Zeevisserij in de
zorgen: wij
kopen liever vlees
Utrecht's spoorwegmuseum
ondergaat grote uitbreiding
Oud-militair spit in
defensie-archieven
Tentoonstelling „Tuinplezier"
trok ruim 70.000 bezoekers
Deze zomer gereed
Verdere plannen
Twee inzamelingsdagen
historische kleding
DE HAVENLOODS, WOENSDAG 1 MEI 1974.
18-511
Vis eten is gezond
Krachtige aansporingen hebben ons volk er toe
gebracht om langzamerhand meer vis te gaan
consumeren, met als resultaat.dat thans nog
slechts (jaarlijks) 11,6 kilogram per inwoner
wordt genuttigd. Zonder tegenstribbelen legt
men zich er bij neer, dat bijna driekwart van de
nationale vangsten wordt geëxporteerd. Zal spoe
dig te tijd aanbreken, waarin de Nederlanders
hun zeebanket op juiste waarde gaan schatten,
omdat het slechts tegen zeer hoge prijzen en/of
nauwelijks verkrijgbaar is? Onze zee- en'kustvis
serij ervaart op pijnlijke wijze, dat een medaille
twee kanten heeft.
Het gunstige klimaat in de visserij heeft in de
voorgaande jaren een ongekende jachtdrift ont
ketend op de schatten der zee.
Onkundig van het groeiende machtsbewustzijn
in de sjeikdommen installeerden de
vissers en steeds groter vermogen in hun trawlers,
kotters en botters. Hun bouwlust bereikte vorig
jaar een hoogtepunt. Toen werden maar liefst
zeventig moderne kotters - bouwkosten gemid
deld twee miljoen gulden - aan de vloot toege
voegd.
Crisis
Weddend op de steeds grotere kracht van hun mechanische paarden
(P.K.'s) hebben de vissers hun besommingen kunnen verhogen. De
aanvoer overschreed vorig jaar het totaal van 400 miljoen gulden,
terwijl de score in 3972 nog maar 345 miljoen bedroeg. Tegelijkertijd
echter was een steeds grotere plas gasolie nodig als brandstof voor de
grotere motoren. Toen deze brandstof nog acht cent per liter kostte,
leverde dit nauwelijks problemen op.
(terecht) beweert dat onze kottervloot
dank zjj recente aanpassing, de mo
dernste van Europa is en zelfs kan
wedijveren met vloten, waar ook ter
Hebben onze vissers zich met al te
grote voortvarendheid gewijd aan de
perfectionering van hun vloot? In het
kantoor aan het Prins Mauritsplein
(bekend als het Visserijhuis) wjjst men
op de neiging, om het belang van de
visserij voor onze economie te onder
schatten. Niet alleen zijn er trawlers in
de vaart, die aan gigantische besom
mingen komen van meer dan 2,5 mil
joen gulden, maar de visserij heeft een
indrukwekkende „toegevoegde waar
de.*. Verbluffend is bijvoorbeeld, dat
op een totale besomming van 400
miljoen gulden 450 miljoen wordt
geëxporteerd en dat dan nog afgezien
van de binnenlandse consumptie. Deze
waardestijging wordt veroorzaakt door
allerlei bewerkingsmethoden zoals in
vriezen, verpakking in blik, roken en
op andere wijze veredelen van de
Er dreigt echter een crisissituatie, nu
voor dezelfde hoeveelheid 28,2 cent
betaald moet worden. Vaardige cijfe
raars zoals dr. H.A.H. Boelman Kra
nenburg, secretaris van de Nederlandse
Visserijstichting (een overkoepelend
orgaan voor allerlei organisaties en
verenigingen) hebben aan de hand van
dit voorbeeld een somber toekomst
beeld geschetst. De prijsstijgingen van
meer dan driehonderd procent zal
onze visserij in ernstige moeilijkheden
brengen, als de overheid niet te hulp
snelt.
Zo'n noodkreet wordt verklaarbaar, als
men weet dat de vissers evenveel liters
brandstof nodig hebben als het aantal
guldens dat hun besomming omvat:
400 miljoen liter. Het prijsverschil is te
groot om dit door betere vangsten
goed te kunnen maken; voor een mid
delgroot schip zou dit neerkomen op
een extra-opbrengst van f.200.000,-
per jaar, slechts te realiseren door
Handel
Vorig taar nog naacten de zeevissen
een heel goed inkomen. Maar anno
1974
middel van wonderbare visvangsten
zoals die eertijds aan de discipelen ten
deel vielen. En daar rekent niemand
op.
Alarm
Er is dus groot alarm gegeven op de
circa 500 kotters en 80 trawlers van
onze zeevisserij. Hun opvarenden (een
kleine 5000 man) staan voor de op
dracht, om honderd miljoen gulden
extra bü elkaar te vissen. Driekwar
daarvan om de gestegen gasolieprijzen
op te vangen, de rest ter compensatie
van onprettige bijverschijnselen. De
nylonnetten waarin platvissen ver
schalkt worden zijn de helft duurder
geworden omdat ze van petrochemi
sche produkten zijn gemaakt en het
zelfde geldt voor veel verpakkingsma
teriaal. In het kantoor van de reeds
genoemde stichting „De Nederlandse
Visserij" aan het Prins Mauritsplein in
's Gravenhage staat men met ingetogen
strijdvaardigheid voor onze vissers op
de bres. De secretaris is in deze veelbe
wogen dagen vaak op reis. Zijn assi-
stent(adjunct-secretaris) drs. B.J. Lang
straat licht voor ons een tip op van de
sluier, die voor oningewijden de gehei
men der zee aan het oog onttrekt Hij
geeft toe, dat ook tal van andere
bedrijfstakken door de hoge brandstof
prijzen worden getroffen, transport
ondernemers bijvoorbeeld. Met dien
verstande echter, dat zij deze exploi
tatielasten in hun tarieven door kun
nen berekenen.
Zijn in de visserij 5000 mensen werk
zaam, een even groot aantal heeft deel
aan handel en verwerking van de vis.
Gezwegen van de kapitalen die toeleve
ringsbedrijven incasseren voor schepen,
motoren, vriesinstallaties, netten, fou-
rage enz. Wie met al deze factoren
rekening houdt komt volgens drs.
Langstraat op niet minder dan vijftig
duizend Nederlanders die in of aan de
visserij hun boterhan verdienen.
Men preekt dus niet a leen voor eigen
parochie, nu bij de regering is aange
klopt om financiële hulp, in beginsel
ter overbrugging van een aanpassings
periode. Het is trouwens dezelfde over
heid, die altijd op de bres heeft gestaan
voor modernisering van de vloot.
Niemand heeft kennelijk de donkere
wolken zien aandrijven waarvan de
heer K. Hoekstra (toen in zijn funktie
als voorzitter van het Visserijschap)
gewaagde in zijn laatste nieuwjaars-
Pessimisme
Het optimisme is omgeslagen in pes
simisme. Afgezien van het oliepro
bleem zijn er structurele moeilijkhe
den, die misschien te voorkomen wa
ren geweest, zoals de ongeremde inves-
teringsdrang. Daar plukt men nu al de
wrange vruchten van. De in enkele
jaren voor tachtig procent vernieuwde
vloot kan buitengaats bijna 350.000
P.K. ac.n motorvermogen in de strijd
werpen en slagschepen van trawlers die
zo'n f 5.000.000, per stuk hebben
gekost. Sterkere kotters trotseren de
elementen, er kan bij slecht weer
langer gevist worden en in sneller
..Goudvis"
De tong is een goudvis geworden, in
restaurants de prijs van een malse
biefstuk overtreffend en dermate lu
cratief voor de vissers, dat onder deze
vissen een mortaliteit van zestig pro
cent is gesignaleerd. In onze havens
noteerden de veilingen aueen aan deze
platvis vorig jaar een opbrengst van
naar raming 140 miljoen gulden. Deze
hausse is voorbij. Een internationale
werkgroep van biologen wil de tong
stand verbeteren door de vangst op de
Noordzeë te reduceren tot 6000 ton.
Veilingklok
Vissers kunnen dat niet. Zij zijn afhan
kelijk van door de veilingklok aange
wezen dagprijzen. Bij een zo schielijke
lastenverzwaring is allerminst te ver
wachten, dat het prijsmechanisme van
zelf voor aanpassing zal zorgen. Daar is
- als het ooit lukken zal - tijd voor
nodig. Daar kunnen de vissers niet op
wachten. De kotterschippers zijn gro
tendeels zelfstandigen, die soms kapi
tale leningen hebben aangegaan om
hun vangstcapaciteit te kunnen vergro-
Moderne vloot
DM zijn ontmoedigende uitspraken
voor een man als drs. Langstraat, die
Het klinkt in dit verband wat vreemd,
dat óók proeven worden genomen met
geëlectrificeerde boomkornetten, die
de buit aan tong met 27 procent doen
toenemen. De visserij verkeert in een
wonderlijk dilemma, nu techniek en
wetenschap grandioze vangsten in
theorie mogelijk maken, op een mo
ment dat steeds sterkere remmingen
zich doen gelden. In visserijkringen
leidt dit tot een zekere gespletenheid
Van de regering verlangt men subsidie
om op de oude voet te kunnen door
gaan, maar anderzijds is men zich er
van bewust, dat roofbouw moet wor
den tegengegaan.
Onze vissers kunnen er terecht op
wijzen, dat aan hun concurrentieposi
tie - die thans vrijwel onaantastbaar is -
de nekdag zou worden gegeven, als
hun overheid hen in de kou laat staan.
Zij bogen op een schittérend exportcij
fer en de mooie aanvoer van meer dan
300 miljoen kilogram vis in IJ muiden,
Scheveningen, Urk, Den Helder en tal
van andere havens, in totaal een dertig
tal. Vorig jaar leidden hun besommin
gen tot verdiensten voor de opvaren
den, waar menig hooggeplaatst funkti-
onaris aan de wal niet aan kan tippen.
Helaas zal minister mr. A. P. J. M. M.
van der Stee met de miljoenen die de
vissers van hem verwachten, geen won
deren kunnen doen. Voorlopig is 15
miljoen uitgetrokken, grotendeels in
de vorm van bankgaranties. De vissers
kunnen van de hoge literprijzen circa 3
cgnt financieren. Blijkt later dat zij
verlies hebben geleden dan komt dit
bankcrediet voor rekening van de
staat. De besprekingen met het mi
nisterie over een betere en minder
ingewikkelde regeling, worden nog
voortgezet. Intussen duurt de onzeker
heid voort. Het fundamentele pro
bleem van een visserij in de branding
vraagt andere oplossingen i.v.m. de
uitputting van de visstand. Professor
Korringa heeft al voorzichtig het toe
komstvisioen van een gereglemen
teerde ,zee-bouw" ter sprake gebracht,
een soort monocultuur met vissers die
als boeren onder de zeespiegel hun
kudden onder controle houden. Deze
gerichte kweek, met wetenschappelijke
begeleiding, zou als nadeel hebben, dat
de vissen gevoed moesten worden
meteiwitten die dan slechts tien
procent van hun voedingswaarde op
brengen.
Het is maar een suggestie uit velen.
Overal ter wereld houden biologen
zich bezig met research, er op gericht
om de visserij een nieuwe toekomst te
geven. Zo tracht men in Engeland
vissoorten, die in grote populaties
voorkomen maar-nog-niet gegeten wor
den, aan de consument voor te zetten.
Dit zijn vaak diepzeebewoners. Zoals
de „rattail", het dier dat griezelig veel
overeenkomst vertoont met de staart
van een rat, maar zich volgens kenners
uitstekend laat smaken.
Leo J. Leeuwis
Dezer dagen wordt aan de oostzijde van het NS Maliebaan-emplacement te
Utrecht een begin gemaakt met de bouw van een nieuw overdekt perron
voor het Spoorwegmuseum. Een 30 meter lange en 2 1/2 meter brede
voetbrug zal de verbinding vormen tussen dit nieuwe perron en het
bestaande museumcomplex.
Het perron krijgt een overkapping met een lengte van 130 meter en aan
weerskanten een spoor. De mogelijkheid voor het overdekt opstellen van
museummateriaal wordt hierdoor met 260 meter vergroot.
kosten van het gehele werk, dat in
middels is aanbesteed, bedragen ruim
f900.000,-. De bouw is voorbereid
door de afdeling Staalbouw van de
N.V. Nederlandse Spoorwegen. De
aannemer hoopt eind juli of begin
augustus met het werk gereed te zijn.
Nadat pogingen om een oude kap te
vinden, die uit historisch oogpunt ge
schikt zou zijn als museumkap, als
technisch en financieel onhaalbaar
moesten worden opgegeven, is be
sloten de nieuwe kap volledig gelijk te
maken aan die van het eerste perron
om de eenheid van beide te accen-
Kinderen in Holy
houden actie voor
veilig kruispunt
VLAARDINGEN. Naar aanleiding van
het dodelijk ongeval op 16 april op het
kruispunt Reigerlaan bij het zwembad
Holy, hebben een aantal kinderen het
initiatief genomen een handtekenin-
genaktie te starten.
Door deze actie willen ze aantonen dat
veel bewoners van Holy voor de bevei
liging van het kruispunt zijn. Zij willen
de gemeente vragen op korte termijn
veiligheidsmaatregelen te nemen. De
eerste 600 handtekeningen werden
dinsdag 23 april aan de commissie voor
verkeer aangeboden.
De verwachtingen dat de tentoonstelling „Tuinplezier" inde Rivièra-
hal in Diergaarde Blijdorp veel bezoekers zou trekken is wel
bewaarheid. Van 5 tot en met 16 april, dus 12 dagen, hebben ruim
70.000 bezoekers de tentoonstelling bezocht. Door dit evenement
heeft Diergaarde Blijdorp wat het bezoek betreft een ruime voor
sprong op vorig jaar. Tot op heden passeerden 225.000 bezoekers de
poorten van Diergaarde Blijdorp (vorig jaar waren het 200.000
personen).
Hiermee staat Diergaarde Blijdorp door het bezoekersaantal van Pasen
1974 als derde genoteerd van alle toeristische instellingen in
Nederland, nl. achter Keukenhof en Madurodam.
Meertong?
Regering
De kuil (pak haring) komt aan boord.
.naamste waren: twee Aziatische Goud-
kaaten. drie Moeraskatten, twee Sumatraan
se tijgers, vier Emoe's, drie Dwerggeiten,
drie Boommarters, één Indische antiloop,
één Dwergzebu en één giraffe. Twee pasge-
Siberische tijger bij de moeder moest wor
reggehaa
ie Win
wijk
als botaniscl
i De 6000 r<
vele aantrekkelijke stukjes
hoogd en hier zullen 600 vas
3e tentoonstelling ..80s en H
21 mei te bezichtigen. Tot n
>ijna 10.000 personen het Mui
igen kweek
1 Hei" is nog tot
hebben
Meer dan 80 schoolklassen zijn rondgeleid
In voorbereiding is, dit in samenwerking mei
het Rijksmuseum Twente te Enschede, eer
tentoonstelling van tekeningen en schilde
rijen van dierenschilders zoals Kuhnen er
tueren. Immers de twee perrons
worden door vijf sporen, waaronder
twee geëlectrificeerde hoofdsporen,
van elkaar gescheiden.
De voetbrug zorgt dus niet alleen voor
een veilige overloop maar biedt de
bezoeker tevens een blik van bovenaf
op het levende spoorwegbedrijf. De
- nu nog hoofdzakelijk goederen -
treinen rijden zogezegd dwars door het
De bouw van de tweede kap staat niet
op zichzelf. Ze vormt een onderdeel
van een groter uitbreidingsplan voor
het museum. Dat plan omvat ook het
optrekken van een nieuw gebouw dat
in de toekomst, samen met het Malie
baanstation, de museumcollecties zal
huisvesten. Daarmee samenhangend zal
te zijner tijd ook de doelstelling van
het Spoorwegmuseum worden uit
gebreid. Nu houdt het museum zich
bezig met de geschiedenis van de
spoor- en tramwegen en toont het
bovendien een aantal moderne
technische aspecten van de Neder
landse Spoorwegen. Het ligt echter in
de bedoeling een ruimer gebied te gaan
bestrijken en het museum uit te
bouwen tot een Openbaar Vervoers-
museum. Naast een overzicht van het
openbaar vervoer in deze tijd, zal er
ook een grote plaats worden ingeruimd
voor de toekomstplannen op dat ge
bied. Dan zullen naast tram en trein
ook metro en bus in het museum
vertegenwoordigd zijn.
Staal, beton en hout
Het skelet van beide onderdelen wordt
uitgevoerd in staalbouw. De perronkap
krijgt een dak van betonnen kassetten-
platen met in het midden over de
gehele lengte een zadeldakvormige
lichtkap. Aan de boven-buitenzijde
zorgen draadglaswanden over de halve
hoogte voor bescherming van de
museumobjecten tegen maartse en
andere buien. Hout vormt het hoofd
bestanddeel van de voetbrug, waarvan
de borstwering uit donkerbruin ge
conserveerde delen zal bestaan. De
De herdenkingsplaat, aangeboden door de leden van het vierde en het achtste
regiment van de veldartillerie aan de leiding van de kazerne waar deze regimenten
eens gelegerd waren.
SCHIEDAM De Tweede Wereldoorlog bestaat voor velen slechts in een vage zitten in het opzoeken van oud-gedien-
herinnering. Anderen weten alleen de feiten die in geschiedenisboeken staan. den.
Hoewel het lange tijd geleden is dat de oorlog heeft plaatsgevonden, zijn er nog
vele Nederlanders die hun herinneringen hebbcty Een opvallend feit is dat
bepaalde groepen van de Nederlandse bevolking die tijdens de oorlog veel met
elkaar te maken hadden, ook nu nog een hechte band hebben. De groep die
waarschijnlijk tot een van de grootste behoorde en waarvan bijna iedereen te
lijden heeft gehad onder de Duitse bezetting, is die van de militairen. Slechts
enkele dagen was er sprake van verzet, maar die korte tijd en de tijd van
internering, was voldoende om vriendt 7 voor het leven te maken.
Opzoeken
De band die door al de gebeurtenissen
van de oorlog gevormd werd is daarvan
ook nu nog vaak aanwezig. Ieder oud
legeronderdeel orpniseert heden ten
dage nog regelmatig een reünie voor de
oud-gedienden.
In Schiedam woont, naar zijn zeggen,
de organisator van Nederlands grootste
reünie voor militairen die in de Twee
de Wereldoorlog hebben gediend. Het
is de heer Wolthuis. Al jaren besteedt
hij zijn vrije tijd aan het snuffelen in
archieven, op zoek naar gegevens van
oud-strijders voor het Vaderland.
Gedurende de oorlogstijd was hij gele
gerd in het vierde regiment van de
artillerie in Ede. Na de oorlog verwa
terde het contact van de groep. Daar
om werd vrij snel na de oorlog begon
nen met het organiseren van reünies en
in 1952 begon de heer Wolthuis te
helpen met deze taak. Het organiseren
van zo'n reünie op zich is niet zo erg
moeilijk, maar de meeste tijd gaat
VLAARDINGEN De kleurige historische kleding, die vorig jaar zo vaak in de
Vlaardingse straten te zien is geweest, hangt nu ongebruikt in de kast. Voor de
meeste eigenaressen en eigenaren zou het spijtig zijn, wanneer die japonnen en
kostuums geen dienst meer zouden doen. Velen hebben dan ook de vraag gesteld
wanneer zij de gelegenheid zouden krijgen, die kleding te verkopen Die
gelegenheid doet zich thans voor als antwoord op het beroep dat vanuit Leiden
/dat dit jaar het 400-jarig ontzet viert) gedaan werd 00 de Commissie Historische
Kostuums.
In samenwerking met het Vlaardingse Gemeentebestuur worden er twee
inzamelingsdagen gehouden in Het Redershuys. Westhavenkade 45. Men kan daar
kleding ten verkoop aanbieden, waarvoor men zelf de vraagprijs vaststelt. Voor
Je afgegeven kleding krijgt men een ontvangstbewijs.
De tijden zijn als volgtkleding inleveren (tegen ontvangstbewijs) op donderdag 2
mei. 's middags tussen 2 uur en hal) 6, 's avonds tussen 7 en 9 uur, en voorts
vrijdagmiddag 3 mei tussen 2 uur en lialf zes. Uitbetaling van de koopprijzen en
teruggave van onverkochte kleding één week later. n.l. op donderdagmiddag 9
mei tussen 2 uur en half 6 en op vrijdagmiddag 10 mei tussen 2 uur en half 6.
Ontvangstbewijs meebrengen.
Men wordt verzocht elke japon/kostuum afzonderlijk in een plastic zak te
verjiakken, de maat op te geven of (bij kinderkleeding) voor welke leeftijd de
kleding bestemd is.
De heer Wolthuis: „Ik ben, naar ik
weet de enige Nederlander en tevens
oud-militair, die toegang heeft tot de
archieven van het ministerie van defen
sie. Ze hebben daar grote bakken met
namen van alle militairen, vanaf 1890.
Ook is er een verdeling van regimenten
en daar duik ik in als ik in Den Haag
ben. Ik schrijf dan de naam, het adres
en de geboortedatum op. Veel heb je
er niet aan, want iedereen is getrouwd
en verhuisd. Maar het is een begin. Dan
stuur ik een stencil naar de betreffende
gemeente met daarin het verzoek na te
gaan of de persoon verhuisd is, en als
dat zo is, naar welke plaats. Na verloop
van tijd krijg je de formulieren tgrug.
Je stuurt ze op naar bijvoorbeeld
Leeuwarden en het komt terug uit
Amsterdam, want als de persoon in
kwestie verhuisd is naar een andere
gemeente, wordt het formulier naar
die gemeente doorgestuurd"
Snuffelen
Zo heeft de heer Wolthuis in de
afgelopen jaren al een man of 7000
opgespoord. Allemaal uitnodigingen
voor een reünie kan haast niet In
praktijk komt het er op neer dat er een
kleine 2000 man op zo'n dag komen.
Dat is naar de mening van de heer
Wolthuis meer dan genoeg, omdat er
geen plaats is voor nog meer. Op onze
vraag of een reünie een bepaald thema
draagt, antwoord hij ontkennend. Het
komt er op neer dat er gezamenlijk
gegeten wordt en daarna is er voor
iedereen de mogelijkheid om „elkaar"
te ontmoeten. Het woord „elkaar"
moet in dit verband niet letterlijk
gezien worden, omdat het vaak ont
moetingen zijn tussen mensen die el
kaar al laren niet gezien hebben en
elkaar niet meer kennen. Maar nog niet
alle namen zijn verzameld en om ze
allemaal in het archief van de heer
Wolthuis te zien, zal nog wel enige tijd
duren. Door al dat snuffelen in archie
ven heeft de heer Wolthuis de nodige
kennis opgedaan over de geschiedenis
van het regiment. Daarover heeft hij na
veel „archiefwerk" een stuk geschre
ven onder de titel „de geschiedenis van
het vierde regiment Veldartillerie".
