Vliegen In eigen land
komt beter van de grond
Harz en.. Zweden
Mallorca..W.K.Voetbal
Druk bezoek
receptie AJ. Korz
Met Andere Woorden
„Busvervoer" op vleugels
IMETDE HAVENLOODS OP REIS:
Voorverkoop
Ajax in de Kuip
LAATSTE KANS
DERAG
DE HAVENLOODS. DINSDAG 5 FEBRUARI 1974
Rotterdam
Rotterdam mist al jarenlang de
aansluiting op het binnenlandse
luchtnet Ook de vorig jaar in
dienst getreden nieuwe directeur
van de NLM, drs. J.W.C. ter'
Braak ziet „geen brood" in deze
stad. De passagiers uit noord en
zuid hebben voornamelijk Schip
hol als bestemming. Rotterdam-
s die van deze luchthaven ge
bruik moeten maken kunnen deze
eigenlijk in een wip met eigen of
openbaar vervoer bereiken. Boven
dien kunnen zjj gebruik maken van
de KLM-bus met een frequente
verbinding Schiphol-Rotterdam
v.v. Deze vertrekt bjj het C.S.
De ervaring heeft geleerd, dat maar
weinig Rotterdammers zouden
boeken voor binnenlandse vluch
ten, als zij daarvoor in de gelegen-
1 heid waren. Dat is wel eens anders
geweest. Reeds in 1920 vervoerde
de KLM passagiers tussen Amster-
dam en Rotterdam, zij het dat dit
traject toen eigenlijk onderdeel 1
1 was van internationale lucht- 1
diensten. Op 4 juli 1931 weid een
i begin gemaakt met weekendvluch-
ten tussen het Rotterdamse vlieg-
veld Waalhaven en de badplaats
Haamstede op Schouwen-Duive-
land. Dit lijnfje werd een succes.
Een luchtsprongetje van 20 minu-
ten over de eilanden was verre te
verkiezen boven het omslachtige
m met stoomtrammetjes en
veerponten, Daar had men toen
meer dan vjjf uur voor nodig,
i Bovendien behoefde Haamstede
niet het eindpunt te zijn. Tal van
passagiers gingen door naar Knok-
ke, om daar hen geluk in het
casino te beproeven. Het binnen-
I landse luchtnet werd na 1931 ge-
leidelijk uitgebreid; nieuwe be-
I stemmingen waren o.m. Vlissingen,
Twente, Eindhoven en het eiland
Texel. Maar de verbinding Rotter-
dam-Haamstede bleef het best
i functioneren, daarna kwam Am-
sterdam-Texel. De meeste lijnen
moesten met subsidies in stand
worden gehouden. Direct na de
oorlog in 1945 toen wegen, brug-
en spoorlijnen nog zwaar ge-
betere kansen voor een binnen
lands luchtnet, maar toen de ver-
bindingen te land hersteld waren
bleef er nauwelijks een markt over.
i Rotterdam kwam er ook niet meer
I aan te pas. De KLM moest tot
opheffing van alle diensten beslui-
ten.
Pogingen van anderen om de draad
i op te nemen leverden ook weinig
I op. Pas in 1966 kwam de NLM van
de grond. Men ziet nu de randstad
met steden als Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam en hun urba-
nisaties als één groot verstedelijkt
i gebied, waarvan Schiphol het cen-
trum vormt voor de verbindingen
l met noord en zuid.
Ter hoogte van Nijkerk is tussen wolkenflarden Er wordt gevlogen op een hoogte van 5000 voet
door even het territorium van duizenden eend- —circa 1500 meter en de snelheid bedraagt
vogels waarneembaar. Het uitzicht blijft slecht. 480 kilometer per uur. Stewardess Marian Fritz
Amersfoort en Apeldoorn houden zich schuil heeft volop gelegenheid haar coquette NLM
onder een grauwe wattendeken en als Borculo sjaaltje nog eens in de gewenste rondingen te
opnieuw was platgewaaid zou dit hierboven plooien. Haar taak bestaat voornamelijk uit het
onopgemerkt blijven. De Willem Versteegh begroeten van reizigers en het geven van instruc-
(PH-KFC) is met zeventien passagiers in de lucht, ties in de moedertaal en het Engels.
Op één van 'S werelds meeat beknopte tuchtnetten ontbreekt de bid
om de passagiers van spijs en drank te voorzien. Maar nauwelijks heb luchtvaartmaatschappijen gewekte sug-
ik het ontbreken van koffie - het is er tijd voor - als een smartelijk gestie van een vliegend luilekkerland,
gemis gevoeld of mij wordt alweer gelast de riemen vast te maken.
Vlucht HN 445 is om 9.10 uur op Schiphol begonnen en prompt Jo 0ns nati0naie luchtnet paart soberheid
minuten later zet gezagvoerder B. Hendriksen (37) zijn Fokker aan een grote mate van punctualiteit.
Friendship in Enschede aan de grond. Een tiental passagiers heeft
deze industriestad als bestemming. De uit Singapore afkomstige op Schiphol geboekt hebben voor een
landgenote met verlof, betreedt nieuwsgierig het vliegveldje. In haar internationale verbinding of uit het
kielzog lopen drie Amerikaanse negers en een zeer kroesharige vrouw buitenland^^n^^f^^^^arom
met hear baby op de arm.
ff;
Deze zuigeling heeft voor de reis Am-
sterdam-Enschede één tiende van de
prijs betaald: f4,20. Het kan nog
goedkoper. Op een bepaald traject
vervoert de NLM baby's tot drie
jaar - voor f 1,20, een tarief dat in de
internationale luchtvaart alle laagtere
cords heeft gebroken. Niet ten on
rechte worden de vier Friendships van
onze Nederlandse Luchtvaart Maat
schappij wel eens gevleugelde bussen
genoemd. Het vroeger vaak zo heftig
omstreden binnenlandse luchtverkeer,
in 1966 opnieuw moeizaam van de
grond gekomen, reduceert ons toch al
zo kleine land tot een Madurodam-
maquette. De propellor-machines be
dienen zich van merendeels vrij be
krompen, aan defensie onderhorige
vliegveldjes, waar ten hoogste enkele
tientallen mensen - de maximum-ver
voerscapaciteit is 44 - op hun vliegen
de bus staan te wachten.
In Twente bedraagt de stoptij d tien
minuten. Er komen slechts twee passa
giers aan boord; een moeder en haar
dochter beklimmen het ijlings aange
reden trapje. Getrouw aan haar roe
ping draait Marian Fritz haar hele
verhaaltje weer af. Ook in het Engels,
hoewel de twee vrouwen daar aller
minst behoefte aan hebben. Die maken
gebruik van het luchtnet kosten v:v.
f 32,- - om in Groningen te gaan
winkelen, zoals ze wel meer doen.
Maar de NLM moge een beperkt opera-
tieterrein hebben, aan mondiale ge
bruiken wordt strikt de hand gehou
den. „Fasten Seat Beits", luidt ook
hier het bevel en „No Smoking". De
lichtjes achter deze woorden floepen
in recordtempo aan en uit. De Willem
Versteegh vliegt in 25 minuten van
Twente naar het Groningse vliegveld
Eelde. Daar heb ik nauwelijks tijd om
met Marian, de captain en co-piloot J.
Werner eindelijk het begeerde kopje
moet er prompt op tijd gevlogen wor
den. Op de noordelijke route zijn de
bestemmingen Enschede en Gronin
gen, in het zuiden bedient men de
vliegvelden van Eindhoven en Maas
tricht.
Concurrentie?
Is het eigenlijk wel tot alle landge
noten doorgedrongen, dat deze verbin
dingen op hoog niveau worden onder
houden? Drs. ter Braak vreest van
niet. Met name in het westen heeft de
NLM te kampen met een vrij grote
mate van onbekendheid en soms wordt
het bedrijf in een wat kneuterig dag
licht geplaatst. Geheel ten onrechte,
volgens mijn gastheer. Hij kan de
verwachting uitspreken, dat in het
lopende boekjaar 150.000 passagiers
vervoerd zullen worden, dank zij een
recent waargenomen stijging van meer
dan twintig procent. Wie de NLM-acti-
viteiten in de lucht wil vergelijken met
die van het boemeltje van Purmerend
op de begane grond, dient te bedenken
dat de KLM aan deze opgroeiende
dochter grote wervingscapaciteiten
toekent. Zij lokt met name uit het
zuiden een groot aantal passagiers voor
de moedermaatschappij. In de zake
lijke sector behoren veel functiona
rissen van bedrijven als Philips en de
DSM tot de vaste klanten. Zij beginnen
hun internationale luchtreizen in de
eigen woonplaats,
ving te zorgen: de machine loopt daar
bijna vol.
KLM-dochter
iVelk"e merkwaardig**' 'rol speelt de
NLM in ons openbaar vervoer en wat
verwacht deze volle KLM-dochter van
de toekomst? Vijf voor twaalf, na
binnen het tijdsbestek van drie uur vier
maal opgestegen en vier keer geland te
zijn, sta ik wer op Schiphol. De direc
teur van dit binnenlandse vliegwezen Voor het geld hoeft men de verbindin-
drs. J. W. C. ter Braak neemt me daar gen niet in stand te houden. Het vrij
mee naar het restaurant, om alsnog het sterk groeiende passagiersaaribod ten
spijt - men is in 1966 herbegonnen
met een totaal van 62.000 per jaar,-
zal het wel nooit een vetpot worden.
De zeer geringe afstanden - men zou
met deze toch niet al te snelle machi
nes in 75 minuten rechtstreeks van
als de operationele kosten vormen in
het luchtverkeer een onevenredig zwa
re belasting, naarmate de routes korter
worden. Gemiddeld moeten per uur
meer dan twee landingen worden ge
maakt. Vorig jaar leverde de exploita
tie een verlies op van vier miljoen
gulden.
Het maken van winst zal echter altijd
blijven behoren tot de schone dromen
van drs. ter Braak, want dit zou slechts
mogelijk zijn als alle stoelen gemiddeld
een bezettingspercentage van 85 had
den. Thans schommelt dit tussen de 40
en 50 procent.
Kan een tariefsverhoging uitkomst
brengen? Ook dat zit er niet in,
afgezien van een geringe aanpassing.
Rekening houdend met de concurre
rende NS is men destijds van start
gegaan met enkele reizen die de helft
meer kostten dan bij de spoorwegen in
de eerste klas. Die 50 procent heeft
men niet meer als maatstaf. Het vlie
gen tussen de diverse bestemmingen
kost thans ongeveer het dubbele van
zo'n treinreis, althans in grote lijnen,
want er zijn tal van reducties mogelijk.
Zo schijnen studenten in Enschede
ontdekt te hebben dat zij met hun
korting van 25 procent (geldig voor
personen van 12 tot en met 21 jaar en
bejaarden) eigenlijk net zo goed naar
Groningen kunnen vliegen. Zij betalen
tenslotte op dit traject maar 12 gul
den. Mensen die geboekt hebben voor
internationale reizen kunnen voor een
grijpstuiver en soms gratis van de
binnenlandse verbindingen gebruik
maken en een groep touroperators
biedt nu ook charterpassagiers voor
Schiphol een vast tarief van 30 gulden
aan, als bij hen is geboekt.
heten en van Martin Air worden „ge
leend" - begroeten tal van reizigers als
oude bekenden. Zij kijken er niet
vreemd van op, als mensen het vlieg
veld komen oprennen om nog gauw
een pakje mee te geven naar de volgen
de bestemming. Hoewel de NLM geen
vracht vervoert is dit transport van
kleinere spoedzendingen - persoonlijk
te bezorgen en af te halen op de
luchthavens,- een belangrijk onder
deel van de service geworden.
Service
Toekomst
tuig te stappen, wel eens te groot
kunnen worden. Deze concurrentie-
overwegingen hebben in de exploitatie
van ons binnenlandse luchtnet altijd
een grote rol gespeeld.
De toch al zo uitzonderlijke NLM
heeft na veel jachtig serveren en ge-
werner eumeujK net oegeerae nopje schrok van consumenteh op deze korte iiM m
koffie te drinken Het oponthoud be- trajecten met een traditie gebroken. Er Groningen naar Maastricht kunnen
kunnen aan boord alleen maar meege- vliegen - leiden tot een zeer kostbare
brachte eetwaren en dranken genuttigd exploitatie. Zowel de grondorganisatie
draagt ruim twintig minuten, dan be
klimmen negen nieuwe passagiers het
trapje. De spoeling lijkt vandaag dun,
maar op de retourvlucht blijken En
schede en ommelanden voor een ople-
VAN 1 TOT EN MET 5 MAART maken we een vijfdaagse reis
naar de wintersport in de Harz in Duitsland. Kurpark, ijsbaan,
verwarmd zwembad, kabelbaan, springschansen, skiliften en
ijshockeystadion. We logeren in Braunlage. Prijs f 219,— per
persoon.
VAN 13 TOT EN MET 16 APRIL maken we een mini-cruise
per Tor Line naar Gothenburg Zweden. Op deze Paasreis varen
we over de Noordzee, het Skagerrak en het Kattegat in 24 uur
naar Gothenburg. Per touringcar maken we een stadsrondrit (2
uur) en een fjordentocht (6 uur). Prijs f 320,- p.p.
VAN 24 APRIL TOT EN MET 1 MEI gaan we naar Mallorca
per DC 9 van Martinair. Helaas is deze reis met f 20,—
opgeslagen i.v.m. de kerosineprijs. Verblijf in 3-sterren hotel
Jamaica te Palma Nova/Magaluf. Volledige verzorging. Prijs nu
f 485,- per persoon.
HOLLAND-ZWEDEN 19 JUNI kunt u met ons gaan zien. Uw
plaatskaart voor bus en stadion (staanplaats van f 12,-
inbegrepen) kunt u UITSLUITEND BIJ DE HAVENLOODS,
PRINS HENDRIKKADE 14 afhalen. Prijs f 41,50.
HOLLAND-BULGARIJE op 23 JUNI wordt ook gespeeld te
Dortmund. Zie hierboven. Voor alle inlichtingen zie De
Havenloods aanstaande donderdag.
Wacht de NLM misschien een zonnige
toekomst, gelet op de belemmeringen
vttor her wegverkeer? Veel zaken
mensen zien door hun raampje met
toenemende voldoening en misschien
enig leedvermaak neer op het aardse
gewemel. Langzaam opschuivende
files, volle parkeerterreinen, verstopte
binnensteden, bezorgen hen geen er-
genissen meer. Zakenlieden zijn ge
hecht geraakt aan de NLM. Eén van
hen is zelfs onlangs gehuldigd omdat
hij 250 keer heen en weer was gevlo
gen tussen Enschede en Groningen.
Drs. J. W. C. ter Braak acht het niet
onmogelijk, dat de NLM steeds meer
automobilisten achter het stuur van
daan zal lokken, naarmate de benzine
schaarser en duurder wordt.
De NLM kweekt intussen voor de
moedermaatschappij veel goodwill,
door de mensen vertrouwd te maken
met het vliegen. Tal van Nederlanders
ondergaan in deze Friendships hun
luchtdoop, alvorens een grotere reis te
gaan maken.
Allerlei bevolkingsgroepen - winkelen
de huisvrouwen, mensen die in het
binnenland op familiebezoek gaan, stu
denten en vertegenwoordigers - voor
zien zich van een ticket.
Wat mij opviel was de veel persoonlij
ker en soms bijna huiselijke benadering
van de passagiers. De stewardessen
- die hier overigens contact-employees
Dreigt een passagier op Schiphol de
aansluiting (connection flight) te mis
sen dan neemt zo'n lieftallige contact
employee hem bij de hand en helpt
hem in bliksemtempo alle formalitei
ten vervullen. Ook deze voorrangsaf
handeling mag een uniek dienstbetoon
worden genoemd in de robotachtige
internationale luchtvaart.
Zelfs toen ik mij nogal vereerd voelde
door de uitnodiging om plaats te ne
men in de cockpit gebeurde er eigen
lijk niets bijzonders, 's Zomers worden
tal van speciale vluchten gemaakt met
schoolkinderen, huisvrouwen, bejaar
den en andere groepen, compleet met
allerlei arrangementen zoals voordelig
winkelen in de Bijenkorf of een be
zoek aan de catacomben van Maas
tricht.
De captain geeft dan onderweg expli
caties als ware hij de chauffeur van den
toeringcar, kinderen mogen de cockpit
bekijken en er zal best eens een feest
lied worden aangeheven. Zelfs de
luchthaventjes hebben hun functie in
een proces, dat het vliegen voor alle
bevolkingsgroepen aantrekkelijk moet
maken. Zij hebben vaak nog het
geïmproviseerde van een vliegveld uit
de tijd toen de wolkenridders als pio
niers van zich deden spreken. Een
bordje met de waarschuwing „overste
kend wild" zou er niet misstaan. Vlie
gen met de NLM is juist door die
gemoedelijkheid weer een eenzaam
jan de vier Fokker Friendships
(de Willem Versteegh, genoemd naar
een luchtvaartpionier) die de NLM
voor het binnenlandse luchtnet in ge
bruik heeft.
avontuur geworden, vol vertedering,
voor iemand die zojuist met een reus
achtige Jumbo-jet vol computers op
is geland.Vliegen is nog vliegen met
deze vier Friendships. Niet in de arcti
sche kleurenpracht op tien kilometer
hoogte, waar de wolken ijsbergen vor
men en de wereld onzichtbaar is ge
worden. Gezien van tussen de 1000 en
1500 meter wordt Nederland één grote
altas en de captain een onderwijzer,
die aanwijst waar steden liggen en
rivieren stromen.
Voor die captains en co-piloten met
hun contact-employees is het binnen
landse luchtnet geen saaie beurtvaart-
dienst op altijd dezelfde lijntjes. Zij
hebben boven ons groen-groen-knol-
len-knollenland één van de laatste
mogelijkheden om zelf het heft in
handen te houden. Het gevaar voor
monotonie wordt bezworen door het
feit dat zij nog echte „vliegeniers" zijn
en geen verlengstukken van geprogram-
meerde jets, die alleen maar toezicht
nodig hebben.
Bij het landen en opstijgen is met deze
propellor-machines telkens opnieuw
hun feeling en vakmanschap in het
geding. Zij vliegen de machine en niet
andersom. Zowel in de cockpit - waar
zij aan hun driekwartswieltjes
draaien - als aan de koffiebar werd me
duidelijk, dat de vliegers van de NLM
(32 man totaal) een hecht team vor
men. Afgezien van de onophoudelijke
uitdaging van hun vakmanschap voelen
zij zich opgenomen in de hele gang van
zaken. Er zijn ook veel meer persoon
lijke contacten mogelijk dan in de
intercontinentale vliegerij. En boven
dien vliegen zij 's zomers nogal eens
met vakantiegangers naar kleinere
Zuid-Europese vliegvelden, waar ge
vleugelde mammoeten niet kunnen lan
den- LEO J. LEEUWIS
Tra in ers in verwachting..
De profclubs in de regio Rotter
dam hebben ieder hun eigen zorgen.
Feyenoord, met Wiel Coerver toch wel
duidelijk als een nieuw geluid in de
Kuip, blijft nog altijd in de running.
De voorverkoop voor de grote wed
strijd Feyenoord-Ajax op 17 februari
Bij Sparta ligt de zaak voor Steegman
heel wat moeilijker. Zondag is er voor
de zoveelste maal de laatste kans voor
de Kasteelbewoners, als ze tegen Am
sterdam in het veld komen. Alleen een
overwinning geeft immers nog een
theoretische kans op een vijfde plaats,
c.q^een mogelijkheid alsnog tot Europa
Cup III door te dringen. Wonderen
doen sommigen ineens, maar het on
mogelijke duurt iets langer. We zullen
het volgende week weten....
0ERAG
o ECHTE OPRUIMING
PERZISCHE TAPIJTEN
10 TOT 40% KORTING
Rotterdam: HiliegersL—
Boezemwei 1 36—138. FreericfcspUat» 9
Tel. 14.06.19 Tel. 16777.00.
Schiedam: Rubensplein 12. Tel. 26.19.76.
In de kamer van waaruit de heer A. J.
Korz op het adres Hang 10 zovelen
heeft geholpen de weg in deze maat
schappij terug te vinden, hebben don
derdagmiddag honderden afscheid ge
nomen van de directeur van de Katho
lieke Reclasseringsvereniging, afdeling
Rotterdam. De heer Korz gaat genie
ten van zijn pensioen.
Ondanks de overstelpende drukte tij
dens de receptie gelukte het een aantal
bezoekers toch in een persoonlijk
woord de directeur dank te zeggen
voor alles wat hij voor de reclassering
heeft gedaan. Van hen noemen we de
heer C. v.d. IJssel, algemeen directeur
van de Katholieke Reclasseringsvere
niging te Den Bosch, die de bewogen
heid van de heer Korz voor de mens in
nood schetste. Met hun belang voor
ogen wist de heer Korz beslissingen te
nemen die hem ongetwijfeld soms zeer
moeilijk vielen. Voor zijn loyale me
dewerking aan het reclasseringswerk
betuigde de heer Van den IJssel hem
zijn grote erkentelijkheid. Hij bood
hem vervolgens een enveloppe met
inhoud aan, bestemd voor aankoop
van een schrijfmachine.
Namens haar collega's bureauhoofden
en de heer J. Turion, secretaris van de
reclasseringsraad, overhandigde mejuf
frouw D. Blok de scheidende directeur
en zijn echtgenote eveneens een ges
chenk onder couvert, waarbij zij hem
dank zegde voor de uitstekende samen
werking.
De heer Korz heeft vanaf 1 april 1952
in de Rotterdamse afdeling van de
Katholieke Reclasseringsvereniging een
leidende functie gehad. Zijn opvolger
is de adjunct-directeur J. Velthuis,
reeds twee jaar als zodanig op het
bureau werkzaam.
Bestuur N.R.V. Afd. Rotterdam
Maakt bekend:
Vanaf heden inschrijving geopend op een
SPECIAL TOUR
LONDON
vertr. Vrijd. 22 Mrt. aj. 19.25 uur vlieg-
tuig Zestienhoven via Gatwick airport.
NRV kantoor Westblaak 3.
Als gebruikelijk zien we uw inzending
weer tegemoet, uitsluitend per brief
kaart. U moet de kaart adresseren aan:
Met Andere Woorden, Postbus 5204,
Rotterdam. Oplossingen moeten uiter
lijk dinsdagmorgen 12 februari binnen
zijn om mee te dingen naar de prijzen
3x f 10,-. Oplossing en winnaars vindt
u in ons blad van donderdag 21 februa
ri.
Horizontaal en verticaal moeten de
zelfde woorden worden ingevuld. Bij
juiste oplossing van de gehele puzzel
vormen de eerste letters van de twaalf
tovervierkanten, achter elkaar gelezen,
de namen van vier vogels. Alleen deze
vier namen moeten als oplossing wor
den ingezonden.
I. stroomstoot; 2. pasta; 3. dagaan
duiding; 4. muziekspel; 5. manwijf;
6. Ned. rivier; 7. kleurnuance; 8.
scheepsbalk; 9. boom; 10. naderhand;
II. wijnsoort; 12. volgeling; 13. troep
honden; 14. voorkeur; 15. kei;
16. Mozes' broeder; 17. geur; 18.
lintje; 19. Griekse letter; 20. deel van
Afrika;
21. godsdienstaanduiding; 22. deel van
Rusland; 23. bacchanaal; 24. een der
Ver. Staten, 25. plaats in Drenthe;
26. vcrzamelboek; 27. papegaai; 28.
hersens; 29. afscheidingsprodukt; 30.
serieus bedoelen;
31. klad; 32. boom, 33. scheepsgerei;
34. meisjesnaam; 35. vogel;
36. lofspraak; 37. soort sleutel; 38.
soort schoen; 39. soort; 40. uitbouw;
41. Japanse stad; 42. stijf; 43. strijd
perk; 44 wapen; 45. minnaar;
46. vermogen; 47. alvorens; 48. mu
ziekinstrument; 49. genezen; 50. oude
boomstronk;
51. inwoner van ex-eiland; 52. interest;
53. munt (pop.); 54. deel van huis; 55.
kwajongen;
56. rijk; 57. deel van trap; 58. zeegod;
59. groet, 60. achteruit.
l
i 1
1
i
f
9
3
10
II
2 1
3
4 1
5
2
1
12
3
9
13
v
3
17
s
10
15
IS
17
18
9
10
21
22
23
21
25
25
27
28
29
30
17
21
21
ié
23
28
19
21
29
20
25
30
31
32
33
34
35
36
3?
38
39
1»
11
42
43
44
45
31
37
42
33
38
43
34
39
44
35
10
45
46
n
18
19
50
SI
52
53
51
55
56
57
58
59
60
11
51
57
18
53
58
13
51
59
50
Si
60
R>
