iftlp
i
Waarom bestaat tsrael ?(l i)
achteraf sparen
voor dingen
dieunü
wilt
kopen.
Rabobank Q
J
uniska
parket
mus;
umnieuws
229,
8»
°11?8
termeulen
termeulen
Districtsvergadering
Natuurmonumenten
Waar gebeurd
termeulen
termeulen
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 18 APRIL 1974
16-550
Captain, de
modieuze pantalon, voor
de progressieve man...
geheel volgens de nieuwste modelijnen
imaakt met wijde pijp en steekzak
'n ,Senunvoonr39.7»
Verkoopfiliaal Schiedam
's-Gravelandseweg 956
Telefoon 010-70 3476
In MUSEUM BOYMANS-VAN
BEUNINGEN is vanaf 21 april a.s. de
kleine maar bijzonder aantrekkelijke
tentoonstelling „Beugels-tassen-
knippen" te zien. Zij geeft niet een
volledig beeld van de geschiedenis van
„de tas", maar is een met kennis en
goede smaak samengestelde ver
zameling van beugels, tassen en
beursjes, voornamelijk van Neder
landse herkomst. Het oudste exem
plaar dateert van 1736, het jongste is
uit ca. 1930. De collectie is het bezit
van mejuffrouw A. Bosch die haar in
het museum heeft ondergebracht.
de Makonde-cultuur Europa iets van
Afrika te leren kennen.
Het is de eerste keer dat zo'n verkoop
tentoonstelling in een museum wordt
gehouden. De Witte Paters houden
regelmatig dergelijke exposities in ons
land.' De beeldjes en beelden van de
Makonde, uit ebbehout gesneden, zijn
in vele volkenkundige musea vertegen
woordigd. Een monumentaal stuk was
ook te zien op de Wereldtentoon
stelling in Osaka.
In deze beelden van mannen en
vrouwen ziet men het leven van de
Makonde in al zijn schakeringen:
mensen, die zware lasten dragen,
zorgen en pijn hebben, maar ook
neemt men tederheid en blijdschap
waar, en soms ook een zekere humor.
In vele beelden onderkent men de
mytische waarde van de vrouw als
moeder, of ook, symbolische uit
beeldingen van de vruchtbaarheid,
want de Makonde erkennen het
.matriarchaat, waar de vrouw en
moeder een belangrijke rol spelen in
het leven van de stam.
Men staat verbaasd over hun vak
manschap en meesterlijke beheersing
van het materiaal, en bewondert de
fascinerende vormgeving en de dyna
mische vitaliteit, die uit de beelden tot
ons komen.
De Paasrallye van de negen Rotterdamse instellingen „Museum doe-in" is een
doorslaand succes geworden. Enkele honderden kinderen hebben vorige week
maandag, dinsdag en woensdag een deelnemersformulier ingevuld, een speldje
opgestoken en een hele boel vragen beantwoord of opdrachten vervuld.
Verscheidene kinderen hebben zowel aan de „denk als aan de „doe-railye"
meegedaan. Museumsuppoosten en portiers hadden er hun handen aan vol. De
„Museum doe-in" werd donderdagmiddag afgesloten met een bijeenkomst van
alle deelnemers in de grote hal van De Doelen. Op de fote twee deelnemers druk
bezig in het Museum voor Land- en Volkenkunde.
Van tijd tot tijd kijken vroege be
zoekers van het HISTORISCH
MUSEUM verbaasd en vertederd naar
een rijtje kleine jasjes aan de kapstok.
Deze mini-garderobe behoort aan de
jongste museumbezoekers: vijfjarige
kleuters die in het kader van een
IShvea is er voor het hele
gezin
Nivea, de verzorging voor groot en
klein, nu in grote doos met handig
schroefdeksel.
Nu van fvoor
Het is een uitermate boeiend geheel
van vakmanschap zowel op het gebied
van de edelsmeedkunst als van het
vrouwelijk handwerk; combinatie van
metaal meestal zilver met fluweel,
zijde of kralen. Een harmonieus
samenspel van beugel en tas. Beide zijn
het resultaat van goede ontwerpen,
zich voegend naar de damesmode, naar
het/streekcostuum, naar de zeden en
levensgewoonten.
Het is geen volledige maar wel een
veelzijdige collectie, met charmante
reticules (afgeleid van ridicules),
kousenbeursjes, rouwtasjes, halfrouw-
tasjes, schildpadbeurzen met zilver in
gelegd, een kleine ,,au diable". Ken
merkend voor de gehele collectie is de
hoge kwaliteit, de goede staat der
stukken en hun esthetische waarde.
Houtsnijwerk van de Makonde, een
Bantoestam die in het noorden van
Mozambique en het zuiden van
Tanzania woont, is van vrijdag 19 april
tot en met zondag 28 april a.s. te zien
en te koop op een verkooptentoon
stelling in het MUSEUM VOOR
LAND- EN VOLKENKUNDE,
Willemskade 25, Rotterdam.
Deze exppsitie wordt georganiseerd
door de Witte Paters uit Rotterdam.
De opbrengst van de verkochte
beelden wordt gebruikt voor prak
tische ontwikkelingshulp. Met het geld
dat de Makonde ontvangen voor hun
houtsnijwerk is hun bestaan namelijk
voor een belangrijk deel verzekerd.
Tegelijk zien de Witte Paters het als
hun taak met deze voortbrengselen van
Eigen-stijl tienerkamer voor een opvallende prijs.
Bruin/oranje is de uitgesproken kleurenkombinatie van deze tienerkamer,
bestaande uit een ledikant (90x190 cm), een nachtkastje met la, een
secretaire met een royaal schrijfblad, la en erg veel ruimte om van alles
neer te zetten en op te bergen. Een komplete tienerkamer voor een
opvallende prijs.
Van f 298,-- voor
Bijpassende 2-deurskast f 1
Wat wil het museum nu met deze zeer
jonge kinderen?
Zoals dat ook bij de andere Rotter
damse musea het geval is, begeleidt de
educatieve dienst van het Historisch
Museum een groeiend aantal groepen
uit de meest uiteenlopende vormen
van onderwijs. Zoveel mogelijk wordt
hierbij getracht aan te sluiten bij leef
tijd en schooltype. Om een museum-
bezoek zo zinvol mogelijk te maken, is
er regelmatig contact met vakmensen
uit onder meer het onderwijs en
vinden projecten plaats.
Zo vroeg de educatieve dienst zich af,
op welke leeftijd een eerste kennis
making met het museum zinvol en
verantwoord zou zijn. Na een uit
voerige oriëntatie hebben in de af
gelopen maanden enkele groepjes vijf
jarige kleuters het museum bezocht.
Uiteraard verschilt een dergelijk be
zoek volkomen van het gemiddelde
groepsbezoek. De duur is vrij kort
(minder dan een uur) en het accent
wordt gelegd op de beleving. De
kleuters bekijken bijvoorbeeld het
speelgoed en de voorwerpen in de 19e
eeuwse kamer en komen zelf tot ver
gelijking met nu. In de rijke, met veel
bladgoud versierde rococokamer wordt
een klein toneelstukje gespeeld met
veel buigingen en deftigheid.
Vervolgens worden in de herberg voor
werpen getoond waarvan de kinderen
gehoord hebben in sprookjes en ver
haaltjes, maar die ze zich niet of
moeilijk voor kunnen stellen, zoals een
waterput, een kookpot boven het
vuur, een staande klok en een bed
stede. Besloten wordt met een
spannend verhaal in de intieme Oud
hollandse kamer, waar de kinderen
met open mond luisteren.
De voorbereiding en verwerking op de
scholen vindt plaats onder leiding van
studenten van de pedagogische acade
mie. Zij verbazen zich over de resul
taten van het bezoek, waarbij de
kleuters niet alleen vertrouwd worden
gemaakt met een openbare en dienst
verlenende instelling als het museum,
maar waar bovendien daadwerkelijk
wordt bijgedragen aan de taalverrijking
en de verruiming van de belevings
wereld van het jonge kind.
En wat toch wel erg belangrijk is: de
kleuters vinden het fijn, wat bleek uit
opmerkingen als: „Juf, wanneer gaan
we weer naar vroeger?" Bovendien
sleurden in de weekends verschillende
kleuters hun vader en moeder en
verdere familie mee naar het museum,
om te laten zien wat daar allemaal te
beleven valt.
Dit project, dat plaats vond in samen
werking met het Museum voor Land
en Volkenkunde, zal dan ook zeker
voortgang vinden.
Brandgevaar
in bos, hei
en duin
De Stichting Recreatie doet een
dringend beroep op alle recreanten
om in de komende tijd niet te
roken in bos, hei, duin en veenge
bieden en ook voorzichtig te zijn
met kooktoestellen.
Eén onvoorzichtigheid met een
nog brandende of smeulende luci
fer, een sigaret, sigaar of pijp en er
is voor jaren onherstelbare schade
aan een natuurgebied aangericht.
Gooi ook geen flessen en ander
glas in de natuur- en recreatiege
bieden, het ontsiert niet alleen de
natuur, maar kan ook als brandglas
werken.
Het Staatsbosbeheer schat dat in
de laatste dagen meer dan 1000 ha
aan kostbaar en onvervangbaar na
tuurgebied in vlammen is opge
gaan. Rook daarom niet in bos,
duin, hei en veengebieden. Ook al
valt er in de komende dagen een
buitje regen, uiterste voorzichtig
heid met vuur blijft geboden.
Naar aanleiding van mijn artikel over Waarom bestaat Israël? kreeg ik een
aantal kritische reakties. Hoe kan het ook anders, waar het hier gaat om vragen,
waarbij velen zich in hun geloof en in hun wezen zo diep betrokken voelen?'
Mevr. De G. uit Vlaardingen heeft enige bezwaren tegen mijn bewering: Joden en
Christenen zijn het onderling niet eens over de godsdienstige betekenis van de
stichting van de joodse staat in 1948. De meest orthodoxe joden vinden eigenlijk
deze staat een misgeboorte, want de joodse staat mag eigenlijk pas komen, als de
Israëlieten door hun zuivere wandel naar de wet van Mozes het Messiaanse
Godsrijk in Israël hebben mogelijk gemaakt. En in Israël is 80 procent atheïst. Er
zijn Christenen, die ontkennen, dat het een bevestiging is van oude Bijbelse
profetie als het Joodse'volk in onze tijd weer in drommen terugkeert naar het
oude erfland der vaderen. In plaats van het oude Godsvolk der joden is volgens
hen nu de Kerk, waarin Christenen uit de joden en uit de heidenen broederlijk
samenleven als volk van God, als geestelijk Israël, in alle rechten van Israël
getreden.
Ze vraagt me recht op de man af: Wie zijn die meest orthodoxe groepen? En
waarom zegt u dat?
„U bedoelt de inwoners van de wijk in Jeruzalem die „Mea Sjariem"heet, waar
men u met stenen gooit als u daar op sabbath met de auto rijdt. (Dat overkwam
overigens ook een drogist uit Hilversum toen hij op zondag in Huizen fietste, nog
geen tien jaar geleden). Ik heb niet kunnen vinden hoeveel procent van de
bevolking dat uitmaakt, ik denk nog geen één procent.
Men kan achten dat zij die stemmen op de Nationale Religieuze Partij, orthodox
zijn. Dat was in 1965 10 procent en in 1969 11 procent. Deze orthodoxen
hangen het door u genoemde idee niet aan: zij zijn verenigd in een partij,
vertegenwoordigd in de Knesset (Isr. Parlement) met resp. 11 en 12 zetels. De
doeleinden van deze partij zijn gebaseerd op de principes van religieus Zionisme:
„ontplooiing van de ethische en sociale waarden van het Jodendom in het leven
van de staatbevordering van de wetgeving gebaseerd op de wetten uit de Thora;
ontwikkeling van constructieve arbeid in religieuze nederzettingen, onderwijs,
vakverenigingen en absorptie van immigranten".
Ik kan moeilijk aannemen dat een partij die absorptie van immigranten nastreeft,
de staat Israël niet erkent, en ik denk dat deze „nuancering" in het jodendom u
in de hitte van uw ontmoetingen daar is ontgaan
Mijn commentaar is: Ik meen dat de erkenning van de Joodse staat in het land
Israël niet alleen gefundeerd moet worden in het inzicht, dat volgens de Bijbel de
Joodse natie een eeuwig recht heeft en houdt op het Joodse land. Maar dat ook
afgedacht van deze Bijbelse fundering volkenrechtelijk de aanspraken van Israël
op het land Israël moeten worden gehonoreerd, omdat in de Joodse ballingschap
sinds het jaar 1970 de verstrooide Joden altijd hun geestelijk recht op het land
hebben gehandhaafd en dit ook door daadwerkelijke bewoning de eeuwen door
hebben bevestigd. Die bewoning was er reeds lang vóór deze eeuw.
Men staat politiek zwak, als men het recht van Israël op het land Israël
staatkundig alleen op de Bijbel wil funderen. Want Mohammedanen stellen op
grond van hun religie vaak, dat de Moslims een eeuwig recht hebben en houden
op dit stuk grond, omdat het eeuwen lang door Mohammedanen geregeerd werd
en omdat er belangrijke Mohammedaanse heiligdommen zijn gevestigd.
Bovendien is men in christelijke kring vaak van mening, dat volgens de Bijbel het
Joodse volk als natie en als land geen heilsbetekenis meer heeft maar zuiver en
alleen een religie is. De kerk zou dan al het nieuwe Godsvolk („geestelijk Israël)
in plaats van het oude volk Israël zijn getreden. Mijns inziens is dit standpunt ten
enenmale onjuist. Maar het verzwakt in de internationale politiek toch wel een
beroep op de Bijbelse profetieën.
Ik geloof echter niet, dat het standpunt, dat de kerk het nieuwe Israël is, in
antisemitisme wortelt. Al doet het natuurlijk het volk Israël geen goed. Dat hier
geen antisemitisme in het spel behoeft te zijn, heb ik duidelijk gemaakt met de
verwijzing naar bepaalde groepen Joden, die ook weigeren, de staat Israël
religieus te erkennen. Inderdaad vormen deze ultra-orthodoxe Joden slechts
ongeveer één procent van de Joodse bevolking. Maar het aantal is niet belangrijk,
als het erom iaat te bewijzen dat afwijzing van de religieuze fundering van de
staat Israël nog niet op antisemitisme behoeft te berusten.
Mijn opmerking, dat 80 procent van de Joden in Israël atheïstisch is, bedoelde ik
als weergave van de ultra-orthodoxe kritiek op de Joodse staat. Deze meent dat
het van God afgevallen volk Israël zich eerst moet bekeren, voor men een
Messiaans Joods rijk mag vestigen. Ik vind het jammer, dat ik met deze
opmerking de indruk heb gewekt dat de religieuze toestand in Israël negatief
moet worden beoordeeld.
In de eerste plaats moeten we enorm oppassen, te willen oordelen over geloof en
ongeloof van anderen, ook wanneer ze zich god-lossnoemen. De overleden
Joodse historicus prof. dr. J. Presser (die de bestseller „Verzet en Ondergang"
heeft geschreven over het Joodse lijden in de Nazi-tijd) noemde zichzelf b.v. een
„atheïst". Echter hij getuigde toch in zijn rede, voorgelezen na zijn sterven door
zijn schoonzoon bij de nationale herdenking van 25 jaar bevrijding in de
Laurenskerk, dat er één Bijbelwoord was, dat hem in heel zijn leven gesterkt en
geïnspireerd heeft: Psalm 23. Daar zegt een dichter tegen God: „Alging ik ook in
een dal van diepe duisternis, ik vrees geen kwaad, want Gij zijt met mij". Bijna
verontschuldigend zei hij in die rede, dat hij die gehechtheid aan dit psalmgebed
deelde met de vrijdenker Immanuël Kant (de meest beroemde Duitse wijsgeer).
Een en ander bewijst wel, dat men mogelijk op een volkstellingsformulier kan
invullen: „geen godsdienst" of atheïst", terwijl men toch in zijn hart een
diep-gelovig mens is. Dit is ongetwijfeld met veel Joden het geval.
Nog moeilijker wordt het, te spreken over atheïsme in Israël, als we bedenken, dat
atheïsme en religie elkaar helemaal niet behoeven uit te sluiten. Men heeft b.v.
vaak het Boedhisme een „atheïstische" godsdienst genoemd, omdat het alle
godsbegrip afwijst en als hoogste einddoel streeft naar een uiteindelijke verlossing
uit de noodlottige kringloop van altijd weerkerende zielsverhuizingen door
oplossing van de ziel in het Nirwana, in het Niets.
Mevrouw De G. citeert een uitspraak van een vrome Jood uit Rotterdam van een
paar weken geleden: Het Jodendom is geen geloof. Het is een manier van leven,
met hygiënische voorschriften, met zedelijke geboden ook". Ook haalt ze een
socioloog aan dr. Ellmers, die in een proefschrift over Israël over de religieusiteit
van in Israël geborenen de volgende cijfers geeft: 11,6 procent orthodox, 12,4
procent godsdienstig, 39,1 procent traditioneel, niet-gods diens tig is 36,9 procent
en anti-godsdienstig haalt geen 1 procent. Dit is in 1957. Op de volgende blz. een
tabel van de „mate waarin religieuze voorschriften in acht worden genomen door
Joodse kraamvrouwen in Jeruzalem en Tel Aviv, In 1959-'60. In J. blijkt 37
procent, in T.A. 23 procent alle voorschriften in acht te nemen; 42 procent resp.
37 procent doet dit gedeeltelijk en 21 procent resp. 40 procent doet dit niet.
Van de El Al, de Israëlische staats-vliegmaatschappij kregen we, schrijft mevr. De
G. verder, een foldertje over kosher eten. Over het algemeen zijn de restaurants in
Israël kosher. Probeert u maar eens in de paasweek ergens brood te krijgen
(kopen) of een gebakje met „chomets" (gist). Dat zal u niet lukken.
Ook hier kan de vraag gesteld worden wat het volgen van allerlei religieuze
voorschriften betekent voor geloof in God en voor afwijzen van „atheïsme".
Maar nogmaals dit: een oordeel over Israël voegt mij niet en heb ik niet bedoeld.
Het was in de mij toegemeten ruimte niet mogelijk alles tot in de finesses te
beschrijven zoals bijvoorbeeld een typerende toespraak van de minister voor
toerisme Moshe Kol, die zei:,, We leven in de spanning van disengagement,
scheiding der legers van Israël, Egypte en Syrië. Maar tegelijk zoeken we naar een
nieuw engagement, een nieuwe verbinding met God". Boekwinkels in Jeruzalem
liggen vol met boeken over Jezus en het evangelie en hij geniet als Joods profeet
bij velen grote belangstelling en sympathie.
Mevrouw de G. eindigt met deze vraag: „Als u toch koning Feisal noemt, en
Arabieren, waarom dan niet gesproken over drie takken op ene stam? In
levenspraktijk staan de moslims die ook geen varkensvlees mogen eten, niet
drinken (alkohol), hun vasten kennen en hygiënische maatregelen waar wij weinig
weet van hebben, dichter bij de Joden dan wij christenen. Daar staat tegenover
dat christenen en joden tesamen het Oude Testament lezen".
De vraag kan inderdaad gesteld worden, of de belijdenis dat Israël nog altijd Gods
uitverkoren volk is, niet discriminerend werkt ten opzichte van andere volkeren.
Zou God werkelijk het ene volk prefereren boven het andere? Houdt Hij er
lievelingetjes op na? Houdt hij b.v. op het ogenblik meer van Israël dan van
Egypte of Syrië?
Ik noem even een voorzegging van Jesaja, een Joods profeet uit de Bijbel: „Te
dien dage zal er een heerbaan wezen van Egypte naar Assyrië, en Assyrië zal in
Egypte komen en Egypte in Assyrië en Egypte zal met Assyrië de God van Israël
dienen. Te dien dage zal Israël de derde zijn naast Egypte en Assyrië. omdat de
HERE het gezegend heeft met de woorden: „Gezegend zij mijn volk Egypte". En
Assyrië, het werk van mijn handen. En Mijn erfdeel Israël.
In de tijd van Jesaja waren Egypte en de andere Mohammedaanse volkeren nog
heidens. Maar God heeft klaarblijkeli)k Israël als oudste zoon uitgekozen om alle
anderen tot de heerlijkheid van het kind-van God-zijn te trekken. Of om het met
de z.g. atheïst Prof. dr. J. Presser te zeggen: „De eeuwen door draagt Israël het
geheim van de eeuwige bestemming van de mensen met zich mee.
Dr. K.J. Kraan.
Op maandag 22 april houdt de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmonu
menten in Nederland haar tweede dis
trictsvergadering voor de Zuid-
-Hollandse leden, in de Rotterdamse
Pauluskerk aan de Mauritsweg om
20.00 uur.
De bijeenkomst zal het karakter heb
ben van een contactavond waarbij,
behalve mededelingen van de districts
commissie over het verenigingsbeleid,
ook andere aspecten aan de orde zul
len komen.
Voorts wordt door ir. E. P. L. Hessels,
onder wie het beheer der Zuid-Hol
landse terreinen van de vereniging valt,
een toelichting met dia's gegeven over
de veiligstelling van natuurterreinen in
de provincie.
Hoe lang is het nou geleden? Wat
gebeurde er toen? Vanaf vrijdag 19
april brengt de KRO-televisie één maal
per maand weer „Waar gebeurd", bele
venissen, verhalen cn ervaringen die
niemand gelooft maar die volgens de
vertellers waar gebeurd zijn. „Waar
gebeurd" wordt" tussen 22.00 en 22.35
uur uitgezonden op 17 mei, 5 juni, 12
juli, 9 augustus en 6 september.
Camera: Jan Kijser. Produktie: Jo We-
terings en Jef Rademakers. Samenstel
ling: Samuel Meyering, Paul Haenen en
Gied Jaspars.
Met Andere Woorden
Het in de vorige puzzel gevraagde aantal
letters E was 103. Veel mensen zaten er een
of twee letters naast. Juiste inzendingen
kwamen o,a, van mevr. H. v. Haastert, Jac.
Gillesstraat 5, Vlaardingen; M. v.d. Linden,
Lodewijk v. Nassaustraat 6, Zwijndrecht en
G. W. v.d. Bosch, Monnikendamplein 83,
Den Haag. Zij krijgen binnenkort een tientje
thuisgestuurd.
Voor jongens en meisjes van
2 t/m 14 jaar.
Voor moderne jongens en meisjes,
deze leuke tricot blouses met dub
bele manchetten, pat middenvoor
en modern gevormd boord. In de
frisse kleuren rood, geel en appel
groen en de mgten 92 t/m 164.
Normaal betaalt u er f 13,95 tot
f 16,95 voor, nu aanmerkelijk in
prijs verlaagd.
Maten 92 t/m 116
In frisse zuurstokstreep.
Straks lekker onderuitgezakt ge
nieten van het zonnetje in deze
houten ligstoel. Met gemakkelijk te
verwisselen loper in kleurrijke zuur
stokstreep. Deze ideale zit voor nog
geen twaalf gulden.
Van f 15,95
Vroeger noemden we dat een Persoonlijke
lening. Maar omdat tijden en gewoonten
veranderen werd 'achteraf sparen' een
verbeterd begrip.
't Werd een prettige mogelijkheid waarvan
praktisch iedereen gebruik kan maken.
En 't gaat soepel bij uw Rabobank.
zo noemen zich Raiffeisenbanken en Boerenleenbanken
