Mêm
Slis
398?°
ws
opruiming
p Let op
[Havenloods!
geven de
space tower
weg
Expositie in Amsterdamse grachtenhuizen
3ERUZALEM
opruiming
mus
leurhnieu
Is geloof een wensdroom?
Xlik
opruiming
opruiming
DE HAVENLOODS, DONDERDAG 24 JULI 1975
Behangen?
Knoei toch niet langer met stijfsel.
Gebruik dit voorgelijmde wand
vinyl. Het is krimpvrij, onbeperkt
afwasbaar, en u kunt kiezen uit
diverse kleuren en dessins zoals:
granol, kurkdessin, strepen enz.
Een rol (lengte 8,5 mtr, breedte
50 cm) koopt u nu vanwege de
kleine schoonheidsfoutjes in de rug
van f 14,75 voor
De Havenloods biedt
u en uw gezin
Om het u mogelijk
te maken alles
eens met eigen
ogen te zien
moet u gebruik
maken van de
onderstaande
bon.
Daarmee kunt u
uw ruimtereis
gratis met 85 meter
verlengen.
Een uniek en
levend beeld van
Rotterdam,
zijn Maas en
vele havens.
U moet het zelf beleven
Voor maximaal 4 personen
Inleveren bij de kassa
Aantal personen...
Aangeboden door
DE HAVENLOODS
GELDIG t/m 30 SEPTEMBER 1975
„ER klopt iets niet met de verhalen over de jeugd van tegenwoordig.
Die jeugd zou oppervlakkig en overschillig zijn? Vergeet u het maar.
De levendige, felle interesse van die jeugd voor het bijbelverhaal
spreekt andere taal. De jonge mens staat open voor de eeuwenoude
boodschap. Maar die jonge mens is tevens opgegroeid in een moderne
wereld, met TV, audiovisueel onderwijs en zelfwerkzaamheid. Zó
willen zij ook de bijbel beleven. Méébeleven, meekijken, meespelen.
Het is onze opdracht om hun deze speel- en werkruimte te geven. En
dat willen we doen in onze Bijbelwerkplaats".
Aldus ds. Thibbe Bijlsma, (45), directeur van het Bijbels Museum in
Amsterdam. Vorige maand werd dit museum in een nieuwe behuizing
en met nieuwe intenties door prinses Beatrix heropend en nu al, na
een paar weken, kan men zeggen dat de nieuwe opzet een succes
wordt. De belangstelling voor het museum is bijzonder groot, ook van
de zijde van een van de belangrijkste „doelgroepen", de jeugd.
Het Bijbels Museum in zijn oude op
zet, gevestigd aan de Amsterdamse
Hemonylaan, had ik jaren geleden, als
lid van een CJMV, bezocht. Het be
zoek maakte toen op mij, als Amster
damse schooljongen, een geweldige in
druk. Het was immers aanschouwelijk
onderwijs over zaken waarover je in
het algemeen alleen hoorde en las.
Toen ik vorige week, nu in het Bijbel
huis in de schitterende Cromhouthui-
zen aan de Amsterdamse Herengracht,
opnieuw een bezoek aan het Bijbels
Museum wilde brengen en ik de man
van de receptie over mijn vorige be
zoek vertelde, antwoordde hij: „Och,
mijnheer, toen was het mooi, nu is het
nog veel mooier. Ga maar eens kij-
BEGIN Is EEUW
Welnu, dat heb ik gedaan, intens. En
met vele anderen ben ik er enthousiast
vandaan gekomen, onder meer consta
terend dat aan het museum een dimen
sie is toegevoegd: de werkplaats. Daar
over straks meer.
Hoe het begon
HET Bijbels Museum heeft - in verge
lijking met andere musea - al een
respectabele leeftijd. Ongeveer hon
derd jaar geleden werd een begin ge
maakt door ds. L. Schouten, gedu
rende een aantal jaren predikant in
Utrecht. In zijn pastorie had hij de
eigen collectie „bijbelse voorwerpen"
tentoongesteld die met grote ambitie
bijeengebracht waren. Hij liet o.a. de
tabernakel bouwen, overeenkomstig de
beschrijving in Exodus, op éénzevende
van de ware grootte (oppervlakte van
de maquette 7 bij 3 meter). Er werd
goud en zilver gebruikt om de bijbeho
rende voorwerpen te vervaardigen. Er
werden kleden geweven, die waren
gefnspireerd op bijbelse gegevens en
het zand rond de „tempeltent" kwam
uit de woestijn.
Verder vervaardigde een architect in
Jeruzalem voor ds. Schouten een enor
me maquette van de tempelberg. Vijf
tig jaar geleden werd het museum
overgenomen door de Centraal Bond
voor inwendige zending en christelijk
maatschappelijk werk in Amsterdam;
het kreeg onderdak in het souterrain
van het kantoor van deze bond. Lang
zaam maar zeker werd de collectie
uitgebreid en in de loop der jaren
werden duizenden bezoekers ontvan
gen. In 1973 werden ruim 10.000
bezoekers geteld. Soms werd het bijna
een onhoudbare situatie, nl. wanneer
groepen van vijftig tot honderd perso
nen tussen, de dicht opeengeplaatste
voorwerpen hun weg zochten. Maar
die tijd is voorbij!
van het ene hoofdthema: achtergron
den van de bijbel.
In elke ruimte kunnen bezoekers ook
aan het werk gaan. Kleine groepen
scholieren kunnen spelen met opdrach
ten die aansluiten op de verschillende
onderwerpen die in een ruimte aan de
orde worden gesteld. De jongeren kun
nen spelen met losse bouwelementen.
De grootste beschikbare zaal, op de
eerste verdieping, bevat een expositie
over de Joodse godsdienst. Het belang
rijkste deel van de al bestaande collec
tie heeft daar een plaats gekregen.
Toelichtingen worden gegeven via
klankbeelden qp de band, in verbin
ding met een aantal kleine spots.
Ds. Bijlsma ziet deze werkplaats mede
als een belangrijk oefenterrein voor
godsdienstonderwijs en catechese.
„Er wordt in Nederland in verschillen
de kringen gezocht naar vernieuwing,
ook van dit onderwijs", aldus de direc
teur.
Hij is zich met zijn medewerkers sterk
gaan bezighouden met'deze materie en
heeft tal van uitgaven voor catechese
en godsdienstonderwijs verzameld en
bestudeerd. Veel materiaal is in het
museum verkrijgbaar; in een catalogus
kan men een beschrijving van het
materiaal vinden zodat bezoekers aan
de hand daarvan een voorlopige keuze
eruit kunnen doen. In een van de
gebouwen aan de Herengracht is een
studiezaal beschikbaar voor hen die
zich van het materiaal op de hoogte
willen stellen.
Verder worden in het museum regel
matig dia- en filmvoorstellingen gege
ven, mede ter ondersteuning van het
onderwijs.
te waard. Ik kan u verzekeren tij
dens mijn bezoek heb ik het even
mee-beleefd dat kinderen er met
volle teugen genieten; dat blijkt ook
uit de vele, vele reacties van de afgelo
pen weken.
Toen ik het museum verliet stond een
hervormd predikant uit Badhoevedorp
bij de receptie; hij zag kennelijk allerlei
nieuwe mogelijkheden voor zijn cate
chetisch onderwijs opduikeh. Zijn kin-
Voortgaan
Plannen
DS. Bijlsma vertelt verder dat er plan
nen zijn om van de Amsterdamse
Bijbelwerkplaats een Europees cen
trum te maken. En er zijn nog meer
plannen. Men wil ook in andere plaat
sen gaan werken. Er is een kans dat
volgend jaar al iemand met verenigin
gen, kerken en scholen elders in het
land contact kan zoeken om met de
mensen zelf een tentoonstelling op de
bouwen, ergens in een stad, een kerk
of een bibliotheekzaal. Een tentoon
stelling op een bijbels thema, groten
deels van voorwerpen door de mensen
zelf gemaakt, maquettes en tekenin
gen, voorwerpen van klei en mozaiek.
Nieuw huis
TOEN de Centraal Bond er niet meer
in kon slagen het museum te exploite
ren werden gesprekken geopend over
een overneming. Het Nederlands Bij
belgenootschap richtte samen met de
Katholieke Bijbelstichting de Stichting
Bijbelwerkplaats op. In 1973 werd een
directeur benoemd: ds. Bijlsma, tot
dan studentenpredikant in Groningen.
De fraaie panden van het Bijbelgenoot
schap (waarvan de kantoren groten
deels naar Haarlem verhuisden) werden
ten behoeve van het
bouwd.
Het museum beschikt allereerst over
een viertal tentoonstellingsruimten. In
elke ruimte is een kleine expositie
opgebouwd op een afzonderlijk thema.
De verschillende themata zijn aspecten
Ruim tweehonderd gulden voordeel
Dit houdt in dat u nog geen vierhonderd gulden betaalt voor
deze prachtige slaapkamer, uitgevoerd in blank grenen. Het
ledikant meet 140x200 cm. Aan beide zijden vindt u een nacht
kastje met lade, rechts een extra kastje met klep, links een
spiegel. Verder kunt u nog van alles kwijt op het a-symetrische
middenstuk. Alleen nu koopt u deze eigentijdse slaapkamer
van f 598,95 voor
Inlegramen v.a. f 109, -
Bijpassende 3-deurskast f 299,-
Wfl \ndvre Woorden
Zeventien maal kwam de letter „P"
voor in de puzel van vorige week
dinsdag. De drie gelukkige winnaars
zijn: A. Baartman, Kruiningenstraat
183, Rotterdam-23; mevrouw G. P.
Stam, Hogekade 33, Hendrik Ido Am
bacht; en mevrouw J. J. van Weijnen,
Bergselaan 296b te Rotterdam-4. Het
tientje wordt hen toegestuurd.
Oplossingen van de „Met andere woor
den" in de krant van deze week
dinsdag (uitsluitend het aantal letters
„R") dienen uiterlijk dinsdag 29 juli
binnen te zjjn op postbus 52 04 te
Rotterdam.
TOT slot een citaat uit de toespraak
van de Amsterdamse Oud-Testamenti-
cus prof. dr. M. A. Beek bij de herope
ning van het Bijbels Museum op 11
juni jl.: „Het wordt een modern muse
um, het heet niet voor niets een
werkplaats, het is niet alleen bestemd
voor de kijkers, maar ook voor de
>an de eerste eeuw. Deze fraaie maquette
doe-het-zelvers, voor de bezige bijen.
We experimenteren en zijn er nog niet.
We hebben onze oase Elim gevonden
en trekken met ons draagbaar heilig
dom verder. Voortgaan is de leus".
Het adres van het Bijbels Museum is:
Herengracht 366-368, Amsterdam; tel.
020- 747949. Het museum is geopend
van dinsdag tot en met zaterdag van
tien tot vijf uur.
E.J, MATHIES
Op de molenafdeling van het in sep
tember a.s. te openen museum „De
Dubbelde Palmboom" te Delfshaven
zal, behalve modellen en afbeeldingen
van verdwenen Rotterdamse molens,
de molenbaard van „De Eendracht" te
zien zijn. Bij veel molentypen bevindt
zich aan de kap onder de plaats waar
de wieken bevestigd zijn, een houten
schot om het inwateren te voorkomen.
Dit schot, in Holland molenbaard ge
noemd, is vaak beschilderd of versierd
met snijwerk. Er kunnen jaartallen op
staan of toespelingen op de naam van
de molen. De baard van „De Een
dracht" toont onder meer een in het
hout gesneden leeuw met geheven
zwaard in de ene en een bos pijlen in
de andere poot.
„De Eendracht" was een in de 18e
eeuw verbouwde 17e eeuwse molen
die onder meer als verf- en volmolen in
gebruik is geweest. De molen stond
aan de Oostzeedijk tegenover de Vrien
denlaan. Bij het zoeken naar gegevens
over deze molen bleken bij nazaten
van de laatste molenaar, de familie
Hoeneveld, niet alleen tal van verhalen
over deze molen de ronde te doen,
maar bewaarde men ook een schilde
rijtje waarop de molen in volle glorie
te zien is en dat waarschijnlijk evenals
het in het Historisch Museum aanwezi
ge schilderij gemaakt is naar een teke
ning.
We zien de molen afgebeeld met de
bijbehorende woonhuizen en bedrijfs
panden. Boven de ingangspoort is net
zo'n leeuw afgebeeld als op de molen
baard, die op het schilderij niet te zien
is omdat de wieken naar de andere
zijde zijn gericht.
In de werkplaats van het museum
Boymans-van Beuningen begint in au
gustus een nieuwe cursus onder de
titel: Uitbeelding - Verbeelding, waarin
geleerd wordt wat de beeldende mid
delen zijn en hoe deze kunnen worden
toegepast. In de maand augustus is het
onderwerp „de vorm".
De cursus wordt gegeven op maandag
ochtend 4, 11, 18 en 25 augustus van
10 tot 12 uur. De lessen bestaan uit
zelf bezig zijn, het bespreken van
eikaars werk en het bekijken van een
deel van de museumcollectie.
In september gaat de cursus verder met
het onderwerp „de kleur", in oktober
„de lijn" en in november „eenvoudige
druktechnieken". Deelnemers kunnen
per maand inschrijven. Kosten f 20,-
per maand, exclusief het materiaal.
Een tweede cursus begint op woens
dagavond 6 augustus onder de titel:
spelen met de lijn. Te gebruiken mate
riaal: potlood, pen en penseel en inkt,
krijt en viltstift.
De cursus wordt vervolgd op 13, 20 en
27 augustus. Op één van de avonden
worden tekeningen uit de museumcol
lectie bekeken. Kosten f 30,- per
maand, exclusief het materiaal.
Beide cursussen staan onder leiding
van mevrouw A. P. Slappendel-Merkus.
Opgave bij de educatieve dienst van
Museum Boymans-van Beuningen. Be
taling na ontvangst van de acceptgiro
kaart.
Je kunt onze eeuw op allerlei manieren typeren: de eeuw van het kind, de eeuw
van de wereldoorlogen, de eeuw van de atoomkracht en van dé ruimtevaart, de
eeuw van de oecumene. Je kunt zeker ook zeggen: onze eeuw is de eeuw van de
zielkunde, van de psycholoog en van de psychiater. Zelfs het geloof is volgens
duizenden denkers van onze tijd alleen maar een psychologische kwestie.
Alle religie is een product van de menselijke ziel. Niet God heeft ons mensen naar
Zijn beeld en gelijkenis geschapen. Neen, wij mensen scheppen in onze religieuze
verbeelding een god naar de angst en begeerten van ons eigen hart. Wat men
hoopt, gelooft men graag. De wens is de vader van de gedachten. Ook van de
godsdienstige... Is God alleen maar een menselijke projectie? We stoppen een dia
in het projectie-apparaat en we zien een groot en kleurig landschap op het witte
doek. Maar die bomen en die bergen zijn in werkelijkheid helemaal niet in de
kamer aanwezig. Ze zijn alleen maar via die dia op het scherm geprojecteerd. Zo
kan onze ziel als een soort projectie-apparaat werken. Er komt in ons hart een
zielebeeld op, een behoefte aan iets als een God. Dat zielebeeld projecteren wij
naar boven, in de hemel. Maar daarboven is niets. Alleen maar een ledig heelal.
We zijn „alone with the beating of our heart". Alleen met het kloppen van ons
hart.
Een kind dat honger heeft droomt van een heerlijke ijstaart. Een kind dat dorst
heeft, droomt van een fontein van limonade. Een jongetje, dat pas zijn moeder
verloren heeft, droomt dat moeder in de slaapkamer komt en hem toedekt en een
nachtzoen geeft, net als vroeger. En zo droomt de mens, die zich alleen en
bedreigd voelt in een onhandelbare wereld van een God, die aan je denkt en je
geleidt en beschermt.
Nietsche zegt, dat wij te vrijgevig zijn geweest. We hebben onze menselijke
deugden in God geprojecteerd: dapperheid, doorzettingsvermogen, wijsheid,
rechtvaardigheid. Dat moeten we nu allemaal terug gaan eisen. Niet God moet
het ideaal zijn, maar wijzelf. We moeten zelf weer God durven zijn in het diepst
van onze gedachten. Sinds Lenin, de grote man van de Bolsjewistische revolutie,
wordt de gedachte, dat geloof alleen maar een wensdroom is er bij jong en oud
op alle scholen en in alle vormingswerk achter het IJzeren Gordijn en het
KLEINMEUBELEN
Modern klassiek: Klassiek:
Beyerlandselaan 3-9 Mathemesserweg 1
R'dam-Z. (010) 84 32 29 R dam-W. (010) 37 00 32
|iw
Bamboe-gordijn ingehamerd als de grondslag van heel het communisme. Hij volgt
hierin zijn grote leermeester Marx; deze zegt: „De vrees heeft de goden verwekt.
De vrees voor de blinde-macht van het kapitaal".
We kunnen proberen deze verbeten aanval op de godsdienst te pareren door erop
te wijzen, dat het communisme zelf ook een soort geloof is. Het paradijs is voor
miljoenen één grote wensdroom. Een wensdroom van de menselijke ziel, die zich
geheel aan een betere wereld wil overgeven.
Toch komen we nooit goedkoop van het projectie-probleem af. We zullen eerlijk
moeten erkennen: er is inderdaad heel veel geloof en heel veel religie, die alleen
maar projectie is, alleen maar illusionaire zelfbevrediging van het menselijk hart.
Bij anderen en bij onszelf!
Ik sprak eens met een piloot, die in Engeland de eerste straaljagers invloog. Hij
verzekerde mij dat hij zich in de cockpit altijd heel dicht bij God voelde. Maar
merkwaardig - zodra hij weer op de begane grond terug was, was hij dit
godsgeloof voor zijn gevoel helemaal kwijt. Heel begrijpelijk: Als je met zo'n
onbekende machine kilometers hoog in de lucht zweeft als een stipje in het niets,
voel je behoefte aan een Vaderhand, die samen met jou de stuurknuppel hanteert
en die met Zijn beschermende tegenwoordigheid de kleine cockpit helemaal
vervult. Maar als deze godsgedachte je op de begane grond begeeft, is ze toch wel
duidelijk alleen maar een luchtspiegeling, een geestelijke mascotte.
Zo hoorde ik eens van een eenvoudige, ongeletterde ouderling, die als
afgevaardigde voor het eerst een synode-vergadering binnenkwam. Hij schrok van
de grote menigte papieren, die op lange tafels bij de ingang lagen en door de
synodeleden moesten worden meegenomen en verwerkt. In zijn verwarring riep
hij uit: „Ik zeg maar: Jezus alleen". Dat lijkt nu wel vroom, maar het kan toch
ook een projectie zijn. Een gedroomde Jezus, die even simpel was als die
ouderling en die even vreemd tegenover al die paperassen stond als de vrome man
zelf. Veel wijsgerige systemen zijn duidelijk een projectie van de levensinhoud
van de peinzende filosoof. En godsdienstige leersystemen weerspiegelen soms
maar al te veel hun makers:
- Zij hadden in hun leer U opgevangen
En als een spiegel voor zich opgehangen.
Daar zagen zij hun eigen aangezicht
en meenden, dat Gij waart naar hun verlangen.
Allerlei religieus toekomstverlangen kan alleen maar religieuze zelfbevrediging
zijn. Ik denk aan dat meisje, dat tegen haar moeder zei: „Ik wou dat de Here
Jezus vandaag nog maar terugkwam op aarde en dat de wereld verging. Dan hoeft
u tenminste vanavond mijn haar niet te kammen. Dat zat erg in de klit... Beda,
een bekende monnik uit de Middeleeuwen, zag eens in zijn droom een engel, met
in de ene hand een emmer en in de andere hand een fakkel. Beda vroeg de engel
wat hij daarmee ging doen. Toen zei hij: Met die fakkel ga ik de hemel in brand
steken, opdat de mensen niet om in de hemel te komen, God zullen dienen. En
met die emmer ga ik de hel uitblussen, opdat de mensen niet God gaan zoeken
uit angst voor de hel. Alleen wie God Zelf probeert te vinden, omdat Hijzelf alle
moeite waard moet zijn, zal aan de projectie ontgroeien.
Dr. KJ. Kraan.
I Brokken napalm vuur
braken op de grond aan flarden
j de flarden splitsen zich
J tot monsters
I die zich deelden
snel weer monsters baarden die
j zich
deeldenhellekring
De monsters braakten onheil
bogen de wegen krom tot krullen
j paleizen stortten in
huizen spatten stuk
tot gruis in helse rinkeling
j smorend de laatste schreeuw
flitsten weg: toen
b opeens werd 't stil. Zó stil. Ver-
J kooide
bomen smeekten naar de
hemel
rondom het puin was 't gras
S geblakerd, zwart en bruin tot a
de
J Op die verloren vlek
I zat naakt een kleuter, d'ogen wijd
ontzet, de mond gesperd
tot schreien
schreeuwen.... doch geen geluid
I kwam voort, omdat de lucht...
verpest....
geen klanken meer vermocht
te dragen. Uen de Zwart j
Veel licht voor weinig geld.
Voor nog géén tientje koopt u 'n
komplete T.L.-balk (123 cm lang),
die veel licht geeft en toch maar 40
Watt verbruikt. Nu kompleet met
starter en voorschakelapparaat.
Alleen vrijdag en zaterdag zo voor
delig, nog geen tien gulden.
Matwitte plexi glas afschermkap
met zwarte zijschotjes
van f 5,95 voor f 3,95.
Naar bed, naar bed zei
Duimelot
Jé roepen uw kinderen, want ze
slapen onder zo'n heerlijk donzig
dekbed. Deze is gevuld met Daeron
vezeldons, dus zomers ventilerend
en 's winters behaaglijk warm.
Maat 100x135 cm. Kleuren: licht
blauw, abrikoos, wit en geruit. De
allerbeste kwaliteit voor een één
malige bijzonder lage prijs
van f 56,-- voor
