i
Historische tentoonstelling
Rotterdam, Stad en bestuur
Lourdesschool is aktief
betrokken bij kerstmarkt
ETEB
ETEB
m i
mmmmm
(jP algemeen
In het gemeentearchief:
F'
r—-■
k
DOUCHE
KEUKENS?
Devaluatie
DE HAVENLOODS DONDERDAG 23 NOVEMBER 1978
„Eersame dicrete lieve besundere. Rotterdam, stad en bestuur
1328 - 1813". Onder deze titel wordteen tentoonstelling gehou
den in het Gemeentearchief aan de Mathenesserlaan, die gisteren
officieel geopend is door burgemeester André van der Louw, en
zal duren tot 12 januari volgend jaar. Het Gemeentearchief heeft
twee zalen ingericht met hoofdzakelijk eigen materiaal over de
geschiedenis van Rotterdam, met als beginpunt 1328, toen Graaf
Willem III op 25 juli een aantal privileges gaf aan Rotterdam. De
tentoonstelling loopt tot 1813, omdat toen de Franse tijd echt af
gesloten was en er sprake was van een andere administratieve op
tekening van de historie van de stad.
Het is overigens een omstreden zaak
in hoeverre het privilege van 25 juli
1328 als stadsrechtverlening is te be
schouwen. Algemeen wordt het privi
lege van 7 juni 1340 als het officiële
stadrecht van Rotterdam gezien.
Toch staat nu, in 1978, Rotterdam
opnieuw voor de vraag of het privile
ge van 1328 aanleiding geeft tot een
In een veelheid
aan kleuren en dessins...
Prachtige aanbieding wandvinyl
op textiel, strikt eerste keus, in
diverse kleuren en dessins (w.o. gra-
nol, linnenstruktuur, matting,
-mer enz.) Breedte 130 cm.
voor 'n kwart van de normale
prijs...
van 12,95
voor
TELEFOON-INDEX
Praktische index met^
druktoetsen.
Van 4,95 voor
HOLLY HOBBY
RECEPTEN-ALBUM
Leuk
als kado
Per stuk
slechts
2 DELIGE BUROSET
Bestaande uit een penhouder
en een kalender
Van 4,95 voor
herdenking, of dat gewacht zou moe
ten worden tot 1990 om het 650-
jarig bestaan van Rotterdm als stad te
vieren. Het Gemeentearchief laat
eigenlijk de vraag een beetje open,
maar men vindt dat toch niet voorbij
kan worden gegaan aan dat privilege
van 1328. Voor de bezoeker van deze
tentoonstelling viert Rotterdam dus
zijn 650-ste verjaardag, maar de
historici verkeren nog steeds in twij
fel.
Er is overigens nog een tweede aan
leiding voor deze expositie, in 1976
kwam de inventarisatie van het Oud
Archief van de Stad Rotterdam ge
reed. Een belangrijke hoeveelheid
bronnenmateriaal staat hierdoor ter
beschikking van de geïnteresseerden
in de geschiedenis van onze stad. Om
te voorkomen dat deze tentoonstel
ling een duplicaat zou worden van u„_- j
twee voorafgaande tentoonstellingen bescherming van de stedelijke
t u.* r-economie tegen concurrentie van het
viel onder twee ambachtsheerlijkhe- sancties uitvoering van besluiten af te
den, ten westen van de Rotte lag het kunnen dwingen en het zich lang
ui het ambacht van de heren Bokel, zaam ontwikkelend ambtelijk appa-
ten oosten in dat van de Van Voor- «»---
schotens, heren van Kralingen. Het
laatste viel in de woelige tijd na de
moord op graaf Floris de vijfde waar
bij de Van Voorschotens gecompro
mitteerd waren, terug aan de grafe
lijkheid en het zijn de bewoners van
dit deel, „onsen luden van Rotter-
damme wonende in onse ambochte",
die in 1328 een bestuur kregen, be
staande uit zeven door de schout van
het ambacht in overleg met de baljuw
van Schieland aangewezen gezwore
nen.
De gezworenen mochten samen met
schout en baljuw keuren maken en
recht spreken. In 1340, bij de stads
verlening, wam ook het gebied ten
westen van de Rotte onder de stads-
vrijheid en in 1358 werd het terri
torium nogmaals uitgebreid, waarbij
Rotterdam ook het recht kreeg ves
tingwerken aan te leggen. Buiten het
eigenlijke stadsgebied viel nog een
strook grond ter weerszijden van de
raat. Waarmee hield een stadsbestuui
zich zoal bezig in vroeger tijd? De
oorkonde van 1328 noemt zaken die
door keuren door baljuw, schout en
gezworenen geregeld moesten wor
den: van straten, van steghen,
van viere (vuur), van lichte, van hoe-
len (heulen, bruggen) van waenre
(valse) maete, van waenre ghewichte,
ende van der havene te mak-
kene .Vervolgens wordt een
groot aantal gevallen genoemd waarin
het college als rechtbank de reeds
vastgestelde regels had te hanteren.
De verordenende bevoegdheden
waren dus beperkt tot wat we open
bare werken, brandpreventie en ijk-
wezen zouden kunnen noemen.
Langzamerhand breidden de be
voegdheden, maar ook de be
moeienissen van het stadsbestuur
zich uit, dank zij grafelijke privileges,
en van ae maar vo°ral door de financiële nood
Rotterdamse Schie tot aan Overschie l3", f e waa^nePlers .van het grafelijk
onder de jurisdictie van Rotterdam. m c beginjaren van ,de °P"
Vanaf het midden van de 16e eeuw 'egen Spanje el\va? afwezig-
wist Rotterdam bovendien een aantal j stadhouderlijk
ambachtsheerlijkheden in de omge-
Gezicht op de voorgevel en oostelijke zijgevel rechts van het Stad. Op de
voorgrond links de Hoogstraat, in die tijd de voornaamste straat van Rotter
dam.
markten en gilden zoals men die in
iedere stad kende, trof men in
Rotterdam bijvoorbeeld instellingen
aan op het gebied van zeeassurantie
en zeetijdingendienst en de Wissel
bank. Op het Stadhuis werd een
fonds beheerd waaruit kosten, voort
vloeiend uit gevangenneming van
Rotterdamse schepelingen door ka
pers en zeerovers bestreden konden
worden.
Franse tijd
ving in bezit te krijgen.
Dit verschijnsel zien we overigens
ook op bij andere Hollandse steden.
De belangrijkste reden daarvoor was
(„Curiosa uit het Gemeentearchief in
1957" en drie jaar geleden richtte het
Gemeentearchief in Keulen een ten
toonstelling in over Rotterdam) is
gekozen voor een wat strakker the-
matischer opzet.
Allereerst wordt aandacht besteed
aan het territorium waarover het
Rotterdamse stadsbestuur zijn zorgen
uitstrekte. Het plaatsje Rot-
terdamme, waarvan in de oorkonde
van 1328 spraxe is, was midden in de
13e eeuw ontstaan rond de plaats
economie tegen concurrentie van het
platteland. In Rotterdam was de be
heersing van de waterwegen een be
langrijk motief om ambachten te
verwerven; de Rotterdamse expansie
richtte zich dan ook vooral langs de
Rotte en de Hollandse IJssel in noor
delijk en noordoostelijke richting.
Middelen
Het stadsbestuur was toegerust met
gezag in de 17e en 18e eeuw.
De direkte belangen van Rotterdam
als havenstad strekten zich evenals
nu, al uit over een groot geogra
fisch terrein. De zorg, die Rotter
dam overigens deelde met andere
steden zoals Den Briel, Delft en
Schiedam, was de toegankelijkheid
van de Maasmond voor de scheep
vaart. Verenigd in het college van Ge
deputeerden van de Grote Visscherij
en de pilotage op de Maze", verzorg
den genoemde steden voor gezamen
lijke rekening de bebakening en de
loodsdienst van de Maasmond.
Op het gebied van het economische
leven en de sociale zorg blijkt Rotter-
aantal middelen en bevoegdhe- dam een typische havenstad, hoewel
den, vereist om zijn zaken uit te voe- Amsterdam als handelsstad in Hol-
ren. In dit kader worden bijvoorbeeld land veruit aan de top stond en trou-
de financiën aan de orde gesteld, de wens nog steeds. Maar, naast gast-,
mogelijkheden om door middel van arm-, oude lieden-, weeshuizen,
Als afsluitend hoofdstuk worden ook
de Bataafse en de Franse tijd die
daarop volgen behandeld, in sam
hang met de politieke ideeën in
kringen van de patriotten, die
Rotterdam in de tachtiger jaren van
de 18e eeuw tot zulke dramatische
ontwikkelingen hadden geleid.
Hoofdrolspelers waren daarbij niet al
leen later in de landspolitiek sterk op
de voorgrond tredende figuren als
Pieter Paulus en Gijbert Karei van
Hogendorp, maar ook de roemruchte
mosselverkoopster Catharina Mulder,
alias Kaat Mossel. De tentoonstelling
eindigt met het jaar, dat ook het
eindpunt van de inventaris is van het
Oude Stadsarchief, 1813.
De tentoonstelling beslaat de zoge
naamde Landsheerijke tijd (tot
1588), de tijd van de Republiek,(tot
1795) en de Bataafse en Franse Tijd
(tot 1813). Het ligt in de bedoeling
dat een vervolgtentoonstelling ooit
de periode van 1813 tot heden als
uitgangspunt zal hebben.
Een mooi uitgevoerde catalogus en
een boeiende dia-geluidsserie behoren
ook tot de aantrekkelijkheden van
deze tentoonstelling. Het is eigenlijk
onmogelijk de expositie te bekijken
zonder de catalogus in de hand. De
ze catalogus kan men kopen voor
f. 12,50.
De tentoonstelling loopt tot 12 janu
ari en wordt gehouden in het Ge
meentearchief, Mathenesserlaan 315,
Rotterdam. De openingstijden zijn:
werkdagen 10-17 uur, zon- en feest
dagen 11-17 uur. Op zaterdagen is
de tentoonstelling gesloten.
Foto's: Gemeentearchief Rotterdam
Mgt&n
t/ed
tn
Wintertijd - Puzzletijd...
Een leuke serie kinderpuzzles,
in diverse soorten en prijzen.
KINDERPUZZLES
Van 1,60
voor
DONALD DUCK PUZZLE
(25 stukjes)
Van 2,75
DISNEY-PUZZLE
(48 stukjes)
In de glazen zaal van het Ahoy-complex heeft De Havenloods/Het Zuiden organiseert De Havenloods/Het Zui-
tijdens de Kerstmarkt Ahoy een grote expositieruimte gereserveerd om aan de den bovendien een foto-wedstrijd
zelfwerkzaamheid van haar lezers/lezeressen tegemoet te komen. Iedereen,
jong en oud, heeft alle mogelijkheden om aan deze activiteiten deel te nemen.
voor amateurs, waarbij het gekozen
onderwerp betrekking dient te heb
ben op de stad Rotterdam. De inge
zonden foto's dienen een minimaal
formaat van 9 x 13 centimeter te
hebben en mogen zowel in kleur als
in zwart-wit zjjn afgedrukt. Evenals
de werkstukken zullen deze foto's
in de stand van De Havenloods/Het
Zuiden worden geëxposeerd en zal
ook een deskundige jury in deze cate
gorie de prijswinnaars aanwijzen.
Ook de deelnemers aan deze foto
wedstrijd komen automatisch in aan
merking voor een door De Haven
loods/Het Zuiden beschikbaar gesteld
toegangsbewijs voor de openingsdag.
Deelnemers dienen op de achterzijde
van de ingezonden foto's naam en
adres (in blokletters) te vermelden.
Naast deze twee wedstrijden kan
iedereen bovendien nog deelnemen
aan de actie 'Mensen wensen', waar
bij het er om gaat op de achterzijde
van een normale briefkaart in blok
letters een persoonlijke kerstwens/
boodschap uit te spreken, die al dan
niet voorzien van naam en adres
(eveneens op de achterzijde van de
briefkaart vermelden), in de entree
hal van „Kerstmarkt Ahoy" via een
projektor in beeld zullen worden ge
bracht, zodat een groot publiek ken
nis kan nemen van deze persoonlijke
kerstwensen.
Inzending
Zowel waar het 'Rotterdam leeft' als
'Mensen wensen' betreft, dienen de
foto's/briefkaarten vóór 10 december
a.s. ingezonden te zjjn. Dat kan per
post bij
De Havenloods Postbus 1980 - 3000
BZ Rotterdam.
Het Zuiden Postbus 5096 - 3081 BL
Rotterdam.
Op de voorzijde van briefkaart/enve
loppe het motto van de betreffende
wedstrijd vermelden!
PowMfrttoe*
PPr f Jail
mm* *oi
Aan de grasoever
langs de singel
ontdek ik de blauwe reiger.
Alsof dt tijd heeft opgehouden
zo stil
zo onbeweeglijk
staat hij daar
op zijn hoge benen.
Zijn gestroomlijnde
pak van veren
pronkt in aquareltinten
van blauwgrijzen
en grijs blauwen
tegen witte achtergrond
van ochtendnevels
die laag
boven het water rafelen.
De gestrekte hals
van de fraaie vogel
reikt steil omhoog
met haaks daarop
de lange witverige kop
waaraan de evenlange snavel
als een dolk
naar voren priemt.
De vogel doet
heel, heel langzaam
een stap...en nog een stap.
Het is geen lopen
het is schrijden.
Het is een schitterend gezicht
zo mooi
dat je de adem inhoudt.
Achter me
loopt lawaaiig een man voorbij
Hij roept:
Het stikt hier tegenwoordig
van die vuile rottige visdieven.
De visdief schrikt
en wiekt zich
met machtige vleugelslagen
de lucht in.
Leen de Zwart. I
INSTALLATIES?
Een showroom van 700 m
komplete badkamers en
keukerts.
BH Admiraal de Ruyterweg 43- 47,
JU 3031 AARotterdam.lel.l 4 39 62
JAAR
AUTO'S
I Een showroom van 700 m2met
I komplete badkamers en
I keukens.
Honderdtwintig leerlingen van de
Onze Lieve Vrouw van Lourdes
school en de kleuterschool De Engel
bewaarder uit Rotterdam-zuid zijn
al tussen het 'aap-mies-noot' door
bezig een werkstuk in elkaar te zet
ten.
Het idee dat achter het werkstuk zit
omschrijft leraar en coördinator Paul
Verstralen als: 'Hij kwam op aarde
voor ons allemaal'. „Dit is het uit
gangspunt, maar wij proberen ook als
Rooms-katholieke school het thema
van de nieuwe Katechese - ons
lichaam een wonder! in
ons werkstuk te verwerken. Wij vin
den het erg fijn dat alle kinderen van
de school een positieve bijdrage kun
nen leveren, elk op hun eigen niveau.
Dat schept een goede onderlinge
band tussen de kinderen en dat werkt
ook door in de sfeer op school in de
klas".
Over het werkstulc zegt Paul Verstra
len: „Wij ontwerpen een hele grote
wereldkaart met daarvoor gesitueerd
een aantal poppen, die de mensheid
moet uitbeelden. Tegenover de kaart
stellen wij een kerststal op, zodat we
eigenlijk de link leggen tussen alle
volkeren op aarden en Jesus Christus.
Een boodschap van liefde".
De taken zjjn op de Lourdesschool al
helemaal verdeeld. De eerste en twee
de klas samen met de kleuterklas van
de Engelbewaarder, maken de kerst
versiering en alle nodige ballen, ster
ren en tekeningen.
De derde en vierde klas ontwerpen de
wereldkaart en vervaardigen de pop
pen, terwijl de hoogste twee klassen
het moeilijkste gedeelte voor hun re
kening nemen: de kerststal en de
daarbij behorende figuren, zoals het
Christusbeeldje en Maria en Jozef.
De kinderen zijn allemaal dol en
thousiast. Iedereen levert zijn of haar
ideeën in bij de leraar. „Dat proberen
wy zoveel mogelijk in te passen. Alle
initiatieven, niet alleen die van de
leraren, maar zeker van de leerlingen,
moeten gehonoreerd worden", aldus
Verstraten.
Kerst werkstuk
Iedere doe-het-zelver kan met welk
materiaal dan ook een werkstuk ver
vaardigen - van houtsnijwerk tot
draadkunst, van breiwerk tot wand
kleed etc. - dat op enigerlei wijze de
kerstgedachte - die van inzender/in
zendster dus - tot uitdrukking
brengt.
Tijdens de „Kerstmarkt Ahoy" zul
len de inzendingen geëxposeerd wor
den in de stand van De Havenloods/
Het Zuiden. Een deskundige jury zal
bovendien gaan beoordelen, welke
werkstukken voor een prijs in aan
merking komen. Daarnaast ontvangt
iedere inzender/inzendster automa
tisch een door De Havenloods/Het
Zuiden beschikbaar gesteld toegangs
bewijs voor de openingsdag van
„Kerstmarkt Ahoy" op zaterdag 16
december a.s. De werkstukken, die
niet gebonden zijn aan bepaalde
maten, dienen vóór 14 december in
geleverd te wroden bij de navolgende
adressen:
De Havenloods
Kantoor Prins Hendrikkade 14, Rot
terdam
Kantoor Hoogstraat 122, Vlaardin-
Het Zuiden
Kantoor Dordtselaan 141, Rotter
dam.
Rotterdam leeft
Onder het motto ..Rotterdam leeft"
Ter overweging
klein gesprek
Vader en moeder zitten met Jantje in de trein.
Vader leest de krant Jantje leest een moeilijk
woord dat als kop boven een artikel staat
Vader, wat is sa-ne-ring? Vader vouwt z'n
krant half dicht Saneiring, jongen dat is eh...
Nou ja, saneiring, dat is eh... Saneiring, dat is
gewoon a-je-nou... nou ja, dat is de teiring
naar de saneiring zetten. Jantje: Oh!
(Hij kijkt weer naar de achterkant van de krant
en wordt opnieuw getroffen door een moeilijk
woord Vader, wat is de-va-lu-atie?. Vader
weer de krant half dicht vouwend Devalua-
sie, jongen, dat is eh... Devaluasie, dat is ge
woon a-je-nou... Nou ja, devaluasie is devaluasie
Jantje: Oh! Moeder: Zeg, Jantje, nou moet je
vader es met rust laten, vader zit te lezen.
Vader: Ach, mens, laat dat kind vragen, van
vragen wordt-ie wijs!.
Einde
nog uit Indië
Bovenstaand verhaal hoorde ik in een confe
rence die voor "de jongens" in de tropen ge
houden werd door de inmiddels overleden Willy
Vervoort. Met zijn vrouw gaf hij een uitstekend
stuk entertainment weg. Zo vaak hier of daar
het woord "devaluatie" valt moet ik eraan
denken. Een moeilijk woord. Ook daarvoor al.
In de jaren dertig speelde het een rol in de eco
nomische politiek. Voorzover ik het achteraf
kan begrijpen ging het toen over de vraag of
onze "harde" gulden niet nodig moest deva
lueren om aan de handelsmoeilijkheden het
hoofd te kunnen bieden. De dominee in de kerk
had het er ook over en dan dacht hij aan de
devaluatie, het dalen van de waarde, van allerlei
geestelijke en morele zaken. De gulden kon
devalueren, onder z'n waarde zakken, maar dat
kon ook gebeuren met allerlei zaken als eerlijk
heid .trouw, liefdee en noem maar op. Ook dat
kwam mij in de gedachten toen ik het woord
"devaluatie" uitschreef. De dertiger jaren!
Velen denken daaraan in deze tijd terug. Er is
ook veel hetzelfde. Grote werkloosheid, hoewel
toen veel ernstiger en anders van aard. Daar
naast dreigende toestanden in de international
politiek, een bewapeningswedloop tussen de
grote machten die velen in de ban van de angst
hielden.
ook nu
Ook nu is er reden om je af te vragen of alleen
de dollar in waarde kan zakken, de mark gede
valueerd moest worden en hoe het met onze
gulden dan staat. Maar ook nu zou je daarnaast
kunnen denken aan allerlei andere waarden.
Onlangs hadden we in een bepaald verband een
diskussie over huwelijk, samenwonen en verdere
alternatieve vormen van samenleving onder de
mensen van deze tijd. Onze grote steden
worden hoe langer meer grote verzamelplaatsen
van alleenwonenden en van mensen die korter
of langer tijd samenwonen. Uiteraard kwam de
vraag naar voren - daarbij nog gevoegd het stij-*
gende aantal echtscheidingen - hoe het dan met
het huwelijk moest. Het gezelschap waarin deze
diskussie gehouden werd was van kerkelijke
aard. Grotestads-mensen die wel het een en
ander gewend waren. Die al deze dingen om
zich heen en in hun eigen kring gewend waren
te ontmoeten. Het stuk papier dat we voor ons
hadden sprak op een ontspannen toon over al
dit soort vraagstukken die nogal eens allerlei
emoties kunnen oproepen.
twee opmerkingen
Het zijn vooral twee opmerkingen die ik me er
van herinner en die ik hier wil doorgeven.
Uiteraard werd ook gevraagd hoe de bijbel
tegenover zulke vragen staat. Opgemerkt werd
dat het huwelijk in de aartsvaderlijke samenle
ving van 4000 jaar geleden in Het Oosten
hemelsbreed verschilde van het huwelijk nu in;
het Westen. Een ieder die de bijbel een beetje
kent kan dat ook constateren. De vrouw hoorde
toen eenvoudig bij de bezittingen van de man.
Wie overspel pleegde met de vrouw van zijn
buurman was dan ook niet zozeer te laken om
zijn intieme handelink alswel omdat hij een
soort diefstal gepleegd had. En daarna kwam de
uitspraak: De bijbel is niet geïnteresseerd in de
instituties alszodanig. Ik denk dat dit waar is.
De bijbel heeft geen voorkeur voor een bepaal
de regeringsvorm.evenmin voor een bepaalde
maatschappij vorm. We komen er "huwelijks
toestanden tegen die onze verbazing wekken,
maar nog meer worden we aanvankelijk verbijs
terd doordat er geen enkele veroordeling op
volgt.
Toch kan deze opmerking niet zonder tweede,
n.l. dat dit niet wil zeggen dat de bijbel ons
geen oriëntatiepunten geeft voor ons samen
leven. Bijbelse grondwoorden als, liefde, gerech
tigheid en trouw, vrede en verzoening geven her
hier richting aan ons leven. Je zou dat de
wezenlijke dingen kunnen noemen. Om zo te
zeggen, waar je ook aan begint en wat je ook
opzet, de vraag is of het in overeenstemming is
met die bijbelse richtpunten. Kan het iets van
een verbond genoemd worden, waain mensen
elkaar betrouwbaarheid geven en eikaars vrede
zoeken? Om die vraag gaat het. Iemand van ons
noemde deze gedachten ontspannend. Want we
kunnen natuurlijk wel keihard voor huwelijk en
gezin opkomen maar dan mogen we wel be
denken hoeveel ellende juist binnen het huwe
lijk en binnen dat gezin voorkomt. De fransen
spreken van een huwelijk als van een egoisme
met z'n tweeën. En ik herinner me een dichter
lijke omschrijving van het huwelijk als een soort
plek waar mensen elkaar op een grimmige wijze
tegenstaan. Dit kan ons bescheiden maken
tegenover hen die, mits ze die bijbelse noties
aanhouden, het op een andere manier proberen.
Devalueert dan het huwelijk en het gezin? Dat
is de vraag. Als het wezenlijke ervan maar niet
devalueert. Als de werkelijke waarde waarom
het hier op aarde gaat, nl. dat we voor Gods
aangezicht eerlijke met eerbied voor elkaar
leven, maar niet omlaag gaat..
VISSERMAN
