Turken werken hard om thuis een zaak te kunnen beginnen Geloogd Massief Eiken MME Politie gooit oude man de straat op Meubelfabriek U Oisterwijk -spostópeotf. <f| VOLGENDE WEEK SLAAPKAMERS DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1976 25e JAARGANG NO. 61 HOOFDKANTOOR: PRINS HENDRIKKADE 14. ROTTERDAM. TEL. 132170. editie p SCHIEDAM De Havenloods verschijnt ook dit jaar met een „sport-special". Deze krant, uitgebracht op weekend-formaat staat boordevol informatie over de diverse sportclubs, die zich voorbereiden op het nieuwe seizoen. De sport-special wordt volgende week verspreid. Verleden week donderdagavond was het voor de laatste keer ge zellig in de Mariastraat. De mensen keuvelden met elkaar aan de deur. de gouden arabesken op het behang weerkaatsten in het electrische licht. Uit sommige ramen kwam zachte, melancho lische muziek. Turks straatleven midden in Schiedam. Vandaag is het een straat van de angst. De bewoners schuifelen bezorgd langs hun vernielde moskee, ze praten nog wel aan de deur, maar de gezichten staan somber. Zou de horde vanavond weer komen? Rijdt straks de bende .pubers weer de straat in met hun ste nen en hun molotovcocktails. Binnen een dag is Schiedam een stad met rassenrellen geworden. 1300 van onze medeburgers kunnen 's-avonds niet veilig over straat. Want er moet zo nodig wraak genomen worden wegens een zinloze moord. Mensen worden af gestraft, amdat ze anders zijn. Hoe anders? Daar heeft menig Schie dammer geen idee van. Hij kent de Turken slechts als kleine raar Hollands brabbelende kereltjes die eng zijn en misschien wel gevaarlijk. Van hun leven en streven weet hij niets. En on wetendheid is de moeder van het ter- De meeste Turken in Schiedam komen uit het midden van hun land. De reden daarvan is duidelijk: het Nederlands wervingsbureau voor gastarbeiders be vindt zich in Ankara en welk doodarm boertje kan zich nu een reis van hon derden kilometers veroorloven om mis schien te horen, dat er geen werk voor hem is. Want in Turkije worden de wervingsbureaus belegerd door sollici tanten. Wie arm is, een stukje droge grond heeft en zijn oogst voor een schijntje aan genadeloze groothande laars moet verkopen, heeft geen andere manier om de armoe te ontvluchten. Hij moet huis en haard verruilen voor de lopende band van een West-Europe- se fabriek. Een Turkse gastarbeider mag zijn gezin pas een jaar na zijn komst hierheen ha len. Tot die tijd woont hij dus in een gastarbeiderspension. Dat zijn meestal oude panden, waar zoveel mogelijk bedden zijn opeengestapeld. Want hij huurt geen kamer, hij heer een bed. Karweitjes En dan begint het werk. Acht uur per dag verricht hij smerige karweitjes, verder loopt de gastarbeider met zijn ziel onder zijn arm. Want geld heeft hij niet. Zijn vaderland kent geen sociale voorzieningen en elke Turk die dat kan, heeft de plicht zijn hele familie financieel te ondersteunen. Zijn ver dienste gaat dus niet alleen naar vrouw en kinderen, maar ook naar vader, broer of zelfs ooms. Voor zichzelf houdt hij weinig over. Komt de familie over, dan moet er een huisje worden gevonden. En dat in een Jand met woningnood. Menige wo ningbouwvereniging schrijft gewoon geen buitenlanders in en bovendien is er weinig geld voor de huur: de familie thuis wordt immers nog steeds onder steund. De Turken zijn dan ook te recht gekomen in de slechtste huize van Schiedam. Die konden ze betalen en daat werden ze door de o zo anti- rascistische gemeenschap geduld. Thuis is vader de baas. Hij zorgt dat zijn vrouw voldoende geld heeft voor de boodschappen, maar denkt er niet over om op vrijdag zijn loonzakje over te dragen. De vrouw is dienares van de man. Volgens het heilige boek van de Islam, de koran, heeft ij- nauwelijk rechten, maar in de Turkse praktijk is het vaak een beetje anders. Veertig jaar geleden heeft dictator Kemal At- tatürk, die een bewonderaar was van het westen, man en vrouw formeel ge lijk verklaard en dat heeft enigzins ge werkt. Harems bestaan haast niet meer ze zijn ook verboden, maar ze verbieden wel meer in Turkije en de vrouw heeft de vroeger verplichte sluier afgelegd. Cursus En in Schiedam ziet de Turkse vrouw natuurlijk, hoe haar Nederlandse sexe- genoten leven. Zij verovert iets van hun vrijheid. In het buurtcentrum de Kreek is dit jaar voor het eerst een naaicursus gegeven, waar haast zestig Turkse vrouwen elkaar iedere week Logen geeft een diepe, warme kleur aan eikehout en accentueert de natuurlijke structuur van het hout. Alleen eerste klas Europees eiken is bestand tegen logea Vandaar12 jaar garantie. de Meubelmakers uit het zuiden des lands eerste kwaliteit eikehout •goed uitgewerkt in eigen droog- kamers geloogd volgens oud recept eigen originele i modellen 12 jaar garantie ongekende service gratis 1 thuisbezorgd door geheel Nederland wandmeubelen, bankstellen enz. Nergens zo'n keus. Fabriekstoonza- len industriegebouw. Goudsesingel 66, R'dani. Tel. 010-12.64.61. Goede opkomst bij Tuberova-onderzoek SCHIEDAM - Aan het speciale borst onderzoek van mannen boven de 40 jaar; dat door de Stichting „Tuberova" van 19 februari t/m 9 april 1976 in Schiedam is gehouden, is door 79,06 'pet. van de daarvoor in aanmerking ko mende mannen deelgenomen. In de gehele gemeente Schiedam zijn in totaal 15.046 personen opgeroepen. Van 3.169 personen zijn daarop muta ties ontvangen, met opgave van de re den waarom niet aan het onderzoek is deelgenomen. Voor onderzoek kwa men zo in aanmerking 11.877 perso nen waarvan 9.391 personen zijn ver schenen of 79,06 pet. Van het totaal aantal opgeroepenen is dat 62,41 pet. ZIT NIET IN DE ZORGEN BEL TEL. OI823-3572 ££WOONHOVl£ DIE KOMT DEZELFDE ■morgenH ontmoeten. Het werd gezellig en ten slotte namen de moeders him kinderen mee die in een speelhoek werden be zig gehouden. De Kreek hoopt, dat straks ook Nederlandse vrouwen aan die cursus deel gaan nemen, zodat er wat meer contacten komen. Bovendien wordt er voorzichtig gedacht aan een cursus lezen en schrijven en aan lessen Nederlands. De meeste Turken in Schiedam zijn aanhanger van de republikeinse volks partij die ooit door Kemal Atatürk werd opgericht. In heel wat Schiedams Turkse huizen hangt het portret van de huidige leider Bülent Egevit naast het wandtapijt met de kaart van Turkije en de afbeelding van de Haya Sophia- moskee in Istamboel. Egevit is De Den Uijl van het midden oosten. Ook hij wil spreiding van ken nis, inkomen en macht. Toen hij nog aan het bewind was, is daar dan ook 'hard aan gewerkt, maar Egevit is ten val gebracht en nu wordt de dient uit- gemaalt door de behoudende recht vaardigheidspartij van premiet Demi- rel. Hij dankt zijn meerderheid in het parlement aan een klein partijtje van nationaal-socialisten die onder leiding staat van de wrede kolonel Turküsj. Zijn naam is voor Schiedams gastar beiders een zweepslag. De kolonel is namelijk commandant van een parti culier terreurleger, de Grijze,Wolven, dat in Turkije de schrik van de gewone man is. De Grijze Wolven slaan aanhan gers van Egevit in elkaar en schrikken niet terug voor moord of het mishan delen van iemands kinderen. Want als de kolonel iets niet wil, is dat spreiding van inkomen, kennis en macht. Hij ziet zich al als dictator van een mach tig Turkije, dat zich uitstrekt van In- stamboel to* aan de Chineese muur. Want in de sovjetstaat Turkestan en in grote delen van China wonen volkeren die aan het Turkse verwante, talen spreken. Kortom, de kolonel' heeft grootheidswaanzin. Grijze wolven Ook in Nederland zijn grijze wolven actief. In Rotterdam moet een kern bestaan. Volgens de politie zijn er in onze stad géén Grijze Wolven, maar veel Turken durven dat niet zomaar'te beamen. Bovendien bestrijden de Grijze Wolven het ideaal van veel Turken: de coöpe ratieve onderneming. Toen Bülent Egevit aan de macht was, probeerde hij bedrijven op poten te zetten van boe ren of arbeiders samen. Zij zouden dan profiteren van de winsten, zonder dat die naar almachtige -directeuren vloeien. Veel gastarbeiders hopen zo veel over te sparen, dat zij straks in Turkije met een stel vrienden een zaak kunnen beginnen. De Grijze Wolven en premier Demirel evengoed hebben eer der het belang van de Turkse onderne mers voor ogen. Zij willen ze tegen concurrentie beschermen en bestrijden de coöperatie dan ook, waar ze kunnen. Spaarcentjes Waarom beginnen 'de arbeiders dan niet apart voor zichzelf? Menig Turk heeft dat ook met z'n spaarcentjes ge daan. Hij werd dan weldra kapotge- concurreerd door zijn grote concurren ten en zag zich gedwongen de reis naar Nederland opnieuw te aanvaarden. Nee, wie voor zichzelf wil beginnen en toch behoorlijk wil leven, moet dat in Nederland doen. In Schiedam is dat een stuk of zes Tur ken dat gelukt. Hun cafés en winkels zijn zaterdagavond door uitzinnige jon geren vernield Turken kopen graag bij hun landgeno ten. Die spreken de eigen taal en zijn bereid tot het loven en bieden, dat in het moederland nog steeds schering en inslag os. Overigens heeft ook het be drijf Turksma ve'le klanten uit Turkije. Ze denken, dat het een onderneming van hun eigen mensen is. Wie zo'n winkel of café wil beginnen, moet wel het vertrouwen van de Turk se gemeénschap genieten. In het alge meen worden zulke zaken dan ook op gericht door invloedrijke gastarbeiders, naar wier woord wordt geluistert en van wie men weet, dat hij verstandige taal spreekt. En verstandige taal heb ben ze gesproken, deze week. Zonder uitzondering dringen de Turkse zaken lui in Schiedam aan op geduld, begrip en matiging. Ze zeggen het niet met zoveel woorden, maar ze voelen zich het slachtoffer van een afschuwelijke domheid en op domheid reageert een meens met een mengeling van angst en medelijden. Opbloei En met gebed. Terwijl de christelijke kerken leeglopen, beleeft het islami tische geloof juist een grote opbloei. In deze ziel van de meeste Turken brandt de vlam van een vurig geloof. Zij weten, dat Allah een machtige God is die hoe dan ook achter de .rechtvaar digen staat. De Turkse gemeenschap in de hele Rijnmond smeekt dan ook al jaren om een behoorlijke moskee, want de gelo vige die dorst naar God, heeft daar behoefte aan. Tot nog toe heeft geen enkele gemeente aan dat streven mede werking verleend en ook de christelijke kerken hebben weinig gedaan, hoewel zulke hulp toch helemaal op het pad van de oecumene en de naastenliefde ligt. Misschien dat een stel domine's en pastoors de koppen eens bij elkaar kunnen steken. Schiedamse Turken hebben tenslotte hutje bij mutje gelegd en eeil oud win kelpand gekocht op de hoek van de Mariastraat en de Fabristraat. Daar is met behulp van veel tapijt een veel te kleine moskee ingericht. Want zo leert de Islam, bidden is een persoonlijke zaak, maar met zijn allen- samen bidden is beter. Iedere dag gaan veel Islamieten dan ook naar de Fabristraat en niet alleen Turken, want in de Mos kee is iedere dienaar van Allah meer dan welkom, ongeacht, huidskleur, ras of stand. Het plechtigste gebed vindt plaats op de vrijdagmiddag, wanneer er ook op Het triktrakspel is al duizenden jaren oud, maar het gaat niet vervelen. basis van de koran wordt gepreekt. Dan stroomt het moskeetje vaak zo vol, dat mensen onverrichterzake naar huis moeten om hun gebeden alleen te doen. Zuiver n m n tint m n nr rwr\ Overigens, een islamiet richt zich niet zomaar tot God. De albeheerser ïóept men slecht aan, wanneer men zelf zuiver is. De Koran "schrijft een hele reeks rituele wassingen voor en geen Turk zal zich op vrijdagmiddag naar het moskeetje begeven, als hij zich niet Vandaar ook, dat het gooien van dat- bierflesje met benzine de laagste daad was van de afgelopen week Het is dan ook te hopen, dat er weldra weer zachte oosterse muziek zal klin ken 's-avonds op de Mariastraat, dat de lichten weer branden en de mannen keuvelen voor hun deur. En dat de ge lovige die zich buigt voor Allah, hem kan danken voor zijn zegeningen zon der tegelijk om bescherming te hoeven vragen. Mef letsel in ziekenhuis Ze hebben verweerde gezichten, de jongen, en vuisten als kolen scheppen vol eelt. Het is maan dagavond half twee en op het Lorentzplein wordt nagepraat over de laatste charge. "Ze heb ben me op me sodemieter gesla gen", legt iemand met kort ste- keltjeshaar uit, "en ik had me kunstbeen afgedaan". Maar de politie is weg en op het plein heerst een ongemakkelijke rust. De jongens schelden op de pleuristurken. Plotseling staat een oudere man tussen hen in. Hij heeft duidelijk te veel op. "Hé", roepen de jongens, "Ze hebben je zoon opgepakt. Ze hebben hem he lemaal in elkaar geslagen". De man Wordt woedend. "Daar gaat ik heen. Ik gaat gelijk naar de Lange Nieuw- straat. En ik kom niet terug zonder mijn jongen. Er wordt onmiddellijk een auto gearresteerd. "We zijn zo te rug", roept de bestuurder. Twee jon gens gaan mee. Wij wachten. "Omdat die jongen ver moord is, daarom pakken we ze." zegt een blonde knaap. "Altijd hetzelfde al tijd die turken. Als je bij mij op Wilton Fijenoord koffie gaat drinken, dan komen altijd de Turken aan. En dan gaat het:"Jij niet ouwehoeren, ik Jij niet ouwehoeren, ik eerst. Wil je je verdedigen, dan krijg je van de baas op je donder. Buitenlanders weten niet beter, zegt hij dan. Daar komt de auto terug De portieren vliegen open."Ze hebben hem bewus teloos geslagen, die schoften, voor oud vuil hebben ze hem lagen liggen.", roept iemand. Achter in 'de wagen kreunt vader zachtjes. "Wat is er ge beurd, waar ben ik toch, mompelt hij. Een diepe snee deelt zijn linkerwang in tweeën, zijn gebit is rood van het bloed." Naar het gemeenteziekenhuis: de jon gens halen hun wagens en in razende vaart scheren ze weg. Een getuige ver telt: "Wij kwamen binnen bij de balie en hij zegt:"Ik wil me zoon zien". Nou, die agent maakte hem gewoon bespottelijk. Die vader zegt:" Dan wil ik je meerdere spreken. Die balievent zegt:"Ik weet niet, wie dienst heeft". Nou, zeidenwij: "Dan ben je een mooie klootzak." Toen pakten ze die ouwe man bij kop wn kont beet eri ze gooiden hem zo op straat. Hij kreeg nog een trap in zijn gezicht ook. Hij bleef voor dood liggen. Een ziekenwa gen wilden ze niet halen. "Neem hem maar mee", riepen ze. ge tijd werkt de portier de jongens met zachte drang weg. Vaders vrouw arri veert per taxi en de anderen gaan weg. Ze denken erover om nog even bij Lion d'Or langs te stappen. Kalm Uitleggen In de teceptie vatt het gemeentezie kenhuis weet vader nog niet, wie waar of wat is. Ze voeren hem snel af. De jongens wachten op de resultaten. Ze kregen onverwacht bezoek. Drie man van de mobiele brigade marche ren binnen. "Is er hier soms een zoon van het slachtoffer?", vraagt een, "Kan die even komen". Een jongen met baard meldt zich. Hij loopt mee naai achteren en is gauw weer terug."Ik moest alles uitleggen", vertelt hij, en toen stuurden ze me weg". Weldra verdwijnt oók de brigade weer. De jongens schelden niet meer op de Turken. Nu gaat het tegen de politie. Die moet gepakt worden, die slaan on schuldige dronken mannen het zieken huis in. Het zijn moordenaars", Na eni- Hoofdinspecteur van der Veen blijft zeer kalm onder het gebeuren. "Er zijn een paar Dortse agenten voor een kies pijninjectie", weet hij, maar dat staat los van die man. Goed, maar waarom nemen ze dan één van de jongens mee? Van der Veen heeft nog geen gegevens. Over vader zegt hij:"De man in met e- nig geweld verwijderd. Daarbij is hij ten val gekomen. Zijn drankgebruik heeft daar zeker een rol bijgespeeld." De volgende ochtend ligt vader nog in het ziekenhuis. "Hij zakt steeds weg", vertelt zijn dochten, "Vanmorgen gaan ze foto's maken en vanmiddag mogen we op bezoek. En mijn broertje zit nog steeds vast. Ze zeggen niks bijde politie. 'jarenlange^. HAARIMPORT BROERSVELD 169-SCHIEDAM Telefoon 26.82.89 lenover onze dameskapsalon. KENT ALLEEN LAGE PRIJZEN* GEZONDHEIDS f MATRASSEN s.G.as 80x190^-^ "w. DONZEN DEKBEDDEN 1-PERSOONS f VAN 129 - NLJ BS PREMIEVERKOOP Zolang de voorraad strekt bieden wtf etc ieder de gelagen- heiilsbi] aankoopvatif5o.~ een l~pers.dekbedm aan te $chaff?n voor de lachwekkend lage prijs: HET ZOMERT DFKOkATIEVT .OjR.! ROLGORDIJNEN V 90cm. 1120cm. I 150cm. I 175cm. I 24.75131,50l37.g0l 45.- ALLEEN DEZE WEEK EA.SHA. SUPFR BERBER on w9" no our P.M.: Rotterdam-Zuid: Bloemfonteinstraat 14-20 Barendrecht: Dorpsstraat 47 Hoogvliet: Wilhelm Teilplaats 29-31 r Krimpen a/d IJssel: Stad en Landschap 33-35 Rotterdam-West: Schiedamseweg 61

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1976 | | pagina 1