000 woningen, waarvan bijna
2/3 deel oud en 1/3 deel nieuw. Vanaf
1969 zouden volgens de saneringsnota
rond 1500 krotten per jaar dienen te
■verdwijnen. Maar jaarlijks worden er
gemiddeld niet meer dan 500 gesloopt.
„Als je de saneringsnota strikt zou
■volgen", aldus ir. Krol, „betekent dit.
dat Rotterdam in het jaar 2010 nog
met 80.000 vooroorlogse woningen
zit. Dat is de achtergrond voor de in
Rotterdam gerezen plannen om woon
wijken te rehabiliteren, de woningen te
verbeteren en de buurten op te knap
pen. Je moet dit doen om te zorgen,
dat de krotten niet over ons heenko-
Noorwegen presenteert
zich op Femina
Zoals vorig jaar op de Femina Spanje
zijn kunst en kuituur, zijn folklore en
nijverheid toonde, zo presenteert zich
op de komeftde Femina Noorwegen.
Het initiatief van een Noorse meubel
fabrikant is onder auspiciën van de
regering van Noorwegen verder uitge
bouwd tot een presentatie van Noorse
meubelen, huisnijverheid, levensmid
delen, folklore en muziek.
Hoofdattractie blijft echter het impo
sante aantal inzendingen, omdat daar
door de beurs meer dan ooit zal zijn
wat de organisatoren telkens jaren
voor ogen staat: een komplete presen
tatie van vooral nieuwe - produkten
en diensten op het gebied van gezin,
huis en huishouden, zodanig dat de
consument objectieve voorlichting
krijgt en vrijblijvend kan vergelijken.
Femina 25 wordt van 6 t/m 17 okto
ber in het nieuwe Ahoy'gebouw te
Rotterdam gehouden. Nu reeds heb
ben vele groepen uit het hele land zich
voor een bezoek aan Femina aange
meld.
KUNSTMATIG LAAG
Dat er andere inzichten rijzen over
oude wijken is o.a. merkbaar uit een
interview met mevrouw drs. C. de
Leve-Haagman, hoofd van de afdeling
sanering van het ministerie van Volks
huisvesting. Omstreeks 1970/ zo ver
klaart zii. is men gaan inzien dat men
niet alles moet slopen.
..Op het ogenblik breiden we de stad
uit per wijk en niet meer per huisje,
zoals dat in de vorige eeuw gebeurde.
Dit heeft er toe geleid, dat men in
eerste instantie de stadsvernieuwing
uitsluitend via de sloop heeft aange
pakt. Zoals met alle dingen, waarover
men enthousiast wordt, heeft men een
ander onderdeel daarv.n a.h.w. verge
ten, de positieve kanten van de be
staande verbouwing. De echte, duide
lijk wat steriele scheiding tussen woon
functies en andere functies, die we
nogal een tijdje hebben nagestreefd in
onze hele stedebouw, die bestaat niet
in de oudere wijken. Men zoekt tegen
woordig toch weer naar die vermen
ging van wonen en werken."
Hoe de nood op woongebied in Rot
terdam is ontstaan is eveneens uit de
interviews te destilleren. De heer Biers
ma: ..We hebben in het verleden hon
derden mensen uit andere provincies
naar Rotterdam gehaald om de lande
lijke economie weer op poten te hel
pen. Zij werden gehuisvest in nieuwe
woningen, terwijl de Rotterdammers
daardoor langer voor een woning in de
rij moesten staan. Nu wonen Rotter
dammers in krotten. Er is grote kwan
titatieve en kwalitatieve woningnood.
Het is een verschrikkelijk beklemmen
de zaak".
Drs. C. de Leve-Haagman: „Om werk
gelegenheids- en loonbeleidsredenen
zijn jarenlang de huren als een sluit
post gezien. Met lage lonen en lage
huren kon een gunstige exportpositie
worden bereikt. Op het bestaande
vooroorlogse woningenbestand heeft
dit een ongunstige invloed gehad, om
dat voor de exploitant van onroerend
goed eigenlijk geen ruimte overbleef
voor een behoorlijk onderhoud. De
..Markt" dwong de exploitant boven
dien niet tot onderhoud over te gaan,
omdat er nu eenmaal geen leegstand
was. Het heeft een kwalitatieve achter
stand veroorzaakt in het oude woning
bestand. Het heeft een zekere verrot
ting teweeg gebracht."
SOCIALE ONRUST
Uit verdere betogen blijkt, dat de
na-oorlogse regeringscoalities de lonen
laag hielden om de export te bevorde
ren cn dat de werknemers tevreden
gehouden konden worden met die lage
lonen omdat men niet veel huur be
hoefde te betalen. Een beperkte ir.fi;;
tie werd in 1949 ingevoerd om full-
employment", volledige werkgelegen
heid te verzekeren. Drs. A. W. Hermse.
van.de Ned. Bond van Huis- en Grond
eigenaren: „Door de beperkte inflatie
stegen de lonen van de werknemers in
Nederland wel. maar niet zodanig dat
de noodzakelijke huur kon worden
betaald. De huren bleven te laag voor
80 procent van de woningbouw en
geleidelijk groeliden de subsidies tot
bijkans de helft van de economische
kostprijshuur".
Intussen is de beperkte inflatie een
hollende inflatie geworden. De huren
van nieuwbouwwoningen stegen tot
ongekende hoogte. De mensen aarzel
den de dure woningen te betrekken. Ir.
Krol: „Vragers naar woningen heb je
straks nodig, want als er geen vragers
meer zijn stort de woningbouwmarkt
in. En dan ontstaat er pas werkelijk
sociale onrust in een plaats als Rotter-
Rotterdam is, zo komt uit de betogen
naar voren, slachtoffer geworden van
onjuiste visies van alle na de oorlog
optredende regeringen. Met name het
ministerie van Economische Zaken
bliikt een kwalijke invloed te hebben
gehad op het levensgeluk van grote
aroepen mensen, die in deze welvaarts-
tijd in krotten moeten leven. Er is
volop geïndustrialiseerd, maar na 25
jaar industrialisatie is er ook nog volop
woningnood. Oude wijken zullen zo
veel mogelijk moeten worden gerehabi
liteerd, maar of het geld daarvoor zal
komen is de vraag.
Regeren is vooruitzien. Maar de over
heid heeft er wel goed naastgekeken en
een stad als Rotterdam zit met de
brokken, of liever: de gewone man zit
met de krotten.
hen willekeurige Rotterdamse straat,die alle tekenen van verval toont.
Aanwinst voor Historisch Museum
Twee 18de eeuwsc portretten, voorstellend ds. Petrus Hofstede en zijn vrouw, zijn kortgeleden door schenking in het bezit
vrl ninen van het Historisch Museum aan de Korte Hoogstraat. Het is een interessante aanwinst, omdat Hofstede in zijn
lange leven (1716-1803) een aanzienlijke rol heeft gespeeld, zowel op kerkelijk gebied als op het in zijn dagen zo woelige
politieke terrein. In verband met het laatste is zijn naam dan ook dikwijls in een adem genoemd mt
Jeugdappèl in
Laurenskerk
Op zaterdag 23 september wordt in de
Laurenskerk een jeugdappèl gehouden,
georganiseerd door het Provinciaal
Centrum van de Hervormd-C,defor
meerde Jeugdbonden in Zuid-Holland.
Medewerkers zijn o.a.: Appélwoord ds.
N. Kleermaker „Het grote avontuur",
The Young Credo Singers, o.l.v. de
heer Arie Pronk, solozang van me
vrouw Reinate van Heemskerk, dekla-
matie de heer Ydo Versteeg. Organis
ten zijn de heer Joh. Th. Lemckert en
de heer Jan van Weelden. De bijeen
komst begint om 19.30 uur.
Fysische therapie is een van de meest
effectieve behandelingsvormen bij pat
iënten met astmatische aandoeningen.
Daartoe behóren beklopping, hou
dingsdrainage en ademoëfeningen. De
ze technieken kunnen door familiele
den van patiënten gemakkelijk worden
geleerd en thuis worden toegepast.
De wereldberoemde show „Brasi
lia na" werd in Rio de Janeiro
door Miécio Askanasy gecreëerd
en komt nu voor een beperkt
aantal voorstellingen naar ons
land. Op zaterdagavond 23 sep
tember geeft deze groep één
voorstelling in Rotterdam en wel
in de Doelen. De prijzen der
plaatsen zijn inclusief bespreek-
geld en garderobe f. 5,50; f. 8,50;
f. 11,- en f. 13,-. Kaarten uitslui
tend verkrijgbaar aan de kassa's
van de Doelen.
Deze opwindende show, die ook
wei „Carnaval in Rio" genoemd
wordt, is in zijn exotische en
kleurrijke opzet een theater bele
ven van de eerste orde. De toe
schouwers worden meegesleept
door het temperament van dan
sers en danseressen. Het is een
uitbeelding van levensvreugde,
Braziliaans ritme, popmuziek en
unieke Braziliaanse dansen. De
grote groep dansers, zangers en
musici die aan deze wereldtoer-
nee meewerken zijn specialisten
in hun vak. Zij brengen o.a. de
meest onstuimige dans, de Mar-
cha en Frevo, naast de Chorro,
de Batucada, de Bossa Nova en
de Bayon. Een en ander in een
zeer rijke costumering.
Rotterdam en ofnstreken. heeft de
afdeling Rotterdam van de Vereniging
Nederlands Astma-Fonds besloten,
kinderen met astmatische aandoenin
gen van 6-16 jaar mét hun ouders in
de gelegenheid te stellen, deze verschil
lende technieken van fysiotherapie zelf
te leren.
De lessen zullen plaatsvinden op
woensdagmiddag onder leiding van me
vrouw N. E. Bruning-Koopman. in „De
Luchthaven" in het Verzamelgebouw,
Strevelsweg 700/140 te Rotterdam
zuid (vlakbij het Metrostation Zuid
plein). Naar mag worden verwacht zal
de duur van de cursus ongeveer drie
maanden bedragen. Een gedeelte van
elke les zal doop een der ouders wor
den bijgewoond.
Voor ziekenfondsverzekerden komen
de kosten voor rekening van het Zie
kenfonds. Van particulier verzekerden
zal een bijdrage van f 12.50 per keer
worden gevraagd; deze verzekerden
kunnen dan zelf trachten dit bedrag
geheel of gedeeltelijk terug te krijgen.
Uiteraard is deelname slechts mogelijk
via verwijzing door de arts. Nadere
inlichtingen worden verstrekt door het
Bureau van de Vereniging, Karei Door
manstraat 111, Rotterdam, tel.
135410.
Als gereformeerd predikant, later
hoogleraar aan de Illustere School van
Rotterdam, was Hofstede echter in de
eerste plaats betrokken bij een hele
reeks theologische geschillen, die met
zo'n grote heftigheid werden uitgestre
den, dat de overheid bij verschillende
gelegenheden moest ingrijpen om de
gemoederen te bedaren. Het is opval
lend, dat deze in zijn dagen nationaal
bekende predikant zijh aanvankelijk
gematigde houding allengs liet varen
voor een zeer virulent conservatisme.
Hofstede, Groninger van geboorte,
deed al tijdens zijn studententijd van
zich spreken, vooral door een anoniem
verschenen geschriftje, waarin hij met
snijdend sarcasme en soms geestig het
peil van de toenmalige theologische
opleiding aan de kaak stelde. Waar
schijnlijk veroorzaakte dit geschriftje
dat hij zijn studie niet te Groningen,
maar in Franeker moest voltooien. Na
in een paar andere plaatsen werkzaam
te zijn geweest, werd Hofstede in 1749
te Rotterdam beroepen. Pas daar ont
plooide zich zijn strijdbare natuur ten
volle en deed hij een hele reeks weten
schappelijke en polemische geschriften
het licht zien.
Zo trad hij onder meer met een andere
Rotterdamse predikant, Cornelis Noze-
man, in het krijt over een toentertijd
actueel geschilpunt, namelijk de vraag
of bij heidenen de deugd zodanig groot
zou kunnen zijn dat zc hen na de dood
tot de hoogste zaligheid zou brengen,
een stelling die Hofstede met grote
klem tegensprak.
In een door hem geredigeerd tijd
schrift, de Nederlandsche Bibliotheek,
schoot Hofstede zijn pijlen naar alle
kanten en daar godsdienstige en poli
tieke strijdpunten niet zelden ver
mengd werden, kwam hij als fel oran
gist en huisvriend van het hof ook in
openlijk conflict met de patriotten.
Dit leverde hem zelfs in 1783, op
doorreis in het patriottische Utrecht,
een geducht pak slaag op, wat een
nationale rel betekende. Hoewel hij
uiteraard zeer veel tegenstand had ge
wekt, werd zijn dood in 1803 door
zeer velen diep betreurd en erkende
men algemeen zijn verdiensten voor de
wetenschap.
REDUCTIEBON
Lezers van De Havenloods genieten
bij inlevering van deze bon een
reductie van f 2.— op de hoogste
rang voor
DUTCH SWINGING JAZZ
op vrijdag 15 september in de
I grote zaal van de Doelen, aanvang
20.15 uur.
Deze bon geeft recht op het kopen
van maximaal 4 toegangskaarten
1 vanf 14.50 voor f 12.50.
Kaartverkoop dagelijks van 10-16
uur, 's zondags van 12-16 uur, aan
^de kassa van de Doelen.
STAATSLOTERIJ
Maandag 18 september weer loten
verkrijgbaar. Mevr. E.W. de Wit-Bons
Boezemkade 4b, tel. 010-123465.
Activiteitenpakket
van Oriëntatie
Oriëntatie, het centrum van volwasse
nenvormingswerk in Rotterdam heeft
een activiteitenpakket samengesteld
voor het seizoen 1972-1973. Onder
het „blok" trainingen vallen de relatie
trainingen in de blokhut van het IVC
in Schiebroek, de non-verbale commu
nicatietraining in het gebouw van de
medische faculteit en de meditatietrai
ning in de school Gaffeldwarsstraat 7.
Het uitgangspunt hierbij is om door
middel van praten, spel, gericht niet
mondeling contact, stilte enz. de ge
voeligheid van mensen in het contact
met de ander, en de zelfkennis van
mensen in relatie tot die ander, vergro
ten en verdiepen. Dit alles is een
poging om de verzakelijkte, oppervlak
kige omgang met elkaar in deze samen
leving wat te doorbreken.
Op verzoek van velen zal de tot tradi
tie uitgegroeide creatieve workshop
onder leiding van de schilders/docen
ten Joop van lileel, Beer Suringh ein
Hans van Blooys voortgezét worden.
Ónder hun leiding kan er getekend,
geschilderd, geëtst en geboetseerd wor
den. Het gaat daarbij niet om aanleren
van knappe technieken maar om de
eigen mogelijkheden te ontwikkelen en-
het plezier in het „doen".
HUIS VOL NIEUWE IDEEËN
OP DAMESBEURS1972
Onder het motto „Comfortabel leven
en wonen" zal van vrijdag 22 sept. t/m
dinsdag 3 oktober (behalve 's zondags)
in de' Houtrusthallen in Den Haag de
98e Damesbeurs worden gehouden.
Meer dan 150 standhouders zullen de
meest uiteenlopende artikelen expose
ren, waaronder ook in het „novitei
ten-centrum" produkten, die (nog)
niet in de winkels te koop zijn. Ook de
manlijke bezoekers (40.procent) vin
den hier iets van hun gading; stands
met doe-het-zelf artikelen en shows
van herenkleding.
In de meubelafdeling worden 50 mo
delkamers ingericht. Oolc de innerlijke
mens wordt niet vergeten: vele binnen-
en buitenlandse hapjes en drankjes
worden ter goedkeuring aangeboden.
Dit en nog veel meer zult u aantreffen
bij uw bezoek aan de 98e Damesbeurs,
die op vrijdag 22 september a.s. om 1
uur zal worden geopend. De dames
beurs is dagelijks (behalve 's zondags)
geopend van 13—17 uur en van
19.15-23 uur.
In de entreehal van Houtrust is dit jaar
voor het eerst een kindercrèche.
De entree is f 2.75 volwassenen; f 1.75
kinderen van 5—12 jaar.
De Werkgroep Gepensioneerden
NVV Rotterdam gaat op donderdag 21
september naar de Veluwe. Men ver
trekt van Rotterdam over Tiel naar
Loenen. De kosten voor deze bustocht
bedragen f 16.— waarbij inbegrepen
koffie, lunch en thee. De inschrijving is
op 18 september van 10—12 uur op de
Lange Hilleweg 101 en voor de Reeh-,
Ier Maasoever van 14—16 uur op de
Mathenesserlaan 302.
De expositie Bouwen op menselijke maat" van de Stichting Nieuwe Woonvor
men uit Amersfoort werd vorige week in het Bouwcentrum in Rotterdam
geopend door tweede kamerlid Dr. J. H. Lamberts. Deze vertelde dat hij 25 jaar
geleden als „huis"dokter begonnen was het verband tussen het wonen en
gezondheid en ziekte te-onderzoeken. Daaruit leerde hij dat woon- en leefmilieu
van beslissende invloed is op het menselijk welzijn.
Hoge flatgebouwen wees hij van de hand, omdat deze slechts als overgangshuizen
kunnen gelden en nooit als rustpunt, hetgeen toch de zin van een woning is. „Zo
blijkt", aldus dr. Lamberts, „dat in Ommoord in tweeëneenhalf jaar tijds 20
procent van deze flatbewoners verhuisden, terwijl slechts 3 procent van de
bewoners van eengezinshuizen in die zelfde tijd vertrokken, terwijl deze huizen,
met een kleine tuin voor en achter toch ook in eindeloze monotone fantasieloze
rijen, zonder optimale privacy en woonontplooiingsmogelijkheden geordend
zijn".
Het accent van de expositie „Bouwen op menselijke maat" ligt op de
experimentele projecten, waaraan in diverse plaatsen in Nederland wordt
gewerkt. Daarnaast toont men met reeds gebouwde voorbeelden aan dat een
andere wijze van wonen gerealiseerd kan worden zonder noemenswaardige extra
belasting van de huren.
■De expositie is tot en met 29 september te zien in het Bouwcentrum-aan he'
Weena en it geopend van maandag tot en met zaterdag van 9 tot 17 uur.
