Op de kermis is
eigen meester
niemanas knecht
(•Hö
Streven naar meer integratie en wettelijke bescherming
D
een
helpt
u uit
de
nood
VOORJAARSBODEN VLIEGEN UIT IN 'T NIEUWE SEIZOEN
STEVIGE KINDERSCHOEN
LELY INDUSTRIES NV
"""'""S typiste/dictafoniste
WOENSDAG 31 MAART 1976
i4-5i
F lijn J.
SP
Dnetschef van de minister-president
kwam z'n woordje zeggen, toen
de verenigde Europese kermisexploitan
ten onlangs hun congres hielden in Rome.
Maar ook paus Paulus gaf van zijn
belangstelling blijk: op een audiëntie
trok hij zelfs een parallel tussen kerk en
kermis, die allebei de wereld rondtrekken
om afstanden te overbruggen. ,,Uw werk
kan het welzijn van afzonderlijke mensen
en van de maatschappij dienen en zo
bent u waardevol voor God", aldus de
paus.
Bertus Donks, terug in Apeldoorn,
heeft er de kunst van het relativeren niet
door verleerd. Hij roert die joyeuze ont
vangst in Rome slechts terloops aan.
maar gaat wel dieper in op één aspect
ervan: de vanzelfsprekendheid waarmee
zoveel deuren open gingen voor de ker
misexploitanten. Er sprak een begrip uit
voor de kermisexploitant als mens en als
ondernemer, dat lang niet overal wordt
gevonden.
Er is al het een en ander verbeterd in
de loop van de jaren, moeders halen
tenminste hun kinderen niet meer
binnen als een kermiswagen stopt in de
straat die tijden zijn er óók nog
geweest. Het was de bittere tijd, waarin
de kermisklant de hofnar van de maat
schappij mocht zijn, als hij zich na
gedane arbeid maar snel weer onzicht
baar maakte. Af en toe vind je daar nog
sporen van terug, maar een gewoon
menselijk respect is gelukkig de boven
toon gaan voeren.
Anders is het gesteld met de zakelijke
benadering, waarin BértTué Donks een
zekere rechteloosheid constateert. In het
zakelijk verkeer met de gemeentebestu
ren de instanties waarvan het kermis-
bedrijf sterk afhankelijk is bestaan
nauw elijks regels, laat staan mogelijkhe
den tot arbitrage. Dat maakt het werken
voor de kermisexploitant moeilijk en
riskant. Hij heeft een bedrijf, dat al
maanden in 't jaar renteloos moet inves
teren in standplaatsen, waarvan de
pachtprijzen al gauw oplopen tot tiendui
zend, twintigduizend gulden voor de
duur van een plaatselijke kermis. In de
meeste andere takken van nijverheid en
handel staan tegenover investeringen be
paalde vaste regels, waarmee kan worden
gewerkt. De kermisexploitant daarente
gen vindt in bijna elke gemeente verschil
lende opvattingen en van plaatselijke
inzichten hangt het ook weer af, in
hoeverre erover kan worden gepraatAls
schoolvoorbeeld waartoe dat kan leiden
geldt in de kermiskringen de gemeente
Nijmegen, die dat staat op officieel
papier afspraken over concurrentiebe
ding als niet geschreven beschouwt. Zo
dat een exploitant daar een collega met
precies dezelfde tent naast zijn stand
plaats kan krijgen. Die dingen wegen
zwaar, als de winst in zo korte tijd moet
worden gemaakt. Via het departement
van economische zaken en de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten wordt nu
geprobeerd, een beetje lijn in het geheel
te krijgen.
an kunnen misschien ook de vei-
ligheidsvoorschriften worden mee
genomen in wat meer uniforme
regelingen, zo hoopt de BOVAK. Met
ontsteltenis ziet de kermisexploitant van
nu, hoe zijn in de ene gemeente goedge
keurde apparatuur in een volgende ge
meente wordt afgekeurd. Op eigen terrein
hebben ze vakmensen, die een kolossale
achtbaan waterpas kunnen zetten met
behulp van biervaten en plankjes en
dan staat hij waterpas! en ze willen
best geloven dat een gemeentelijke bouw
kundige dat toch nog even wil nakijken,
maar het zou aanzienlijk in de exploita
tiekosten schelen als er dan tenminste
uniforme regels waren.
D°
b
oor dat alles heen speelt het pro-
bleem, dat er steeds meer kermis
terreinen zonder meer van de
kaart verdwijnen door veranderingen in
het stadsbeeld: er komen parkeerterrei
nen of, tegenovergesteld daaraan, juist
groenpartijen, maar in beide gevallen
kan de kermis er niet meer terecht. En
een kermis buiten stad of dorp nee.
dat wil toch niet zo erg. Bertus Donks
heft er allerminst een klaagzang over
aan, somt liever ook meteen de facilitei
ten op diè het kermisbedrijf in ons land
wél heeft en in het buitenland vaak niet.
maar hij wil toch duidelijk stellen waar
over hij praat. Over een bedrijfstak,
waarvan niet alleen de kermisexploitan
ten leven, maar die ook van belang is
voor een omvangrijke toeleveringsindu
strie. Om bij de tijd te blijven moeten
veel exploitanten zich nogal eens in de
nieuwe spullen steken. Een grote onder
nemer investeert daarbij al gauw een
miljoen gulden in een achtbaan, dat lijkt
al veel, maar een paar kleinere onderne
mers die zich specialiseren in het nieuwe
elektronische speelgoed komen met el
kaar ook al gauw op zo'n bedrag. Daarbij
komt, dat de bedrijfsrisico's niet gering
zijn: aan een grote investering kan geen
wetenschappelijk gefundeerd markton
derzoek vooraf gaan, want de klant is in
elke plaats weer anders en even grillig als
het weer dat overigens óók een voort
durende risicofactor vormt. Het inschrij-
vingssysteem, waarbij hoge bedragen ver
in 't voren renteloos moeten worden
geïnvesteerd, stelt eveneens hoge eisen
aan de zeewaardigheid van het bedrijf in
de stormen van de tijd. Nog daargelaten,
dat bijzonder scherp moet worden inge
schreven wil men het aantal kermissen
halen dat nodig is voor de continuïteit in
de bedrijfsvoering. In dat alles wat meer
wettelijke regels en lijnen, waarlangs kan
worden gewerkt, daarmee zouden de
kermisexploitanten toch wel gelukkig
zijn en de BOVAK werkt daar ook voor.
V oor de kermisexploitanten speelt
hier opnieuw de vergelijking met
de middenstandszaken, die ook
hun wettelijke bescherming hebben, ter
wijl zij toch vrije ondernemers blijven.
Niet ongaarne verwijzen zij daarbij naar
hun streven, zich ook op andere terreinen
in de maatschappij te integreren. Veel
exploitanten hebben een vast domicilie
gekozen in een gekocht of gehuurd huis.
vanwaaruit zij deelnemen aan het maat
schappelijk leven in hun woonplaats.
Aan het onderwijs wordt steeds meer
aandacht besteed, onder meer via de
eigen Stichting Reizende School en de
internaten. Perfectionering van het ver
volgonderwijs is in voorbereiding, waarbij
gedacht wordt aan een systeem waarbij
de leerlingen een deel van de tijd op
school doorbrengen en dan een pakket
leerstof meekrijgen op tournee. De rijden-
Over een paar weken begint het
kermisseizoen, op hun overwinterings-
plaatsen staan de exploitanten mars-
bereid voor hun trektocht langs zo'n
twaalfhonderd kermissen.
Hoe gaat het tegenwoordig in de
kermiswereld als vaderlandse tak van
nijverheid, waarin een duizendtal on
dernemers met in totaal tegen de
tweeduizend bedrijven opereert0
Na een ontwikkelingsgang van vele
jaren tekent zich nu een beeld af
waarin enkele grote ondernemingen
figureren, sommige kleine bazen zich
met wisselend succes handhaven,
maar waarin de meerderheid een be
drijf voert vergelijkbaar met een flinke
middenstandszaak
Middenstandszaak dat is ook de
benaming die men in 't algemeen aan
het kermisbedrijf geeft bij de BOVAK
in Apeldoorn, een van de twee bonden
waarin de kermisexploitanten zijn ver
enigd.
Aan het begin van dit nieuwe seizoen
een gesprek met BOVAK-voorzitter
Bertus Donks, die met liefde en be
zorgdheid kan praten over deze mid
denstand.
Bovak-Voorzitter Bertus Donks (links
op de foto) en zijn assistent W. Klijs, resi
derend in een eenvoudig kantoor aan de
Deventerstraat in Apeldoorn, dat gesierd
wordt door de wandspreuk: „Maak je niet
dik, dun is de mode'
Bertus Donks: „Het is mede een onder
deel van ons streven, onze kinderen te
komt in een
totale oplage
van ruim
n 1/a miljoen
exemplaren
personeels
tekort
f
ZELFVERHUIZER
GOEDKOOP!
10 2,5 X 2,5 n
ir plaatsen v
i. Geen pakkisten
meer, want u begint te laden wanneer
de zelfverhuizer voor de deur staat.
Aan alles is gedacht o.a. steekwagen
25 pakdekens serviesladen - planten
tafel - kleddingkast aparte radio tv
opbergruimte - lage laadvloer (40 cm
dus tillen haast overbodig) 220 V ver
lichting. Is alles ingeladen, dan zorgen
wij dat de zelfverhuizer voor uw nieu
we woning wordt geplaatst 't 8e
spaart u honderden guldens. Prijzen
vanaf f. 280
KLEINEKOORT-POQT BAADE B.V.
NIEUW MATHENESSERSTRAAT32B SCHIEDAM TELEFOON 010-269435
ook in meisjes mode//en
IN SUEDE EN LEER
diverse
kleurcombinaties
maten
23-35"
lA/ihKeiprys^**^
t.m. za,
a//een a.s. donderdag
tm zaterdag
yazijri
DELTA
VAN LENNEPSTRAAT 16
HUIS
llllll
NOORDMOLENSTRAAT 21
AELBRECHTSKADE160
MACHINEFABRIEK
Voor onze produktieafdeling LASSERIJ zoeker wij contact met gega
digden voor de functie van
VOORMAN
Tot de taken van de voorman behoren
- vervanging van de afdelingsbaas bij diens afwezigheid;
- werkvoorbereiding voor de in de afdeling werkzame lassers;
- regeling van transport en onderdelenvoorziening.
Vereisten:
- leidinggevende capaciteiten;
- kennis van lastechnieken;
- ervaring in een soortgelijke functie.
Voor onze afdeling EXPEDITIE zoeken wij een
MAGAZIJNBEHEERDER
die onder de afdelingschef geheel zelfstandig zal worden belast met
een correcte onderdelenvoorziening.
Vereisten:
- accuratesse
- administratief inzicht
- ervaring in een soortgelijke functie
Heeft u belangstelling voor één van deze functies, kom dan eens praten
of bel ons op. Wij zijn bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8 tot 16
uur op het fabriekskantoor, Weverskade 43 te Maasland tel 01899
12644.
[-.RASMI'S t MVI RSITHIT ROTTERDAM
bij het facullcitsbureai
Rechtsgeleerdheid
datum io spoedig mogelijk
van de faculteit der
(voor de halve werktijd)
taak typen vergaderverslagen, collegemateriaal, brieven
e.d. vanaf geschreven concepten cn/pf dictaloon
ontvangen van bezoekers cn verstrekken,van
inlichtingen
verrichten administratieve werkzaamheden, o m.
bijhouden correspondent ie-archief van de secretaris
uitgifte collegemateriaal.
gevraagd M.A.V.O.-niveau
- goede typevaardigheid
enige administratieve ervaring
diploma steno Nederlands en enige bekendheid met
dictafoonwerk strekt tot aanbeveling.
salariëring volgens Rijksregeling, is afhankelijk van opleiding en
verkrijgbaar bij Mej. A. van Santei
tel. ()iü- 145511. toestel 5666
Schriftelijke sollicitaties, onder vermelding van het
vakaturenummer te richten aan het Hoofd van de
afdeling Personeelszaken van de Erasmus Universiteit
Rotterdam. Postbus 1718 te Rotterdam
GEMEENTE SCHIEDAM
5S VERKEERSMAATREGELEN
rge meester en Wethouders van Schiedam mak an be
id. dat zij op 24 november 1975 krachtens artikel 132
i het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens in
algemeen belang van het verkeer besloten hebben:
door plaatsing van de borden model 16 bijlage II
RVV de Burgemeester Honnerlage Gretelaan. ter
plaatse van het kruispunt Burgemeester Honnerlage
Gretelaan Nieuwe Damlaan, gesloten te verklaren
voor alle verkeer behalve voor voetgangers - aan
roetgangersoverst eekplaats
de volgende plaatsen a
aan te wijzen:. Burgemeester
onmiddellijk ten zuid-westen van de Nieuwe Dar
laan; onmiddellijk ten noord-oosten van de Nieuv
Damlaan; Nieuwe Damlaan. onmiddellijk ten zui
ipester Honnerlage Gretelaa
onmiddellijk ten nJor
Honnerlage Gretelaan;
in de borden 49 bijlage II RVV.
iandag t/m vrijdag van 8.00 tot
aande parkeerverbod aan de Lan
ordt gericht aan Hare Majes-
It ingediend bij de Commissa-
incie Zuid-Holland, Konings
open tot het eindö van een t
Het adres van het beroep w
teit de Koningin, doch wori
ris der Koningin in de proi
kade 1 te 's Gravenhage.
Dit besluit is in afschrift gezonden aan: de Hoofdinge
meur Directeur van de Rijkswaterstaat. Directie Zuid-
Holland; de Hoofdingenieur-Directeur van de Rijkswater
staat. Directie Wegen; De Koninklijke Nederlandse Toeris
tenbond A.N.W.B.; de Koninklijke Nederlandse Automo
bielclub K.N.A.C.; de Koninklijke Nederlandse Motorrij-
gniging K.N.M.V.; en aan het College van Gedepu
arde Stat
ït besluit ligt ged
ie Zuid-Hol
e genoemde beroepstijd ter i
larie (afdeling Openbare Werl
en Wethouders vi
helpen bij integratie in de maatschappij,
ze erbij te bepalen dat de wereld groter is
dan het kermisterrein en ze te helpen hun
weg in die wereld te vinden. Want de
meesten van ons blijven weliswaar voor
het leven op de kermis, maar je krijgt
toch ook met andere dingen te maken,
waarin je bewust wilt meeleven. En het is
ook mogelijk dat iemand van ons trouwt
met een partner uit een ander beroep.
Dat moet mogelijk zijn én die van ons
moeten zo'n situatie maatschappelijk
aan kunnen".
Dit zijn grote verschillen met vroeger,
toen het vaste uitgangspunt was: „Wij
hebben ons gered zonder veel onderwijs,
dan kunnen de kinderen het ook". Hoe
wel de kermiswereld ook erudiete figuren
kon voortbrengen als de onvergetelijke
mr. H. M. Janvier, die als jurist de
belangen van de kermisexploitanten
bleef behartigen.
In dit streven naar integratie ligt ook
de gedachte vervat, dat de romantiek
van de kermis nooit gezeten heeft in
het isolement van de bedrijfsvoerders en
hun gezinnen. Die schuilt in andere
dingen. Bijvoorbeeld in de onvoorstel
baar hechte band tussen de mannen en
de vrouwen en de kinderen van de
kermis, die elkaar allemaal kennen. Ze
lijken draadloos met elkaar in verbinding
te staan, weten binnen 't uur in Gronin
gen als er in Maastricht iets bijzonders
gebeurt. Op een uitbundig bruiloftsfeest
kunnen ze elkaar nauwlettend in 't oog
houden, als er de volgende ochtend een
belangrijke verpachting is. Ik blijf zo lang
mogelijk zitten, denkt de één dan. want
als ik vroeg opstap denkt hij dat ik
morgen naar de verpachting ga. Dat is
dan ook wel zo, maar die ander hoeft dat
niet te weten. Vader en zoon kunnen
bittere concurrenten zijn, samen een
borrel drinken met allebei de inschrijf-
brief voor een verpachting op zak. Ze
praten over alles, behalve over die in-
schrijfbrief waarmee ze elkaar morgen te
lijf zullen gaan. Maar na de verpachting
is alles weer gewoon, hoe de uitslag ook
gevallen is. Vijanden in de concurrentie,
maar vrienden voor het leven. Eenling in
zaken, maar saamhorigheid in het geheel.
En als er bij Bertus Donks een tele
foontje kömt met een verzoek of op een
kermis, waar dan ook in Nederland, iets
leuks kan worden gedaan voor gehandi
capte kinderen, dan kan hij zonder meer
zeggen: „Ga er maar heen". De exploi
tanten op die kermis hoeven daar niet in
gekend te worden. Nooit zal iemand er
zijn beklag over doen dat hem zoiets op
het dak is gestuurd, eerder komen er
klachten van exploitanten die zich gepas
seerd voelen als zij er niet aan te pas zijn
gekomen.
Wij zijn eigenlijk gelukkige men
sen", overpeinst Bertus Donks.
„Helemaal niet zo braaf, zake
lijk keihard, aan de andere kant ook weer
emotioneel, levend van week tot week
maar er zijn weinigen onder ons die dit
leven zouden kunnen missen. Dat we ons
er gelukkig in voelen, er zijn nogal wat
redenen voor. Als we een goeie kermis
hebben zijn we er blij mee, als 't een
slechte is zijn we blij dat we er vandaan
kunnen. Ongelukkig zouden we worden
als we niet meer zo konden leven. Dat je
thuis zit en de zon gaat schijnen en je
kunt niet weg. Man, dan valt het dak op
i je bent nergens meer."
Tekst;
AAD SCHOUTËN
