DE HAVENLOODS
Ongeschoolden worden
op hun werk vaak als
kinderen behandeld
-
foto engelse
MINERVA
Kinderen actief betrekken
bij medium televisie
KUNSTGEBITTEN
donderdag 12 juli 1973
22e jaargang no. 28
SCHIEDAM
VERSCHIJNT OP DINSDAG EN DONDERDAG IN VLAARDINGEN - SCHIEDAM ROTTERDAM RECHTER MAASOEVER - KR IMPENERWAARD E.O. KANTOOR: HOOGSTRAAT 122, VLAARDINGEN, TEL. 34.10.7t
Aan die berusting wil het Van Onde
ren-project wat doen. Het begon met
een t.v.-uitzending, waarin gewone
mensen hun hart luchtten. Dat was in
februari vorig jaar. De Vara vroeg om
reacties en er kwamen niet minder dan
300 brieven binnen van mensen, die in
het programma iets van hun eigen
werksituatie hadden herkend. Zij had
den nu eens op de beeldbuis géén
deskundigen horen debatteren, maar
gewone mensen in gewone taal horen
zeggen waar zij in het gewone leven
mee zitten.
Meer uitzendingen volgden, ook op de
radio. Hier en daar werden plaatselijke
Van Onderen-groepen opgericht. De
bedoeling van deze uitzendingen en
groepen was, dat de mensen een
spreekbuis zouden krijgen voor hun
problemen, dat ze erover zouden gaan
nadenken, en vervolgens aan een oplos
sing zouden gaan werken.
Een eerste succesje van de zo ontstane
Van Onderen-beweging is, dat de Vara
ook in het komende seizoen doorgaat
met de uitzendingen, hoewel de top
van de omroep er liever mee wil stop -
pen. Ook de gespreksgroep die in Rijn
mond bestaat gaat door in het nieuwe
seizoen. Op 6 september worden oude
en nieuwe deelnemers verwacht in het
RRJJ-gebouw, Van Vollenhovenstraat
62 (bij de Veerhaven) in Rotterdam.
Tussen oktober j.l. en nu zijn daar acht
bijeenkomsten geweest. Het aantal
deelnemers lag tussen de 25 en de 70
per keer. Er is over heel wat onder
werpen gepraat: over zichzelf, over de
vakbeweging, over de politieke par
tijen, over de westerse maatschappij
en over democratie in de bedrijven.
Over dezelfde zaken kortom, die in de
radio- en tv-programma's ter sprake
zijn gekomen.
Gek
De laatste bijeenkomst tot nu toe, op
10 mei, hebben wij bijgewoond. We
noteerden toen enkele puur spontane
„getuigenissen".
„Een jaar geleden dacht ik nog: Ik kan
het allemaal niet volgen, ik ben zeker
gek, ze zoeken het maar uit, ze zullen
het wel weten. Nu denk ik: Misschien
ben ik gek, maar dat kan me niet
schelen, ik zeg wat ik er van vind".
„Ik heb dertig jaar zitten slapen. Door
één programma ben ik wakker gewor
den. Ik ben altijd erg bedeesd geweest,
maar op die Van Onderen-dag in
Utrecht van vorige maand ben ik op
minister Boersma afgestapt en heb ik
met hem zitten praten".
„Ik zit al twaalf jaar in de P.v.d.A. Het
was erg moeilijk om over de politiek je
zegje te moeten doen. Ik kan zeggen,
dat ik in al die jaren niet zoveel heb
geleerd als dit jaar bij Van-Onderen".
Dat klonk een beetje als bij een reli
gieuze beweging, zo'n plotselinge ver
andering en bewustwording. Tineke de
Vries-Deckers, die de vaste begeleidster
is van de Rotterdamse van Onderen-
gespreksgroep, zwakt dit wat af in een
gesprek, enige dagen lateer:
„Ik krijg de rillingen als die term
„bewustwording" valt. Werkelijke be
wustwording is een zaak die jaren
nodig heeft. Het komt ook niet alleen
door Van Onderen. Er is momenteel
een sfeer in de samenleving die deze
uitingen mogelijk maakt. De VPRO
heeft zijn Namens-programma's ge
bracht, waarin ook over het werk en
de verkeerde verhoudingen op het
werk is gesproken, en zo is er meer,
wat heeft meegewerkt".
Men spreekt inmiddels al over „de Van
Onderen-gedachte" en over „Van On
deren-mensen". Wat houden deze be
grippen feitelijk in?
Tineke de Vries: „De Van Onderen-ge
dachte is eigenlijk, dat men de dage
lijkse gang van zaken in het werk, de
werkstrukturen en de daarmee verbon
den maatschappelijke strukturen niet
meer als vanzelfsprekend beschouwt,
maar dat men gaat proberen er veran
dering in te brengen. Meedenken over
je werk moet iets normaals worden, en
het moet in het werk niet alleen gaan
om de ekonomische resultaten, maar
ook om sociale kanten, dus om het wel
en wee van de mensen die er mee bezig
zijn. Die mensen zijn dan de Van
Onderen-mensen, die van hun 20e tot
hun 65e jaar het ongeschoolde Werk
doen en zich niet in staat voelen om
zich op te werken".
Gaat het er alleen om, dat de werktoe-
stand verbetert, of is het ook de
bedoeling, dat de Van Onderen-men
sen inzicht krijgen in het waarom, en
dus kritiek krijgen op de grondslagen
van onze hele maatschappij? Is het
doel bereikt, wanneer men wat pretti
ger kan werken, aangenomen dat dat
lukt?
het om gaat, als ik zeg dat de sociale
kanten invloed moeten hebben op de
werksituatie. Het kan best zijn, dat
men het nu wél aangenaam vindt, of er
althans in berust, dat alles van bovenaf
uitgedokterd wordt - en dat men zich
juist minder happy gaat voelen, wan
neer men de kans krijgt om zichzelf te
ontplooien.
Want zelfontplooiing heeft niet altijd
een plezierig gevolg. Je moet dan een
beetje harder aan jezelf trekken. Je
kan dan niet meer alles afschuiven op
andere mensen, je moet meer kennis
vergaren. Dat zijn allemaal niet zulke
vanzelfsprekende dingen, want deze
mensen worden er nu eenmaal ook
niet toe aangemoedigd. En als op een
bepaald moment de kans er is, dan
zullen lang niet alle mensen genegen
zijn om die stap uit de vertrouwde
sleur ook te maken.
Het is een cirkelgang: Als je altijd maar
genoegen genomen hebt met beslissin
gen van anderen, en als er dan plotsê-
ling mogelijkheden ontstaan, dan zul
len die echt niet direkt ook aangegre
pen worden, omdat dat op korte ter
mijn een hoop inspanning extra ver
langt. Het is heus niet verboden, om
een lts-opleiding of een mavo met
avondlessen af te maken. Maar veel
mensen beginnen er niet aan, omdat ze
voor de consequenties terugdeinzen.
Ze zullen dan niet meer zo fijn met
hun collega's van nu kunnen omgaan,
en ze moeten avond aan avond gaan
zitten blokken, en straks zullen ze
verantwoordelijkheid moeten durven
aankunnen. Daar deinzen heel wat
mensen voor terug. Men is dan in feite
zo lang geremd geweest, dat men niet
meer los komt.
En dat is toch ook geen toeval, dat
men in die situatie terechtgekomen is,
omdat men van jongs af aan in die rol
geduwd is, wanneer je ouders het ook
nooit ver hebben kunnen schoppen, en
daar in berusten, en wanneer je op
school niet best mee kon volgens de
bestaande normen. En de bedrijven
hebben ongeschoolde arbeidskrachten
die niet lastig zijn, nodig. Dus dat
geremd-zijn vind ik een stukje struk-
tuur van onze maatschappij.
„Ja, ja, heel beslist".
En als je dat als eenling gaat doorzien
heb je grote kans dat het je alleen maar
moedelozer maakt.
„Ja, óf men gaat doorslaan, dat is ook
mogelijk. Dan gaat men in het wilde
weg tegen" die hele samenleving aan
schoppen, net alsof dat nou maar één
blok zou zijn, waar je even flink
tegenaan moet duwen, totdat de deur
openvliegt, waardoor ineens alles mo
gelijk wordt. Zo is het ook helemaal
weer niet".
Je remt ook bewust sommige mensen
af, heb ik gemerkt, die bij wijze van
spreken willen dat de Van Onderen-
groep van Rijnmond de barricade op
gaat.
„Kijk, onze keus is typisch die van een
gespreksgroep. En als mensen zich
meer tot een aktiegroep of iets derge
lijks aangetrokken voelen, dan zullen
ze zich hierin niet zo happy voelen".
Ben je daardoor niet een aantal men
sen kwijtgeraakt, dus doordat er welis
waar interessant gepraat wordt, maar
niets tastbaars gedaan wordt door de
groep? -Als je nu die stap hebt gedaan
om naar de gespreksgroep toe te ko
men, - en dat is een hele stap -, dan
Van Hogendorplaan 1
Vlaardingen 70.22.62
Koningshoek 92- 505
Maassluis 19.08.7
moet daar volgens hen ook iets uit
komen.
„Ja, zo zeggen ze dat".
Jij bekijkt het wat nuchterder, en je
zegt: Maar je bent nog niet zo ver?
„Van mij mogen ze best aktie gaan
voeren, maar ze moeten zich wel reali
seren, waar ze aan beginnen. Als ze in
hun eentje tegen hun baas gaan zeg
gen: Ik vind dat jij het niet goed doet,
dan is het gevolg eerder dat ze hun
baan kwijtraken, dan dat die baas zegt:
Ja, dank je wel, het zal veranderen; Zo
zijn er inderdaad wel mensen in fikse
moeilijkheden geraakt. En daarom zeg
ik: Je kan hier als individu door
gesprekken een beetje meer inzicht
krijgen.
Ik kreeg de indruk dat deze groep iets
aan het worden is, waarop men kan
terugvallen, dat het in het komende
seizoen een soort moedernest wordt,
men op terug kan keren met proble-
„Ja, zoiets zou je kunnen zeggen. Als
men besluit om zich op zijn werk eens
wat kritischer op te stellen - maar dan
wel in een groepje - en daarvoor
plannen opstelt, dan kunnen we dat in
onze Van Onderen-Groep met zijn
allen bekijken, of misschien kan ik er
in bemiddelen bij een figuur, die voor
hen niet zo gemakkelijk bereikbaar is".
Wordt het niet moeilijk, om straks in
zo'n tweede jaar nieuwe mensen op te
vangen, die voorgaande gesprekken
niet meegemaakt hebben?
„Als er een aantal tegelijk kortit dan
kunnen ze ten nieuw groepje vormen,
waar dan een van de anderen bij kan
gaan zitten. We hopen wel, dat er door
de publiciteit aan het begin van het
seizoen heel wat nieuwe mensen bij
komen. We komen steeds op de eerste
donderdag van elke maand bij elkaar,
dus wie op 6 september niet kan, kan
dat altijd later nog doen".
En hoe gaat het met de financiën? De
deelnemers betalen geen contributie of
(vervolg elders.)
i Voor Uw DAF
1 DAF DEALER VOOR m
GEHEEL SCHIEDAM.
NW.MATHENESSERSTRAAT45
1 SCHIEDAM TEL. 26.06.63.
„VAN ONDEREN" GAAT VERDER, OOK IN RIJNMOND
Met zijn Van Onderen-uitzendingen heeft de
Vara heel wat mensen aan het denken gezet over
het feit, dat zij op hun werk als kinderen
behandeld worden. Mensen, die daar normaal
niet over praten, kwamen in deze programma's
los en brachten 19e eeuwse toestanden aan het
licht. Anno 1973 blijken veel mensen overdag op
hun werk niets in te brengen te hebben, terwijl
die zelfde mensen in hun privé-leven wél moeilij
ke en vérstrekkende besluiten moeten nemen, in
de opvoeding van hun kinderen bijvoorbeeld, of
in de zorg voor oude familieleden en bij het rond
zien te komen met het loon. In „hun" fabrieken,
werkplaatsen of kantoren wordt echter VAN
BOVEN af beslist wat ze moeten doen, en
wanneer, en wat verboden is. Opslag, ontslag,
beoordeling en bevordering komen van boven.
Dat is de grote, stille groep „Van Onderen-men
sen", dat zijn mensen die meestal vervelend werk
doen, die geen „papiertjes" hebben om ooit
hogerop te kunnen komen, die afhankelijk zijn
van de gunsten van hun chefs en die daarin
berusten, al of niet kankerend.
Nederland-waterland. Het is een oude gewoonte van ons om in de zomer verkoeling te zoeken. Vissend
langs de kant of varend. Met een roeiboot, een zeilboot of een motorisch aangedreven boot. Modern is
peddelend in een rubberboot, maar om te schaften moet je naar de kant anders kiep je om en dat is
gevaarlijk. Het water is namelijk zo vuil, dat overheidsinstanties zwemmen en spelen in singels en vlieten
afraden in verband met het risico van schade aan de gezondheid. Dat is ook modern.
Tijdens Kinderdorp in Margriethal:
Tijdens het Kinderfestijn van 30 juli tot 10 augustus in Sporthal Margriet zullen
de kinderen in het Kinderdorp o.a. vertrouwd worden gemaakt met het medium
video. De heer Summerwill van de Nederlandse Sport Federatie zal op woensdag
en donderdag 1 en 2 augustus met de kinderen in spelvorm een t.v.-programma
maken.
Dit houdt in dat de kinderen zelf met suggesties komen voor de diverse
onderdelen van dit programma. Gedacht wordt hierbij aan het thema regio, zodat
Schiedam en Kinderdorp centraal zullen staan. Video betrekt de kinderen actief
bij het medium t.v., waarbij ze tot op heden alleen maar passief over zich heen
lieten komen, wat volwassenen voor ze hadden uitgedacht.
Binnen het dorp wordt een kinderboerderij opgebouwd, waarbij medewerking is
verzekerd van de dierenverzorgers van de kinderboerderij in het Beatrixpark. De
kennis van en de omgang met dieren zal daarbij centraal staan. De gebrekkige
kennis van dieren bij kinderen en volwassenen maakt dit project dubbel
belangrijk.
's Morgens worden speciaal op kinderen afgestuurde natuurfilms gedraaid van het
Instituut van Natuur-Educatie. Op de boerderij zal ook een open broedmachine
worden geïnstalleerd, terwijl de levende have o.a. bestaat uit geiten, een kloek
met kuikens, eenden, biggen, konijnen en cavia's.
Voor de kinderen zal ook duidelijk worden hoe ze dieren thuis kunnen houden,
welke dieren bepaald niet geschikt zijn als huisdier en aan welke eisen de baas of
bazin zelf dient te voldoen.
Voor de ouders genoeg redenen hun kinderen gedurende de eerste twee weken
van augustus ingezetenen van het Kinderdorp te laten worden.
REPARATIES
1 ste klas werk
20-karaats GOUDEN KROONf 25.~
U kunt er op wachten
INSTITUUT DENTILIA
HOOGSTRAAT 40, ROTTERDAM
TELEFOON (010) 126010
Te bereiken met trams 3, 6, 8 en 9
en buslijnen 32, 34. 39 en 49.
H AARIMPORT
Historisch raadhuis moet plaats maken
voor winkelcentrum
De wijkvereniging Groenoord heeft het
gemeentebestuur gevraagd, het oude
raadhuis in Kethel in stand te houden
en dus geen uitvoering te geven aan de
sloopplannen. Reeds eerder hadden
enkele raadsleden hierop aangedron
gen.
Wethouder Bolmers heeft echter te
kennen gegeven dat sloop noodzakelijk
is in verband met de bouw van het
nieuwe winkelcentrum aan de Zwaluw
laan. De kans dat het raadhuisje, dat
historische waarde heeft, behouden zal
blijven, is niet erg groot.
De kunstenaar Jacob Kleyngeld ex
poseert tot en met 28 juli werk in de
uitleendiscotheek, Kruisplein 42, Rot
terdam Centrum. Kleyngelds tekenin
gen zijn van dinsdag tot en met zater
dag te zien van 10 tot 18 uur en
's avonds van 19 tot 21 uur. Kleyngeld
tekent, aquarelleert en schildert bij
voorkeur landschappen, stillevens, ou
de gevels en boerderijen.
