DE HAVENLOODS, DONDERDAG 10 OKTOBER 1974
FOTO'S:
ILLUSTRATIE-ARCHIEF
J. VAN RH1JN
Nadat de Britten gewaar werden, dat zij met hun conventionele cavalerie en
infanterie op open terrein niets konden uitrichten voerden zij nieuwe begrippen
Boeren in stelling tijdens de slag bij Colenso. in als khaki-uniformen en loopgraven.
Des onverzettelijke leider van de Afrikaanse Boeren, Paul Kruger met
zijn echtgenote.
„Long Tom" was het door de Britse troepen gevreesde pronkkanon van de Boeren. Op bovenstaande foto wordt het met vereende krachten een heuvel
opgetrokken. Hieronder staat het, gesierd met vlag, gereed voor het vervoer door Transvaal.
Op 11 oktober, vijfenzeventig jaar geleden, begon de ongelijke strijd, die wij „de
Boerenoorlog" noemen, maar die in de geschiedenis van Zuid-Afrika als de
„Tweede Vrijheidsoorlog" geboekstaafd staat.
Twee-en-dertig maanden lang bood een actieve strijdmacht van nog ,geen
veertigduizend Boeren tegenstand tegen een Brits Leger, dat wel meer dan
tienmaal zo groot was.
De Britten pasten de tactiek der „Verschroeide Aarde" toe duizenden Boeren
vrouwen en kinderen stierven in de Engelse concentratiekampen, waar de
toestanden allertreurigst waren.
Met zijn meedogenloze poging om de zelfstandige Boerenrepublieken Transvaal
en Oranje-Vrijstaat politiek en economisch op de knieën te krijgen en een eind te
maken aan het „Krugerisme", haalde Engeland zich de verontwaardiging van de
hele beschaafde wereld op zich. Maar de Britse regering zette door en Engeland
won tenslotte de strijd, waarin het goud van Zuid-Afrika een passieve, maar niet
onbelangrijke rol speelde.
In geen land is destijds zoveel sympathie opgebracht voor de Boeren als in het
„stamverwante" Nederland. Er werd gewerkt met hulpacties en tentoonstel
lingen, concerten en protestvergaderingen en met de verkoop van souvenirs,
boeken liederen en platen. Koningin Wilhelmina aarzelde tenslotte niet om de
uitgestreden „Oom Paul" met de Gelderland te doen halen.
In de Afrikaanderwijk in Rotterdam en in Transvaalbuurten elders worden in
een aantal straatnamen de nagedachtenis aan grote figuren uit de strijd geëerd.
Zoals Martinus Steyn, de laatste president van de republiek Oranje-Vrijstaat;
generaal Christiaan de Wet, de doorzetter in de slag bij Nicholsonsnek, de gue
rilla strijders Louis Botha en Jacobus Hercules de la Rey; generaal Louis Jou-
bert, de strateeg van Spioenkop en Colenso; generaal Petrus Andries Cronjé,
die na de capitulatie van Paardenkop door de Engelsen naar Sint-Helena werd
gebrachten niet in het minst natuurlijk aan die koppige oude staatsman
met zijn pandjesjas en hoge hoed: Stephanus Johannes Paulus Kruger.
Een gepantserde Britse trein, die door de soldaten „ffdende doodkisten"
genoemd werden.
