BESCHERMING MONUMENT
NOODZAAK VOOR WELZIJN
109?°
Open dat luih
vederlichte
nylon
kunstgebitten!
termeulen
1498
Mr. Dutilh: omstandigheden bepalen of iets een mo ment is
termeulen
termeulen
óteentjeó
keilen
termeulen
is uw kunstgebit
beschadigd?
wij herstellen het voor u.
DE HAVENLOODS-DONDERDAG 8 JANUARI 1976
Voor schone slaapsters!
Leuk modern nachthemd van
een iets dikkere kwaliteit batist
(65/35 Polyester/katoen). Slank
afkledend model met driekwart
mouw. Romantisch nopjes-dessin
„Het monumentenjaar heeft aan tastbare zaken niets meer opgeleverd dan
andere jaren en dat is heel erg jammer", betreurt mr. J. Dutilh, voorzitter van het
historisch genootschap Roterodamum, een vereniging die zich inzet voor het
behoud van het monument in Rotterdam. Zij doet dit doorhet opstellen van rap
porten over de staat waarin bepaalde monumenten of monumentale stadsgezich
ten zich bevinden en door het aanschrijven van de gemeente als een monument
verloren dreigt te gaan. Al een jaar na de oprichting, 1947, kwam de vereniging
met een eerste rapport uit, onderwerp was toen Delfshaven. Verdween in 1948
het rapport van de vereniging in de een of andere gemeentelijke lade, nu, en
overigens ook al de laatste tien jaar, wordt er door het gemeentebestuur wel
degelijk rekening gehouden met opmerkingen van de zijde van Roterodamum.
Zo is het in 1972 verschenen inventarisatie-rapport van Rotterdamse monumen
ten van Roterodamum een belangrijke handleiding bij het nemen van beslissingen
ten aanzien van sloop of restauratie voor de gemeente.
elk voor hun woonplaats bepalen wat
v/el en niet onder monument begre
pen moet worden", meent de heer
Dutihl.
Nog geen 10 gulden
kost zo'n geweldig fantasie
overhemd van Polyester/katoen
(65/35). In vele kleuren en
dessins, alle courante herenmaten.
„Juist dit Europese monumentenjaar
zou een goede aanleiding zijn geweest
voor rijk en gemeente om de
monumentenzorg een extra injectie in
de vorm van extra financiële steun te
geven. Helaas heeft men deze gelegen
heid niet aangegrepen, met als gevolg
dat het monumentenjaar aan tast
bare zaken vrijwel niets heeft opge
leverd. Gelukkig is er wel in veel
breder kring belangstelling ontstaan
voor het monument en begrip voor
wat een monument eigenlijk is", con
cludeert hij.
„De bepaling van wat wel en ni§t
een monument is hangt voor een
belangrijk deel af van de persoonlijke
smaak van de beoordeler. Dat het Mui-
derslot een monument is, is voor de
meeste mensen duidelijk; dat ook de
Van Nelle fabriek in Rotterdam dat is
zal de meesten ontgaan, toch is deze
fabriek één van de eerste fabrieksge
bouwen die in avant-gardis-
tische stijl, met veel glas, werd opge
trokken en daardoor zelfs een
monument van internationaal belang
is. Persoonlijk hanteer ik het begrip
monument in de ruimste zin van het
woord. De bepaling of iets al dan niet
monument genoemd moet worden,
hangt, vind ik, voor een belangrijk deel
ook af van de omgeving waarin het
zich bevindt. Men zou in Amsterdam
andere maatstaven hanteren om te
bepalen of iets al dan niet een monu
ment is, rijk als ze daar zijn aan monu
menten; dan in Rotterdam, waar veel
oude gebouwen door oorlog en sloop
verdwenen zijn. Maar niet alleen ge
bouwen ook standbeelden en voorwer
pen die herinneren aan een bepaalde
tijd, aan een voorval uit onze ge
schiedenis vallen onder het begrip
monument", vervolgt de heer Dutihl.
Hoewel het voor een goede en effec
tieve monumentenzorg aanpassing van
de beschrijving van een monument
aan de omgeving en de omstandighe
den een goed uitgangspunt zou zijn,
zou dit de financiering van de monu
mentenzorg, met name door het rijk,
erg bemoeilijken. „Mijn ideaal zou al
leen te realiseren zijn als de rijksdienst
een deel van haar taak zou delegeren
aan stedelijke en dorpscomité's, die
Subsidies
Toch zijn er het afgelopen jaar wel
enkele monumenten gerestaureerd en
is er geld vrij gekomen voor restau
raties die nog uitgevoerd moeten wor
den. Dit kon gebeuren door de subsi
dies die beschikbaar kwamen voor de
renovatie van woningen, waaronder tal
van pandjes vallen die óf op zich óf
als deel van een stads- of dorpsbeeld
tot een monument gerekend kunnen
worden. „Via die omweg kunnen toch
nog een aantal pandjes behouden
blijven", aldus de heer Dutihl. „Het
is echter lang niet voldoende".
„Zelfs lang niet voldoende om de vele
monumenten die óók Rotterdam telt
te bewaren voor het nageslacht. En
hoewel niet iedereen het in wil zien is
het monument van groot belang voor
de leefomgeving. Enerzijds doordat de
monumenten getuigen van het leven en
denken van onze voorouders, ze vor
men een brok levende geschiedenis in
de wereld van vandaag. Anderzijds
hebben monumenten iets menselijks,
menselijker dan veel nieuwbouwwijken
op moment zijn. Monumenten bepalen
mede het welzijn van de mensen in een
stad of dorp, bepalen mede de sfeer.
Kil redenerend zou je kunnen stellen
dat het voor die herinnering aan vroe
gere geslachten voldoende is om de
monumenten te fotograferen en dan
tegen de vlakte ermee. Maar ik vind
het toch heel wat gezelliger om erin en
ertussen rond te wandelen. Boven
dien zijn tal van monumenten een
uiting van een bepaalde kunstvorm,
een stukje aanschouwelijk onderwijs
op gebied van geschiedenis en kunst
waarmee de bevolking telkens weer in
aanraking komt. Monumenten vormen
een stuk onderwijs dat niet onderschat
mag worden", vervolgt hij zijn pleidooi
voor het behoude van het monument.
Victor de Stuers
de grondlegger van de
Hij is ideaal,
de buggy wandelwagen waarin uw
kind zo komfortabel zit. Hij is in
één handbeweging in- en uitklap
baar, roestvrij en superlicht. Opge
vouwen is hij nauwelijks groter dan
uw paraplu (102x6,5 cm), dus
makkelijk mee te nemen in auto en
openbaar vervoer. Het dubbele
wielen-systeem voorkomt blokkeren
tussen de straatstenen. In
rood/witte streep of blauw/witte
streep. Deze buggy wandelwagen
met rem en veiligheidsgordel
Hij was iemand en toch niemand
Agressief en eigenwijs
En hij wou een rijbewijs.
Hij nam achtentachtig lessen
Tussen de middag en na zessen
Twaalf keren ging hij op
Twaalf keren was 't een flop
Na dertien keer is hij geslaagd
Per ongeluk, als u 't mij vraagt
En dat zo'n gefrustreerde man
Toch nog wel eens „zwijnen" kan
Is niet de moraal van dit verhaal....
Want nou begint de ellende pas
Nu komt u hem altijd en overal
tegen
U herkent hem meteen, hij is de
schrik van de wegen
Zijn frustraties dwingen hem de
snelste te wezen
Hij rijdt honderdvijftig, wil de
borden niet lezen
Vaak rjjdt-ie zich dood, sleurt-ie
anderen mee
Maar hij blijft op de weg, hij is
niet enig, oh nee,
Hij is niet uniek, hij is een veel
voud-figuur
Brutaal en mesjogge, de „dolle"
aan 't stuur
In andere landen bestaat radar
controle
Bij ons, „sauve qui peut" en kijk
uit voor „de dolle".
Inzetje: mr. J. Dutihl,
het historische genootschap Rotero
damum.
Aan de Rotte staan, eenzaam tussen de moderne, kille nieuwbouw, drie huisjes
oude stijl, wat verdrietig tegen elkaar aangeleund. Nog staat het drietal op de
monumentenlijst, maar de gemeente Rotterdam is achter de schermen hard aan
het werk ze daar vanaf te krijgen om zodoende de mogelijkheid te hebben de
pandjes te slopen. Als het even kan zal de heer Dutilh zich hiertegen
macht verzetten, zo zei hij ons, het is <"»•-» D-
dat nog over gebleven is.
n de weinige stukjes Oud-Rotterdam
écht monumen
monumentenzorg, Jonkheer Victor de
Stuers voor ogen stond toen hij in een
fel artikel, getiteld „Holland op zijn
smalst", pleitte voor het behoud van
het monument. Dat gebeurde anno
1872, na enkele uitspraken in de zit
ting van de Tweede Kamer, waarin
men wat slapjes toezegde wel iets voor
het behoud van het monument te wil
len doen. Tal van verontruste mensen
leek toen tevredengesteld, niet echter
Victor de Stuers. In zijn atikel schreef
hij dat het niet aanging de kunst
met een aalmoes de mond te snoeren,
maar daarentegen de gehele bevolking
bewust :e maken van het belang van
het monument. „Velen denken dat er
van de verzorging van onze kunst
monumenten geen andere winst te ver
wachten is dan die, welke door loge
menthouders en vigelantekoetsiers uit
de zakken van herwaarts gelokte
vreemdelingen geklopt wordt. Voor
hen is elk met sierlijkheid opgetrokken
gebouw een verkwisting, elk oud
monument een slechts voor gapende
touristen merkwaardige hoop stenen",
aldus Victor de Stuers en hij ver
volgt: „bij enig nadenken intussen zal
blijken dat de verzorging onzer monu
menten van groot gewicht is". Verder
in zijn artikel wijst hij dan op de gun
stige invloed die de algemene bescha
ving en de ontwikkeling van het volk
ondervinden door deze vorm van
„schone kunsten", tevens stelt hij
dat diverse takken van nijverheid zul
len doodkwijnen en dus financieel
nadeel opleveren zonder de beoefe
ning der „schoone kunsten" en wijst
op de inspiratie die de kunst van voor
ouders kan geven aan daarop volgende
geslachten van kunstenaars.
Nu januari 1976 is het Monumenten
jaar net achter de rug, een jaar waarin
men in feite hetzelfde beoogde als
Victor de Stuers in 1872. Het wekken
van belangstelling van het grote pu-
Andere Woorden
Bijna letterlijk bedolven zjjn wij de af
gelopen weken onder de duizenden in
zendingen van de „donker dagenpuz
zel". De vele inzenders die ons tegelij
kertijd een gelukkig nieuwjaar toe
wensten willen wij van harte bedan
ken. Hetzelfde wensen wij natuurlijk
ook aan onze puzzelaars.
De juiste oplossing luidde: koordanse
res, advertentiereiziger, ziekenhuispre
dikant en dierentemster (een echte,
niet een dame met een deegroller, zo
als een der inzenders dacht).
Kerstprijswinnaars zijn:
H. Nierecker Sr., Bergselaan 296, Rot
terdam.
Mevr. B. de Keizer, Koolvisweg 31,
Hoogvliet.
J. van Straten, W. van Obdampark 21,
Hendrik Ido Ambacht.
Oplossingen van de puzzel van gis
teren moeten uiterlijk dinsdag 12
januari zijn op het adres Postbus 5204,
Rotterdam.
bliek voor het monument en de waar
de ervan voor het woon- en leef
milieu in stad en dorp.
Bewustwording
„En daarin heeft het monumentenjaar
zeker iets tastbaars opgeleverd. Door
tal van acties en activiteiten van de
zijde van het rijk, de gemeente en tal
van particuliere verenigingen is het
publiek met de neus gedrukt op de
monumenten. Er zijn tentoonstellin
gen georganiseerd, excursies, wandel
tochten, lezingen en ga zo maar door.
Langzamerhand is men zich inderdaad
wat bewuster geworden van het nut
van het monument. Is men ook wat
attenter geworden op het behouden
van monumenten. Vooral van de zijde
van actiegroepen in woonbuurten is
herhaalde malen het sein gekomen:
men wil daar en daar iets gaan slopen,
kan er iets tegen gedaan worden. Of de
mensheid werkelijk is wakker geschud?
volgens mij nooit genoeg. Er blijven
altijd mensen die zich in het geheel
niet voor monumenten interesseren,
wat soms het gevolg kan hebben dat
monumenten verwaarloosd of zelfs
gesloopt worden".
Januari 1976: het monumentenjaar is
voorbij, betekent dat dat we het
monument maar weer het monument
laten? Als het aan de heer Dutihl en
alle andere leden van .Roterodamum
ligt zeker niet. „Wij zullen doorgaan
om te vechten voor het monument.
Roterodamum heeft plannen ontwik
keld om te komen tot de oprichting
van een daadwerkelijk aankopen van
gehouwen, het restaureren en het
exploiteren na de restauratie van het
aangekochte monument. In deze stich
ting zou moeten worden samenge
werkt door overheid en particuliere in
stanties. Voorlopig is men bezig met
de ontwikkeling van het plan en het
vinden van fondsen. Hoopgevend is
echter dat in andere steden, als
Amsterdam en Haarlem, gebleken is
dat een dergelijke Stichting goed kan
functioneren", besluit de heer Dutilh.
Hoofdzaak
Ongekend slaapplezier
dankzij deze prima Draka
polyether matras, 16 cm. dik met
het hoge s.g. van 35. Fraai damast,
aan beide zijden doorgestikt. In
'riitblauw.
80 x 190 cm.
90 x 190 cm.
90 x 200 cm.
120 x 190 cm.
130 x 190 cm.
140 x 190 cm.
140 x 200 cm.
Maar in feite zijn het slechts druppels
water op een gloeiende plaat, de mens
die niet geïnteresseerd is in het monu
ment, ue geschiedenis erachter en de
mensen die het maakten is in feite de
belangrijkste bedreiger van het monu
ment. Hoofdzaak is daarom dat men
sen zich bewust worden en blijven
van het belang van het monument. Dat
er op allerlei wijze voorlichting wordt
gegeven hierover. Niet alleen in een
speciaal Monumentenjaar, maar altijd.
Misschien dat dan steden en dorpen
een leefbare combinatie zullen zijn van
fantasie en kunst van vroeger en nu,
waarin iedereen iets van zichzelf kan
terugvinden.
Erika Calame
f 199,80
Veren hoofdkussens slechts f 12,80
In Bussum is op Oudejaarsavond 1975 overleden ds. J.H. Sillevis Smitt. Hij werd
1897 in Rotterdam geboren. Hen hele dominees-familie. Zijn vader was hier predi
kant, voor hij hoogleraar in Amsterdam werd en zijn zoon was hier Jeugdhaven-
predikant en staat nu in Rotterdam-Hillegersberg.
De overleden dominee was nationaal bekend. Hij werkte voor de oorlog in Sema-
rang op Java. Hij was echt op en top een sportsman, die veel aan tennis deed, een
athletische, doortrainde, soepele figuur. En dat typeerde hem ook geestelijk. Hij
was in Indonesië één der leiders van de z.g. Oxford-beweging, die later meer alge
meen-religieus werd en de naam Morele Herbewapening aannam. Sillevis Smitt
leerde in deze beweging een zeer gedisciplineerd leven vanuit de Stille Tijd, waarin
een mens elke morgen door bijbellezen, gebed en beoefening van stilte niet alleen
de hulp, maar ook de leiding van God ontvangt.
Welk een kracht dit in het leven betekent heeft hij treffend verteld in zijn boek
„Open dat luik": „Op één van onze mijnenvegers zat ik in het roefje van de schip
per. Tot mijn verbazing zag ik dat er op de tafel een frisse, groene plant stond.
Ik zei: hoe is het mogelijk, schipper, dat je hier een plant hebt en dat hij het zo
goed doet? O, maar dat is eenvoudig, zei de man, ik schuif iedere morgen het luik
een tijdje open en laat dan zon en lucht binnen. En u ziet het, de plant doet het
best.
Ik heb dit tafereeltje nooit kunnen vergeten en het heeft me een les geleerd. Het
open-luik-naar-boven gaf leven en kracht. Er is maar één ding nodig om de ziel
levend en het geloof bloeiend te houden: het luik naar boven moet iedere dag
open. Iedere dag moet onze ziel een tijdje verkeren in Gods gemeenschap. Laat
ik het heel duidelijk mogen zeggen: dat open luik is niets anders dan: de open
bijbel en een moment van gebed. Daarom, open dat luik! Vergeet niet: het is
een kwestie van leven en dood!"
Doordeze diepe kracht was Sillevis Smitt op allerlei gebied een man van wie kracht
uitging. Vriendelijke, wijze, maar ook sterke autoriteit. Prins Bernhard noemde
hem eens: „Een geweldige man". Velen hebben hem leren kennen als de voor
ganger bij de gedachtenisdienst t.g.v. het zilveren huwelijk van het koninklijk paar
en de trouwplechtigheid van prinses Beatrix en prins Claus. Maar vele ouderen in
Rotterdam kennen hem vooral als de oud-hoofdvlootpredikant, wiens naam bij de
Koninklijke Marine een begrip was. Hij werd in 1941 hieraan verbonden, aan het
begin van de oorlog en heeft geen gevaar geschuwd. Een collega getuigt van hem:
„Er doen talloze verhalen de ronde over zijn optreden in oorlogstijd: Hoewel een
versje, vaak gehanteerd, ons profeteert dat een predikant en een kip aan boord
van een schip onheil betekent, heeft Sillevis Smitt het tegendeel bewezen.
Hij had zo'n diep geloofsvertrouwen waardoor hij zich geroepen wist op alle
plaatsen onder alle omstandigheden zijn Heer te dienen dat angst en twijfel hem
vreemd waren.
leder die hem gesproken heeft vergeet die ontmoeting nooit. Hoe komt het toch,
vraag je je af, dat deze man zo'n indruk achterlaat? Omdat hij zo hartverwarmend
was, zo vol humor, zo direct en bovenal zo geïnspireerd door het leven met Jezus
Christus dat hij altijd een boodschap doorgaf. Als iemand moedeloos was of nega
tief of dwars lag - na een gesprek met ds. S S. was zo iemand 180 graden omge
keerd en ging veranderd weg. Sillevis Smitt was groot van ziel, sloot niemand
buiten zijn hart. geloofde in ieder mens tot het tegendeel bleek.
Vele jaren heb ik naast hem mogen werken voor ik het roer van hem over mocht
nemen. Als ik moe was en geprikkeld, zei hij: Ga achter je bureau zitten en laat
alles van he afglijden, dan komt God weer in je leven en kan je het werk weer aan.
Dat vraagt niet meer dan vijf minuten en het helpt altijd.
Ik noemde zo even als het geheim van zijn kracht: zijn gedisciplineerde "morning-
watch - elke morgen beginnen met een stille tijd. Ik bedoel daarmee niet, schuld
gevoelens te wekken bij de velen, die het geprobeerd hebben, maar de discipline
niet konden opbrengen. Zelf ben ik er één van. Als het luik dan toch maar elke
dag op een of andere tijd even open is, naar Boven. Anders verkommeren we en
we verstikken. Wat wc in zijn overlijdens-bericht lazen, typeert hem treffend:
Wat Hij u ook zegt, doet dat".
Dr. K J. ffraan.
met of zonder verhemeltepiaat
in een dag klaar
en... met 5 jaar garantie «Gemakkelijke betaling
Reeds v.a. f5.- per week «Ouderen (65+)
bovendien10% korting
verhemelteplaat kapot of versleten?
tand of kies eruit? «een andere beschadiging?
Snel, (binnen een half uur en perfect)
Vraag vrijblijvend inlichtingen
TANDENINSTITUUT
58, Rotterdam. Tel. 010-361261 en 363316.
an 8-17 uur,behalve zaterdags, dan van 9-14 uui
i inlichtingen via onderstaande coupon
In open envelop zonder postzegel zenden aan:
BJXTV Machtiging No. 1067, Rotterdam
Hf
j 3« Naam:
|3 Adres:
Eg Plaats:
