n
Lezers blij met
De Havenloods
en Het Zuiden
Uniek onderzoek naar
De Havenloods,/Het Zuid
geen mens
kan ze missen in
Groot Rotterdam
Tickets voor trip naar New York
ter mi
„Bereikbaarheid centrum
van optimaal belang"
Pro/ dr. LBak: „Meer begrip voor MKB. van overheid"
óteentjeó
keilen
termèoien
Algemene conclusie
Mffim,,,...
'V
r>
Vechten tegen de bierkaai
DE HAVENLOODS DONDERDAG 8 DECEMBER 1977
i® ALGEMEEN-
Nederland telt een groot aantal
huis-aan-huisbladen. die veelal
eenmaal per week verschijnen in
een beperkt geografisch gebied.
Hun aantal wordt geschat op
ongeveer vierhonderd titels. Een
kwart van de totale oplage van
circa acht miljoen exemplaren
wordt uitgegeven door Wege
ner's Couranten Concern N.V
waartoe ook de in Rotterdam
en wijde omgeving verschijnen
de huis-aan-huisbladen De
Havenloods en Het Zuiden be
horen. Wegener is daarmee de
grootste uitgever in Nederland
op dit gebied.
Het streven van Wegener is er
op gericht haar huis-aan-huisbla
den dragers van relevante lokale
informatie te doen zijn. Presi
dent-directeur G. Spanhaak be
klemtoont: Willen deze bladen
hun informatiefunctie goed ver
vullen. dan vraagt dat een ge
kwalificeerde redactionele aan
pak. We zijn er trots op dat we
die aanpak hebben
De Havenloods en Het Zuiden,
tweemaal per week verschij
nend, hebben in de vele jaren
van hun bestaan een hechte po
sitie opgebouwd in de mediawe
reld c.q. bij de lezers. Zij
hebben een gezamenlijke opla
ge van 516.760 exemplaren.
Wegener heeft dit voorjaar een
uitgebreid onderzoek laten in
stellen naar het gebruik van en
de waardering voor huis-aan-
huisbladen in het algemeen en
De Havenloods/Het Zuiden in
het bijzonder. Het is de eerste
maal, althans in Nederland, dat
een uitgever van huisman-huis
bladen een onderzoek met een
brede doelstelling heeft laten
uitvoeren. Het onderzoek werd
opgezet en uitgewerkt door de
Stichting voor Research en Mar
keting te Heerlen, waarbij het
..veldwerk" werd verricht door
het N. I.P. O
De resultaten werden onlangs
gepresenteerd tijdens een druk
bezochte bijeenkomst in zaken
centrum Engels in Rotterdam.
Voor de landelijke mediawereld
gebeurde dat eerder in het
Okura-hotel in Amsterdam. De
bevindingen publiceren wij in
hoofdlijnen op deze pagina. De
presentatie werd omlijst door
de heer G.E.J. ter Meulen, voor
zitter van de Kring van Groot
winkelbedrijven in Rotterdam
en door prof. dr. L. Bak, direc
teur van het Centraal Instituut
voor het Midden- en Kleinbe
drijf, die eveneens met belang
wekkende informatie kwamen.
Ook aan beide toespraken
schenken wij aandacht.
De Uitnodiging voor het bijwonen van de presentatie van de resultaten van het
grote kwalitatieve onderzoek van De Havenloods/Het Zuiden ging vergezeld
van een andere invitatie: verwoording van de reden van de komst. De fraaiste
(origineelste) motivatie zou een achtdaagse, geheel verzorgde reis voor twee
personen naar New York, een andere havenstad, opleveren. De prijs werd
gewonnen door de heer T.A. Swart, hoofd van de afdeling public relations van
de Dienst Gemeentelijke Musea in Rotterdam. Hij schreef„Ik kom omdat ik
mijn publiciteit graag in veilige haven loods". Op de foto worden hem de
tickets overhandigd door een charmante vertegenwoordigster van de KLM.
30 gulden voordeel per meter..
Een mooi nylon tapijt van een uiter
mate degelijke kwaliteit, dat door
de gefixeerde polyamide garens niet
snel platgelopen of vuil wordt.
In vier fraaie all-over dessins: groen,
cognac, bruin en beige.
Breedte 400 cm.
Per meter
van 111,--voor
Er werden in Groot-Rotterdam 1.338 personen ondervraagd, van kijken, gebruiken hierbij vaker een
wie 634 gezinshoofden, 640 huisvrouwen en 64 alleenstaanden huis-aan-huisblad dan andere infor-
resp. hoofdkostwinners/huisvrouwen in onvolledige gezinnen. Doel 'natiebronnen.
van het onderzoek was nader inzicht te verkrijgen in de volgende
punten: de interessevelden van de Groot-Rotterdammer in het al-
De lezer van De Havenloods/Het
gemeen en de lezers van De Haven,oods/He, Zuiden in he, bijzon- 2
der, de functie van het huis-aan-huisblad in het algemeen en daar- nummer van (één van) deze bladen.
binnen de plaats van beide onderzochte bladen als informatiebron D,at betekent een gemiddelde lees-
van de bevolking, het gebruik van en de waardering voor De Ha
venloods/Het Zuiden en dat laatste mede in relatie met andere bin
nen het verspreidingsgebied verschijnende dag- en weekbladen. De
belangrijkste resultaten van dit eerste grote kwalitatieve onderzoek
in Nederland naar huis-aan-huisbladen publiceren wij hieronder
puntsgewijs.
'ii ccn gcrmiuucfucr «tea- F? 7 JT 1
duur van bijna twee minuten per KJ.tl.d. l€T MEHuCTI'.
pagina. Dat is zeker niet minder dan -
de gemiddelde leesduur vo
De gehechtheid van zowel de
hoofdkostwinners als de huisvrou
wen in Groot-Rotterdam aan HL/
H7. is groot. Dit blijkt overduidelijk
uit de volgende conclusies:
9 wanneer HL/HZ eens een keer niet
Tweederde van de hoofdkostwin- het gemiddelde voor geheel Groot-
ners en bijna driekwart van alle huis- Rotterdam. Dit geldt ook voor de
vrouwen in Groot-Rotterdam is advertenties, niet alleen van waren-
(He77uXfmi mzP6 Havenloods/ hu™n supermarkten maar ook zouden worden"bezorgd; dan'zou er
net zuiden in Lm/.). vanuit andere branches. Zij vinden in negen van de tien gevallen waarin
Het gemiddelde bereik van HL/HZ dat de meeste van een elftal genoem- dit voorkomt moeite worden gedaan
is hoger dan dat van de drie in het de branches evengoed passen in een om alsnog het betreffende exemplaar
Rotterdamse gebied verschijnende huis-aan-huisblad als in een regionaal te verkrijgen:
dagbladen tezamen. dagblad.
mwanneer HL/HZ in het vervolg niet
•Als men zich in kranten oriënteert meer zou worden bezorgd maar wel
over het uit gaan dan komen gratis verkrijgbaar zouden zijn in de
HL/HZ op de tweede plaats: andere „winkel om de hoek", dan zou
(de traditionele) huis-aan-huisbladen tweederde van de lezers bereid zijn
spelen hierbij nauwelijks een rol van wekelijks De Havenloods resp. Het
betekenis. Zuiden te halen:
OHL/HZ worden door vrijwel elke
man en vrouw in Groot-Rotterdam
gelezen, ongeacht leeftijd, gezins
grootte of welstand. Zij hebben een
brede belangstelling voor een veel
voud van onderwerpen. Deze interes
se ligt in vrijwel alle gevallen boven
INBRAAK" BRAND
EN BEDRIJFS-
BEVEILIGINGSSYSTEMEN
Installatie- en Adviesgroep
Beveiligingssystemen
Batenburg BV, Rotterdam, 010-136500
Huisvrouwen in Groot-Rotterdam mwanneer HL/HZ in het vervolg niet
oriënteren zich voornamelijk via meer gratis zouden worden bezorgd
huis-aan-huisbladen met betrekking maar als abonnement, dan zou bijna
tot dokters- en apothekersdiensten, eenderde van de lezers bij handha-
gebeurtenissen in de eigen woonom- ving van de huidige verschijnings-
geving, het voorzieningenniveau en frekwentie (tweemaal per week) be
over prijzen van consumptie-artike- reid zijn zich te abonneren. Die le
ien. Hoofdkostwinners die wel eens zers hebben daar dan best ongeveer
personeeladvertenties lezen of be- drie kwartjes per nummer voor over
„Het hele leven is minder persoonlijk
geworden. De middenstander van wel
eer speelde een heel persoonlijke rol.
Hij kende zijn klanten, hoorde nieuws
en vertelde nieuws. Hij was méér dan
leverancier van goederen, méér dan
ondernemer. Dat type middenstander
s j ,n daarmede zijn imago.
zakken, maar mechanisch verpakte
standaardartikelen uit de fabriek. Geen
geldtellende klanten meer voor de
toonbank, maar rijen voor de check
out. En weinig geld meer tellen, want
de bankcheque maakt iedereen zij
het tijdelijk - rijk. Geen vragen stellen
de klanten meer, maar zelfbewuste
zelfbediening. Hoogstens hier en daar
een bescheiden bordje: als u hulp no
dig heeft, vraag gerust. Andere klanten
ook. Zelfverzekerd, welvarend en zeker
ook kritischer.
Rotterdam is daarvan het voorbeeld bij
uitstek. Het bebouwd gebied is nu wel
het drievoudige van dat in de jaren '30.
Maar afstand ontbindt ook relaties. De
binnenstad is niet meer het vanzelfspre
kende enige koopcentrum. Tientallen
winkelcentra zijn gebouwd, w.o. hele
grote als Zuidplein en IJsselmonde en
de ontwikkeling gaat voort, straks weer
in Rotterdam-Oost.
Schaalvergroting ook in koopkracht
Bijna onvoorstelbaar dat onze reële
koopkracht in 25 jaar verveelvoudigd
is. Schaalvergroting in de zaken: steeds
minder kleine hoekwinkeltjes, steeds
grotere eenheden. Schaalvergroting he
laas
Welke maatschappelijke dynamiek
hebben we te wachten. Wat betekent
dat voor het midden- en kleinbedrijf?
Vanzelfsprekend voor het gehele mid
denkleinbedrijf in Nederland en daar
binnen voor Rotterdam. De inzet van
die vraag is kolossaal. Rotterdam telt
ver over de 7000 vestigingen in het
midden- en kleinbedrijf: detailhandel,
ambacht met winkel, horeca en dienst
verlenende bedrijven. Gezamenlijk met
1 miljoen m2 bedrijfsruimte en vele
tienduizenden arbeidsplaatsen. Met een
jaaromzet van rond 4 miljard gulden en
een geheel of gedeeltelijk verzorgende
functie voor ruim 1 miljoen mensen in
Groot-Rotterdam
Dat zijn immens belangrijke getallen
omdat zij aangeven van welk belang
het midden- en kleinbedrijf is voor de
stad. Voor de koopkrachtstromen,
voor de werkgelegenheid, voor het
ruimtegebruik en last but not least
voor de levendigheid van de stad.
Wordt dat belang voldoende onder
kend? Ik meen van niet. De te geringe
aandacht en waardering die het M.K.B.
krijgt, valt toe te schrijven aan ver
schillende faktoren. In de eerste plaats
omdat iedereen het M.K.B. zoiets van
zelfsprekend vindt: dat hoort er nu
eenmaal bij. Dat betekent ook dat als
een industrie met 300 man zijn
poorten sluit iedereen ach en wee
roept, maar dat men niets hoort als
100 middenstandsbedrijven sluiten
met eenzelfde werkgelegenheidseffect.
Een tweede faktor schuilt in de alge
mene beoordeling van het onderne
mersschap. De ondernemer past niet
in het moderne welzijnsdenken. De
welvaart leek immers een vanzelfspre
kende en gegarandeerde zaak. Dan is
de ondernemer een lastige en onbe
trouwbare schakel in de samenleving.
Hij wordt slapend rijk, doet misschien
zijn personeel wel te kort en hij maakt
het leven duur. Hij is de kwade genius
achter de konsumptie-maatschappij.
Belangrijke veranderingen manifesteren
zich vervolgens in de spreiding van de
bevolking. De bevolking is steeds min
der geconcentreerd in de oude centrale
steden. De bevolking in de oude stads
kernen loopt hard terug, de aangroei
vindt plaats aan de stadsrand in nieuwe
woonwijken en in verder weg gelegen
dorpen en stadjes. Deze ontwikkeling
houdt voor de meeste grote steden als
totaal bevolkingsverlies in. De gemeen
te Rotterdam leek even op weg te zijn
De consequenties van deze ontwikke
ling voor de distributieve sector zijn
overduidelijk. De kernwinkeiapparaten
moeten hun klanten steeds verder aan
trekken. Bij dat proces ondervinden
ze echter de konkurrentie van andere
winkelapparaten: nieuwe winkelcentra
in de stadsdelen én kernwinkelappara-
ten in andere steden.
De ondernemers zullen moeten oefe
nen op solidariteit.Dat is niet eenvou
dig voor mensen die geleerd hebben
hun eigen zaakjes op te knappen. Toch
is die solidariteit nodig. Samen is men
sterker dan alleen. Overleg en organisa-
betere gesprekspart-
tie maken hen
ner met de overheid. En daar
voor een belangrijk deel om.
heid op rijks- en gemeentelijk niveau
zal méér begrip moeten krijgen voor
het M.K.B. en waar mogelijk ook met
terdaad helpen.
Gebruik de media om de identiteit als
groep te versterken. Naar mijn smaak
spelen daarin de huis-aan-huisbladen
een grote rol. Het door De Havenloods
en Het Zuiden uitgevoerde lezerson
derzoek onderstrepen dat alleen maar".
ale knooppunt
acvititeiten, waarin bij uitstek die func
ties zijn geconcentreerd, welke voor de
gehele stad en zelfs voor het grote
regionale gebied waarvan de stad de
voornaamste concentratie vormt, van
algemeen belang zijn. Typisch functio
nele elementen van een stadscentrum:
het bestuurlijke centrum, een hoog
ontwikkeld winkelcentrum, een zaken
centrum, vooral gericht op ontmoeting
en informatie; het culturele centrum,
inclusief geestelijk leven; het amuse-
mentsleven. inclusief horecavoorzie-
ningen. Noodzakelijke, c.q. aanvullen
de elementen zijn: wonen, kantoren,
mits zij een publieke relatie onderhou
den; sociale diensten, inclusief algeme
ne gezondheidszorg: bijzondere vormen
van middelbaar en hoger onderwijs en
congressen.
De eerste groep elementen bevordert
een breed bezoek vanuit de regio (ge
west); de tweede verlevendigt de sa
menbundeling en levert door de direc
te verwevenheid met het binnenstads-
gebeuren een direct arsenaal op van
frequente gebruikers van de binnen
stad. De levendigheid en ambiance van
het stadscentrum vormen op zich een
aantrekkingskracht, die voor een breed
publiek, vooral ook voor jongere be
zoekers. van betekenis kan zijn. Hoe
wel deze bijzondere ontmoetingsfunc
tie van het stadscentrum niet persé
direct van belangrijke economische be
tekenis voor dat centrum behoeft te
zijn, versterkt zij de levendigheid en
kan zij leiden tot meer geregeld cen-
trumbezoek en daarmede de basis vor
men van toekomstige economische be-
Grote kantoren en diensten die van
minder betekenis zijn voor de bezoe
kersfrequentie horen in het centrum
niet thuis. Muziekcentrum-schouw
burg, bioscopen en horecaondernemin-
gen kunnen helpen voorkomen dat de
door-de-weekse levendigheid van de
stadskern in de avonduren tot sterven
Van fundamentele betekenis voor het
stadscentrum is een optimale verbon
denheid yan dat centrum met de gehele
regio, waarvan bereikbaarheid de
dwingende consequentie is. Die omvat
alle middelen van verplaatsing, derhalve
niet alleen het openbaar vervoer, maar
ook alle particuliere vervoersmiddelen.
Onder deze vervoersmiddelen kan en
mag der betekenis van de auto niet wor
den gebagatelliseerd.
Het Centraal Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf heeft in het blad
Openbaar Vervoer 1977 een artikel ge
publiceerd onder de titel: Winkelgedrag
en openbaar vervoer. Uit het onder
zoek blijkt hoe zwak de relatie is
tussen openbaar vervoer en winkelge
drag. Op werkdagen b.v. is de aanvoer-
wijze van lokale ingezetenen bij bezoek
aan winkelcentra van 20.000 tot
50.000 met als volgt: 22 proc. te voet,
39 proc. per fiets en bromfiets, 34
proc. per motor en auto en 5 proc.
met het openbaar vervoer. Op zaterda
gen is het aandeel van het openbaar
vervoer nog geringer.
De activering van de belangstelling
voor openbaar vervoer is echter bij hel
winkelend publiek geen eenvoudige
zaak. Het ten opzichte van de auto ge
voerde ontmoetingsbeleid. onder meer
geëffectueerd in een beperking van de
bereikbaarheid van de binnenstedelijke
winkelconcentraties, kan leiden tot een
vermijden van deze binnenstedelijke
winkelconcentraties.
Ik geloof dat we mogen stellen dat wij
ons in Rotterdam, in vergelijking met
andere steden, nog gelukkig kun
klanten die goede bereikbaarheid.
Zeker zo belangrijk is de bereikbaarheid
met de auto. We moeten ons realiseren
dat vooral op vrijdagavond en zaterdag
een groot percentage van de klanten
met eigen vervoer naar de centra komt.
Deze percentages lopen van winkelge
bied tot winkelgebied uiteen van 40
proc. tot 70 proc.
Als grootwinkelbedrijf zijn wij ver
heugd dat B. en W. van Rotterdam zich
inzetten voor de verlevendiging van de
stad. Het is niet alleen voor het groot
winkelbedrijf van belang dat het terug
lopen van de inwonersaantallen af
neemt. Wij zijn van mening dat de
slechte publiciteit, die Rotterdam in
binnen- en buitenland krijgt, o.a.
vanwege het milieu, omgebogen zou
moeten worden. Dat is ook weer niet
alleen het belang van het grootwinkelbe
drijf, maar van het gehele bedrijfsleven.
In samenwerking met de gemeente
Rotterdam, de WV, Blijdorp, Euro
mast. Spido, Bouwcentrum en Ahoy'
geeft het grootwinkelbedrijf elke drie
jaar een financiële bijdrage om die ne
gatieve image om te vormen met be
hulp van TV-spots, affiches e.d. En ik
vind het van groot belang dat het gehe
le bedijfsleven in het Rijnmondgebied
zich hiervoor inzet".
Multinationals noemt men wel
giganten
Want ze zijn groot.
Soms schenken ze stiekem hier
Gigantische bedragen aan geld-
graaiers
B Die jagen naar nóg meer nullen
Achter hun vermogen
Soms doen ze openlijk iets
Voor de modale Jan
Een personeelsfeest bijvoor-
n beeld.
jj Ik was bij zo 'n feest.
I Het bleek een vreetfeest.
m Knappe koks die van kleuren
en combinaties
I Afwisten hadden lange tafels
op schragen
Bedolven onder schalen vol
Brokken, plakken, schijven
Fruitjes, uitjes, meloenen,
B citroenen
Ananas, kreeft, krab en kaviaar
m Paling, zalm, makreel.
En weet ik veel
B Er was een korte toespraak,
m Daarop werd de hapklare weel-
5 de bestormd.
Enkele gecultiveerde kozen
B met zorg.
De meesten gristen en graaiden
onbesuisd.
Een stond er kaviaar met zoute
pinda 's te mixen.
Iemand prakte oesters door de
rauwe andijvie.
Een dikke dame probeerde een
volledige ananas
In een plastic zak te proppen.,
voor thuis
Maar een verontwaardige kok
Met een stem van de sterrecla-
Men noemde het feest geslaagd.
De hoge kosten waren fiscaal
aftrekbaar.
Iedereen was tevreden.
Misschien nog tevredener dan
de
Geldgraaiers met hun overtolli
ge miljoenen
Anoniem op de bank in een
naburig land
En in de Sahellanden faalde de
regen
En verzengde de zon het laatste
sprietje gras
Zodat er weer hongersnood
De hete woestijnwind droeg
flarden
Van kindergeschrei
Naar de akelig blauwe hemel...
Leen de Zwart
Milieu vriendelijk.
Klok wasmiddel (fosfaat arm)
voor zowel de witte- als de bonte
was. Zuinig in 't gebruik. Deze
doos met l>4 kg waspoeder en do
seringsvoorschrift.
DE@I HAVENLOODS
AUMND.N OMM.K*,,
HET^EUIDBN
ZWUNORECHT EN OMSTREKEN MK
TAItl.O RlHxi gastheer 'nXwaZurXIl
Ter overweging
„Wat zal ik me druk maken, ik kan de wereld
toch niet veranderen". en„oorlog is er altijd ge
weest en zal er altijd blijven". „Denk je dat je
invloed kunt uitoefenen op de politiek?" „Ik
wordt misselijk van dat politiek gesjacher in
Den Haag. Al langer dan een half jaar zijn ze
bezig. En nu formeren ze een kabinet waarvoor
de meerderheid van het Nederlandse volk niet
gekozen heeft".
Zo hoor je mensen nogal eens praten. Kortom:
een gevoel van machteloosheid. De wereld
wordt beheerst door economische en politieke
krachten waar je als gewone mensen geen enke
le invloed op kunt uitoefenen.
Er zit blijkbaar niets anders op dan te doen wat
de mensen in de tijd van Noach deden: gewoon
doorgaan met eten en drinken - in de hoop dat
het onze tijd nog wel zal uitduren. Na ons de
Zondvloed.
Een veel gehoorde en in praktijk gebrachte
pessimistische levensvisie die verlammend
werkt. Het lijkt wel of er maar twee mogelijk
heden zijn: „Gods water over Gods akker laten
lopen óf komen tot wanhoopsdaden". Beiden
gebeuren.
En toch zolang er mensen zijn op aarde,
zolang hebben er mensen neen gezegd tegen de
bestaande wanorde. Honderden jaren voor onze
jaartelling zei de profeet Jesaja al tot een hand
vol ballingen:,.volkeren zpllen hun zwaarden
omsmeden tot ploegijzers, hun speren tot sik
kels. Geen volk zal nog het zwaard trekken te
gen een ander, en niemand zal er nog oorlog
voeren". Deze ballingen hebben, noch de han
den moedeloos in de schoot gelegd, noch wan
hopig een einde aan hun bestaan gemaakt.
Er is nog een andere weg - en die hebben ze ge
kozen: net zolang knokken tot ze weer „thuis"
waren in hun eigen land. De hele wereld hebben
ze niet veranderd, oorlogstuig is nog steeds niet
omgesmeed tot landbouwtraktoren, ze hebben
wel een stukje vrijheid veroverd en daarmee de
hoop op méér levend gehouden.
En zo gebeurt het nog steeds. In verschillende
oude wijken in Rotterdam is aktie gevoerd
tegen de neutronenbom. Haalt zoiets wat uit?
Mijnheer Carter zal er niet wakker van liggen.
Jozef Luns ook niet. De illusie dat ze met zo'n
beperkte aktie de hele wereld veranderen, zul
len de aktievoerders ook niet hebben. Wel
zijn er mensen die anders gaan denken. Mijn
heer Pietersen ziet dat zijn overbuurman óók
een pamflet voor zijn raam heeft en de me
vrouw die haar handtekening komt plaatsen,
knoopt met de aanwezigen een gesprek aan
over de onzin van atoombewapening. Er ge
beurt wel wat!
Als je vraagt aan bewoners waarom ze in een
buurtgroep zitten en aktie voeren, krijg je te
horen: „De oude wijken zijn lang genoeg mond
dood gehouden, we moeten onze stem laten ho
ren". Resultaten? „Kijk maar", wijzend naar
nieuwbouwwoningen. „Je moet niet overdrij
ven", zegt een ander, „betaalbare huren hebben
we er niet (nog niet) uitgekregen, dan zou je de
hele economie moeten veranderen". „We gaan
wel door". Een bewoonster uit weer een ande
re buurt: „Zie je die modderpoel daar?" We
hebben drie jaar geknokt om een oude bouw
vallige garage weg te krijgen. Nu is er ineens
weer geen geld om het toegezegde groenplanne
tje uit te voeren".
„Het is vechten tegen de bierkaai, je loopt
iedere keer vast op de bureaukratisché ambte
narij. Toch, als je doorgaat, bereik je iets, al is
het met horten en stoten. Geloofden alle men
sen uit de straat er maar in".
Een klein aantal mensen knokt er samen om
hun wijk leefbaar te maken. Ze buiten de klei
ne marges uit en proberen deze, waar het maar
enigszins mogelijk is te verschuiven.
Je hoort hen niet zeggen: wij zullen de wereld
wel eens eventjes veranderen. Zij doen het veel
bescheidener, beginnen in hun eigen omgeving.
Taaie doorzetters zijn het wel! Zij hebben tus
sen „de hele wereld veranderen" en „passief
onmachtig toekijken" de kleine speelruimte
dicht bij huis gekozen. Die speelruimte buiten
zij uit, al lijkt het ook daar dikwijls vechten
tegen de bierkaai!
Ik denk dat Jesaja aan zulke mensen dacht toen
hij het had over, het omsmeden van zwaarden
tot ploegijzers. Zo droomde hij van een betere
wereld. En gelukkig zijn er nog steeds mensen
bezig deze ideale toekomst een stapje dichter
bij te brengen. q. VAN WIJK
