SSSjf*
AANZWELLENDE BEWEGING
TEGEN KERNENERGIE
Gelukhig af van image
van liefdewerk
KOMSTGEBIITEH
SLAAPKAMERS
WANDMEUBELS
BANKSTELLEN
"MINERVA
ÏÏÖS"!
Schone Randstad Zuid
start discussie over
Maasvlakte-centrale
Maatschappelijk werkster Inja Pieters:
PEKiWGr i
EXPOSITIE
massief eiken
MEUBELFABRIEK
OISTERWIJK
donderdag 8 februari 1973
no. 6
SCHIEDAM
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN VLAARDINGEN - SCHIEDAM - ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - KRIMPENERWAARD E.O. -
KANTOOR: HOOGSTRAAT 122, VLAARDINGEN, TEL. 34.10.71
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Roel van Duyn: Molentje op het dak
ervaring k
garandeert f
deskundig I
HAARIMPORT
BROERSVELD 169 - SCHIEDAM
Telefoon 26.82.89
tegenover onze dameskapsalon.
REPARATIES
U kunt er op wachten
INSTITUUT DENTIUA
HOOGSTRAAT 40, ROTTERDAM
TELEFOON (010) 126010
Te bereiken met trams 3. 6, 8 en 9
en buslijnen 32, 34. 39 en 49
Lijnbaancentrum Lijnbaan 165 Rotterdam.
9 februari/ 12 maart dagelijks 11.00/17.00 uur
vrijdag 11.00/21.00 uur zondag 12.00/17.00 uur
enz. enz. in elke prijsklasse.
Uit voorraad te leveren. Ner
gens heeft u zo'n keus als in on
ze ENORME toonzalen.„Meu
bel- en Slaapbankcentrale". In
dustriegebouw Goudsesingel 66
R.dam, tel.: 010 - 12.64.61
Voor Uw DAF
DAF DEALER VOOR
GEHEEL SCHIEDAM.
NW.MATHENESSERSTRAAT45
SCHIEDAM - TEL. 26.06.63.
centrale'*
uenwarmlnQ
ot (33.33 P'm
^-145224
de*
haa
STSSJ-"--
„nk onze
De massale acties onder het motto „Hoogovens tegen de Maasvlakte"
waren een novum voor Nederland. En ze waren zeer waarschijnlijk de
generale repetitie voor de al aanzwellende massabeweging tegen de
komst van kernenergie - alweer naar die Maasvlakte, waarop hoe dan
ook iets groots verricht schijnt te moeten worden. Aan strategieën
voor de anti-kernenergie-acties wordt op vele plaatsen hard gewerkt;
met succes. De 3500 bezwaarschriften tegen de reeds gebouwde
kerncentrale in het Zeeuwse Borssele vormden óók een Nederlands
novum. Die stapels bezwaren zullen de in dienst stelling van deze
centrale vertragen en de bouw van een tweede kerncentrale in
Zeeland op z'n minst uitstellen. Ook in onder meer de Verenigde
Staten en Duitsland draaien de anti-kernacties op volle toeren en ook
daar wordt de bouw van centrales aanzienlijk vertraagd.
Het wetenschappelijke kamp raakt ver
deeld; steeds meer wetenschapsmensen
betwijfelen of de levensgevaarlijke pro
blemen die het radioactieve afval van
de centrales en de slijtage van de
centrales opleveren zo spoedig zullen
kunnen worden beheerst, dat de bouw
van nieuwe kerncentrales niet hoeft te
worden vertraagd of stopgezet. De
twijfelaars krijgen steeds meer steun
van voorvechters van een „alternatieve
technologie", waarin energie uit zon
newarmte, wind en waterbeweging een
belangrijke plaats inneemt.
In de afgelopen jaren hebben talloze
Rijnmonders ervaring opgedaan met
het bespreken van de vraag, of de
industriële groei in hun woongebied
moet stoppen of niet. Sociologisch
onderzoek heeft laten zien dat verdere,
milieubelastende groei stuit op niet zo
maar hier en daar wat tegenstand,
maar op grote, „harde" groepen tegen
standers.
Kiezen
De vraag of er op de Maasvlakte een
kerncentrale moet komen is ruwweg
gelijk te stellen met de vraag of het
electriciteitsverbruik met de huidige
snelheid moet blijven toenemen. Die
vraag moet Rijnmond, Nederland, het
rijke Westen zich stellen. Na een lange
periode, waarin de vernietigingskracht
van de kernbom de zwarte kant en de
„Vreedzame toepassing" de ons toe
lachende kant van het technische won
der was, staat de kerncentrale ineens
voor onze neuzen. En nu vergaat ons
het lachen.
Nu moeten we kiezen. Onze huizen
staan vol met electrische apparatuur,
onze fabrieken produceren steeds au-
tomatischer, op onze wegen zal het
straks nooit meer donker zijn. Wat een
keuze! Alsof er iemand, die zich
zojuist in een van alle snufjes voorzien
ruimtepak heeft gehesen, moet kiezen
tussen een reis naar de maan en een
wandeling door de duinen...
Als Nederland kiest voor stopzetting
van de bouw van kerncentrales - het
vraagstuk van de kernenergie op de
Maasvlakte is een nationaal èn een
Rijnmonds vraagstuk - tot die centrales
in alle opzichten veilig zijn en voorts
zijn energiegebruik afstemt op een
efficiënter gebruik van fossiele brand
stof (kolen, olie, gas) plus de ontwik
keling van alternatieve energiebronnen
(zon, wind, waterstof, water), dan
kiest Nederland voor een andere maat
schappij. Om die keuze te kunnen
maken zal er in Nederland wel het een
en ander moeten veranderen, want de
krachten, die aansturen op de snelle
bouw van reeksen kerncentrales in het
Noordwest Europese industriegebied
zijn sterk en bundelen zich. De rege
ring heeft zich blijkens de vorig jaar
verschenen Nota inzake het Kernener
giebeleid voorgenomen zich bij de ko
mende krachtmeting te beperken tot
„het stimuleren, ondersteunen en
coördineren van de activiteiten van de
verschillende maatschappelijke groepe
ringen, alsmede waar nodig het stellen
van regelen".
„Ongetwijfeld een voortreffelijk uit
gangspunt bij het onderzoek van de
Dode Zee-rollen en de voortbrenging
van blaasmuziek", aldus de wat spot
tende reactie van prof. dr. J.A. Goed
koop, wetenschappelijk directeur van
het Reaktor Centrum Nederland
)RCN), in het RCN-tijdschrift „A-
toomenergje". Hij meent het resultaat
van de krachtmeting tussen voor- en
tegenstanders al te kennen: „Met nog
wat meer actie tegen kernenergie
wordt er niet één kerncentrale meer
gebouwd in Nederland".
Electricitettscentrale op de Maasvlakte
Om zo'n resultaat is het Schone Rand
stad Zuid, de vanuit Hoek van Holland
opererende actiegroep die een belang
rijk aandeel had in de acties tegen
Hoogovens, niet direct te doen; de
groep wil door de forumdiscussie, vrij
dagavond 9 februari in het Bouwcen
trum, allereerst een exposé van argu
menten voor en tegen verschaffen aan
Rotterdamse, Rijnmondse, provinciale
en landelijke bestuurders. De heer W.
van de Star, lid van Schone Randstad
en PvdA-Rijnmondraadslid: „We zijn
er bang voor dat men het raadslid niet
in staat acht iets te begrijpen van de
problemen van kernenergie en dat
daarom het besluit maar voor hem
wordt genomen".
Het bestemmingsplan voor de Maas
vlakte is door de Provincie afgekeurd,
maar dit zal de bouw van de Maasvlak
te-centrale niet vertragen. De twee
conventionele eenheden, samen 1080
Megawatt, zullen in de loop van 1975
in bedrijf moeten zijn, zo heeft de
S.E.P. (Samenwerkende Electriciteits
Productiebedrijven) in het „plan
1976-1977" bepaald. In 1979 moet de
derde eenheid, goed voor 600 MW,
gereed zijn. Van de Star: „In april van
dit jaar zou moeten worden besloten,
of dit een kernenergie-eenheid wordt.
De Rotterdamse raad is al naar Zwit-
VLAARDINGEN—SCHIEDAM. In hpt kantoortje van Humanitasaan
de Emmastraat 113 in Vlaardingen is sinds begin van dit jaar een
nieuwe maatschappelijk werkster aan de slag gegaan. Het is Inja
Pieters, die na 1 1/2 jaar werken bij Humanitas in Den Haag zich nu
aan het inwerken is in de sociale problemen van Vlaardingen, Schie
dam en Maassluis
Op het maatschappelijk terrein wordt
veel werk verricht door allerlei vereni
gingen, instanties en kerkelijke groepe
ringen. In Vlaardingen is dat o.a. het
Interkerkelijk Bureau voor het Maat
schappelijk Werk, dat eveneens in de
Emmastraat is gevestigd en dat uitgaat
van de Interkerkelijke Stichting voor
Sociale Arbeid. Vanuit het gebouw aan
de Emmastraat 71 wordt de maat
schappelijke hulpverlening gecoördi
neerd. Humanitas werkt in Vlaardin
gen nog zelfstandig, evenals, dat het
geval is in Maassluis. In Schiedam
daarentegen worden op het ogenblik
besprekingen gevoerd om te komen tot
een fusie en daarmee tot één Stichting
Algemeen Maatschappelijk Werk. In
Schiedam is Humanitas wel betrokken
bij de besprekingen.
Gewestelijk functionaris van Humani
tas J. Mulder: „Wij zijn ten alle tijde
bereid om samen te werken. Jammer
dat dat nog niet in alle plaatsen het
geval is. Er blijven helaas altijd conser
vatieve gemeenten. De kwalitatieve
hulpverlening gaat er door een goede
samenwerking alleen maar op voor
uit".
Humanitas is ontstaan uit een stukje
solidariteitswerk in de crisisjaren. Be
stemd voor een groep mensen, die
buiten alle hulpverlening viel de
buitenkerkelijken. Humanitas, voluit
de Nederlandse Vereniging Voor Maat
schappelijke Dienstverlening en Sa
menlevingsopbouw is volgens de heer
Mulder nog de enige vereniging die
landelijk is georganiseerd op het maat
schappelijk terrein. Het hoofdbureau is
gevestigd in Amsterdam. Daarnaast
zijn er een groot aantal gewestelijke
bureaus, die al of niet zelfstandig
werkzaam zijn of plaatselijk een sa
menwerking zijn aangegaan.
In de statuten is vastgelegd dat de
vereniging hulp biedt aan buitenkerke
lijken, maar in de praktijk komt het er
Probleem
Inja Pieters: „De levensovertuiging
speelt natuurlijk een belangrijke rol in
de hulpverlening, maar niet wat je
methodisch doet om een probleem op
te lossen. Iedere maatschappelijk wer
ker kan door middel van gesprekstech
nieken een oplossing voor een bepaald
probleem trachten te vinden. Dat kan
individueel zijn, maar daar kunnen ook
andere mensen bij betrokken worden.
Mensen uit de directe omgeving, het
gezin, de buren, noem maar op. Wij
zijn natuurlijk altijd bereid als dat
nodig is een predikant of pastoor in te
schakelen".
Inja Pieters die uit het onderwijs af
komstig is, werkte voordat ze bij Hu
manitas kwam in een centrum voor
jeugddelinquenten in Engeland.
„Vooral in Engeland had ik veel con
tacten met de ouders van de jongens
en met de gezinnen. Dat werk boeide
me enorm. Die kant wilde ik op.
Door de veranderingen in de samenle
ving zijn er veel mensen die op de een
of andere manier hun hoofd stoten,
die het tempo niet meer kunnen bij
houden. Daarom is maatschappelijke
hulpverlening hard nodig. We zijn ge
lukkig af van de image van het liefde
werk, het is nu een stuk volksgezond
heid geworden".
Inja ziet als haar eerste taak in de
nieuwe omgeving contacten te leggen
met collega's, sociale diensten, hoof
den van scholen en vele andere instan
ties in het Rijnmondgebied. „Ook
moet ik de wijken nog leren kennen,
om ook iets van de achtergronden van
de mensen te weten. Ik heb me tot nu
toe voornamelijk met de Vlaardingse
problemen bezig gehouden".
De spreekuren van Humanitas worden
gehouden op maandag tot en met
donderdag van 9.30-10.30 uur in het
bureau Emmastraat 113, Vlaardingen,
woensdag van 15—16 uur in „Huize
Thurlede", Nieuwe Damlaan759 te
Schiedam. Het telefoonnummer in
Vlaardingen is 351329.
Alle hoop
Anderen niet. Men leze de vier bladzij
den over kernenergie in de urgentieno
ta van het ministerie van Volksgezond
heid en Milieuhygiëne, waar staat: „We
dienen alle hoop te vestigen op de
ontwikkeling van de snelle kweekreac
tor". Nederland neemt deel in de
bouw van zo'n reactor in Kaldar in
Duitsland en de KEMA wil in Arnhem
proefdraaien met een thermische
kweekreactor. De protesten zijn daar
niet van de lucht. De nota zegt ook:
„De milieu-consekwenties worden ak-
tueel", maar doet zelf geen poging tot
een politieke keuze ten aanzien van
kernenergie.
Tegenover een regering die slechts
„hoopt" staan Shell, Esso, Gulf,
Rijnschelde-Verolme, die doén; en er
staat ook een wassende stroom we
tenschappelijk gefundeerde bezwa
ren tegenover. Er zijn grote twijfels
aan de jdistheid van de internationale
stralingsnormen en dus twijfels aan de
toelaatbaarheid van lozing van radioac
tieve stoffen in water en lucht. Er is
totaal geen afdoende oplossing in zicht
voor de opslag van radioactief vast
afval. De effecten van de lozing van
warm koelwater op het biologisch
evenwicht zijn niet bekend. De be
drijfsveiligheid van de centrales is twij
felachtig en de noodkoelsystemen zijn
onbeproefd. Een echt ongeluk (dat
heet een „excursie" van een centrale)
met een centrale in Nederland zou vele
doden, zeer vele gewonden en een
onbecijferbare schade opleveren.
Wethouder J. Worst van Rotterdam in
zijn beleidsnota: „Slechts in zeer be
perkte mate worden radioactieve ele
menten afgegeven aan de atmosfeer en
aan koelwater en dan nog alleen in
zeer verdunde toestand en op geheel
verantwoorde wijze. Door de techni
sche ontwikkeling worden deze lozin
gen nog geregeld lagerzij zijn nu al
verwaarloosbaar klein". Er klinkt een
grote gerustheid, ook een zekere vol
doening uit de nota. De wethouder
schrijft over de keuze tussen een Maas
vlakte-kerncentrale en verdubbeling
van de centrale in Borssele. Over dit
laatste: „De mogelijkheid van realise
ring van dit plan is in sterke mate
afhankelijk van de afzetprognose". De
wil of onwil van de bevolking komt er
in die nota nog niet aan te pas.
Ver van ons bed
Tot nu toe hebben de Nederlandse
overheden zeer weinig aan voorlichting
gedaan, waarschijnlijk omdat minis
ters, burgemeesters, wethouders, gede
puteerden en gecommitteerden vinden
dat het probleem nog ver van ons bed
is. Het Rotterdamse GEB heeft wel
een brochure voor zijn werknemers
samengesteld, maar wil niet met een
standpunt of visie naar buiten komen,
bijvoorbeeld door in het forum in het
Bouwcentrum zitting te nemen. GEB-
directeur N. de Vries heeft al laten
merken dat hij wel een kerncentrale op
de Maasvlakte wil, door zijn verbazing
uit te spreken over het feit dat de
Maasvlakte niet voorkomt op het lijstje
van vestigingsplaatsen van kerncentra
les, in augustus 1972 vrijgegeven door
de Raad voor de Kernenergie. Het
GEB wil over enige tijd zelf een
hearing organiseren en daarvoor ook
de actiegroepen uitnodigen. Een kwes
tie van pretige?
Uitstekende informatie is te vinden in
de Kernenergie Nota, samengesteld
door de werkgroep Kernenergie van de
Raad voor Milieudefensie, verkrijgbaar
op het adres Herengracht 109 te Am
sterdam (of door storting van f. 15,50
op giro 10.2000 t.n.v. RMD, onder
vermelding van „Nota Kernenergie")
Een goede inleiding in dë vele grote
problemen is ook Roel van Duyn's
„Energieboekje" (uitg. Bert Bakker,
Den Haag, f.4,50).
Beginnetje
Op het huis van Roel van Duyn zal
binnenkort een windmolentje snorren,
't Ding zal stroom leveren. Het is maar
een beginnetje. De Werkgroep Wereld
Energie Huishouding van de afdeling
Technische Natuurkunde van de Tech
nische Hogeschool te Delft pleit voor
veel meer onderzoek in de richting van
windmolens, zonnecellen, watercentra
les en wil dat onderzoek daadwerkelijk
gaan doen. Er is voor dit soort onder-
B10ACTIEV
seriand op excursie geweest samen met
ir. Mostert van de KEMA". (Dat is de
NV tot Keuring van Electrotechnische
Materialen, gevestigd te Arnhem op
het terrein van de S.E.P.) „Waarschijn
lijk zal de Rotterdamse raad een uit
spraak moeten doen, en niet het Parle-
Zo ging het aanvankelijk ook met het
Hoogovenprojekt.
„Op 18 december 1969 zat ik", zegt
Van de Star, als eenling op de
tribune toen B en W de raad de
gronduitgifte aan Hoogovens liet be
handelen op basis van, geloof ik, an
derhalf kantje bedrukt papier, waarop
de economische vootdelen breed wer
den uitgemeten en werd voorbijgegaan
aan grote bezwaren". Dat was de les
van Hoogovens. Schone Randstad
heeft ervan geleerd.
Twee onderzoekers van Euratom, het
Europese Atoomonderzoekcentrum
dat met opheffing wordt bedreigd nu
er een keiharde concurrentiestrijd ont
brandt tussen de grote concerns, willen
een proeffabriek voor watersplijting.
Het tweetal, Gianfranco de Beni en
Cesare Marchetti, is erin geslaagd een
betere manier van watersplijting - dus
het vrijmaken van de uitstekende
brandstof waterstof - te ontwikkelen
dan de tot nu toe bekende manier, de
electrolyse. Waterstof is een schone
brandstof; het levert bij verbranding
slechts water öp. Euratom zou zich,
2000 man sterk, op dit onderzoek
moeten storten.
Een niet te onderschatten alternatief
voor kernenergie is het vollediger be
nutten van de fossiele brandstof.
Tweederde van de vrijkomende energie
van gewone centrales gaat met het
koelwater de zee of rivier in of met het
gas de pijp uit. Die warmte zou voor
stadsverwarming kunnen worden aan
gewend, of voor een waterfabriek. Aan
het slot van dit rijtje alternatieven
noem ik, mét Schone Randstad: mati
ging in 1973 stijgen met 65 procent
ten opzichte van 1971. Vroeger dronk
men daar een glas op.
Les van Hoogovens
Niet in de laatste plaats heeft de „les
van Hoogovens" hierin bestaan: de
plicht om te bewijzen, en niet slechts
te verklaren, dat kernenergie veilig en
schoon is, is gelegd bij overheid en
bedrijsleven. Onder die bewijslast zijn
B.en W. en Hoogovens bezweken. In het
geval van kernenergie is de bewijslast
zwaarder, in de Hoogoven-kwestie was
het alternatief dèsnoods een peperdure
woestijn, waaraan het havenbedrijf
failliet zou zijn gegaan. Daar kom je
overheen. In het geval van kernenergie
is „oliestook" of gasgestookt een
schijnalternatief; het echte alternatief
is de „zachte" technologie, de „huma
ne techniek".
De energie-bewuste directeur van het
electriciteitsbedrijf te Dongen heeft bij
de introduktie van zijn boek „Energie
op leven en dood" (wetenschappe
lijke uitgeverij, f 19.90) deze gedenk
waardige woorden gesproken: „Ik ben
ervan overtuigd dat het huidige gi
gantisme in de techniek, een voor
bijgaande primitieve fase is, die zal
worden opgevolgd door een intelli
gentere, humane techniek die in
harmonie met de levende natuur
Ik heb de leper niet willen v
met reeksen getallen, waarin energie-
en vervuilingscrises plegen te worden
vastgelegd. Maar wie eens wil duizelen
leze de genoemde literatuur, die ter
inzage ligt bij het Oik Informatie
Kollektief, Lange Achterweg 14 te
Schiedam)
Gerard van Dijk
CHIN IND RESTAURANT v
NIEUWLANDPLEIN 19
SCHIEDAM
met afzonderlijke ge
legenheid voor afhalen
van diners. Volop par-
"trite"'
zijde.
TAFELS
KASTEN
BANKSTELLEN
DEKENKISTEN
Vrije toegang
