Ui
„Vrije school geeft leerstof
om het kind te vormen"
WË5EBE&
2075
gSO
iffiWu.wyi
DE VRIJE
SCHOOL I
Help een gevangene
stuur een briefkaart
[MEVROUW C. HENDRIKS:
80
lrIlilJl|lii|'l|l|ll
Alleenstaande bejaarden
kunnen niet rondkomen
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 1 MAART 1973
I
Elkas',
i, S. Migailidis, A. Migalakeas, B.
.ulos, G. Migalojiannis, P. Miliotis,
ikis, G. Moraitis, G. Mosgos, G.
A. Mparas, E. Mpargemisas, D.
G. Mpotzakis, P. Mpougos, G.
>s, I. Milonas, T. Moutavïdis, K.
is, I. Mastokakls, S. Mpeweratos, G.
Lis, K. Matkessas, G. Migaidis, G.
N. Manios, A. Malakis, H.
>ulos, P. Ntolkas, B. Nikolopoulos,
loudis, S. Nestor, Th. Nikas, H.
)ulos,G. Notaras, D. Ntontos, I.
gulden per
of geef een boekenbon cadeau
Uw, in deze dagen, feestelijk gestemde en goed
gesorteerde boekhandelaar verwacht U!
publ. Mst.
'n Geweldig voordelige aanbieding voor
jongens en meisjes! Windjek met capu
chon, rits en Helanca manchetten. Ge
heel Terlenka-katoenen poplin, makke
lijk wasbaar. Kleuren: beige, blauw,
rood, groen en andere modieuze tinten.
Maten 92 -158, maat 92,
spaar nu
geld uit
Vijftig jaar al laten de Vrije Scholen
van Nederland zien hoe je óók onder
wijs kunnen plegen. Desondanks is het
met de bekendheid van hun zwoegen
droef gesteld. Rotterdam kent ook
zo'n school (kleuterschool, basisschool
en MAVO), die je eigenlijk als streek
school moet zien. In dit eerste van
twee artikelen raken we vluchtig aan
de levensbeschouwelijke en pedagogi
sche aspecten van de Vrije School.
Volgende week iets meer over de
praktische uitwerking van het onder-
spaar nu
geld uit
„Wij zijn een beetje een griezelige groep in deze samenleving, want
wat wij erin stoppen komt er niet meteen weer met tastbaar
rendement uit". Een Vrije School is geen verzekeringsmaatschappij,
zei de heer W. F. Veltman, al 25 jaar leraar aan de Haagse Vrije
School, onlangs op een ouderavond. „Wij leggen de kiemen. Heb
vertrouwen in wat we doen, heb geduld". De aanwezige ouders, van
leerlingen van de Rotterdamse Vrije School, leken dat vertrouwen wel
te hebben, daarin mogelijk gesterkt door het slot van Veltmans
betoog. Hij noemde een Noors experiment waarbij op een school alle
onderwijsmethoden overboord werden gegooid. Om te zien of de
leerlingen zelfdiscipline zouden opbrengen mochten ze zelf hun
onderwijs bepalen. Het resultaat: een onbeschrijfelijke chaos.
Zes leerlingen gaven wél blijk van
zelfdiscipline. Alle zes bleken voor
heen op de Vrije School van Oslo te
hebben gezeten. Psychologen groeven
naar de oorzaak van hun uitzonderlijk
gedrag. Hun conclusie: de zes waren in
hun lagere school-tijd werkelijk kind
geweest, hadden zich helemaal in hun
kindzijn kunnen ontplooien. Betere
reclame voor de Vrije School lijkt
nauwelijks mogelijk. In Nederland
staan acht van zulke bijzondere scho
len en Rotterdam heeft er één van.
Alle werken met een zeer gedetail
leerd, maar zeker niet dogmatisch leer
plan, waarvoor de Oostenrijker Rudolf
Steiner (1861-1925) de basis heeft
gelegd.
Levensbeschouwing
Steiner is de man die de „anthroposo-
fie" op zijn naam heeft staan. Die
kreet moet worden uitgelegd. De antro
posofie is (en nu citeren we Leonard
Beuger, leraar aan de Rotterdamse
Vrije School) „een wereld- en levens
beschouwing die zich bezighoudt met
alle concrete zaken die ons leven bepa
len, alleen op een manier die zich niet
beperkt tot het rationele, het direct
tastbare en meetbare, maar die ook het
bovenzinnelijke durft aanvatten". In
die levensbeschouwing staat de mens
(antropos betekent mens) zeer cen-
Wat wij met onze zintuigen waarne
men en wat wetenschappers met ande
re middelen nog „rationeel" en „objec
tief" weten vast te stellen is volgens
anthroposofen maar een deel van de
werkelijkheid. Misschien, zo zeggen ze,
slaan we met die beperkte benadering
eigenlijk het belangrijkste deel over.
Om dat deel te ontdekken heeft Stei
ner een aantal methoden voorgesteld.
Beuger schrijft: „Nog nooit heb ik
kennisgemaakt met een levensbeschou
welijke stroming met zó duidelijk uit
gewerkte methoden, een zó veel om
vattend terrein en een zó gedetailleerd
systeem". De anthroposofie is niet
zozeer een geloof maar eerder een
methode om de gehéle werkelijkheid
te benaderen. Op een Vrije School
wordt dan ook niet één of andere leer
gepredikt, maar een afwijkende opvoe
dingsideologie in de praktijk gebracht.
Vorming
Normale scholen, zegt mevrouw C.
Hendriks, lerares Frans aan de Rotter
damse Vrije School, werken „didak-
tisch": ze zijn erop gericht om zo
efficiënt mogelijk een bepaalde hoe
veelheid leerstof door te werken. En
waarvoor? Om de kinderen snel ge
reed te maken voor de maatschappij",
voor hun toekomstig beroep, voor een
carrière waar competitie en materiële
zaken 't voor het zeggen hebben. De
Vrije Scholen daarentegen gaan peda
gogischte werk: de leerstof (en die
omvat er beduidend méér) wordt
gebruikt om het kind te vórmen, om
het kind de gelegenheid te geven een
„goed mens" te worden wat we
daaronder ook willen verstaan.
twee belangrijke terreinen braak lig
gen.
We hebben namelijk ook nog een
gevoelsleven, dat Steiner aan het „rit
mische stelsel" (longen en bloedcircu
latie) koppelt. En een wilsleven, ge
koppeld aan het stofwisselings-ledema-
ten-systeem. Het gevoelsleven en het
wilsleven, vertelde de heer Veltman op
de ouderavond, kun je ontwikkelen
door op school een centrale plaats te
geven aan de verschillende vormen van
kunst. (Kunst doe je niet alleen met je
hoofddat hoofd kan je er zelfs erg bij
storen).
Beweging
Het kunstzinnige element hoort op
school niet alleen maar franje te zijn,
zegt men in de Vrije School. Men
probeert het dan ook in alle vakken
van de totale school te integreren. In
de te behandelen leerstof, maar ook in
de opbouw, de compositie van de les
of van een dag. Zelfs bij rekenen
kunnen allerlei kreatieve oefeningen
worden bedacht: zo doen de kinderen
in de lagere klassen ritmische bewe
gingsoefeningen, met lopen en stil
staan, klappen en stampen. Ze vinden
het heerlijk, hebben die beweging trou
wens hard nodig.
En natuurlijk wordt er veel getekend,
geschilderd, gehandwerkt en gehanden-
arbeid. Dat we het over een Vrije
School hebben betekent niet dat „vrije
expressie" er tot wet is verheven.
Daarmee kun je prachtige resultaten
bereiken, zegt Veltman, maar: „Wat
doe je dan? Je laat het kind zichzelf
uitgeven. Het krijgt er niets voor terug.
Het kind moet ook bepaalde dingen
ontwikkelen".
Het Vrije Schooi-onderwijs is geheel
gebaseerd op de kennis die er in de
psychologie bestaat van de ontwikke
lingsfasen van het kind. Aan de hand
daarvan vraagt men zich af welke
leerstof in een bepaalde fase voor het
kind het meest juist is; en men vraagt
zich af hoe die stof het best kan
Amnesty International, de organisatie
die het lot van politieke gevangenen
overal ter wereld probeert te verbete
ren, is ernstig verontrust door de toe
nemende stroom van berichten uit
Griekenland die melding maken van de
onderdrukking van de vrijheid van
ineningsuiting van de Griekse burger.
Amnesty wijst nog eens op de gevoelig
heid van Griekse dictators voor de
buitenlandse publieke opinie. Met een
brief of briefkaart aan de Griekse
spaar nu
geld uit I
worden aangeboden. Omdat de leerja
ren zorgvuldig op de verschillende ont
wikkelingsfasen zijn afgestemd blijven
de leerlingen ook niet zitten.
De bedoeling is, zegt mevrouw Hen
driks, hen die fasen volledig te laten
doorleven. „Er bestaat een neiging om
kinderen al van jongsafaan beelden van
Vietnam te laten zien in de hoop dat
ze dan later de wereld zullen verbete
ren. Zo passeer je echter een aantal
waardevolle krachten in het kind. Te
gen een kleuter kun je niet zeggen dat
hij een „goed mens" moet zijn". In
tegenstelling tot de goed gesubsidieer
de experimenteerscholen zijn de finan
cieel vrij krap zittende Vrije Scholen
niet in de eerste plaats bezig mensjes
geschikt te maken voor „de
maatschappij". Ze gaan er eerder van
uit dat de samenleving zich hoort te
richten naar hoe de mense erin wénsen
samen te leven. Dat hoeft geen wereld
vreemde gedachte te zijn.
Nu zijn we in Nederland officieel vrij
om een school de lev en beschouwelijke
richting te geven die we wensen. Maar
we worden niet vrijgelaten bij het
inrichten, het organiseren van het on
derwijs. In de praktijk blijkt de vrij
heid van onder wijsrichting beperkt
doordat er geen vrijheid van onderwijs-'
inrichting bestaat.
De Rotterdamse Vrije School kan bv.
het onderwijs in de 10e klas niet naar
eigen ideeën inrichten. Wil de boven
bouw van de school wettelijk als mavo
worden erkend, dan moet een eindexa
men worden afgenomen. De resultaten
zijn goed. Maar voor dat examen moet
een hoop ballast, echte examenleerstof
in de leerlingen worden gestampt,
waardoor het eigen leerplan flink
wordt doorkruist. Om verschillende
redenen is men in de Vrije School
tegen examens en diploma's (de kinde
ren krijgen ook geen koele rapporten
met cijfers mee naar huis, maar een
getuigschrift).
Onder Vrije School-leerkrachten en
ouders van leerlingen is een discussie
gaande over hoe ver je van het gangba
re onderwijs kunt en mag afwijken
- je beweegt je tenslotte op een deli-
kaat terrein vol verantwoordelijkhe
den. Een ander gewichtig punt is hoe
de positie van de Vrije School ten
opzichte van de overheid kan worden
versterkt.
„Zitten de ouders op de leraren te
wachten of de leraren op de ouders?
vroeg de heer Veltman, die meende dat
de discussie een soort schemertijd
doormaakt, zich op de ouderavond af.
Mogelijk wordt dat op zondag 29 april
in Utrecht duidelijk: dan gaan ouders,
leerkrachten en belangstellenden
erover brainstormen.
Oikpers
ambassade in Den Haag of aan premier
Papadopoulos in Athene waarin be
zorgdheid wordt uitgesproken over het
lot van een of meer politieke gevange
nen. Het helpt.
Het adres van de Griekse ambassade in
Den Haag is Alexanderstraat 17 (tel.
070- 638700). Hieronder volgt een lijst
van ongeveer 250 Griekse politieke
gevangenen. Het totale aantal mensen
dat door bewaking, arrestatie, gevan
genschap of verbanning te lijden heeft
van het Griekse regime wordt geschat
op 7 a 10.000.
Bij een geschat getal van honderdduizend bejaarde echtparen, die van de bijstand
trekken, bezuinigt de regering een bedrag van f. 2.881.000,- per maand op de
uitkering aan de armsten onder de bejaarden. Dat geldt voor hen, die voor hun
levensonderhoud uitsluitend aangewezen zijn op de A.O.W. en daarnaast een
uitkering ontvangen van de bijstandswet. Zij krijgen f. 35,69 meer per maand,
maar bij een prijsstijging van 6 procent worden deze meer-ontvangsten geheel
genivelleerd. De armsten der bejaarden, die toch al met een minimaal inkomen
genoegen moesten nemen blijven in het verdom-hoekje zitten.
De bejaardenpartij 65-plus heeft, na
dit geconstateerd te hebben een brief
gericht aan CRM en de fracties van de
Rotterdamse gemeenteraad, waarin zij
nog eens precies uitleggen waardoor
een en ander is ontstaan. De becijfe
ring van de Bejaardenpartij 65-plus is
gebaseerd op het minimum voor le
vensonderhoud (de zogenaamde indi
catieve normen), die met f. 28,81 ver
hoogd zijn naar f. 542,31. De bejaar
denpartij vraagt met klem om het
bedrag van het minimum levensonder
houd in overeenstemming te brengen
met de werkelijkheid en dit te verho
gen met f. 64,50.
Bejaarden, die opgenomen zijn in be
jaardentehuizen kennen deze geldelijke
zorgen niet. Voor hen, die in een
bejaardencentrum wonen en aangewe
zen zijn op een A.O.W.-uitkering legt
de bijstandswet per echtpaar vaak
f. 1000,- of meer per maand bij. De
echtparen, die een volledige verzorging
in het bejaardentehuis krijgen, ontvan
gen daarenboven nog een zakgeld van
f 180,50 per maand, een bedrag dat de
zelfstandige bejaarden zeker niet over
kunnen houden voor aparte zaken,
het zakgeld tenslotte gedacht
De Bejaardenpartij 65-plus misgunt de
bejaarden, die in tehuizen zitten de
wat ruimere mogelijkheden natuurlijk
niet, maar wijst alleen op de onrecht
vaardigheid ten opzichte van hen, die
hun zelfstandigheid niet willen of kun
nen prijsgeven en die daardoor gedu
peerd worden. Zij dringt daarom met
klem aan bij de regering op een
onmiddellijke herziening van de uitke
ringen, zodat zelfstandige bejaarden
- en verhoudingsgewijs ook alleen
staanden - een redelijk inkomen krij
gen, waarbij rekening wordt gehouden
met de gestegen kosten voor levenson
derhoud.
spaar nu
geld uit!
Familiekiekjes, vakantiefoto's
en leuke momentopnamen
berg ze allemaal stuk voor stuk
op in dit fraaie fotoalbum.
Fotoalbum in leuke uni kleuren
en dessins. Dit album koopt U
alleen tijdens deze aanbieding
voor nog géén drie gulden.
■21
lel. of schrifA
Deze aparte vlóerlamp voelt 1
zich in het moderne interieur
en in de tienerkamer meteen
thuis.
Moderne vloerlamp met plexi
glas kap die geheel verstelbaar
is langs de 156 cm hoge ver
chroomde stang. Nu met 2 fit
tingen, voetschakelaar, snoer en
stekker van f 49,75 voor nog
géén drie tientjes.
Reeds voor 't derde seizoen
komt de safari-mode weer terug
Kom daarom zo vlug moge
lijk naar ter Meulen, want deze
tassen zijn zo uitverkocht.
Fijne safari-tas in de kleuren jjj
oranje, rood en blauw. Deze 1
ruime tas koopt U tijdens deze
aanbieding voor nog lang géén
acht gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver-
kopen wij op de parterre deze
ruime safari-tas, in 3 leuke kleu-
47 x 31
irift. best.
Safari-tas in de maat 47 x 1
x 1372 cm f 12,95.
Géén tel. of schrift, bei
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de Ie etage deze
moderne vloerlamp met verstel
bare plexiglas kap (doorsnede '4
40 cm) in de kleuren paars,
0 Géén schrift, of tel. best.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver- 1
kopen wij op de parterre VAC S.
ACTIV, anti-roos haarlotion,
0 Géén tel. of schrift, best.
Voorverkoop voor
'Nacht van het hart'
De voorverkoop voor de „Nacht van
het hart" is begonnen. Op 31 maart
wordt van 10 uur 's avonds tot 4 uur
in de nacht van het Ahoy-paleis in
Rotterdam-Zuid een programma afge
wikkeld, waaraan vele artiesten zullen
meewerken. Reeds nu zijn op de vol
gende adressen kaarten voor dit pro
gramma verkrijgbaar van f 10,- tot
f 50,-.
Op ons hoofdkantoor Prins Hendrikka
de 14, tel. 010- 132170.
Op de bijkantoren: Vlaardingen, Hoog
straat 122, tel. 010- 341071; Krimpen
aan den IJssel, Weteringsingel 9, tel.
01807- 6899.
Bij de agentschappen: Nic. v.d. Spek,
Nw. Binnenweg 456-460; Magazijn De
Bokser, de heer Hanselman, Zwaans
hals 245b; Boekhandel Van Dordrecht,
Benthuizerstraat 84; Boekhandel Bok
horst, Vierambachtsstraat 109, Boek
handel Bokhorst, Peppelweg 128,
Boekhandel Bokhorst, Schubertlaan
83.
In Schiedam: Boekhandel Hanou,
Hoogstraat 50.
In Capelle aan den IJssel, Boekhandel
Bokhorst, De Koperwiek 61-63.
„Wij en Zi;
De Stichting „Wij en Zij", die de
internationale solidariteitsactie voor de
christelijke vakbeweging in de ontwik
kelingslanden wil steunen heeft enige
tijd geleden in ons blad een puzzel
geplaatst, waarmee vele prijzen te win
nen waren. 15 februari heeft de trék- -
king plaats gevonden door notaris Goe-
mans uit Zeist. In Rotterdam en omge-
"-puzzel'
ving zijn de volgende prijzen gevallen:
W. Tjon Poen Gie, Van Borselenstraat
15b, Rotterdam kreeg een spaarbank
boekje van de Centrale Volksbank
evenals A. Minerhoud, B. de Jonghka-
de 7 in Maassluis. Een artistieke bouw-
klok ging naar mevr. L. Groeneveld,
Mathenesserweg 59a in Rotterdam.
Bejaardenpartij op de bres
Daarnaast heb je de scholen met
niveaugroepen, die in de hand werken
dat kinderen al heel vroeg in een
bepaalde richting worden gespeciali
seerd: bij verschillende vakken worden
ze efficiënt ingedeeld in vluggerds,
middelmatigen en domoren. De Oost
duitsers en Russen hebben ook han
dige systemen bedacht om al op de
lagere school te bepalen wie er inge
nieur mag worden. En dat terwijl het
juist zaak is dat een kind zich „op alle
terreinen van het leven, in alle facetten
van zijn mens-zijn" kan ontwikkelen.
Koop nu deze flacon VAC
ACTIV en U bespaart bijna
twee gulden. VAC ACTIV, anti
roos haarlotion, voor slechts 1
één rijksdaalder.
Met grote huiver spreken mevrouw
Hendriks en Leonard Beuger over een
aantal experimenteerscholen die op
het ogenblik flink gesubsidieerd wor
den. Bij die experimenten gaat men uit
van een „heel pragmatische, kille le
vensbeschouwing". Aan de hand van
statistiekjes en grafiekjes over leerge
drag wordt het kind bestookt met
tests, geprogrammeerde instructies en
andere ingewikkelde toestanden.
Van het kind kan weinig meer uitgaan,
de fantasie wordt gedood, het kind
mag geen kind zijn. Zo functioneren
de ongeveer 300 projectscholen, waar
over drs. T. W. de Wilde van het
Algemeen Pedagogisch Studiecentrum
de scepter zwaait. Mevrouw Hendriks:
„Die man gaat helemaal van tabellen
en modellen uit. Als je iets pedago
gisch te berde brengt, weet-ie er geen
raad mee".
Bent U van plan te gaan behan
gen? Koop dan deze extra
zware kwaliteit wandvinyl en U
bent verzekerd van een fraai
eindresultaat.
Zware kwaliteit amerikaans
wandvinyl op textielbasis, ong.
130 cm breed, in lichte kleu
ren. Deze wandbekleding, met
piepkleine schoonheidsfoutjes,
koopt U voor nog géén twee
Creativiteit
Zo belanden we bij de „Totale mens",
zoals Rudolf Steiner die voor ogen
heeft, en bij diens „drieledigheids-prin
cipe". Allemaal kreten van hebikjou-
daar die we hier maar heel vluchtig in
de kraag kunnen grijpen. Steiner on
derscheidt in het menselijk lichaam
drie orgaan-systemen. Ons denk- en
voorstellingsleven speelt zich af in het
zenuw-zintuigstelsel, waarvan de herse
nen het belangrijkste deel zijn. Nor
maal ontwikkelen we op onze scholen
voornamelijk het hoofd van het kind,
het denkleven. Zo laten we echter
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage dit
fraai amerikaans wandvinyl,ong.
130 cm breed, An
nu per me- f* IJJj
voor
Géén tel. of schrift, best.
MM
