Niet pertinent Brabants
maar alles wat leuk is
Ctsen van Rembrandt
ten toon in Hilton
5?°
50%korting!
20%kortmg!
De boeren waren
dom en de pastoor
mocht niet vrijen
REMBRANDT
PRIJSVRAAG
Op onze
zomerkollektie
Envoor de geheel
nieuwe bontkollektie
De volksmuziek van Wannes Raps
Willem Iven vertelt
over de Peel
Du HAVENLOODS DONDERDAG 5 JULI 1979
27-580
Op 17 juli a.s. opent de heer B.Jvan Liemt, direkteur van de Rot
terdamse VW, de tentoonstelling „REMBRANDT ALS ETSER.
door de ogen van Amand-Durand" in de Hilton Art Gallery te Rot
terdam.
Rembrandt was de zoon van de Leid-
se molenaar Harmen Gerritszoon van
Rijn. Op z'n 14 jaar gaat hij Latijn
studeren, maar in 1621 neemt de
schilder Jacob Swanenburgh hem in
Leiden als leerling aan. Rembrandt
heeft een enorm oeuvre gemaakt.
Overdag schilderde hij meestal, maar
als hü 's avonds naar zijn bedlegerige
(tweede) vrouw Hendrickje Stoffels
ging (Rembrandt's eerste vrouw Sas-
kia overleed in 1642), maakte hij bij
kaarslicht vooral etsen. Omstreeks
1650 raakte hij echter in grote geld
nood en uiteindelijk stierf Rembrandt
in 1669 in de grootste armoede.
2e prijs: Rembrandt Zelfportret
(1635).
Op deze unieke expositie zullen zo'n
300 etsen van Nederlands' grootste
kunstenaar te zien zijn. Een bijzon
derheid, te danken aan de toevallige
vondst van de etsplaten van de Fran
se graveur Amand-Durand (1831-
1905). Deze graveur staat bekend om
zijn grote vakmanschap en nauwkeu
rige weergave. Voor wat, terecht, zijn
levenswerk wordt genoemd,selecteer
de Amand-Durand de fraaiste en zeld
zaamste etsen uit privé en openbare
verzamelingen.
Niet meer dat geklieder met
groentewassen in een teiltje. Nu is
er deze handige groentewasser/
centrifuge, voor het wassen en
droogmaken van sla en alle andere
bladgroentes. Vervaardigd van
slagvaste kunststof.
Van 9,75
voor
Prijsvraag
a. Saskia van Uyienburgh
b. Hendrickje Stoffels
c. Hendrickje van Uyienburgh
a. Amsterdam
b. Haarlem
c. Leiden
6. Hoeveel personen staan op de
Nachtwacht afgebeeld? (Dieren
niet meegerekend).
totaal
a. minder dan 15 personen
b. van 15 tot 25 personen
c. meer dan 25 personen.
Ie, 2e en 3e prijs: ets van Rembrandt
van Rijn. Worden uitgereikt op de
opening van de expositie „Rembrandt
als etser, door de ogen van Amand-
3e prijs: „De pannekoeken-bakster"
(1635).
Durand" door B.J. van Liemt, direk
teur VVV Rotterdam, dinsdag 17 juli
1979 te 20.00 uur. Hilton Art Galle
ry, Rotterdam.
EVENEMENT
De (verkoop) expositie is vrij toegan
kelijk en voortdurend open voor be
zoekers. Er wordt uitleg gegeven over
diverse druktechnieken en op geregel
de tijden zal een etser demonstraties
van het drukken van een ets verzor
gen.
Voorts verschijnt een „Rembrandt-
magazine" in een Engelse en Neder
landse versie, waarin de expositie uit
voerig staat beschrevenDit magazine
wordt eveneens door de Rotterdamse
VVV verspreid.
Directeur B.J. van Liemt: „Ik ben ver
heugd over dit initiatief. Ook al om
dat Rotterdam op het gebied van
kunsttentoonstellingen steeds meer
bekendheid krijgt".
In het kader van deze expositie heb
ben De Havenloods/Het Zuiden een
Rem brand tprijsvraag ui tgesch reven
De winnaars komen in aanmerking
voor de hiernaast afgebeelde Rem-
brandt-etsen De winnaars worden
uitgeloot uit de goed opgeloste inzen
dingen.
Ie prijs: Rembrandt,,De Windmolen 1641
1. Wanneer is Rembrandt van Rijn
geboren?
a. 1602
b. 1606
c. 1609
2. Het portret van de zoon van Rem
brandt hangt in Museum Boymans
van Beuningen. Hoe heet deze
zoon?
Antwoorden
vraag 1
vraag 2
vraag 3
vraag 4
uiterlijk
13 juli
inzenden
vraag 5
vraag 6
De Havenloods Postbus 1980
3000 BZ—Rotterdam
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Aaike Jordans: „Ja natuurlijk hangt
het voor een groot deel van mijn
stemming af. In een klassiek ensem
ble betekent spelen vaak erg serieus
werken, terwijl het bij een stuk rock
toch vooral om de gein gaat. Het
geeft me wel een kick als ik een zaal
plat weet te spelen".
Wannes Raps trad voor het eerst op
in de zomer van 1973, volgend op
een toevallige ontmoeting tussen een
groep Belgische en een groep Neder
landse musici, tjjdens de Gentse
feesten. „Dat zijn de grote volks
feesten gedurende tien dagen in de
openlucht en in cafe's en zo", ver
telt Aike, terwijl hij een shaggie rolt.
„Die feesten waren in het begin erg
goed, maar de laatste twee, drie jaar
ontvluchten alle Gentenaren Gent
en wordt het wat minder. Ik moest
met een vriend daar een doedelzak
speler begeleiden, maar omdat we te
laat kwamen zijn we maar een beetje
bljjven hangen. We hebben een week
je wat met een paar mensen samen
gespeeld en zijn toen uit elkaar ge
gaan. Op een braderie in Bergen
hebben we het toen nog maar een
keer overgedaan en van het een
kwam het ander.
De muziek van Wannes Raps (de
naam is die van een figuur uit een Bel
gisch streekverhaal) is erg recht-toe-
recht-aan. De volksliedjes en dansen
op het repertoire worden zonder
al te veel fratsen gebracht, in tegen
stelling tot bijvoorbeeld een groep als
Wolverlei doet. Aike: „Dat heeft
toch wel te maken met het spelen in
rumoerige café's wat we in het begin
deden. Dan kan je niet al te subtiel
werken. Overigens zijn we niet prin
cipieel tegen versterkte muziek. We
hebben alleen geen aspiraties om een
grote bekende groep te worden. De
hele sfeer en de entourage van een
optreden, daar doen we het om. Als
je te professioneel gaat worden raak
je dat vuur kwijt, kijk maar naar
Wannes van de Velde. Die trad op
een gegeven moment ook vier. vijf
keer in de week op. Nu nog maar
een paar keer per maand".
De enig overgebleven Belg in het ge
zelschap is Jan Andriessen. Zijn in
breng wordt aan onze zuiderburen
terug gegeven in de vorm van een
groot aantal optredens dat Wannes
Raps in België doet. „Hier in Ne
derland is de volksmuziek nog niet zo
ingeburgerd als daar", maakt Aike
duidelijk. „Als je het vergelijkt met
Engeland of Ierland is het nog erger.
Daar zfjn de tradities veel ouder en
veel levendiger. In Ierland staan ze
nog op iedere straathoek te spelen,
maar in Nederland zou zoiets al
snel niet virtuoos genoeg zijn. De
Nederlandse volksmuziek zit in een
nogal traditioneel jasje, dat milieu
vriendelijke, kleinschalige sfeertje
met klompen, geiteharen sokken en
rode zakdoeken. In Ierland is de
folk veel meer gei'ntegreerd in de
muziek"..
Even toevallig als Wannes Raps is
ontstaan zou de groep ook weer uit
elkaar kunnen gaan. Zeker is dat men
absoluut niet aan de weg wil timme
ren en wat anders gaat doen als de
volksmuziek begint te vervelen.
Wat niet wil zeggen dat Wannes Raps
niet enthousiast is voor datgene waar
men nu mee bezig is. Ook is het wel
zo dat de groep een ontwikkeling
doormaakt van een „puur liedjes
spelen" naar een wat subtielere be
nadering. Succes is er ook wel ge
weest. Er waren radio- en t.v.-optre-
dens en er kwam een LP, getiteld
„Brabants Folk" uit op het STOOF
label, in een crisis-hoes en slecht
gemixed, maar toch aardig.
Wannes Raps bestaat naast Aaike Jor
dan uit Aagje Feldbrugge, Kees
Simons en genoemde Jan Andries
sen. F.en toevallige groep die toevallig
volksmuziek speelt en dat toevallig
nog leuk goed doet ook
„Al mijn verhalen spelen in de tijd
voor de oorlog, toen een dorp in de
Peel nog bestond uit een pastoor, een
smid. een dokter en een aantal boer
tjes. Dat was de tijd waarin het
's avonds nog langer licht was en de
mensen niets anders konden doen
dan samen bij elkaar gaan zitten en
aan het lachen zien te komen. Om de
armoe te vergeten want arm was
het".
Willem Iven komt als verteller naar
Rotterdam Folk. Als iemand die
verhaalt over het leven in de Peel,
zijn geboortestreek. Al dertig jaar
lang verzamelt de in 1933 geboren
Brabander vermakelijke vertelsels,
die hij in het café, op straat of elders
hoorde.
die hjj in het café, op straat of elders
hoorde. Hjj schrijft ze op en vertelt
ze in het dialect dat gesproken wordt
in die uithoek van de aarde die de
Peel heet.
Willem Iven: „Ik heb die tijd voor de
oorlog nog meegemaakt natuurlijk.
Weet nog dat de mensen de straat
opgingen om elkaar verhalen te
vertellen. Verhalen waarom gelachen
kon worden, over mensen die anders
waren dan het normale. De boeren
waren altijd dom, de pastoors moch
ten niet vrijen. Het waren vertelsels
over ongetrouwde wijfkes, mensen
met een bult of een houten poot en
gekken en kinderen die dan de waar
heid vertelden. Dat klinkt allemaal
niet zo fijn, maar zo is het leven
nu eenmaal".
Een groot aantal vertellingen heeft
Willem Iven uitgewerkt tot korte
verhalen en een deel ervan heeft hij
gepubliceerd. Bijvoorbeeld in
Bistespeul, of in Vide Aquam, dat
over pastoors en andere heiligen
gaat. Een volgende bundel vertellin
gen bevatte ondeugende vertelsels
over boeren en boerinnen en vorig
jaar kwam Willem Iven op dierendag
met 't versgil tussen 'n doj vuggelke,
verhalen over „aardige" mensen. En
„aardige" wil in dit verband dan zeg
gen „eigenaardig".
Het enthousiasme in Brabant voor
zijn vertellingen is enorm groot. „Te
groot zelfs", zegt Willem Iven. Hij
kan het aantal verzoeken om voor te
komen lezen niet eens aan. Over zijn
optreden in Rotterdam zegt hij:
,,'t is toch wel griezelig hoor, ik wilde
het eerst ook niet. Maar goed, nu
kom ik toch, ook al omdat er wat
meer uit Brabant komt, dat was wel
een voorwaarde".
Volkscultuur
Heel duidelijk is dat Willem Iven iets
wil bewaren van wat overgebleven is
van de Brabantse volkscultuur. „De
hele Peel is naar de mieter. Je kan je
kinderen nu toch niet meer vertellen
hoe het vroeger was, wat voor plaats
bijvoorbeeld een stuk hei in het leven
innam. Een doodgewone kachel ken
nen ze niet meer, of ze denken aan
de centrale verwarming. Van het
oude Brabant is nog maar hier en
daar een stukje over. Neem nou een
stad als Eindhoven. Daar staat geen
enkel monument uit de 18e eeuw
meer. En hoeveel Brabanders wonen
er nou nog in Eindhoven? Dat zijn
echt dingen waar ik me druk om
maak".
Zoals hij zich druk maakt om de ver
dwijnende taal maakt hij zich in het
dagelijks leven in dienst van Staats
bosbeheer druk om het landschap. In
de resterende tijd schrijft hjj zijn ver
halen of vertelt. En altijd weer in dat
dialect wat hem zo na aan het hart
ligt. De uitdrukkingen, de klank, het
accent en de zinsbouw van de zo
„eigen" taal van de Peel wil hij voor
het nageslacht bewaren. Hij zegt:
„Een koe had vroeger gedurende zjjn
leven vijf verschillende namen, van
klein naar groot. Dat bestaat nu niet
meer".
Willem Iven komt naar Rotterdam in
gezelschap van Jan Eibers, een muzi
kant die hem ook al op de eerste
langspeelplaat met verhalen bege
leidde. Bovendien komen Rolf Jan
sen en Mare Zeegers mee naar het fes
tival. Die twee spelen in de uit Til
burg afkomstige groep Fluitekruid.
Willem Iven zal alleen maar vertel
len, proberen de mensen te vermaken
met zijn verhalen over de „aardige"
mensen uit de Peel.
Deze korting is niet van toepassing
op de reeds aanwezige najaars- en bruidskollektie
Morgen begint in De Doelen in Rotterdam het derde Rotterdam Folk
festival. Groepen uit een groot aantal landen waaronder Engeland, Ier
land. Schotland maar ook Frankrijk, België en oa. Duitsland komen
op één van de drie festival-dagen naar het belangrijkste folk-festival
van het Europese vasteland. Maar ook uit Nederland komen groepen
naar dit festival.
Sinds de start van Rotterdam Folk gen bodem iets toe. Dit jaar komen
neemt de inbreng van groepen van ei- drie verschillende groepen en een ver
halenverteller naar het Doelencom
plex. Allen zullen tijdens de slota-
und op zaterdag optreden
Typerend voor de langzame gang
naar brede erkenning is dat zeker drie
van de vier betrokken Zijn bij het be
waren van een oude cultuur, of het
nu om Jarje gaat dat zich druk maakt
om het behoud van de Friese taal of
om de verteller Willem Iven die pro
beert het dialect van de Peel met zijn
vertelsels te conserveren. Hun werk
krijgt meer en meer aandacht en de
Nederfolk komt beetje bij beetje uit
het kleine hoekje waar ze jarenlang
ingezeten heeft.
Speciaal voor Rotterdam Folk '79
stelde de redactie van de Havenloods
een pagina samen met intervieuws of
informatie met, resp. over de Neder
landse groepen op het festival.
Door Marianne Ames
en Henk Blanken
-v„Het is echt niet zo", verhaalt Aaike
Jordans, „dat we ons bewust op die
Brabantse muziek geworpen hebben.
We willen ook niets van een politiek
of sociaal engagement naar buiten
brengen of zo, in ieder geval niet
met onze muziek. Sterker nog: we
hebben een afschuwelijke hekel aan
een zaal met allemaal van die geënga
geerde lieden, die alles mee gaan
lopen zingen. Het is wel zo dat we
veel Brabantse muziek maken, maar
dat doen we alleen omdat we het toe
vallig ook leuk vinden. Als we iets
vinden uit Groningen of zo, dan
spelen we dat ook. Dat „Brabant,
Brabant über alles" hoeft van mij
niet zo. De volksmuziek is op die
manier al te vaak misbruikt. Ik voel
3 niet geroepen om iemand te ver
tellen waar hij voor of tegen moet
zijn".
De keus om volksmuziek te gaan
maken is al evenmin weloverwogen.
De gitarist van Wannes Raps heeft
zich lange tijd bezig gehouden met
uiterst klassieke muziek, maar speelt
nu ook nog, zij het niet lang meer, in
n rock roll bandje.
Willem Iven: de pastoors mochten niet vrijen...
Aike Jordans: toevallig die volksmuziek.
Een van de laatste juni-dagen in
nevelig West-Brabant. Tussen
een industriegebied en het plat
teland rondom Rosendaal ligt
Bergen op Zoom. Een stad op
de plaats waar Nederland begint
te glooien. Wannes Raps, één
van de drie Nederlandse folk
groepen op het festival komt
hier vandaan, voor een deel al
thans, want twee van de leden
zijn respectievelijk in het noor
den en in België geboren.
Geboren en getogen Bergenaar en
vanaf het begin van de groep bij
Wannes Raps betrokken is Aaike
Jordans. Hij is de enige beroeps
muzikant van het stel, probeert van
een beurs en inkomsten uit gitaar
lessen en de groep rond te komen.
Hij legt uit waarom Wannes Raps
eigenlijk niet meer is dan een toe
vallige samenloop van omstandighe
den en waarom het al even toeval
lig is dat de groep zich bezighoudt
met het maken van Nederlandse
en vaak specifiek Brabantse muziek.
