Wat doet onze industrie in Latijns-Amerika?
SOLIDAIR!
r
Globale nota, met vage
ideële doelstellingen
Bij Europa Meubel zit u goed
voor uw eeihoek
0
EUROPA MEUBEL
LINDHOME
VAKVERBOND WIL WETEN:
Streekplan Rijnmond:
Joegoslavië - avond
DE HAVENLOODS - DONDERDAG 8 MAART 1973
10-87
Wat bezielt een handjevol mensen in Rijnmond om hier een afdeling
op te richten van een Latijnsamerikaans vakverbond? Het antwoord
kan in één woord gegeven worden: Solidariteit. Rijnmond is niet
alleen een centrum van industrie en handel, het is daarmee tegelijk
een stukje wereld, waarin de hoofdkantoren zijn samengebald van
bedrijven die in La tijns-Amerika heel wat dochterondernemingen
hebben. Dat zijn bij voorbeeld Shell-Billiton, Wm. H. Müller, Verol-
me, banken en scheepvaartbedrijven. Dit betekent dat vanuit Rijn
mond een stuk invloed wordt uitgeoefend op het lot van mensen in
dat werelddeel. Zulke internationale bedrijven kunnen niet alléén in
Nederland of alléén in de Derde Wereld in toom gehouden worden.
Dat kan alleen wanneer de arbeiders over de grenzen heen samenwer
ken.
Een goed, maar nogal zeldzaam, voor
beeld van zulke internationale samen
werking en solidariteit was de boycot
van het „koperschip" door Rotterdam
se havenarbeiders in oktober vorig
jaar: Ze weigerden de lading koper uit
Chili te lossen, omdat het Amerikaanse
bedrijf Kennecott deze in beslag wilde
nemen.
Een paar jaar geleden is in Nederland
een afdeling opgericht van het Latijns-
amerikaanse vakverbond CLAT. Deze
CLAT-Nederlanjd heeft inmiddels ver
schillende afdelingen in ons land gekre
gen, waaronder sinds kort ook in
Rijnmond. De voorzitter van de
CLAT, de Venezolaan Emilio Maspero,
heeft de relaties tussen het Westen en
de Derde Wereld eens vergeleken met
een veelkoppig monster. Ir\ Latijns-
Amerika kan men wel op de staart van
dat beest trappen, maar in het Westen
moeten de koppen onder handen geno
men worden.
Een voorbeeld van hoe die staart zich
kan roeren: Eind mei vorig jaar ontvin
gen de Kritiese Werkende Jongeren een
verzoek om hulp van 238 arbeiders van
de Philips-vestiging in Maracay, Vene
zuela. Zij staakten al twee weken,
omdat het bedrijf onder valse voor
wendselen arbeiders ontsloeg. De sta-
kenden voelden zich bedreigd en rech
teloos. Sedert enkele jaren proberen ze
zich in bonden te organiseren, maar
daarbij worden ze op allerlei manieren
tegengewerkt.
De KWJ vroeg Philips-Nederland om
opheldering. Het antwoord luidde, dat
de vestigingen van Philips is sociale
aangelegenheden zelfbestuur hebben,
en dat ze alleen onder de betrokken
wetten van dat land vallen. De ontsla
gen in Venezuela waren wettig, en de
staking was dan ook illegaal verklaard.
Uit Venezuela werd bericht, wat dat
had betekend: De stakers werden door
de politie opgepakt en geprest om te
gaan werken, onder de dreiging, dat
anders hun plaatsen zouden worden
aangevuld uit het grote werklozenleger
in Venezuela. Aangezien slechts weini
gen in Venezuela het zich kunnen
veroorloven om een baan, waarin met
tenminste iets verdient, te laten schie
ten, werd de staking gebroken. Alle
vakbondsleiders werden echter ontsla
gen.
STAP VERDER
In een bepaald opzicht is de vakbewe
ging in La tijns-Amerika een stap verder
dan die van Europa. (Latijns-Amerika
omvat zowel Midden- als Zuid-Ameri-
ka). Er bestaat in Europa namelijk nog
geen Westeuropees verbond van vak
verenigingen, terwijl de CLAT sinds
jaar en dag een groot aantal bonden in
vele Latijnsamerikaanse landen over
koepelt. Daarnaast bestaat er boven
dien de ORIT. Het verschil tussen deze
twee is ruwweg, dat de ORIT onder
sterke invloed staat van de Verenigde
Staten, terwijl de CLAT, tamelijk vér
gaande veranderingen in de samenle-
wil varen die ergens tussen het kapita
lisme en het kommunisme in ligt.
CLAT spreekt zelf van „socialisme".
Ze bedoelt daarmee, dat niet alleen in
de politiek volledige democratie moet
heersen, maar ook in de bedrijven. De
staat moet niet alles te vertellen heb
ben. De bedrijven moeten dus niet
door de staat overgenomen worden,
maar door de arbeiders. Dit „model" is
te vergelijken met dat van Joegoslavië.
Met deze houding ondervindt CLAT
kritiek van rechts én van linkse krin
gen. Deze laatste vinden dat CLAT
niet genoeg volgens de leer is. CLAT
neemt daarmee ongeveer zo'n positie
in als de PPR in ons land. CLAT
schrikt in Latijns-Amerika niet terug
voor revolutie waar dat nodig is, maar
doet zijn Uiterste best om de uitbuiting
en onderdrukking op vreedzame ma
nier te beëindigen. Dat wordt haar in
diverse landen niet gemakkelijk ge
maakt. Regelmatig komen berichten
binnen over gevangenneming van
CLAT-leiders:
WEINIG VAT
Men heeft snel beseft, dat steun van
buiten .Latijns-Amerika nodig is. Het
wemelt juist in Latijns-Amerika van de
buitenlandse bedrijven. Daarop kan
men weinig vat krijgen. Dat moet
gebeuren in samenwerking met de ar
beiders i
i het Westen, waar de „kop"
Indien iemand bij de inrichting van een woning na het leggen van de
vloerbedekking en het plaatsen van het meubilair plotseling tot de
ontdekking komt dat het plafond nog moet worden gewit, zal
iedereen hem een dwaas vinden. Immers, bij de inrichting van een
woning worden geruime tijd daarvóór plannen gemaakt, die resulteren
in afspraken met de schilder, de woninginrichter, enz. Eigenlijk is hier
sprake van een voorbeeld van ruimtelijke ordening. Bij de ruimtelijke
ordening van een regio komt het nogal eens voor dat er onvoldoende
wordt gepland; men wil het plafond witten als het meubilair reeds is
geïnstalleerd. Deze vergelijking tussen de ruimtelijke ordening van een
regio en de inrichting van een woning mag overigens niet te ver
worden doorgetrokken. Regionale planners bewegen zich immers op
een grotere schaal dan de woninginrichters/Bij de regionale planning
moet men tientallen jaren vooruit kijken en dient men rekening te
houden met de onafhankelijk van elkaar bewegende economische
subjecten. Hierdoor is het niet gemakkelijk, consistente plannen te
construeren; Vaak moet men zijn regionale politiek afstemmen op
globale prognoses.
Een duidelijk bewijs van het bestaan
van deze planningproblematiek is het
Concept voorontwerp streekplan Rijn
mond, dat begin januari aan de bevol
king van Rijnmond werd gepresen
teerd. De Rijnmondregio is één van de
gebieden waar de problemen met be
trekking tot de regionale planning dui
delijk aan het licht treden. In dit
economische hart van Nederland stond
teveel het creëren van arbeidsplaatsen
op de voorgrond. Nu blijkt echter dat
op arbeidsplaatsen werknemers zitten
die zich buiten de fabriekspoort met
auto's voortbewegen en die gerecht
vaardigde wensen hebben t.a.v. cultu
rele en recreatieve voorzieningen. Bo
vendien blijkt dat door het louter
creëren van arbeidsplaatsen teveel de
nadruk is gelegd op de industriële
sector en te weinig op de dienstensec
tor. Mede hierdoor baart het leefmilieu
zorgen.
Leefmilieu
In het Concept voorontwerp speelt het
leefmilieu een belangrijke rol: „Centra
le doelstelling in de streekplanperiode
is het verlenen van de hoogste priori
teit aan het leefmilieu". Deze centrale
doelstelling is uitgesplitst in een aantal
subdoelstellingen, die een specificatie
geven van de gewenste welzijnscom-
ponenten. Het is hierdoor duidelijk dat
de opstellers van het Concept vooront
werp bij elke beslissing op het gebied
van de ruimtelijke en economische
problematiek willen streven naar een
maximaal maatschappelijk rendement.
Er wordt echter onvoldoende aange
geven hoe dat maximale maatschappe
lijke rendement moet worden bereikt.
Rijnmond heeft wel de doelstellingen
aangegeven, maar deze zijn nauwelijks
gekwantificeerd» en daardoor ontbre
ken de concrete instrumenten. Het
ontbreken van een duidelijk gewenste
economische structuur zal hiepan de
belangrijkste oorzaak zijn. De econo
mische structuur is namelijk gehaald
uit de nota Het economisch structuur
model van Rijnmond. In deze nota is
een zgn. centraal alternatief berekend:
voor het Rijnmondgebied is tot 1980
een economische ontwikkeling voor
speld bij ongewijzigd beleid. Deze
voorspelling is gedaan op basis van de
CP B-prognoses voor de Nederlandse
economie in 1973 en 1980.
Het centraal alternatief kan men moei
lijk een alternatief noemen. Het is
immers voornamelijk gebaseerd op
extrapolaties vanuit het verleden. We
mogen ons daarom afvragen of de
economische structuur die uit het cen
traal alternatief volgt, in overeenstem
ming zal zijn met de uitgangspunten
die Rijnmond heeft geformuleerd t.a.v.
het leefmilieu. In deze uitgangspunten
staat, zoals reeds gezegd, het maat
schappelijk rendement centraal. Dat
maatschappelijk rendement wordt
evenwel niet automatisch bereikt door
extrapolaties, maar heeft een selectieve
industriepolitiek nodig. Omdat een
dergelijke politiek nationaafontbreekt
kan Rijnmond weinig meer doen dan
hier en daar kleine veranderingen aan
brengen.
De Rijnmond zal bij het willen verwe
zenlijken van de in het Concept voor
ontwerp vermelde doelstellingen dan
ook voor grote problemen komen te
staan, niet alleen door het ontbreken
van een nationale industriepolitiek. Er
zijn meer dingen waarop Rijnmond
nauwelijks greep zal krijgen en wel
vooral omdat Rijnmond van de cen
trale overheid weinig bevoegdheden
heeft gekregen en omdat de onder
Rijnmond ressorterende gemeenten
vaak een solistische politiek voeren.
Mede hierdoor bevat het Concept
voorontwerp wel interessante doelstel
lingen, maar wordt-niet vermeld hoe
deze te bereiken.
globale nota, die eigenlijk vele jaren
geleden had moeten verschijnen. Er is
thans meer behoefte aan concrete wen
sen dan aan vage ideële doelstellingen.
Degene die de vele in de nota genoem
de knelpunten aanschouwt, zal de
schrik om het hart slaan. Vooral,
omdat het gepresenteerde streekplan
niet alleeh een voorontwerp is, maar
ook een concept.
Uit Economisch Statistische Berichten.
Drs. L. Hoffman.
van die bedrijven is. Daarom werd
CLAT-Nederland opgericht, en nu ook
de afdeling CLAT-Rijnmond.
Elke Nederlander kan lid worden van
CLAT-Nederland. Dat kost een tientje
per jaar (méér mag ook). CLAT-Neder
land geeft een blad uit met veel infor
matie over de ontwikkelingen in La
tijns-Amerika. Men wekt de Neder
landse arbeiders en Vakbonden op tot
solidariteit met de arbeiders in La
tijns-Amerika. En men spoort kwalijke
praktijken op van Nederlandse bedrij
ven daar. Een recent voorbeeld heeft
zich voorgedaan bij Van Berkel's Pa
tent in Mexico.
BIJ TOEVAL
i de
Derde Wereld uitspookt. Hoeveel
werknemers van Electrostroom-
Brown-Boveri in Schiebroek zullen bij
voorbeeld op de hoogte zijn van de
kwalijke rol die de moedermaatschap
pij gespeeld heeft bij de bouw van de
Cabroa-Bassadam in Mozambique? En
wie weet of hij misschien niet werkt
bij een dochter van de ITT, het Ameri
kaanse concern dat Allende probeerde
te wippen? Precies zo weten ook veel
arbeiders in Latijns-Amerika niet, dat
ze bij een Nederlands bedrijf werken.
Bij toeval is zo'n kwestie in de open
baarheid gekomen:
Van Berkel's Patent (bekend van de
weegschalen) heeft een bedrijf in Mexi
co. Daar ontstond een staking tegen
het beleid van die „dochter". Wat deed
men toen, met goedkeuring van het
hoofdkantoor in Leidschendam? Het
bedrijf in Mexico werd „opgeheven",
waarna direkt een „ander" bedrijf op
dezelfde plaats werd opgericht. Dit
hoefde zich niet meer te storen aan
bestaande afspraken, en zo konden
binnen de grenzen van de wet tachtig
stakers door het „nieuwe" bedrijf op
straat gezet worden. Aanvankelijk gaf
commercieel-direkteur Thooft tegen
over CLAT-Nederland toe, dat het
nieuwe bedrijf in feite ook van Berkel
is, maar later heeft hij dit tegenover de
pers ontkend. Een en ander vertelde de
landelijke CLAT-secretaris Gerrit
Pruim op de oprichtingsbijeenkomst
van CLAT-Rijnmond.
Het embleem van CLAT-Nederland.
waarbij totaal 250 mensen zijn „weg-
gereorganiseerd". Op een vergadering
van de overgebleven arbeiders, op 22
februari, is besloten dit niet langer te
nemen. Aan de bonden is gevraagd om
een grondig onderzoek in te stellen
naar de gang van zaken bij Van Berkel.
OOK HIER
De Mexicaanse CLAT-afdeling heeft
deze geschiedenis doorgespeeld naar
Nederland. Hier werd contact opgeno
men met de Nederlandse vakbonden.
Wat bleek? Met de Berkel-vestiging in
Rotterdam wordt een soortgelijk spel
letje gespeeld. In twee jaar tijd zijn
hier vier „reorganisaties" doorgevoerd,
CLAT-Rijnmond wil nu voorkomen,
dat men in soortgelijke gevallen straks
weer te laat zal zijn. Daarom gaat men
eerst uitzoeken welke bedrijven in het
Rijnmondgebied dochterondernemin
gen hebben in Latijns-Amerika. Met de
arbeiders en bonden daar zal dan
contact over worden opgenomen, zo
dat men er weet dat hier een organisa
tie bestaat die voor hun belangen wil
opkomen.
Natuurlijk is het een heel karwei om
de zakelijke verbindingen tussen Rijn
mond en Latijns-Amerika uit te zoe
ken. CLAT-Rijnmond vraagt dan ook
om medewerkers bij die taak. Omdat
het vaak gaat om gegevens waar bui
tenstaanders moeilijk aan kunnen ko
men wordt gehoopt op tips van men
sen die bij zo'n bedrijf werken. Men
zal over de herkomst van die tips het
stilzwijgen bewaren.
Het contactadres van CLAT-Rijnmond
is: Arja van Zetten, Koningsvelder
straat 13b, Rotterdam. Telefoon
65.71.98.
Ook wat de eethoek betreft, houdt Europa
Meubel rekening met uw individuele smaak.
En brengt daarom regelmatig een eksklusief voor
Europa Meubel ontworpen eethoek.
Die niet alleen opvalt door stijl en uitvoering,
maar ook door prijs. Want Europa Meubel richt
zich op kompleet woonplezier en op
„smakelijke" prijzen.
Europa Meubel kan dit doen omdat het een
grote organisatie is. In Europa zijn er 600 zaken
bij aangesloten, die gezamenlijk inkopen.
Daarom blijft de prijs laag.
En de kwaliteit hoog. Daarom geeft
Europa Meubel ook een unieke
garantiepolis.
Plezierig idee toch.
UW TUIN
WEER OP HOOGTE
In onze grondput te Stompwijk malen wij
een uitstekende kwaliteit tuingrond
U kunt het zelf afhalen of per kipauto
(min. 8 tr.3) laten thuisbezorgen, eventueel in
kombinatie met uw buren
De grond kan ook vrijdags geleverd worden,
zodat u in het weekend uw tuin kunt ophogen
rook krimpen
Gebr. Rook BV
Krimpen a/d IJssel, tel. 01807 - 3044"
Voorschoten, tel. 01717-6983
Verkeer
Dat doeltreffende instrumenten ont
breken, blijkt o.a. uit het volgende.
T.a.v. ,de voorzieningen voor verkeer
en vervoer wordt gesteld dat gebruik
dient te worden gemaakt van de antici
perende functiee van de verkeers- en
vervoersinfrastructuur, waardoor de
realisatie van woon-, werk- en recrea
tiegebied en het tijdstip van gereed
komen van weg- en railinfrastructuur
op elkaar dienen te worden afgestemd.
Na deze juiste en interessante opmer
king verwacht men concrete voorbeel
den, die kwantitatief worden toege
licht. Deze voorbeelden ontbreken. Er
wordt niet aangetoond welke tertiaire
bedrijven moeten worden aangetrok
ken en waar deze moeten worden
gevestigd (binnen of buiten het cen
trum van Rotterdam). Het pleidooi
voor de aanleg van de Rijnpoorthaven
en de tweede nationale luchthaven is
niet wetenschappelijk gefundeerd. Het
zelfde geldt voor het openbare vervoer.
Het is wel leuk op een kaart metrolij
nen te trekken, maar je moet ook
weten of die lijnen voldoende passa
giers zullen krijgen en (maatschappe
lijk) rendabel zullen worden.
Het Concept voorontwerp streekplan
Rijnmond is een interessante, maar
Broere reizen organiseert met medewerking van het
Joegoslavisch Verkeersbureau: t
Op dinsdag 13 maart a.s.
in de Grote Schouwburg,
Zuidplein 60-64,Rotterdam (Z.)
optreden joegosiavische
dansgroep
"orce nikolov"(45 personen)
vertoning nieuwste
kleurenfilms
verloting 3 volledig
verzorgde vliegreizen
naar joegoslavië.
toegang gratis.
Kaarten te bestellen bij:
Broere reizen
Hoogstraat 140,
Rotterdam-Centrum,
Tel. 010-13.74.00
Europa Meubel
De sleutel tot kompleet
woonplezier
Eksklusief voor Europa Meubel ontworpen eethoek in diverse
uitvoeringen. Wengé^toel met biezen zitting als algebeeld 175.-
Eetkamertafel (80 x 120 cm) 235,-. Wandmeubel wengé
■r
laqué. Veel praktische bergruimte, met verlichting
TV. 250 cm breed 1.475,-
Zeer fraaie eksklusieve
eetkamerstoel in wengé
tuigleóer. De
zitting is nastelbaa
219.- Bijpassende
eetkamertafel (80 x 120
cm.) 235,-. Ook met
uittrekblad leverbaar
Hypermoderne eet
kamerstoel
inde vormgeving. Let
op de fraaie stilering
Praktische meubelstot
op de rugleuning
De talel heeft
dezelfde moderne
kombinatie: wengé
(120x85cm.) 249
fg
Gratis kleurrijke
Europa Meubel
katalogus
Deze chroom eetkamer-
stoel is speciaal-voor
Europa Meubel
ontworpen. De verfijnde
vormgeving geeft een
bijzonder eksklusief
karakter. Leverbaar met
kantras zitting. 169,-.
In tuigleder 295.-
De bijpassende tafel
leverbaar met rook-
kleurige glasplaat of
met wit formica blad
op 120 cm. 0. Met
rookglasplaat 350,-.
Met wit formicablad
495.-.
Overschiese Kleiweg 780 Rotterdam, tel. 010-659744
