Sm^rrebrod en Wintersport
lokken naar Skandinavie
r
o
E
(5
o5
ctuenrta
Rotterdamse dirigent
Vakantie in Noorwegen
BESCHEIDEN BLIJVEN
1
ibIr
ib
O
Noorwegen behoort tot de landen die het meest
profiteren van onze hunkering naar een ouder
wetse winter. Het kan geen kwaad meer doen bij
de landgenoten, die hier hun verlangen naar
sneeuwzekerheid bevredigd zien en hun gram
schap over het uitblijven van de nationale elfste
dentocht op Noorse ijsvloeren komen afreageren.
Ook tijdens de zomermaanden trouwens ligt dit
koninkrijk plotseling beter in de markt, hoewel
dan in veel kustgebieden het straatbeeld door
paraplu's wordt beheerst. Bergen is één van de
beruchtste regennesten ter wereld, met neerslag
op 219 dagen van het jaar en een totaalscore van
3000 mm. In de vakantiemaanden valt er over
het algemeen dubbel zoveel als in Nederland.
Niettemin is deze stad het doelwit van een
rederij, die in het zomerseizoen zo'n 25.000
passagiers van Amsterdam naar Noorwegen vaart:
de Bergen Line. Als volgend jaar het 125-jarig
bestaan wordt gevierd zullen veel Nederlanders
het aan de jubilerende maatschappij te danken
hebben, dat zij smorrebrod van smorgasbord
kunnen onderscheiden en graag hun bordje op
houden als fenelar wordt gepresenteerd: schijfjes
gerookte ham, gesneden uit de achterbout van
een schaap.
De Bergen Line begint namelijk deze zomer met het verstrekken van
informatie over de complicaties van alles wat met de Scandinavische
en speciaal de Noorse gerechten te maken heeft. De tafels plegen
dermate overvloedig te worden aangericht, dat er maar raak geladen
wordt. De ingezetenen des lands kunnen wellicht een zekere walging
niet onderdrukken, als zij waarnemen hoe een schare toeristen zich
voor de eerste keer op het Noorse ontbijt (frokost) stort.
Dit is dermate omvangrijk, dat tal van Het
onbekende gerechten in de vreemdste
combinaties worden gegeten, met alle
gevolgen van dien. Het gevoel dat men
zojuist een diepvrieskalkoen heel heeft
doorgeslikt, is nog één van de on
schuldigste reacties op dit geschrok.
Om aan dit klakkeloze schransen een
einde te maken gaat de Bergen Line
informatie verstrekken, in de vorm van
een brochure over het kold bord (koud
buffet) onder de titel „Lekker Noors
Het is één van de vele pogingen,
ondernomen om Noorwegen aan het
wat gure image van weleer te ontwor-
ziet er naar uit. dat de alternatieve
elfstedentochten kans hebben om uit
te groeien tot een traditie, tenzij
- hetgeen niet denkbeeldig is - de
Noren zelf te kampen krijgen met
ijsgebrek. De abnormaal zachte winter
zal nog wel wat grimmiger moeten
worden, wil het geweldige Mjösameer
bij Lillehammer weer het toneel kun-
vorm van nen worden van zo'n evenement, waar
vorig jaar 500 Nederlanders aan deel
namen.
-ZTzïM
~J?r:
Als het goed vriezen wil, kunnen ech
ter de ijzers weer ondergebonden wor-
illi >v uiiinu|. den. Zowel op dit meer (waarNecker-
stelen. De 'ufd d~at (ütTand bekend ma"n v°»g jaar de voormalige TV-pre
stond als te ruw, onherbergzaam, een
zaam (nog geen vier miljoen inwoners
op een gebied met tien iceer de opper
vlakte van Nederland) en bars, schijnt
wel tot het verleden te behoren. Arild
Kristiansen kon vorige week als direc-
sentator Peter Knegtjes het ijsfeest liet
organiseren) als in Brandbü. Laatstge
noemde plaats in het werkterrein van
het in schaatsen gespecialiseerde
Hoorns Passage Bureau. Vorig jaar
bracht het een vliegtuig vol bekende en
teur van het Noors Verkeersbureau in i™!".06/ be,ke"de rijders "aar de Hade-
Amsterdam bekend maken, dat het i h f pet' thans staat d,t evenement
aantal bezoekers uit ons land vorig jaar programnla v00r 7, 8 en 9
de 125.000 heeft overschreden. maart.
Stroomversnelling Elfsteden
Het stijgingsperceniage iieett een ver- elfstedentochten zullen elkaar dus
snelling ondergaan, dank zij het feit, oveflappen, want Neckermann heeft
dat vanaf 1973 ook complete winter- T a's st>"enSe vorst hier te lande uit-
sportreizen worden aangeboden. In de- J 1 ~cde marathon in reserve voor 8
ze sector kon binnen korte tijd bijna mafrï' Scani.alux is ook al druk bézig
van een verdubbeling worden gespro- i- wervi"g voor dit evenement en
ken, toen de charters goedkopere ar- Jn een sPeciale folder alle moge-
rangementen mogelijk hadden ge- 1'Jkheden voor de wintersport belicht,
maakt. Lillehammer en omgeving bij- Afgezien van de lange-afstandstochten
voorbeeld kunnen bij tal van winter- mt Noorwegen bij schaatsers steeds
sportliefhebbers geen kwaad meer meerda"kzij de vele trainings-
doen, dank zij de sneeuwzekerheid de mogelijkheden zoals in Hamar. Tal van
goede accommodatie en een indruk- ?anen ZljnLhier speciaal voor beschik-
wekkende natuur van december tot baar> voor hard-en toerrijders. Wie een
april. weekje in Noorwegen wil gaan schaat-
Hoewel Noorwegen bij velen als duur sen. kan hijvoorbeeld bij de SAS te-
bekend staat, valt het met de prijzen ïe?i?o voor een all-in-arrangement van
nogal mee. Neckermann's Vliegreizen
offreert een week halfpension vanaf Kortom, de mogelijkheden om revan-
f.349,- en complete verzorging voor che te nemen op de eigen kwakkelwin-
f.496,-. Ook NRV-Holiday zet koers ter nemen steeds toe en dragen in niet
naar dit wintersportgebied, er terloops 8erin6e mate bij aan de populariteit
op wijzend dat de Noren zeer „kinder- van Noorwe6en als vakantieland in het
minded" zijn. Deze reisorganisatie pro- algemeen. Dit jaar verwacht men nog
clamecrt in januari acht dagen volpen- ®:en extra *et.ie in de goede richting via
sion op 900 meter hoogte in Hornsjö de wereldkampioenschappen lange-
voor f.448,-, eveneens als vliegreis. "aan in het Bislet-stadion te Oslo op
Scanialux, de op Scandinavië georiën- zaterdag 8 en zondag 9 februari,
teerde reisorganisatie spant echter de reeds genoemde passagebureau te
kroon, met een aanbieding van f.398,- "?orn offreert een 2 1/2-daagse vlieg-
voor een week volpension in Lilleham- Le\s naar dit gebeuren en o.m. een
mer. De prijzen kunnen zo laag wor- J.jigse boot- en touringcarcombina-
den gehouden, dank zij de concentra- ,tie' Hf* als hoogtepunt een bezoek aan hun vakanties willen doorbrengen.
fl0 An óón nlnntn HCt BlSlpt-^tflfllOn W1P H Oir An nnnv
meer persoonlijke
actieve manier
tie op één plaats.
Het i
Langlauf
nachtkastje.
s duidelijk, Noorwegen haakt
op onze treurnis over het gemis aan
sneeuw en ijs. Het kan daarbij wijzen Traitfl
op een zekere reputatie. Terwijl nu 1101111
allerwege ski-touring (Langlauf) in op- Afgezien van alles wat met de rege-
mars is behoort dit wandelen op de ringsperiode van koning winter te ma-
lange latten in Noorwegen al tot de ken heeft gaat er van Noorwegen een
oude tradities. Maar een nog grotere toenemende aantrekkingskracht uit.
stimulans voor een bezoek aan dit Dit kan misschien toegeschreven wor-
konmkrijk met de 20.000 eilanden, de den aan de groeiende weerzin tegen
hoogste waterval van Europa, giet- het gestroomlijnde welvaartsbestaan en
schers en fjorden, gaat de laatste jaren de massaliteit van het zonnetoerisme.
uit van de speculaties op onze schaats- Het woeste berglandschap vormt weer
al"na S' een uitdaging voor mensen, die op een
het Bislet-stadion. Wie daar de voor
keur aan geeft kan ook met de eigen Het feit dat de bewoners van dit land
auto naar Oslo gaan en daar het bedje opmerkelijk oud worden, dank zij het
gespreid vinden, met de toegangsbewij- soms zo weerbarstige klimaat, is min-
zen voor het schaatsevenement op z(jn der bekend. De statistieken wijzen het
n I, "it en vuistdikke trilogieën hebben
pogingen gedaan ons het karakter te
schetsen van in taaiheid met elkaar
wedijverende geslachten. De bevorde
raars van het vreemdelingenverkeer ha
len die vroeger bij ons zo populaire
werken zelden van de plank.
Liever wijst de heer Kristiansen op
concrete cijfers zoals een percentage
van 7.6 procent. Dit slaat op de
stijging van hotelkosten in 1974 en
wordt uitermate gunstig genoemd, om
dat men veertien jaar terug moet gaan
voor een zo geringe verhoging. Het
- v s M
trr__
ten fantastisch panorama
heeft in de toeristenbranche zelfs ge-
eid tot een relatieve prijsdaling, nu
langlopende contracten en charterar
rangementen, tevens een voordeel op
leveren. Tot voor kort kon uitsluitend
gebruik worden gemaakt van aanmer-
kelijk duurdere IT-vliegreizen per lijn
dienst.
Niet goedkoop
Al het water van de fjorden kan echter
niet afwissen, dat met name in de
hotelsector soms uiterst pittige prijzen
in rekening worden gebracht, vooral in
de grote steden. Aanzienlijk goedkoper
zijn de pensions hospits, fjellstue,
gjestgiveri of hoe die andere behuizin
gen dan ook mogen heten.
In de werving ten dienste van het
toerisme wordt sterk de nadruk gelegd
op wat men aan natuur voorhanden
heeft en de reeds genoemde, overvloe
dige maaltijden. Maar een kold bord
aan boord van Bergen Line's „Jupiter"
of „Venus" komt dan ook op f.25,-
per persoon. Een andere Noorse rede
rij, de Fred. Olsen Lines, is er zelfs in
geslaagd een vaartuig vanwege de unie
ke keukenprestaties opgenomen te
krijgen in de „Chaine des Rötisseurs".
Deze eer viel te beurt aan de „Black
Prince", het bekende cruisevaartuig,
dat een rol speelt in de TV-serie
Doctor at sea.
De nieuwste stunt van Olsen (die
's zomers toeristen van Amsterdam
naar Kristiansand brengt) is het clai
men van een langspeelplaat. Daarop
zijn Nederlandse artiesten te beluiste
ren, die tijdens de cruises hun mondje
geroerd hebben: Conny Vink, Lenny
Kuhr, Ciska Peters, Rob de Nijs, Ria
Valk en Ronnie Tober, om er maar
enkele te noemen.
Alcohol
Lekkerbekken en luisteraars, ze komen
dus allemaal aan hun trekken, voorzo
ver zij althans niet op elk gewenst
moment bovendien een stevige borrel
v willen drinken. Bij presentaties in het
buitenland zijn de Noren altijd gul met
hun straffe aquavit, een inheems gedis
tilleerd. Wat drank betreft bezit dit
volk, terecht of ten onrechte, een
ambivalente reputatie. Volgens de
gangbare opvattingen heeft de Noor
een sombere dronk over zich en het
zelfde soort logge beschonkenheid die
de Russen aan hun wodka ontlenen.
Noorwegen is echter allesbehalve een
paradijs voor liefhebbers van sterke
drank. Het wordt mondjesmaat ver
strekt en lang niet in alle hotels kan
men de kelkjes laten vullen. Menige
Nederlander, gewend aan zijn dagelijk
se rantsoen jenever, is in Noorwegen
aan de wanhoop ten prooi gevallen, als
hij vergeefse pogingen deed in slijterij
of horecabedrijf zijn lusten bot te
vieren. Vaak wordt alleen maar duur
bier geschonken. Merkwaardig genoeg
echter hebben de borrelglaasjes de
dubbele omvang van die in de meeste
andere landen.
Een oude traditie wil dat men in het
weekeinde - als de mannen met hun
loon naar huis komen - een nog ster
kere rem wordt gelegd op het alcohol
gebruik. Zoals in veel landen met een
beperkte drooglegging is het resultaat
vaak averechts: wie iets te pakken kan
krijgen gaat er flink tegenaan en zelfs
de hoge drankprijzen vormen dan geen
beletsel. Toeristen dienen er wel reke
ning mee te houden, dat het rijden
onder invloed (reeds te bereiken via
twee borrels op de nuchtere maag) een
minimumstraf van 21 dagen gevangenis
oplevert.
Een belangrijk gegeven voor de Neder
landers, omdat meer dan de helft van
onze 125.000 bezoekers met de auto
naar dit land gaat. Ze kunnen naar
hartelust ontdekkingsreizen maken in
deze natie, met een kustlijn van 2500
kilometer en inclusief de fjorden zelfs
20.000 kilometer. De toeristenstroom
uit ons land groeit de laatste jaren met
ruim tien procent. Zeer tot genoegen
van de twee reeds genoemde rederijen,
die een groot deel van het vervoer voor
zich opeisen. De verbindingen van Am
sterdam (Coenhaven) met Bergen en
Kristiansand worden met comfortabele
vaartuigen onderhouden en er is veel
keus uit kant en klaar vakanties.
Ook meerdere reisbureaus hebben
Noorwegen als bestemming. Rondrei
zen per toeringcar door het land z(jn
populair en men kan zich tegenwoor
dig (zoals door de NRV) per vliegtuig
van Amsterdam naar de wachtende bus
laten brengen, om tijd uit te sparen.
Varen blijft echter, in verband met wat
de kustgebieden aan unieke schoon
heid bezitten, de grote attractie. De
tienduizenden eilanden (scheren) en de
veelbezongen fjorden geven Noorwe
gen een geheel eigen bekoring, gezwe
gen nog van het verschijnsel midder-
nachtszon. De midzomerdag (24 juni)
is goed voor een heel etmaal zon in
Hammerfest en toch altijd nog 17 1/2
uur in Kristiansund.
Coasters
Een belevenis om nooit te vergeten, in
trek bij steeds meer Nederlanders, is
het overstappen op de coasters die
voor de Noren zelf vitale lijndiensten
onderhouden. Vijf grote scheepvaart
maatschappijen verzorgen als sinds
1893 dagelijks deze kustvaart, waar
voor zij nu dertien schepen in gebruik
hebben, met beperkte passagiersac
commodatie. Zij varen van Bergen naar
Kirkenes in het noorden, leggen in elf
dagen meer dan 2500 zeemijlen af en
meren in zeventig havenplaatsen.
Deze bevoorradingsdiensten, van be
lang voor een half miljoen mensen in
het kustgebied, geven de passagiers een
blik op Noorwegen zoals dat in werke
lijkheid functioneert, bieden hen een
nieuwe vorm van avontuur en ongelo
felijk veel indrukken.
De kosten voor een retour variëren van
f.850,- y>t f.1440,-.
BK&a
Voorzover valt na te gaan is
Roelof van Driesten de enige
echte Rotterdamse dirigent
die ooit het Rotterdams
Philharmonisch Orkest
heeft geleid.
Hij woont nu weliswaar in Klaaswaal,
maar hij is in november 1944,
dus met de hongerwinter in zicht, in
onze goede stad geboren.
Zijn vader was juist een paar dagen
eerder, evenals de schrijver
van deze regels en nog enige
tienduizenden Rotterdamse mannen
door de bezetters uit de stad
weggesleept voor de „Arbeitseinsatz".
Maar onkruid vergaat niet en nu
staat Roelof deze week als
dertigjarige voor het orkest, waarvan
hij sedert eind 1966 eerst als
2e concertmeester en de laatste
jaren als aanvoerder der 2e violen deel uitmaakt.
Eenmaal eerder dirigeerde hij al het
R.Ph.O. en wel in mei 1973. Dat was met
een een succes. Tegenwoordig staat hij Edo
de Waart, van wie hij directie-lessen krijgt, als
assistent terzijde bij groepsrepetities en dergelijke.
Echt prom-programma
Voor het Promenadeconcert van zaterdag heeft
Roelof van Driesten een gevarieerd programma
samengesteld, dat hiernaast in zijn geheel in de
agenda is afgedrukt.
Een programma dat u niet mag missen. Vooral
niet te lang wachten met kaartjes kopen want dit
seizoen waren de promenadeconcerten allemaal
al in de tweede helft van de week volledig uitver
kocht.
Orgel
De orgelliefhebbers moeten vooral letten op het
eerste werk na de pauze: Het concert in g voor
orgel, strijkers en pauken van Francis Poulenc.
De solist in dat concert is de ook al in 1944 (zeker
een goed muzikantehjaar? in Minneapolis uit
Pools-Franse ouders geboren en nu in Keulen
wonende organist/pianist Daniel Chorzempa.
zaterdag 25 januari, 20.15 uur de Doelen
PROMENADECONCERT
dirigent: Roelof van Driesten
solist: Daniel Chorzempa, orgel
Rossini - Ouverture „La gazza Ladra"
Mendelssohn - Delen uit „Midzomernachtsdroom"
Poulenc - Concert in g voor orgel, strijkers en pauken
Berlioz - Drie delen uit „La Damnation de Faust"
donderdag 30 en vrijdag 31 januari, 20.15ude Doelen
ABONNEMENTSCONCERTEN F EN A
dirigent: Ferdinand Leitner
solist: André Watts, piano
Beethoven - 5e Pianoconcert
Hay dn - Symfonie nr. 102
Wagner - Ouverture „Tannhauser"
The Group
in de wijk gespeeld
26 januari om 13.00 uur in Wijkgebouw DE
KLIMMENDE BEVER, IJsselmonde, 26 januari
om 16.00 uur in Wijkcentrum MIDDELLAND.
„Omniphonicis de term die de leden van The
Group gegeven hebben aan de muziek die ze produ
ceren. Ze willen kloven overbruggen, scheidslijnen
tossen muziekhokjes slechten. Want, hoe verschei
den ze ook mogen zijn, er is in die hedendaagse
serieuze muziek, in de popmuziek en in de jazz
ook overeenstemming te vinden, en als die over
eenkomsten geaccentueerd worden en als men ze
tot uitgangspunt neemt, ontstaat een nieuwe
muziekvorm waarin al deze elementen vallen te
herkennen - onverwachte muziek waarbij een
klassieke tendens merkbaar blijft.
The Group bestaat uit negen musici - vier zijn
lid van het Rotterdams Philharmonisch Orkest:
Pieter Gouderjaan speelt hoorn en mellowfoon.
Peter Masseurs trompet, Harmoed Grefe contra
bas en basgitaar, Gerard Vermeulen vibrafoon en
percussion. De anderen zijn docent aan het
Rotterdams Conservatorium of de Rotterdamse
Muziekschool: Dick Gout speelt fluit en piccolo,
Ben Vrauwdeunt alt- en baritonsax en klarinet
Henk Sprenger gitaar, Fred Krens drums en Rob
van der Linden - hoofd van de afdeling jazz en
lichte muziek van de Rotterdamse Muziekschool -
is bij The Group pianist, leider en componist van
de muziek die hij de musici op het lijf heeft
geschreven.
f 2,50, kopje koffie incluis
Adamswaterval.
D. Burger Zoon in de Westerstraat te
Rotterdam, vanouds agent voor de
Bergen Line, kan de liefhebbers vertel
len dat deze kustvaarders jaarlijks teza
men een afstand voor hun rekening
nemen, gelijk aan 36 maal de omtrek
van de aarde. Deze agent verstrekt
trouwens alle inlichtingen over de bin
nenkort jubilerende rederü, met een
sloot van 17 vaartuigen.
Rotterdam
Bergen en Burger zijn al 117 jaar met
elkaar verbonden. Jarenlang is Rotter
dam de vertrekhaven geweest naar
Noorwegen's tweede stad (120.000 in
woners) sinds in 1858 de eerste elf
reizen werden gemaakt met het s.s.
„Anna". Tot 1907 exploiteerde het
Rotterdamse bedrijf zelf de Stoom
vaartmaatschappij Noorwegen, daarna
kwam de relatie met de Bergen Line
tot stand. Vooral in de jaren
1919-1939 was de verbinding met
West-Noorwegen zeer populair. Toen
kenden tal van Rotterdammers het s.s.
„Ariadne" en de „Leda", tezamen
plaats biedend aan nog geen 250 passa
giers, verdeeld over een le en een 3e
klasse.
Pas in 1969 werd Amsterdam als ver
trekhaven gekozen. Een jaar later was
reeds de wekelijkse vervoerscapaciteit
van 1070 passagiers bereikt. Thans
kondigt de Bergen Line aan, dat deze
zomer met twee schepen gevaren z*l
worden („Jupiter" en „Venus") elk
met accommodatie voor 588 reizigers
en 200 auto's. Zij zullen naar raming
25.000 vakantiegangers vervoeren,
waaronder 15.000 Nederlanders, op
een „minicruise" van 25 uur met
bestemming Bergen v.v., hart van het
fjordendistrict.
Fred Olsen neemt aan dit transport
deel met twee ook uit Amsterdam
vertrekkende schepen, maar heeft voor
de goed lopende Black Prince-winter-
cruise Rotterdam als vertrekhaven. De
ze spelevaarten voeren de deelnemers
o.m. naar Lissabon, Madeira en een
aantal plaatsen op de Canarische Eilan
den. LEO J. LEEUWF
