Villawijk voert aktie tegen
komst woonwagenkamp
Stadskroniek
50 JAAR
Drie exposities in Stedelijk Museum
ï;0 Schiedam
|i heeft een
nieuwe rel
r d
OPLAGE I
284.170
135085
132170
132489
KAREL DOORMANSTRAAT 358
JONKER FRANSSTRAAT 128A
NESTOR
NESTOR
Zakkendragers
DE HAVENLOODS DONDERDAG 1 NOVEMBER 1979
44-575
De deftige villawijk van Kethel-Oost staat op stelten. De onder
hoge hypotheken zuchtende bewoners krijgen binnenkort buren,
I die ze niet lusten. De gemeente wil de bewoners van het woon
wagenkamp, die sinds de jaren vijftig verbannen waren ar ec..
uithoek van Schiedam - aan de Schiekade vlak bij Overschie een
kampje geven tegen die dure buurt aan.
En nu zijn de villabewoners in actie gekomen. Zij heLLc.. zk
woensdagavond bedaard, maar ontstemd - deftig boos naar de
vergadering van de raadscommissie voor ruimtelijke ordening en
daar geprotesteerd. Het ging er niet om de woonwagenbewoners
een behoorlijke leefomgeving te onthouden, zc .loogden -:ij
maar alsjeblieft niet bij hun in de buurt. Daar zo'^'en die mensen
toch niet gelukkig worden. Daar passen ze niet. Daar komt van de
door de gemeente en door de viliawijkbewoners zen zo gewenst"
integratie niets terecht. Kortom: Kethel-Oost wenst dat deze kelk
aan zijn lippen voorbijgaat. Geen woonwagenbewoners aan het
eind van de straat! M itaLm
De aanwezige raadsleden hebben zich de vijftiende eeuw in Nederland
niet van de wijs laten br&ngen. Alleen
de vertegenwoordigers van het Chris
ten Democratisch Appèl, onder wie
de Kethelaar Poot, toonden enig
begrip voor het standpunt van de
demonstranten, maar of zij dit
begrip, als puntje bij paaltje komt,
ook in sterngedrag zullen omzetten,
blijft vooralsnog onduidelijk.
En zo heeft Schiedam een nieuwe rel.
Nadat minder gefortuneerde delen
van de bevolking blijk hadden gege
ven van, hun afkeer jegens Turken,
Marokkanen en andere buitenlanders,
temen de betere kringen allergie ten
opzichte van die andere buitenbeen-
tjes binnen de Nederlandse samen
leving: de woonwagenbewoners.
Ze passen daarmee in een Nederland
se traditie. De dienst wordt hier te
lande uitgemaakt door de nette
burgers in allerlei varianten en die
hebben door de eeuwen heen „va
rende lieden", zwervers en rondtrek
kende ambachtslui, potsenmakers en
wonderdoeners, verafschuwd als de
pest. Zij waren bezig een samenleving
op te bouwen met regels voor iede
reen, met eerbied voor het bezit.
God en de mofaal. Zij konden daarbij
geen mensen gebruiken die aan die
regels wilden ontsnappen. Een huis
rijdt niet. Een huis staat stil. Op een
vaste plaats. En de bewoners kennen
hun plicht.
De zwervende mensen zijn bovendien
meestal niet erg welvarend. En armen
jaagt de burgerij van zijn deur. Neder
land doet dat nog steeds. Buiten
landers die niet in het eigen onder
houd kunnen voorzien, gaan de grens
over. Alleen houders van een Neder
lands paspoort komen in aanmerking
voor de sociale voorzieningen.
Zigeuners «fgr
Bovendien zitten er tussen de woon
wagenbewoners zigeuners, leden van
een oerwoud uit Indié afkomstig
volk met zijn eigen taal, zijn eigen
cultuur en zijn eigen koningen. Ze
zjjn voor het eerst tegen het eind van
gesignaleerd. In tenten woonden ze
toen nog en hun koningen lieten
twee zwaarden voor zich uit dragen.
De zigeuners waren vreemd met hun
fantastische kledij, hun wonderlijke
muziek en hun magische kunsten. De
Kethelse Jaap de Raat heeft in zijn
huis nog een prachtig schilderij han
gen van hoe ze aan de Harreweg voor
bijtrekken en de angst die dat op het
dorp veroorzaakt.
Tegenwoordig hoeft vrijwel niemand
meer uit gebrek te zwerven. Wie geen
vaste woonplaats wil, doet dat
interesseert ze vaak minder. Het is
met hen dus ongeveer net zo gesteld
als met veel huizenbewoners
Maar niettemin: het vooroordeel
heeft postgevat.
Hoezeer de bewoners van Kethel-
Oost daarvan het slachtoffer zijn ge-
t a f uit"eigen'verkiez'ing!°AI s "w oónvva - t
genbewoners een huis zoeken,
wordt dat door de overheid maar al
te graag rap geregeld. Voorbeeld: de
gemeente Schiedam gaat voor zulke
mensen speciaal huizen bouwen aan
het Schuttersveld.
Maar wie in een woonwagen blijft,
ondanks de verlokkingen van de wel
vaartsmaatschappij, die zondigt daar-
Hoe het ook zij, die integratie heeft
niet zoveel succes. De woonwagen
bewoners vinden in meerderheid, dat
ze met rust gelaten moest worden. Ze
willen gewoon reizen, trekken en hun
leven inrichten op de manier die zij
het best vinden. Maar ze eisen wel
behoorlijke faciliteiten om dat te
kunnen doen. Als belastingbetalende
burgers hebben ze daar ook recht op.
Zoals de stadsbewoner terecht een
leefbare buurt verlangt, mag de
woonwagenbewoner aanspraak
maken op een goed geoutilleerd, niet
al te afgelegen kamp.
Want hij is net zo goed Nederlander
als ieder ander.
De bewoners van Kethel-Oost nu
kunnen het verlangen naar integratie
gebruiken om de woonwagenbewo
ners uit hun buurt weg te houden.
Want, beweren zij, de mensen bij ons
willen ze niet en je kunt ze toch niet
dwingen. Verplaatsing van het kamp
naar Kethel-Oost is dus in niemands
belang. De woonwagenbewoners
worden er zelfs het slachtoffer van.
En wie kan daar wat op zeggen?
Eigenlijk alleen de woonwagen
bewoners: door te stellen, dat zij
gewoon zich zelf willen zijn en dat
dit op de door de gemeente voor
gestelde plaats in Kethel-Oost uitste-
vecht zijn Turkenrel met andere mid- kend kan. Als villabewoners daar
Alarmapparatuur
Bij villabewoners constateer je name
lijk niet alleen wantrouwen ten op
zichte van het ongewone, wat nu een
maal een algemeen menselijke eigen-
mee tegen onze heiligste overtuigin- schap is, je stelt ook iets anders vast.
gen. De trots van de Nederlander is Ze zijn bang, doodsbang voor het ver
zijn eigen met kostbaar meubilair vol- lies van hun bescheiden schatten,
gestouwd huis. Dat bergt in zich niet Door de eeuwen heen zijn de wel-
alleen zijn gelukkig gezin, maar ook varenden altijd als de dood geweest
zijn zelfrespect. voor de boze buitenwereld die uit
En mensen die liever in een huis kwaadwilligheid of jalouzie hun spul
met wielen wonen, die liever vrij be- letjes in beslag kwam nemen. Ver
nauwd op elkaar zitten, als maar de
vrijheid hebben om desgewenst elk
moment te kunnen vertrekken naar
de plek, die hun hart hen ingeeft,
zulke mensen wekken natuurlijk
wantrouwen. Die zullen dan wel
niet deugen.
Bij veel Schiedammers wordt het Je moet het ressentiment van zo'n
kopers van alarmapparatuur doen in
Kethel-Oost goede zaken. Het gejank
van een vals alarm gevende sirene
verscheurt menigmaal de landelijke
stilte, die zo veel bewoners er ooit
toe bracht hun centen te steken in
hypotheek.
En inderdaad, het kamp ziet er ver- derschatten. Hij ziet gauw e
lopen uit. Nu heeft de gemeente zich
ook nooit erg veel gelegen laten lig
gen aan het onderhoud van bestrating
~f voorzieningen en de woonwagen-
vreter in hem. En dat kan zich uiten
in een redeloze haat ten opzichte van
de sociale dienst, maar ook in daad
werkelijke actie tegen de komst van
bewoners hebben er evenmin iets aan minder welgestelden naar zijn on
gedaan. Als hyperindividualisten middellijke woonomgeving,
zorgen zij voornamelijk voor de En voor zulke mensen zijn woon-
kraakheldere aanblik van de eigen wagenbewoners een dubbele bezoe-
wagen. Wat daarbuiten gebeurt, king.
DE HAVENLOODS
Uitgave Jf
Maatschappij tot uitgifte van
periodieken De Havenloods B V
Postadres jfy
uitsluitend postbus 1980, f
3000 BZ Rotterdam, tel.
Bijkantoren Jk
Hoogstraat 122,
3131 BP Vlaardingen.
tel 010 35 29 11 en F
Weteringsingel 2.
2921 BB Krimpen a/d IJssel,
tel. 01807 16899.
Verschijnt tweemaal per week
(woensdag en donderdag) huis
aan huis in Rotterdam rechter
Maasoever, Schiedam (op woens
dag als Schiedams Nieuwsblad),
Vlaardingen (op woensdag als
Nieuwe Vlaardingse Courant).
Maassluis (op woensdag als Maas
sluis Nieuwsblad), Hoek van Hol
land. Maasdijk. Maasland. Bleis
wijk, Bergschenhoek. Berkel en
Rodenrijs, Capelle a/d IJssel,
Nieuwerkerk a/d IJssel. Krimpen
a/d IJssel. Ouderkerk a/d IJssel.
Krimpen a/d Lek, Lekkerkerk,
Berkenwoude, Bergambacht,
Ammerstol, Stolwijk en Schoon
hoven.
Voor duo's, personeelsadvertenties
en administratie kantoor Prins
Hendrikkade 14. 3071 KB Rotter
Mocht u een krant eens niet of
niet op tijd ontvangen, dan kunt u
zich wenden tot ons lezersservice-
nmer:
(van 8 30 tot 17 00 uur)
NEDERLANDS GROOTSTE BONTMAGAZIJN
ROTTERDAM
TEL. 010-127546
TEL 010 136065 Ma 13-18 uur Dit mza 9 18 uur Vnidag tol 21 uur
delen uit dan de jongens van de
straat. Hij hoeft niet naar de bak
steen te grijpen, als het Neder
landse recht al zoveel aanknopings
punten biedt. Hij kent de weg door
de doolhof van regels en voorschrif
ten, kan met behulp van zjjn advoca
ten bezwaarschriften indienen, prce-
dures stopzetten, zulke lange vertra
gingen veroorzaken, dat de overheid
in arren moede maar een andere
oplossing gaat zoeken. Elke Neder
lander kan erg veel dingen die hem
niet bevallen effectief voorkomen,
maar hij moet er meestal zelf
achter komen hoe. De villabewoners
van Kethel-Oost zjjn in een positie
om dat te doen en ze zullen het onge
twijfeld niet nalaten.
Integratie
Zij zullen hun acties bovendien op
een nette manier voeren. ,,Ik heb
niets tegen woonwagenbewoners"
meeste actievoerders van
Kethel-Oost nu al in de mond bestor
ven. Wij zullen roerende pleidooien
uit hun mond vernemen voor verbe
tering van de leefbaarheid in de kam
pen en van de integratie. Want acties
tegen woonwagenbewoners staan in
de reuk van racisme en fascisme en
in zulk gezelschap wenst de gezeten
burger zich niet te begeven. Het is
geen onverdraagzaamheid die hem
tot zijn handelen brengt, het is
zo blijft hij stellen, dat hij het zelf
gaat geloven - uitsluitend zorg voor
het algemeen welzijn.
Daarbij hebben de bewoners van
Kethel-Oost een goed aanknopings
punt. De overheid, die zo lang in
handen van de gezeten burgers is
geweest, weet niet goed raad met
woonwagenbewoners. Tegenwoordig
is dat volgens velen nog zo en kritische
geesten beweren, dat de door het
ministerie gepredikte „integratie"
eigenlijk onderdrukking is in een
modern jasje.
mogen wonen, waarom zij dan niet?
De stad gaat interessante discussies
tegemoet. Het laatste woord over
Kethel-Oost is nog niet gevallen.
HAN VAN DER HORST
In november nog
twee prestatielopen
VLAARDINGEN De zes door de
atletiekvereniging Fortuna, in samen
werking met de Vlaardingse Raad
voor Sport en Recreatie, georgani
seerde prestatielopen hebben gemid
deld circa tweehonderd deelnemers
getrokken. Minder aantrekkings
kracht hadden de Coopertesten.
Slechts een handjevol deelnemers
meldde zich op zaterdagmorgen op
het atletiekveld aan de Marnixlaan
voor het onderdeel sportieve recrea
tie en dat was voor Fortuna voldoen
de reden om dit stop te zetten. Wel
zal er een nieuwe reeks Coopertesten
en prestatielopen komen. Om enig
inzicht te krijgen in de wensen van de
deelnemers heeft Fortuna een
enquête gehouden onder de deelne
mers van de in het Oranjepark gehou
den loop. De uitkomsten zullen
worden gebruikt bij het opzetten
van de nieuwe reeks evenementen in
1980.
Overigens zal Fortuna ook in
november nog twee j)restatielopen
'houden. Als voorbereiding op de
inmiddels traditionele Broekpolder-
cross (op zaterdag 22 december) kan
men op zaterdag 3 en 24 november
starten in resp. part 't Nieuwelant en
het Lickebaertbos.
schoonmakers van professie
Nestor heeft in verband met uitbreiding
van haar schoonmaak-aktiviteiten in het
centrum van Rotterdam plaats voor:
assistent objektleiders/sters
Werktijden van 12.30 tot 21.00 uur
Heeft u belangstelling?
Belt u dan 010 -135280.
U kunt vragen naar Marianne van Veen.
V
schoonmakers van professie
Nestor - een jonge en dynamische
dienstverlener - heeft in verband met
uitbreiding van haar
schoonmaak-aktiviteiten in de regio
Rotterdam-Centrum en Schiedam plaats
voor:
PART-TIME OBJEKTLEIDSTERS
HOOFD-JUFFROUWEN en
VOORLIEDEN
MEEWERKENDE HOOFD
JUFFROUWEN EN VOORLIEDEN
Werktijden 17.30/18.00 tot 20.00/20.30
Heeft u belangstelling?
Belt u dan 010-135280.
U kunt vragen naar Marianne van Veen.
Wie zich naar het gemeentearchief begeeft, vindt daar meestal een
ploeg moeizaam werkende bezoekers, die met behulp van allerlei raad
selachtig en overoud ogende papieren proberen vast te stellen, of hun
voorouders ooit in Schiedam hebben gewoond. Dit opsporen en uit
werken is een enorm karwei, zoals lezers die verleden week het inter
view met de Schiedamse genealoog - stamboomuitzoeker - Aad van der
Tang lazen in het Schiedams Nieuwsblad,al weten.
Veel mensen zijn tevreden, als zü
een aardige stamboom van hun
voorgeslacht kunnen opstellen.
Hier ligt overigens een aardig actie
punt voor feministes, want dat ge
beurt altijd volgens de mannelijke
lijnHet moet toch mogelijk zjjn
om je afstamming niet via mannen
en zonen, maar via moeders en
dochters te bepalen. Het zal niet
meevallen, omdat de achternamen
dan wisselen, maar zo krijgen zul
ke historisch actieve feministen
dan meteen een nieuw bewjjs in
handen van de treurig effectieve
wijze, waarop de man door de
eeuwen heen de vrouw in het ver
domboekje stopt.
Maar dit terzijde. Niet zo heel veel
genealogen proberen er bovendien
achter te komen wat hun voorou
ders zoal voor de kost deden en
wat zij allemaal hebben meege
maakt. Zeker voorde negentiende
eeuw is dat heel goed uit te zoe
ken en soms zijn de resultaten
best verrassend. Zo ben ik er eens
achtergekomen, dat de voorvader
van een zeer Schiedamse kennis
van mij in het begin van de negen
tiende eeuw, duidenden guldens
uit kon lenen. Is dat geld terugge
komen? Hoe woonde voorvader?
Met wie trouwde hij? Hoeveel van
zjjn kinderen hebben het over
leefd? Je kunt het allemaal uitzoe
ken en iets proeven van het geluk
én de tragedies, waardoor het le
ven van je voorouders is getekend.
Iemand die dat doet is de heer M.
van der Velden uit Rotterdam. Hij
houdt zich al meer dan vijfentwin
tig jaar met de geschiedenis van
zijn familie bezig en daarbij be
perkt hij zich niet tot de namen
alleen.
Eigenlijk is hij nog het meest ge
fascineerd geraakt dooreen Schie
damse voorvader van hem, Pieter
van der Velden, hoofdman van het
zakkedragersgilde zo rond 1890.
Deze Van der Velden was geen ge
makkelijke jongen, die hard ge
vochten heeft om het dragersloon
omhoog te krijgen.. Hóé heeft zijn
nazaat proberen uit te zoeken.
Daardoor kreeg de heer M. van der
Velden, de twintigste eeuwer dus,
grote belangstelling voor zakke-
dragersgilden in Europa. Tot Stet
tin en Gdansk toe heeft hij de me
dewerking van stedelijke archieven
gevraagd
Van der Velden - in het dagelijks
leven econoom - offert een groot
deel van zijn vrije tijd op aan dit
stuk geschiedenis.
Schiedam vergeet hij daarbij niet.
Als de tijd het toelaat, is hij in ar
chief of museum te vinden om ge
gevens te verzamelen over de
Schiedamse zakkedragers. Dat valt
niet mee, want er staat nog wel
een mooi zakkedragershuisje,
maar het archief is verloren gegaan.
Van der Velden moet het dus heb
ben van stukken die hij in andere
verzamelingen vindt, de ingeko
men brieven van de Schiedamse
vroedschap bijvoorbeeld of kran
teadvertenties en dergelijke. Van
daar dat de heer Van der Velden
mij laatst opbelde. De familie Van
der Horst heeft namelijk het een
en ander met het zakkedragersgil
de te maken. Mijn overgrootmoe
der dreef jarenlang het café De
Blauwe Druivetros aan de Schie,
waar de zakkedragers kind aan huis
waren. Of ik kon helpen?
De tijdgenoten, die ik ken, zjjn al
lemaal dood. En ik weet natuur
lijk nog de nodige verhalen over
de grote daden van legendarische
zakkedragers, zoals De Peuren De
Lurk enzovoorts, maar niet zo pre
cies, want ik heb ze nooit opge
schreven, toen mijn helaas overle
den tante Annemie ze vertelde.
De'heer Van der Velden was daar
ook niet zo in geïnteresseerd. Hij
zoekt gegevens over oudere tijden
en ik hem hem beloofd U via de
krant om medewerking te vragen.
Wie denkt de heer Van der Velden
te kunnen helpen, kan schrijven
naar zijn adres, Kralingse Plaslaan
30, Rotterdam. Zijn telefoonnum
mer is 12.47.45.
Nu we toch bezig zijn. De serie
over de crisis in het Schiedams
Nieuwsblad heeft bewezen, oude
re lezers, hoe goed U kunt schrij
ven over vroeger, als U het maar
durft. Wie de ouwe zakkedragers
nog heeft meegemaakt, of wie
mijn overgrootmoeder nog heeft
gekend in het café, mag daar ge
rust eens een prachtbrief over
schrijven voor in de Havenloods.
Schrijf op, wat U weet. En maakt
U zich geen zorgen. Ik ben reuze
trots op zo'n voorgeslacht. Je kunt
beter een overgrootmoeder heb
ben die niet precies bijhoudt, wat
er op de lat staat, dan een of ande
re vrek, voor wie het binnenhalen
van de centen het enige is, wat telt.
Oude verstaanders hebben hier
mee het halve woord, dat ze tot
schrijven zal brengen.
HAN VAN DER HORST.
SCHIEDAM - In het Stedelijk
Museum, Hoogstraat 112 te Schie
dam zijn afgelopen vrijdagavond drie
tentoonstellingen geopend. De expo
sities bestaan uit het werk van Henri
Plaat, Amerikaanse Quilts en docu
mentatie over het werk van Günter
Wallraf bij Bild.
De tentoonstellingen zijn tot 2 de
cember te bezichtigen. Het museum
is dagelijks geopend van 10.00 tot
17.00 uur, op zondag van 12.30 tot
17.00 uur.
Henri Plaat
Het werk van Henri Plaat bestaat
uit ongeveer 50 pentekeningen,
gouaches (waterverftechniek), collages
en fotomontages. Aanvankelijk gaf
Henri Plaat de indrukken weer die hjj
op reizen in Oosterse landen opdeed.
Zijn pentekeningen doen aan Ooster
se sprookjes denken, de gouaches van
landschappen ademen een exotische
sfeer uit, terwijl de fotomontages
evenals zijn films de westerse wereld
van 1930 verbeelden. De films zjjn
23 november om kwart over acht te
zien in het museum. De voorbije en
ontoegankelijke wereld vormt het
thema van zijn werken.
De tweede tentoonstelling bestaat uit
zogenaamde Amerikaanse Quilts of
tewel doorgestikte lappendekens.
De geschiedenis van deze dekens
voert terug tot de slavenhandel: de
slaven werden uit warme streken ver
voerd naar een koudere omgeving en
om zich daar warm te kunnen hou
den maakten ze gebruik van lappen
dekens. In de 19e eeuw groeide het
maken van de quilts uit tot een volks
kunst. Mede onder invloed van de
poparts en de beeldende kunst in het
algemeen zjjn de dekens in de 20e
eeuw tot zeer kleurige wandkleden
geworden. De vaak geometrische
patronen die de Quilts hebben
komen voort uit het gebruik van
restjes katoen van verschillende
kleuren.
De derde tentoonstelling probeert
achtergrondinformatie over de
methodes die het Duitse sensatie
blad „Bild' Zeitung" hanteert om aan
nieuws te komen. De expositie is ge
baseerd op een viertal gebeurtenissen
waardoor de praktijken van de krant
aan de kaak gesteld worden. Eén van
die gebeurtenissen waren de publi
caties van de West-Duitse schrijver
Günter Wallraff, die onder pseudo
niem bij het blad in dienst trad.
Günter Wallraff
een reeks onthullende verslagen over
de gang van zaken bij bedrijven,
fabrieken en gestichten. De infor
matie hierover verkreeg hij door in
dienst te treden van zo'n bedrijf.
Door de publicaties van zjjn ervarin
gen kwamen vaak acties tot stand om
de werksituaties in de onder de loep
genomen fabrieken en bedrijven te
verbeteren. Tevens leverden de repor
tages Wallraff een reeks processen en
verdachtmakingen op. De bekend- en
beruchtheid die de schrijver zodoen
de geniet maakte het hem onmogelijk
onder zjjn eigen naam te blijven ope
reren.
In maart 1977 begon Wallraff als
verslaggever bjj Bild te werken, met
de bedoeling de methodes waarmee
de krant nieuws verdraait aan het
licht te brengen. De ervaringen die hjj
in vier maanden tijd opdeed zjjn in
1977 gepubliceerd in het boek
„Günter Wallraff-verslaggever van
Bild", in de Nederlandse vertaling,
uitgeverij van Gennep, Amsterdam.
Expositie
Zoals museumdirecteur Paalman in
zjjn openingstoespraak al zei is deze
tentoonstelling erg moeilijk te
presenteren. Hij bestaat jammer
genoeg grotendeels uit Duitse teksten
en bjj sommige series teksten en
kranteknipsels hangt op navelhoogte
een kaartje met beknopte Neder
landse uitleg. De achtergrondinfor
matie die nodig is om te begrijpen
waar de stukken over gaan ontbreekt
echter. Wjj vonden deze - overigens
al bestaande en uit West-Duitsland
overgekomen - tentoonstelling op
z'n zachts gezegd knullig opgezet.
Men heeft meer aan de kopie van een
kleurkatern van Vrij Nederland dat
beknopt Wallraffs boek samenvat of
het boek zelf. Beide publicaties zjjn
aan de balie van het museum te koop.
Film
Op 16 november om kwart over acht
wordt de film ,JDie verlorene Ehre
der Katharina Blum" van Volker
Schlöndorf vertoond, gemaakt naar
aanleiding van een boek van Heinrich
Böll. De film sluit aan op de tentoon
stelling over Günter Wallraff en be
handelt de lotgevallen van Katharina
Blum die na een toevallige ontmoe
ting met een linkse extremist door
pers en politie verdacht gemaakt
wordt.
Uiteindelijk identificeert ze zich met
de persoon die pers en politie van
haar proberen te maken, zodat de
verzonnen kranteartikelen toch nog
waarheid worden.
