Nieuw hart voor Schiedam
Het ABC van de binnenstadsplannen
46 Q 95
6 C 98
lrH,Uiii.ülllili.l
ETALAGE en INTERIEUR
IrU.iljiii.yüldil
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1973
35-516
spaar nu
geld uit
partijen bleek, dat wethouder Collé,
die ondermeer huisvesting in zijn por
tefeuille heeft, het beleid inzake de
metroaanleg verdedigde, terwijl zijn
collega Bolmers van stadsontwikkeling
verklaarde, dat bij het bestemmings
plan geen rekening gehouden zou wor
den met de aanleg van een metro.
Dezelfde wethouder gaf te kennen, dat
hij de werkgroep vanaf dat moment
graag als klankbord voor de verdere
ontwikkeling van de binnenstadsplan
nen zou zien en zegde de werkgroep
alle informatie die beschikbaar was en
nog beschikbaar zou komen toe.
Voorts beloofde deze wethouder, dat
het informatiecentrum stadsontwikke
ling, dat toen al ongeveer een half jaar
niet meer functioneerde, opnieuw be
mand ,en geopend zou worden, en dat
er ruimte in gereserveerd zou worden
voor de ideeën van de werkgroep. Het
informatiecentrum is inderdaad weer
geopend; in een keet die voor dit doel
belangeloos door de N.V. Empeo is
beschikbaar gesteld, maar ruimte voor
de werkgroep is niet aanwezig.
Vier mensen, die de kern van de
werkgroep vormden, besloten zich uit
het politieke spel terug te trekken, om
zich met fundamentele achtergronden
van de problematiek bezig te houden.
Plannen voor een nieuwe film over
Schiedam werden en worden ontwik
keld en men zocht een gelegenheid,
om zelf daadwerkelijk iets voor het
behoud van tenminste een deel van het
Schiedamse hart te doen. Verschillen
de panden werden bekeken, waaronder
de voormalige ijzerwinkel van Post, op
de hoek van de Korte Dam en de
Lange Haven, die nu tot bistro wordt
verbouwd door de gebroeders Hosman.
Dit zoeken zou uiteindelijk leiden tot
de ontdekking van de mouterij De
Goudsbloem, waarvan de restauratie
inmiddels in volle gang is.
Alternatieven
Inmiddels werd er ook nog aan alterna
tieven gewerkt. Een architectuur-stu
dent, waarmee de werkgroep al vanaf
december contact had, Dolf Messnig,
maakte een plan voor de binnenstad
van Schiedam en wel speciaal voor de
winkelbedrijven. Grondslag van zijn
plan was het behoud van de bestaande
rooilijnen.
Er wordt een belangrijke plaats inge
ruimd voor een rustig plein, waar zich
nu de tuin bevindt van het internaat
Imelda, een tuin die gesierd 'wordt
door enkele grote kastanjebomen die
in zijn plan uiteraard behouden blij
ven. Vooral keert Messnig zich tegen
de dictatuur van het grootwinkelbe
drijf", waaraan in de gemeentelijke
plannen moeilijk te ontkomen valt.
In een toelichting op zijn plannen
schrijf Messnig: „Een ander bijkomend
gevaar is, dat deze grootwinkelbedrij
ven zich van elkaar afhankelijk verkla
ren. Zij komen of gezamenlijk wel of
gezamenlijk niet. En dat wordt dan
weer afhankelijk gesteld van voetgan-
gersgebied-parkeervoorzieningen-wege-
nplan, openbaar vervoer, metrostation,
wat weer afhankelijk is van afbraak op
gelijke schaal. Zo ontstaat een grote
knoop van aan elkaar gekoppelde
problemen.
Een belangrijk element in zijn plan is
voorts nog, de z.g. fasering-al-naar-ge-
lang-behoefte, die mogelijk wordt ge
maakt door het werken met kleine
elementen, in tegenstelling tot de do-
Zen van minimaal 50 bij 50 meter, die
Empeo in de binnenstad wil plaatsen.
Zijn plan tracht een natuurlijke organi
sche groei zo getrouw mogelijk te
benaderen.
.Hiernaast zijn er op de T.H. in Delft
op verzoek van de Werkgroep Schie
dam een tweetal studiegroepn aan het
werk gegaan, waarvan er één zich
bezighoudt met een onderzoek naar de
gevolgen van de diverse mogelijke ver
keersmodellen voor Schiedam, terwijl
de andere bezig is een rehabilitatieplan
te ontwerpen voor de oudere wijken
van Schiedam, inclusief de binnenstad,
waarvan in een later stadium enige
gedeelten tot in details zullen worden
uitgewerkt, met inbegrip van een bijbe
horende kostenvergelijking. Beide
groepen zijn in april een week te gast
geweest bij de werkgroep.
spaar nu
geld uit
Douchen wordt een natuurlijke
weldaad voor uw huid met FA
doucheschuim.
■FA doucheschuim zo verfris
send als een sprong in de Ca-
raibische zee, met de geur van
limoenen. Heerlijk fris douche
schuim, normaal 5,90 als aan
bieding 5,25 maar bij Ter Meu
ten nog géén drie gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver-
Kbpen wij op de parterre FA
doucheschuim in een grote fla-
kon voor 30
douches, wm yy
voor
mmrn
Géén tel. of schrift, best.
spaar nu
geld uit
spaar nu
geld uit
DEKORATIEVL STOFFEN VOOR UW
in 200 kleuren aanwezig
FLANjute lakfolie
RIBS SEPARATIE STOF
VILT -t DEKORATIE
wm). ETALAGEMATERIALEN
rLcAbA Adm. de RuyterWeg 26 Rotterdam Rotfeidam Tel 010 13 22 30
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre lede
ren schoudertassen in de kleu
ren zwart, bruin
en blauw
voor
Owb"
Géén tel. of schrift, best.
Deze week een tweede artikel van
vier Schiedamse jongeren (Bertus
Notenboom, Hans de Ruiter, Arno
Steekelenburg en Carl van Meeren-
donk) die hun visie geven op de
ontwikkeling van de plannen
voor de Schiedamse binnenstad.
Schiedammers, die ook hun me
ning willen geven kunnen dat doen
door een briefje te sturen naar
Redaktie De Havenloods, Hoog
straat 122, Vlaardingen.
Gemeentelijke bureaus
5 september gesloten
Op de nationale feestdag 5 september
ter gelegenheid van het 25-jarig rege
ringsjubileum van koningin Juliana zul
len de gemeentelijke bureaus en dien
sten gesloten zjjn.
Ook het Stedelijk Museum, Hoogstraat
112 en de centrale vestiging en alle
filialen van de Gemeenschappelijke
Openbare Bibliotheek zullen op 5 sep
tember gesloten blijven.
De gemeentelijke Reinigingsdienst zal
op die dag geen huisvuü ophalen. De
bewoners van de wijk Kethel, waar
gewoonlijk op woensdagen het huisvuil
wordt opgehaald, worden verzocht er
rekening mee te houden dat het huis
vuil op donderdag 6 september zal
worden opgehaald.
Het Openbaar Slachthuis zal op die
dag gesloten zijn; de Vleeskeurings
dienst geldt voor die dag de regeling
zoals gebruikelijk is op zon- en feestda
gen.
Kunstklassen ook
in de wijken
De sociale adviescommissie heeft te
kennen gegeven de aktiviteiten in de
kunstklassen in het Stedelijk Museum
wenselijk te vinden, vooral voor kinde
ren in de leeftijd waarop ze nog te jong
zijn om zelfstandig naar stad en mu
seum te gaan.
Dit betekent dat alleen die kinderen
kunnen deelnemen waarvan de ouders
ze brengen en halen. De commissie is
van oordeel dat ook andere kinderen
aan de kunstklassen moeten kunnen
deelnemen.
Daarvoor zou dan echter decentralisa
tie naar de diverse wijken nodig zijn.
Hierbij zou de federatie van ins lellin
gen voor sociale culturele arbeid en
samenlevingsopbouw ingeschakeld
moeten worden. Hierover zal nog na
der overleg worden gepleegd.
Oud- conserva tor
Schwagermann
overleden
Op 88-jarige leeftijd is in Schiedam
overleden de heer C. H. Schwagermann
die van 1 januari 1927 tol en met
1951 conservator was van het Stedelijk
Museum. Schwagermann was de grond
legger voor de ontwikkeling van het
Stedelijk Museum. Onder zijn leiding
wérd nl. in de jaren 1938, 1939 en
1940 begonnen met de restauratie van
het huidige gebouw. Na de oorlog in
1945 werden de verdere plannen uitge
werkt voor de restauratie van het
gebouw, zoals het thans is.
Bij de heropening van het museum in
1966 werd de heer Schwagermann van
vele kanten geprezen voor het baanbre
kende werk op het terrein van de
kunst in Schiedam verricht.
In 1951 legde de heer Schwagermann
zijn taak als conservator neer. Hij werd
opgevolgd door zijn zoon, die later
vervangen werd door Pierre Jansen.
Schwagermann hield zich zelf ook met
de schilderkunst bezig. Interessant kon
hij vertellen over zijn ontmoetingen
met kunstenaars en ervaringen in de
tijd dat hij conservator was. Ook hield
hij zich bezig met de restauratie van
schilderijen.
Contacta^ond van
„Helpt Elkander"
„Helpt Elkander" houdt op vrijdag 31
augustus een contactavond in het
dienstencentrum De Vier Molens aan
de Nieuwe Damlaan 266. Op de bijeen
komst zullen dia's en foto's worden
getoond van het zomerkamp.
Echt leder blijft het mooiste ma
teriaal vopr modetassen, zeker
als het leder vari zware kwali
teit is.
Lederen schoudertas, te tnooi
om over te schrijven of te lezen,
deze tas moet u echt gezien heb
ben! Met extra voorvak en ver
stelbare schouderriem, nu voor
precies vijfendertig gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
acryl jersey blouses "in marine,
bruin, grijs, geel, oranjerood en
beige, maten 36
Géén tel. of schrift, best.
Nadat men hierover in 1949 een rap
port publiceerde, legde men zich ech
ter voornamelijk toe op de noodzake
lijke uitbreidingen en liet de binnen
stad, evenals de Brandersbuurt en de
Branderijenbuurt langs de Noordvest,
voor wat ze waren.
Pas in 1963 werd ingezien, dat de
binnenstad hard toe was aan vernieu
wing. Aan het stedebouwkundig ad
viesbureau Fledderus en van Gent en
aan het E.T.I. (Economisch Technolo
gisch Instituut) voor Zuid-Holland
werd de opdracht verstrekt tot een
breed opgezette studie over de ontwik
kelingsmogelijkheden van dit stads
deel.
Het uit deze studies voortgekomen
structuurplan werd in 1968 door de
gemeenteraad vastgesteld. Hieropvol-
gend werden door het bureau Fledde
rus en van Gent twee ideeënschetsen
voor de binnenstad geprqduceerd.
waarin de winkelfunktie een belangrij
ke plaats had. In het eerste plan (Plan
A) werd gedacht aan het intact laten
van het bestaande winkelcircuit, de
zogenaamde grote omloop. Plan B
concentreerde de winkelfunktie in de
zuid-oosthoek van de binnenstad.
Reacties
Er kwamen verschillende reakties on
der andere van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken en van de samen
werkende Patroonsvereniging van de
Bouwbedrijven in Nederland. Deze
spraken hun voorkeur uit voor plan A.
Anderen, zoals Bijenkorf Beheer, V&D
en C&A spraken zich uit voor het
tweede plan, dus voor een geconcen
treerd winkel apparaat.
Hoog laaiden de gemoederen op; naast
een aantal schriftelijke reakties op de
plannen werd er met name op een
aantal voorlichtingsbijeenkomsten fel
gediscussieerd.
Er werden twee alternatieve plannen
ontwikkeld; plan C, van de F.J.G.
afdeling Schiedam, dat de culturele
funktie te midden van de grote om
loop benadrukte, en plan D, opgesteld
door een aantal Delftse studenten, dat
zich voornamelijk beperkte tot het
gebied tussen het N.S. station Schie-
dam/Rotterdam-West en de binnen
stad; het Singelkwartier.
Ongehinderd door verder tegenspel
heeft de stedebouwkundige adviseur
Van Gent (Fledderus was inmiddels
overleden) in samenwerking met de
gemeentediensten en EMPEO aan een
ontwerp voor een bestemmingsplan
voor de binnenstad gewerkt. Deze rust
werd in november 1972 verstoord
door het Lange Haven plan, dat door
middel van boven het water hangende
pleinen de Lange Haven nieuw leven in
wilde blazen.
De makers, Bertus Notenboom en
Hans de Ruiter, formuleerden hun
ideeën aldus: „De Lange Haven wordt
in ons plan een nevencentrum met een
eigen funktie, zodat dit plan de bin
nenstadsplannen van de gemeente niet
in de^weg staat, maar aanvult. Er zal
een grote wisselwerking ontstaan tus
sen het oude en het nieuwe centrum,
wat slechts gunstig kan werken op
beide centra".
De grondslag van het Lange Havenplan
was, dat het niet in het belang van
Schiedam is te concurreren met Vlaar
dingen en Rotterdam, die geen oude
binnenstad, maar een na-oorlogs win
kelcentrum hebben. Wil Schiedam in
de toekomst, zeker als de metro vol
tooid is, in de Rijnmond iets te beteke
nen hebben, dan zal het niet haar
buursteden moeten na-bootsen, maar
andere wegen moeten kiezen,naar
eigen geaardheid.
Dat deze aard ligt in het feit dat
Schiedam in tegensstelling tot haar
buren nog een historische kern bezit, is
buiten kijf. Het Lange Havenplan werd
ontworpen om aan te ionen, dat een
goed gerestaureerd centrum, waarin
het karakter van een stad verankerd
ligt, aantrekkelijker is dan een nieuw-
geproduceerd centrum van beton, dat
Het Lange Havenplan
door Empeo Bredero neergezet dreigt
te worden.
Kritiek
Nadat het plan in de openbaarheid
kwam, barstte de kritiek los, kritiek
die zich voornamelijk richtte op de
technische uitvoering en met name op
de overkluizingen. Algemeen^was er de
vrees, dat deze het karakter van de
haven zouden aantasten. In tegenstel
ling tot deze kritiek was er echter veel
bijval voor de uitgangspunten.
Het is dan ook begrijpelijk, dat er een
werkgroep ontstond, die zowel makers
als kritici verenigde. Deze werkgroep,
de Werkgroep Schiedam, kreeg in de
cember 1972 gestalte.
De makers van het Lange Havenplan
wensten zich niet met de binnenstad
bezig te houden, omdat de plannen
voor de vernieuwing van het stadshart
volgens hun al te ver gevorderd waren.
Later kwam men hierop terug. De
werkgroep Schiedam werd opgericht
om zich met de gehele binnenstad
bezig te houden. Er werden vele con
tacten gelegd met mensen uit de Schie
damse politiek, met architecten, met
mensen die zich bezighielden met de
mens en zijn omgeving in de ruimste
zin en niet de bevolking. Het lange
Havenplan, dat eigenlijk niet meer was
dan een lapmiddel, bedoeld om ten
minste iets van het historische Schie
dam te bewaren als het oude centrum
zou worden afgebroken, werd in febru
ari op een vergadering van de commis
sie stadsontwikkeling ingetrokken.
In dezelfde maand verklaarden de af
delingsbesturen van PvdA, D'66 en
PPR zich solidair met de Werkgroep
Schiedam en richtten een eigen groep
op, die zich met dezelfde problemen
bezighield. Later werd deze groep in
de Werkgroep Schiedam opgenomen.
Men achtte van politieke zijde niet
alleen de inhoud van de plannen twij
felachtig; ook de wijze waarop met
openbaarheid en inspraakmogelijkhe
den is omgesprongen ontmoette ernsti
ge kritiek.
Het is namelijk nog steeds de bedoe
ling dat de gemeenteraad zich uit
spreekt over een metrorapport, een
parkeernota, en het bestemmingsplan,
en ook nog over een contract met
Empeo. Dus op één vergadering moet
er beslist worden over onderzoek, plan
en uitvoering!
Bestaande twijfels werden nog ver
sterkt, toen op een bijeenkomst in het
Zakkendragershuisje van de werkgroep
met besturen van diverse politieke
Een acryl jersey blouse mag niet l
aan de najaarsgarderobe ont-
breken, zeker niet nifwij ze ver
kopen in nieuwe modekleuren
en met een tientje voordeel.
Acryl jersey blouse in het veel
gevraagde model met ronde
kraagpunten, borstlat en sier-
stiksels. Deze blouse in de kleu
ren marine, bruin, grijs, geel,
oranjerood en beige koopt u nu
voor nog géén tientje.
Schiedam is een oude stad. Een stad
die eenmaal bloeide, in de tijd dat er
gevist werd, waarna zij in verval raakte.
Later, vanaf de zeventiende eeuw,
kwam naast de brouwerijen, die hier al
langer gevestigd waren, de moutwijnin
dustrie langzaam tot bloei. Getuige de
statige herenhuizen aan de havens
bracht ze welvaart, zij het voor enkele
families; maar toch ook een boterham
voor de velen, die in de mouterijen en
branderijen werkten.
Dit duurde tot dat men in het buiten
land een nieuw procédé uitvond om
spiritus te maken, waarmee de mout
wijn niet kon concurreren, en deze
stad stierf.
De bebouwing verpauperde samen met
haar bewoners, en door het uitblijven
van tijdige maatregelen werd veel
schoons ten dode opgeschreven; er
vielen gaten in Schiedam. De gordel
was nog wel intact, maar de buik
verrotte. Langzaam werd de vraag
steeds nijpender, wat er nu moest
gebeuren met de binnenstad van Schie
dam, die nog veel mogelijkheden bood,
maar toch ingrijpen noodzakelijk
maakte. Er moest we.l gebouwd wor
den in deze tijd met zijn nieuwe eisen,
maar hoe? Dit was het probleem, waar
de Schiedamse bestuurders zich voor
geplaatst wisten.
Lewis Mumford, een Canadees, die van
het bestuderen van de ontwikkeling
van steden en de mensendie er wonen
en werken, vanaf de eerste nederzet
ting tot op de dag van vandaag, zijn
levenswerk gemaakt heeft, schreef:
We moeten de stad haar moederlijke,
levensvoedende funktie teruggeven en
haar weer in staat stellen zelfstandig te
handelen, hetgeen al lang is verwaar
loosd of onderdrukt. Want de stad
behoort een orgaan van liefde te zijn".
De dienst Stadsontwikkeling hield zich
reeds tijdens de tweede wereldoorlog
met het maken van ontwikkeling bezit.
Deze overgordijnstof Is jacquard
geweven dicht weefsel) en is
bovendien van acryl, dat, zoals
u wel weet, heel gemakkelijk te
Deze mooie jacquard gordijn
stof 120 cm breed, is er in de
kleqren groen, bruin, goud en
oranje en kost nu nog géén
zes gulden per meter.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de eerste etage
jacquard overgordijnstof, 120
cm breed, per
voor
Géén tel. of schrift, best.
