f
Jan Compagnie in
oorlog en vrede
Ssiisips
Niet iedereen wil leer
De Bomschuit, het
begin van een reeks
1 ouwwerk aan boord
AGRO Mode
Beknopte geschiedenis van de
Twee
maritieme
thrillers
de haven Kapitejn
Het raadsel van de Wadden
eindelijk overgewaaid
ÜSLSSE.0p *8en J"'"" fè+ZSEZT:
De kim blijft
altijd
even ver
DE HAVENLOODS
kent geenabonnées
MAAR LEZERS!
ADM - DE PLOEG B.V.
PRODUKTIE-
PERSONEEL
schelling
DE HAVENLOODS DONDERDAG 27 OKTOBER 1977
Het vinden van een geschikte zeeweg naar Azië viel de Nederlanders
niet gemakkelyk. Eerst zocht men die weg om de noord. De over
wintering op Nova Zembla van Willem Barentsz en Jacob van
Heemskerk in l 596-1597 was het spectaculaire, maar ongewenst re
sultaat van de laatste poging. 6
haSdf"de drie koopvaarders Mauritius, Hollandia en
rede van Texel zelfde!!;"*J °P 2 apri' 1595 van de
De vertegenwoordigers van de reders,
waaronder Cornelis de Houtman, gin
gen het proberen via de „Cabo de
Boa Esperanza", dus via de Kaap de
Goede Hoop, de route die ook de
Portugezen volgden. Eerst na 15
maanden kwamen de schepen te Ban
tam aan. Halverwege de reis naar de
Molukken keerde De Houtman onder
druk van de bemanning huiswaarts.
De „Amsterdam" werd onderweg we
gens lekkage en omdat de schepen
niet meer voldoende konden worden
bemand, achtergelaten en verbrand
In augustus 1597 vielen de drie res
terende schepen met 87 overlevenden
van de oorspronkelijk tweehonderd-
vijftig koppen tellende bemanning de
thuishaven binnen. De meegebrachte
lading bleek nauwelijks voldoende
om de kosten te dekken.
Maar bij alle teleurstelling was het
éne succes doorslaggevend: de route
naar Azië was gevonden. Het gevolg
was dat niet alleen dezelfde reders
opnieuw schepen uitrustten, maar
dat ook buiten Amsterdam compag
nieën werden opgericht: in Enkhui
zen, Hoorn, Delft, Rotterdam en
Middelburg. Schepen werden in ge
reedheid gebracht om de kostbare
Geboorte
De Aziatische leverancier profiteerde
van de toegenomen vraag door de
komst van de Nederlanders en boven
dien werd het aanbod van specerijen
op de Europese markt zo overvloe
dig, dat de prijzen daalden. Dat alles
moest uiteraard ten koste gaan van
de winstmarges van de ondernemin
gen, waarvan eigenlijk alleen de Am
sterdamse Compagnie redelijke resul
taten behaalde.
in de Staten-Generaal bepleitte de in
vloedrijke advocaat van Holland Jo-
han van Oldebarneveldt, het samen-
S^an van de compagnieën en in maart
1602 was de Verenigde Oostindische
Compagnie een feit. Het werd de
VOC toegestaan uit naam van de Sta
ten Generaal in Azië forten te bou
wen. soldaten te legeren en verdragen
te sluiten.
Op dit tijdstip begint het voortreffe
lijke boek „Jan Compagnie in oorlog
en vrede", een beknopte geschiedenis
van de VOC, dat de befaamde En
gelse auteur prol. C.R. Boxer speciaal
voor de Boer Maritiem in Bussum
heeft geschreven. Een geschiedenis
van varen, vechten en handeldrijven,
drie componenten die onafscheidelijk
friet elkaar verbonden zijn, want zon
der varen en vechten was die handel
met mogelijk geweest. Boxer schetst
de handel en wandel van de compag
niedienaren en opperkoopmannen ge
durende de twee eeuwen dat de VOC
heeft bestaan. De auteur geeft een
verklaring van de oorzaak van het
welslagen van de Verenigde Oost
indische Compagnie, die de activitei
ten van Engelsen, Spanjaarden en
Portugezen heeft overschaduwd De
Nederlanders stichtten niet alleen
hun vestigingen in de Indische Ar
chipel, maar eveneens langs de Afri
kaanse kusten, die als evenzovele
handelsposten dienst deden. Kruid
nagelen en nootmuskaat uit de Mo
lukken waren de meest waardevolle
specerijen; daarnaast kaneel uit Cey
lon. Peper werd als massagoed verla
den en andere goederen waren ruwe
en bewerkte zijde uit China. Indo-
China en Perzië, katoen uit Coro-
mandel; indigo en andere verfstoffen
kostbare houtsoorten, medicinale
stoffen zoals borax, benzoë en mus
kus. gehaald uit ver van elkaar lig
gende streken; salpeter uit Indië, sui
ker uit China, zilver en koper uit
Japan, als ook porselein uit China.
Het begin van de internationale han-
Maetsuyker
Als centrafe figuur voor het boek
kiest Boxer goeverneur-generaal Jo-
ï^,»n'lS,ChiUit is .eenuschfP«ype, dat in de tweede helft van de 19e eeuw in
Sn h geblikt bij de kustvisserij langs de Hollandse kust, in plaat
sen als Schevenmgen. Katwijk. Egmond, Noordwijk en Zandvoort Dit schip
eTd ;an°d0ervgonïeAPaan zeewaard^eid aan vo/goende laadÏÏte aa"Ë
eind van de vonge eeuw vervangen door de logger.
han Maetsuyker. Hij analyseert de
eigenschappen van Jan Compagnie en
de auteur geeft een verhelderend
beeld van het sociale en intellectuele
nV<rn, ln de vestiguigen van de VOC.
Rijkdom en luxe hebben ook hier op
den duur tot verslapping en corruptie
geleid, welke tezamen met de groei-
ende concurrentie de macht van de
VOC hebben ondermijnd.
Vele, deels niet eerder gepubliceerde,
illustraties verlevendigen deze be
knopte geschiedenis van de VOC die
een belangrijke aanwinst voor 'onze
kennis van de Oostindische Compag
nie mag worden genoemd. „Jan Com-
pttgme in oorlog en vredekost
u,tS"ve van De Boer
228"!970 °"der nUmmer ISBN: 90
Een vooral voor zeilers nuttig boekje
is verschenen onder de titel Touw
werk aan boord". Met de komst van
moderne kunststofvezels veranderden
veel bevestigingsmethoden en besla
gen aan boord van jJchten. Dit up-to-
date handboek geeft werkelijk on
misbare en nog niet eerder op deze
wijze gepubliceerde informatie over
vallen, schoten, staaldraad en het ge
bruik ervan aan boord
In de serie maritieme thrillers van
Robert MacLeod zijn de deeltjes
„De verdwenen biologen" en „Chan
tage in de Hebriden" verschenen.
Centraal staat de patrouillekruiser
„Marlin van de Schotse visserijpoli-
tie met aan boord eerste stuurman
Carrick die zich geconfronteerd ziet
met moord en chantage. De paper
backs waren juister als „detectives"
gerubriceerd geweest.
Het aanvankelijke vermoeden dat
twee biologen, die op een onbe
woond eiland het gedrag van zeehon
den bestudeerden, zijn verdronken
maakt plaats voor moord. Om tot
deze conclusie te komen moet Webb
Carrick zijn leven op het spel zetten
maar ondervind steun van een meisje
met kanstanjebruin haar en een vast
besloten zeehondenstroper.
„Chantage in de Hebriden handelt
over de wereld van de kreeftenvisse-
rij, waarbij zich evenwel zaken afspe
len die niet met die visserij te maken
hebben. Charrick komt een eilanden
handeltje op het spoor, waarvoor
oliemaatschappijen gigangtische be
dragen over hebben. De bruiloft van
een van de vissers vormt de aanzet
J"??™1 en. sab°tage op de
Marlin eenintrige waarvan de
draden zich steeds verder vertrakken.
Er wordt een molotovcocktail gewor
pen in het huis van de vader van de
bruid en in de nacht daarop vindt
de bemanning van het patrouille-
schip een lijk m uc naven. Kapitein
Sahnnon grijpt als strateeg op de ach
tergrond in, als Carrick in grote moei
lijkheden geraakt.
De serie wordt op de markt gebracht
door De Boer Maritiem in paperbacks
v°" rcJrca 'SO pagina's. De prijs is
f IJ.50 per deel. In dezelfde serie
zijn at verschenen. Gevaarlijke la
ding en Sabotage in Kopenhagen
tr komt nog meer.
Flons Hm, een goede bekende op het
gebied van knopen, steken, vertaalde
er. bewerkte dit oorspronkelijk En
gelse boek dat zeer recent verscheen
onder de titel „Modern rope sea
manship In dit zeer handzame boek
met vele foto's en tekeningen wordt
vooral het verwerken van moderne
materialen en het verrichten van
noodreparaties onderweg behandeld.
..Touwwerk aan boordis een uitga
ve van De Boer Maritiem en kost
f.32,50 (ISBN 90 228 II74 3).
Bij het lezen van de flap komt wellicht de gedachte op- wat moet De Roer
E.W. Petrejus heeft in 1951 voor het
Maritiem Museum in Rotterdam,
waarvan hij conservator was, een mo
nografie over dit unieke Hollandse
scheepstype geschreven, welke mono
grafie door het museum in beperkte
oplage is uitgegeven en sinds lange
tijd uitverkocht is. Mede door be
langstelling uit de kringen van model
bouwers. is er geregeld vraag naar de
ze monografie, waaraan thans het
verschijnen van het boek „De Bom
schuit" is te danken.
Deze uitgave is tevens de eerste m
een serie van monografieën, die bij de
Boer Maritiem in Bussum zal verschij
nen over klassieke Nederlandse
scheepstypen, die in de achttiende en
negentiende eeuw langs de kust en op
binnenwateren hebben gevaren. De
volgende delen zullen handelen over:
de Hoogaars, de Botter en de Punter.
.De Bomschuit" van De Boer Mari
tiem kost f. 24,50 ISBN 90 228
1973 6). Een complete bouwteke
ning van de bomschuit is verkrijgbaar
bij het Maritiem Museum in Rotter-
Na het lezen van de 265 pagina's rest
slechts nog verbazing over het feit
dat een roman die rond dg eeuwwis
seling werd geschreven en in Enge
land nog regelmatig wordt herdrukt,
nu pas op het vasteland zijn intrede
doet. Een boek met uitnemende lite
raire kwaliteiten dat een uitstekende
indruk geeft van het eenvoudige le
ven in het prachtige Nederlandse en
Duitse Waddeneebierl.
Bovendien bezit het boek histori
sche kwaliteiten, met name voor die
genen die zich bezighouden met het
probleem hoe toch de grote oorlogs
rampen van deze eeuw konden ont
staan. David en Carruthers zwerven
rond 1900 met een klein jacht door
het waddengebied waar zij een bij
zondere ontdekking doen: de Duitse
marine wil haar vloot vanuit Noord-
Duitsland bemannen, een strategische
mogelijkheid waaraan niemand ooit
heeft durven denken. De twee Engel
se vrienden werpen zich op als een
spionage-eenheid. Geheel ongevraagd
en met groot gevaar voor eigen leven.
..Het raadsel van de Wadden" werd
oorspronkelijk geschreven door
Erskine Childers, vertaald en be
werkt door ir. H.C. Bakker. Deze
uitgave van De Boer Maritiem beve
len we van harte aan. Het in stofom
slag gebonden werk kost f 24 SO
(ISBN 90 228 1171 9).
De zeevaart speelt in deze knap
gecomponeerde roman van koopvaar
dij kapiteit Theo Horsten een betrek
kelijk ondergeschikte rol. Hoofdper
soon, kapitein Bergman, is op zoek
naar zijn eigen „ik" en ontmoet in
deze moeilijke periode van zijn leven
een Zweedse wiskundelerares. die een
won derlijke verhouding blijkt te
hebben gehad met zjjn aan een
hartkwaal overleden voorganger
Strien. De drie levens van de beide
gezagvoerder en de Zweedse Ag-
netha spelen in dit psychologisch
verhaal dooreen.
Wanneer de legpuzzel compleet lijkt
en het mysterie verklaard, komen de
twijfels. Het contrast tussen de
authentiek weergegeven werkelijk
heid van het leven van een intrige
rende vrouw, geeft het boek een
grote spanning. Steeds als kanitein
Bergman denkt de kim te naderen
Blijkt zijn kompas niet goed afge
steld.
bli/fi altijd even ver" van
Horsten is uitgegeven door De
rVIats paperback. AV,/s
'■24.50 (ISBN 90 228 1602 81
AGRO mode vindt U h
zeer mooie kollektie
ROKKEN - PANTALONS -
BLOUSES - JUMPERS - VESTEN
voor aantrekkelijke prijsjes
PAKJES
japonnen
MARCONIPLEIN 5a ROTTERDAM
heeft plaatsingsmogelijkheden voor:
L.T.S. niveau gewenst, leeftijd v.a. 23 jaar.
De werkzaamheden worden verricht in de vol-con-
tinudienst (5 ploegen).
Belangstellenden worden verzocht contact op te
Snn-n" Zu PL0EG B'V" de hee' S.P.J.
onoep, Helfingkade 1, Maassluis, tel. 01899-12188.
föooeHjkheden in stof
Juist voor onze klanten die leer minder
waarderen, hebben wij een aantal mei
fraaie stof beklede bankstellen, die wij
voor zeer speciale prijzen aanbieden. m
9estoff,
ZITSBAHk k°mbinat'e
Bij Schelling Meubelen slaagt u al voor
een kompleet gestoffeerd bankstel tegen
de uitzonderlijke prijs van f 1195
De uiterst komfortabele zit en de
aantrekkelijke, voorname stof moet u
echter zelf bij ons komen beoordelen.
De hier afgebeelde kombinatie is slechts
een greep uit onze volledige kollektie
Overigens een zeer gelukkige greep!
Voor f 1995.- wordt dit bankstel,
dat uitmunt in fraaie, zeer royale er,
moderne vormgeving, bij u thuisbezorgd
Een bezoek aan onze toonkamers is
beslist de moeite waard, het is geen verloren tijo
Schelling-Meubelen handhaaft vanzelfsprekend
de eerder aangekondigde leer-aanbiedingen
GROOTHANDELSGEBOUW
(naast centraalstation) ROTTERDAM
TEL. 010-11 96 55
INGANG B KLASSIEK
INGANG C MODERN
N\eUO_
