T ROTTERDAM VERPLICHT
KERNENERGIECENTRALE
AASVLAKTE TE BOUWEN?
4C
Worst:„We zijn aan het uitzoeken
hoe de verbintenissen zijn"
Wethouders willen
technici alleen
als adviseurs
„Studeren op alternatieve vestigingsplaats gewenst"
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 6 DECEMBER 1973
49-513
Als wij de electriciteit moeten produceren, het geld moeten opbrengen,
dan moeten wij als gemeente aan het begin van de besluitvormingslijn zei}'
verantwoordelijkheid hebben. Aan het eind van de lijn moet de
verantwoordelijkheid bij het parlement liggen. Vandaag de dag is de hele
sector Bedrijven geweldig politiek geworden. Dan moet het SEP-bestuur
ook een politiek lichaam worden, met alleen bestuurders erin. De
technici staan hen daarin slechts met hun deskundigheid bij.
Wethouder J. Worst is duidelijk weinig gelukkig met de bestuursstructuur
van de SEP, die sterk van bovenaf en technisch werkt. Als je met je
gemeentelijk bedrijf deelneemt in een samenwerkingsverband, dan zul je
daar zelf van onderaf invloed op plannen en beleid moeten hebben.
Met andere gemeenten wordt (en is) eraan gewerkt om zowel bij gas en
water als bij de electriciteit de bestuursstructuur te veranderen.
Bij het gas is dat reeds klaar. In het hoofdbestuur daarvan zitten nu alleen
bestuurders, provinciaal en gemeentelijk. Worst: „Dat is vrij goed
geregeld, daar ben ik tevreden over".
Wat het water betreft: in verband met het feit dat de regering straks
bepaalde beslissingen gaat nemen wil men in de waterbedrijven een
overlegorgaan met de regering maken. Worst: „Daar had men'ook een
bepaald voorstel voor. Dat is voor mij en ook voor de wethouders van de
andere grote gemeenten onaanvaardbaar". Onlangs is daar over in de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten gesproken. Geconcludeerd is dat
ook het Bestuur van de Vereniging Exploitanten Waterleidingbedrijven in
Nederland geherstructureerd moet worden.
„Wat nu dus ook bij het water gaat gebeuren willen wij als grote
gemeenten en als bedrijven voor de electriciteitsproduktie binnenkort bij
de SEP. Dat zal wel wat moeilijker worden, omdat die SEP nogal op hoge
tronen zit".
„Kernenergie op de Maasvlakte? 't Is de vraag...." was in mei van dit jaar het motto van een door de
gemeente Rotterdam georganiseerde informatieve bijeenkomst. Steeds meer mensen zijn zich sindsdien
gaan afvragen of 't inderdaad nog wel de vraag is. De hele beslissingsprocedure rond de vestiging van een
derde (kernenergie-) eenheid voor de Maasvlakte-centrale is zo ondoorzichtig dat zelfs op gemeentelijk
niveau men nog druk bezig is uit te vlooien wie precies wat te vertellen heeft. De resultaten van dat
onderzoek zullen in de Rotterdamse gemeenteraad komen.
De idee voor de kerncentrale is ontsproten aan de technische breinen
van de N.V. Samenwerkende Electriciteits Productiebedrijven (SEP).
Die stelt jaarlijks aan de hand van haar verwachtingen over de
toekomstige vraag naar electriciteit een lange-termijn plan op voor het
opvangen van die vraag. In het laatste SEP-plan wordt gesteld dat in
1981 een derde eenheid op de Maasvlakte klaar moet zijn, gestookt
met kernenergie. Krachtens een samenwerkingsovereenkomst tussen
de in de SEP deelnemende bedrijven zou nu de N.V. E.Z.H., de
Electricifeitsbedrijven Zuid-Holland, alle maatregelen moeten gaan
nemen om die te kunnen verwezenlijken.
Sommigen die wel menen dat er een
eenheid bij moet komen betwijfelen of
die er ook al in '81 zal moeten staan.
Zij betogen dat de verbruiksprognoses
tot nu toe tegenvallen. Mede in dat
licht vindt een Rotterdamse PvdA-
-werkgroep dat je een kerncentrale op
de Maasvlakte pas moet (kan) gaan
overwegen als zeker drie jaar lang is
gebleken dat de Borsselse-centrale zich
goed gedraagt.
Desondanks is de EZH gebonden om
de zaak nu snel aan het rollen te
brengen. Anders halen ze 1981 niet.
Na enig trekken wil EZH-directeur ir.
J. H. Goossens wel kwijt dat hij binnen
twee, drie maanden een voorstel op
tafel zal leggen bij de Raad van Com-
Rijnmond-gecommitteerde Roozemond:
Partij in het hele drama is ook Rijnmond. In het ontwerp-streekplan,
opgesteld door Rijnmonds dagelijks bestuur staat: „Opwekking van
kernenergie dient te worden uitgesloten tot het tijdstip waarop wordt
aangetoond dat een dergelijke energie-opwekking voor de bevolking
geen onaanvaardbare risico's met zich meebrengt".
Streekplan-gecommitteerde C. M. L. Roozemond is persoonlijk niet
zo gelukkig met de laatste toevoeging, die ook niet in het vooront
werp-streekplan stond. Ze neemt wat terug, vindt hij, en „betekent
dat er toch weer een zekere arbitraire, althans subjectieve oordeels
vorming wordt geïntroduceerd. En dat vind ik voor zo'n probleem
geen goede zaak".
„H et streekplan strekt zich uit voor de mogelijke publicaties en uitspraken die
periode tot 1986. Naar mijn vaste op dit punt zijn gedaan, is het vol-
overtuiging, kennis nemend van alle strekt irreëel te veronderstellen dat de
risico's die aan een kernenergie-centra-
Ie verbonden zijn binnen een periode
van pakweg 8 jaar allemaal kunnen
worden opgelost".
Roozemonds bezwaren richten zich
vooral op het probleem van de afval
stoffen. Verder betwijfelt hij of het
wijs is een atoomcentrale te bouwen in
een zo dichtbevolkt gebied, dat boven
dien een kwetsbaar industriegebied is.
Hier lijkt zijn visie even wat inconse
quent. Hij noemt zich uitdrukkelijk
geen tegenstander van kernenergiecen
trales, is ervan overtuigd dat in de
komende decennia kernenergie nood
zaak zal zijn voor een deel van onze
energiebehoefte. Dus: wel kernenergie
voor Rijnmond, maar dan ergens an
ders geplaatst
„Dat is het punt, ik vind dat er
dringend gestudeerd moet worden op
alternatieve vestigingsplaatsen". (Com
mentaar van CAR-lid Remy Poppe:
„Daar bedoelt-ie mee: dan zetten we
de vuilnisbak maar bij de buurman
voor de deur. Dat is natuurlijk flauwe
kul. Dat is nou juist het typische van
kernenergie: het levert een groot ge
vaar op voor een heel grote omgeving").
iets wel of niet te doen. Dus die kan in
laatste instantie altijd ingrijpen".
Heeft u enig idee hoe er bij GS over
wordt gedacht?
„Nou nee. Mij is wel duidelijk dat ze
op dit moment niet zeggen: er möet
een kernenergiecentrale komen. Zij
hebben bepaald nog wel twijfels".
Honorabel
Gecommitteerde C.M.L. Roozemond.
De EZH heeft tegen de passage in het
ontwerpstreekplan bezwaar aangete
kend. Ze spreekt van een „negatieve,
ongefundeerde en ongenuanceerde
stelling, vermoedelijk ingegeven door
ten tijde van de samenstelling van het
streekplan bestaande (voor)oordelen".
Volgens Roozemond is de passage een
volstrekt honorabel standpunt. „Er
staat: het mag niet zolang de risico's
nog zo groot zijn dat er gevaren voor
de bevdlking uit kunnen voortvloeien.
En wat betekent het in de praktijk?
Dat degene die een kernenergiecentrale
wil bouwen zal moeten aantonen dat
er geen onaanvaardbare risico's aan
verbonden zijn
Als de passage door de Rijnmondraad
en Gedeputeerde Staten wordt goedge
keurd krijgt de raad de bevoegdheden
om de gemeente Rotterdam dwingend
op te dragen die passage in het bestem
mingsplan op te nemen. „Da's dus de
formele kracht van het streekplan,
waar men wel eens overheen kijkt",
aldus de heer Roozemond.
„Nou moet ik daarbij wel zeggen,
anders help ik u in 't bos: als de
Rijnmondraad zo'n aanwijzing geeft
kan de gemeente daartegen in beroep
gaan bij Gedeputeerde Staten. En dan
staat daar nog los van, dat de minister
voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening aanwijzigingen kan geven om
Voorlichting
In welk stadium verkeren de
milieugroepen in Rotterdam9
Remy Poppe van het Centraal
Aktiekomitee Rijnmond: „We
hebben zojuist een nieuw pam
flet gemaakt dat we deur aan
deur in Rijnmond gaan verko
pen en we zijn met een handte
keningenactie-toestand bezig.
Aan de hand daarvan willen we
overal openbare vergaderingen
gaan houden
Dat zal gebeuren
zaak op bestuurlijk niveau be
gint te rollen: „Het is nu alle
maal nog te mistig en te vaag en
alles wordt te achterbaks ge
houden. Maar we wachten wel
tot ze een beetje tevoorschijn
Schone Randstad Zuid, die al in
februari, na de eerste geluiden
over een kerncentraje een bii-
eenkomst in De Doelen beleg
de, sluit zich aan bij de CAR-
-bezigheden.
De heer H. Boerrna van de
Vereniging tegen Milieubederf
in en om het Waterweggebied
zegt dat zijn bestuur nog geen
precies standpunt heeft ingeno
men. „We zijn in ieder geval
niet zo erg voor". Men is zeker
van plan een stuk naar de ge
meenteraad te sturen.
Overigens wil de gemeente Rot
terdam een tweede openbare
bijeenkomst in De Doelen be
leggen, na de niet al te gestaag
de op 28 mei. Volgens wethou
der Worst zaldaar vooral het
vraagstuk van het electriciteits-
verbruik (beperking ervan) aan
dacht krijgen.
AMVWWWWWMMWWWWWWMAAMW
missarissen van de EZH. Dat voorstel
komt er dan op neer dat Rotterdam de
centrale zal bouwen en er ook het geld
voor zal neerleggen.
De raad van commissarissen bestaat
voor het grootste deel uit wethouders
van Zuidhollandse gemeenten (uit Rot
terdam de wethouders Worst en Rie-
zenkamp). Het bestuur bestaat dus uit
beleidsmensen, het SEP-bestuur waar
aan het ondergeschikt is echter niet.
De betrokken wethouders zien zich zo
geplaatst tussen de SEP, die haar plan
nen naar beneden toe wil voorschrij
ven, en hun eigen gemeenteraden, die
over de inhoud van het SEP-plan geen
enkele zeggenschap hebben.
Los van de vragen of er een nieuwe
eenheid moet komen en hoe die dan
gestookt moet worden zitten raadslie
den en wethouders aldus met de vraag:
zal hetgeen wij uiteindelijk wijs achten
enig gewicht in de schaal leggen?
Wethouder J. Worst (o.a. voor de
Bedrijven): „We zijn nog eens helemaal
aan 't uitzoeken hoe de verbintenissen
zijn die wij met de EZH hebben en die
de EZH met de SEP heeft. Hoe 't in de
statuten ligt, welke afspraken er zijn
en of je min of meer gebonden bent".
„Het zou wel zo kunnen zijn dat wij
(de gemeente Rotterdam, het GEB)
met onze verbintenissen min of meer
de verplichting op ons genomen
hebben om te zorgen voor een bepaal
de productie. Maar voor mij is 't nog
wel een grote vraag en ik denk haast
wel dat ik gelijk heb - of men ook
tegen ons kan zeggen hóe wij in die
centrale electriciteit moeten opwek-
Aardgas
,.in het SEP-plan wordt mij gesugge
reerd dat er hier een kernenergiecen
trale moet komen. Nou, dat is dan zo.
Maar meneer, dat wil ik dan eerst nog
wel eens horen van de man die over
dat aardgas de baas is: de minister vai
economische zaken, de heer Lubbers".
De heer Worst (PCG) verbergt niet dat
hijzelf waarschijnlijk ja tegen kernener
gie zou zeggen als hij vandaag de
beslissing moest nemen. „Mijn verant
woordelijkheid is ook zo dat ik denk:
Verdorie, straks moet dat ding draaien.
En stel je voor dat ik geen aardgas krijg
ik zal er moeite voor doen, maar de
mogelijkheid dat ik het niet krijg is
groot hoor, lijkt mij nou dan zit ik
met het probleem".
In dat geval dus kernenergie. „Maar
onder bepaalde voorwaarden. Als ik
niet aan de raad zou kunnen zeggen
dat de veiligheid volledig gewaarborgd
is, dan wordt het toch wel heel moei
lijk om te zeggen „Ik ben door allerlei
besprekingen in het verleden gebonden
om in bepaalde richtingen iets te doen.
Mijn verantwoordelijkheid brengt met
zich mee dat ik op dat punt moet
afhaken".
Wethouder van Financiën J. Riezen-
kamp (PvdA) is misschien een nuance
voorzichtiger: „Ik heb geen principiële
bezwaren tegen de kernenergie. Ik zie
alleen nu erg veel nadelen, ik ben er
erg huiverig voor". Je kunt beter met,
investeren wachten tot de onopgeloste
problemen opgelost zijn en er niet van
uit gaan dat dat over zoveel jaar wel
gebeurd zal zijn. Anders zit je dan
misschien met een centrale waar on
aanvaardbare bezwaren aan kleven.
Riezenkamp gelooft ondanks de „rare
verhalen" die je hoort dat er nog best
wat aan de richtlijnen van de SEP te
sleutelen valt: „Dat zal misschien in
strijd zijn met allerlei formele regeling
en of zo, maar ik denk dat als je je
tanden op elkaar zet er altijd nog wel
wat aan te doen is. De uitlatingen van
de minister over Kalkar b.v. geven aan
dat er toch wel enige souplesse is".
Als de zaak formeel in het EZH-be-
stuur is aangekaart zullen de diverse
wethouders haar in de gemeenteraden
brengen. In Den Haag heeft de PvdA-
fractie alvast bij motie willen vastleg
gen dat er beslist geen kerncentrale
mag komen, maar dat is als ietwat
voorbarig van de hand gewezen. In
Rotterdam zegt het ontwerp-verkie-
zingsprogramma van de PvdA: „Er
komt geen kernenergie-centrale op de
Maasvlakte indien a. niet een afdoende
oplossing gevonden is voor het pro
bleem van het radio-actief afval en van
de thermische verontreiniging, b. daar
toe een uitbreiding van de Maasvlakte
Op de vlakte
Het PvdA-raadslid mevr. A. M. Ridder
hof-Strik zegt dat er nog geen duidelijk
beeld is' van hoe er in de diverse
fracties over wordt gedacht. „Iedereen
houdt zich zo vreselijk op de vlakte.
We durven eigenlijk geen van allen ja te
zeggen, omdat je allemaal vindt dat het
toch wel een heel zwaar punt is".
De stemming in de betrokken gemeen
teraden zal, als het goed is, de stelling-
name van de wethouders in het EZH-
bestuur- bepalen. Geopperd is o.a.
bij het GEB - dat het contractbreuk
jegens de SEP zou zijn indien de Raad
van Commissarissen van de EZH in
meerderheid kernenergie zou afwijzen.
De consequentie daarvan zou kunnen
zijn dat de SEP naar de rechter stapt,
maar een juridische procedure is bij
overheidsbedrijven niet bar gebruike
lijk.
Een herbezinning bij de SEP is dan eeft
theoretische mogelijkheid. Waarschijn
lijker lijkt echter dat de minister van
economische zaken dan ingrijpt. En
.minister Lubbèrs, volgens wethouder
Worst „een geweldige pion in dit hete
spel", heeft nog geen concrete uitspra
ken gedaan.
Gaat de raad v
de EZH wél akkoord, dan „zal aan
Rotterdam verzocht worden om deze
centrale tot stand te brengen... dat
lijkt me de mooiste zinzoals een
zeer op zijn .hoede zijnde EZH-dire'e-
teur Goossens het uitdrukt. Als we
even grinniken, vervolgt hij: „Jawel,
maar dan kunnen we verder zeggen: cfp
grond van de zgn. leveringsvoorwaar
den is Rotterdam gehouden dit ver
zoek in te willigen. Begrijpt u, dat
staat iets vriendelijker dan dat ik zeg:
ze móeten 't doen, maar eh. ze
moeten 't wél doen
i Krieken
De omslag-illustratie
van de algemene
inleiding over
kernenergie van
G.E.B.-directeur N.de Vries
••••••Kt!*!*
