Informatie
Ui
GRATIS VEIUGH0DS-
INSPECTIE
ra
'MET HET STERREBOS VERLOOR
SCHIEDAM DE LAATSTE BEKORING'
'Wi
nedaro
ZILVER
ter meulen
natuurlijk
Argus
KURKCENTIUJM
'NATUUR'LIJK HET BESTE!
B (f) Automobielbedrijven Hoogenboombv.
Kunt u deze krant missen?
kerk
diensten
29.50
I^aaÜ:
LI
44-241
Vissers op het strand van Makassar
Jakob Vredenbregt wil nooit meer terug
MAKASSAR- Elke avond trekt de zon, vóór zij in zee onderduikt
een zilveren sluier aan, terwijl uit de verte de duisternis op de stad
toerolt. In de talloze moskeeën wordt de enig mogelijke conclusie
getrokken. ,.Allahu Akhbar - Allah is groot' klinkt het van hun
daken. ,,Laat ons bidden".
Tegen dat decor is Jacob Vredenbregts terugblik op zijn geboorte-
Schiedammer Jacob Vredenbregt (55)
is de laatste vijf jaar hoogleraar ge
weest aan de Hasanidin Universiteit
in Makassar, of Ujung Pandang, zoals
deze oude havenstad op Zuidelijk
Celebes nu officieel heet. Dat is niet
Zijn eerste standplaats overzee. Vre
denbregt zit als sinds 1962 in Zuid-
Oost-Azië. Hij wil nooit meer terug.
„Ik ben geboren in de Sint Anna
Zusterstraat", herinnert Vredenvregt
zich. „Dat is een straat, daar heb je
het hart van de jeneverindustrie. Mijn
grootvader had er een mouterij en we
waren familie van de Koningen van
Bols en De Koning".
Hoe komt een mens dan aan de
andere kant van de wereld terecht?
In Vredenbregt's geval was zijn vak
de oorzaak. Na de oorlog studeerde
hij in Leiden Antropologie.de leer
der vreemde volkeren. „Als weten
schapsman ben in in 1962 naar Singa
pore gekomen om onderzoek te doen
naar de Bagianners. Dat is een zwer
versvolk. Het woont eigenlijk op een
eilandje in de Javazee, maar sinds het
begin van de eeuw kwamen de Ba
gianners als gastarbeiders naar Singa
pore om daar geld te verdienen. Dat
was om de bedevaart naar Mekka te
kunnen betalen. Ik heb de tradities
en de gewoontes van de Bagianners
bestudeerd. Daarna ben ik een jaar
correspondent voor Zuid-Oost-Azië
van de AVRO geweest en toen kon ik
als medewerker naar de Universitas
Indonesia in Jakarta komen".
stad Schiedam niet zo vreemd. ,,Ik heb Schiedam altijd een grauwe
stad gevonden", zegt hij. „Misschien dat het nu wat is opgeknapt,
maar fleur, zoals Delft bijvoorbeeld, heeft het niet. Zou dat komen
doordat het proletariaat zo'n zwaar stempel op de samenleving
heeft gedrukt?".
van onderhoud en dienstver
lening ten behoeve van kost
bare apparatuur bij cliënten,
zoekt
le medewerk(st)er
(afd. administratie)
in de leeftijd van omstreeks
25-30 jaar. met een opleiding
op tenminste MB A-niveau en
een gedegen kantoorervaring
met geautomatiseerde admini
stratie. Tot de taak behoort het
dragen van verantwoordelijk
heid voor de gehele admini
stratie met een team van ca.
5 personeelsleden. Het accent
ligt op'teamwork. Naast zelf
standig boekhoudkundig admi
nistratief werk wordt bereid
heid tot meewerken met het
team verwacht aan routine-
aldeling wervingen selectie
Postbus 62004, 3002 GA Rotterdam
tel. 010-771833
Sindsdien is Jacob Vredenbregt de
wetenschap trouw geblevenHij werd
specialist op het gebied van de „me
thodologie van de empirische weten
schappen", een vak waarin hij op
den duur in Makassar hoogleraar
kon worden. „Het gaat over bewijs
voering", verklaart de professor des
gevraagd. „Hoe moet je weten
schappelijke conclusies trekken? In
principe moet je een wetenschappe
lijke theorie steeds strenger testen en
zo kun je misschien tot de waarheid
komen. Ik heb over mijn onderwerp
pas een boek klaar. Dat wordt een
leerboek voor Indonesische studen
ten".
'Fort Rotterdam'
Vredenbregts verhuizing, vijf jaar ge
leden van de razende miljoenen
stad Jakarta naar het rustige Makas
sar, was een hele overgang. Vroeger,
toen de Hollanders nog weinig te
zeggen hadden in het immense ei
landenrijk van Indonesië, was Makas
sar een belangrijke handelsstad. Twee
volkeren, de Makassaren en de Boe-
ginezen voeren met hun zeilschepen
de zeeën af en dreven overal handel.
Ze deden met iedereen op gelijke
voet zaken en bevoordeeklden nie
mand. Daarom lieten de Hollandse
kolonialen de stad veroveren. Een
enorm fort met de naam „Rotter
dam" herinnert nog aan die tijd. En
Makassar werd een rustige stad met
smalle straten en een bescheiden
havenkwartier, waarachter de Hol
landers rustige lanen aanlegden voor
hun villa's. Zo ziet de stad er nog
uit: het verkeer wordt beheerst door
de „becaks", de beroemde fiets
taxi's van Indonesië. Flatgebouwen
zoals in Jakarta, zijn er haast niet.
Makassar is een arme stad geble
ven. Meer dan de helft van de be
de Schiedamse professor Vredenbregt
volking is héél blij met een rijksdaal
der verdienste per dag. De schraal
heid valt af te lezen aan de grote
winkelstraat achter de boulevard:
de Hoogstraat in Schiedam is zeker
eeri kwart langer. Toch heeft Ma-
;kassar achthonderdduizend inwo
ners,, meer dan tien keer zoveel als
Schipdam. Al die mensen opeenge
pakt slagen er echter niet in de rust
te verstoren.
„Die geweldige verkeersopstoppingen
zoals in Jakarta komen hier niet
voor", legt Vredenbregt uit. „Het is
hier wel heel rustig. Maar daar staat
tegenover dat Jakarta zoveel méér te
bieden heeft. Het is echt een wereld
stad. En dat kun je van Makassar
absoluut niet zeggen. Ik heb hier
vijf jaar apart gezeten. Je bent uit
sluitend op jezelf aangewezen.
Maar het feit dat hier niet zoveel te
doen is, dwingt je om je bezigheden
thuis te zoeken. Ik heb nu een aantal
korte verhalen en een roman onder
handen. Die roman gaat over de
Nederlanders in Indonesië vlak na de
onafhankelijkheid. Ze kregen toen
voor het eerst te maken met Indone
siërs die echt de baas werden en vak1
verenigingen die wilden staken. Daar
moesten ze nu op voet van gelijk
heid mee onderhandelen. Mijn boek
gaat er over hoe ze dat verwerkten.
Hoe ze bleven werken aan hun car
rière, "Zonder te merken dat hun tijd
voorbij was. Daarom wordt de titel
ook „Aan het einde van de middag".
Voor de bevolking van Makassar
heeft Vredenbregt veel waardering.
„De Makassaren en de Boeginezen
zijn natuurlijk heetgebakerd en ze
grijpen gauw naar het mes, maar aan
de andere kant is er weinig crimina
liteit. En je kunt hier ook nog wande
lingetjes maken zonder door een of
andere krankzinnige automobilist
overhoop te worden gereden".
De steer van vergane glorie in Makas
sar verdwijnt alleen als de zon onder
gaat. Dan komt het oude, het adem
benemende van Makassar terug. Als
de moslims hun avondgebed zingen
en aan de horizon plotseling een rij
vlammetjes verschijnt -de olielampen
van de vissers die elke avond uit
varen om achter de branding hun
vangst binnen te halen- dan verbeeld
je je een kade vol met van die buikige
hoogst zeewaardige zeilschoeners.
Maar wacht, daarvoor hoef je niet vol
heimwee van het verleden te dromen.
Opzij van Fort Rotterdam ligt de
prauwhaven, waar de zeilschepen nog
steeds met hun boeg naar voren lig
gen vastgemeerd. Net als vroeger zijn
de Boeginezen fenomenale zeelui. En
met hun feilloze stuurmanskunst, het
oog liever gericht op de sterren dan
op het kompas, verzorgen zij het
grootste deel van het zeetransport in
Indonesië. Het is allemaal hopeloos
ouderwets vergeleken met de contai-
nerterminal in Singapore, maar als
straks de olie op is en de crisis naar
zijn dieptepunt duikt, varen deze
schepen nog: Boeginezen hebben
alleen de wind nodig, de sterren en
hun geloof in de allerhoogste, wiens
'gast zij zijn onder het eindeloze uit
spansel.
Wat de sfeer ook moge zijn, een swin
gende stad is Makassar zeker niet.
Dus heeft de rust Vredenbregt op
den duur naar de keel gegrepen. Toen
hij professor kon worden aan zijn
oude universiteit in Jakarta, pakte hij
die kans met beide handen. En niet
alleen omdat zoiets binnen de Indo
nesische verhoudingen een fikse pro
motie betekende. Hij hunkert naar de
drukte en de koortsachtige harteklop
van de wereldstad. Maar uit Indone
sië wil professor Vredenbregt nooit
„Het leven heeft hier zoveel aspec
ten die het ook leefbaar maken. Laat
ik zeggen: de omgang met de mensen
De grote'vrijheid. Het is niet zo over-
georganiseerdNiets is hier ool^
zwart-wit. Als ik Indonesië met Hol
land vergelijk, dan heeft het voor mij
meer plus- dan minpunten. De min
punten van Nederland zijn de harde
zakelijkheid, de over-georganiseerd-
heid, dat hyper-individualisme. Je
leeft hier veel meer ontspanneh. Een
belangrijk deel van het leven speelt
zich buitenshuis af. Een mens is hier
altijd minder eenzaam. Zelfs in Ma
kassar heb ik altijd mensen om mij
heen.
Nou, en dan is Schiedam toch maar
een sombere stad. Met de verdwijning
van het Sterrebos is voor mij in ieder
geval de laatste bekoring ervan weg
gevallen".
HAN VAN DER HORST
Dames maillots...
Elegante maillots in acryl/ po
lyamide. Gegarandeerd krimp-
vrij en een uitstekende pas
vorm. Maten S(36/38) M(40742)
U44/46). in de kleuren ca'mel,
lodengroen, bruin, marine,
wolwit, bordeaux, zwart, grijs
of rafblauw. Uit de prijsklasse
van 19,95 en 14,95
PLASTIC HEMDTASJES
10.000 STUKS
FI.300.- EXCL. B.T.W.
010-'66.43.18 na 18.00 uur 01892- 3617
Benthuizerstraat 25-29-31-35 Rotterdam. Op zaterdag gesloten!
Alarm
POLITIEALARM: 264666.
(706177) dinsdag 9 11 uur.
Centrum de Blauwe Bruc
590, Tel.: 702143. Open w
268949. Open
Medische diensten
ARTSEN: Telefonische boodschappei
dienst tel. 206611.
CANKER
'ERENIG
010 70617,
GEM. SOCIALE DIENST/HUISVES
TING GG GD: tel.: 732111.
STICHTING RECHTSWINKEL:
98, tel. 733733.
DIERENARTSPRAKTIJK „WARAN
DE", Warande 99. tel. 734819.
DIERENARTSEN: v. Visse, Schiedam
seweg 119, Schiedam, tel. 708810.
Elk weekend bereikbaar, verder spreek
uur volgens afspraak.
STICHTING KRAAMCENTRUM
MAASSTEDEN INTERKRUIS
Sociale informatie
STICHTING GEZINSVERZORGING
tel. 732800. Lange Haven 145 (v.m.
Korenbeurs). Dit geldt ook voor deaf
deling Alpha Hulpverlening.
TELEFONISCHE HULPVERLENING
WATERWEG-NOORD: Dagelijks v.a.
13 uur bereikbaar voor hen die in gees
telijke of sociale nood verkeren tel.
731161.
MAATSCHAPPELIJK WERK, Broers-
veld 142. tel.: 731033.
SPREEKUUR DIENSTENCENTRUM
DE DRIE MOLENS, vrijd. 3-4 u. t
INSTITUUT SOCIALE RAADSLIE
DEN Broersveld 140., Schiedam,
(269957). Spreekuren dinsdag 14-16
uur, donderdag 17-19 uur. vrijdag 9-
d vap 6-9 uur en spreekuur in De
r van Beverenstraat 40 iedere 2e
e dinsdagavond van de maand van
EAU VOOR RECHTSHULP:
jstraat 198, Schiedam. Tel.: 010
133. Spreekuren: maandag en
lag 14 - 16 uur. Donderdag 17-19
TRECHTER Broersvest 107, tel.
265255. Geeft informatie over uitke
ringen, kinderbijslag, ontslag. C.A.O.'s
huisvesting etc.
NED. VER. VOOR SLECHTHOREN
DE Chr. de Bourbonstraat 33, Schie-
PRAAT EN CONTACTGROEP:
DE VROUWEN IN D
komen in Schiedam I
en 4e vrijdagoch
Hoogstraat 198
commandant
Ideaal voor
nieuwbouw
Op beton geen
ondervloer nodig
Weinig onderhoud
Isolerend
Veerkrachtig
Duurzaam
Goedkoop
Vierhavenstraat 13, Rotterdam
(tussen Marconiplein en Westzeedijk)
Telefoon 010- 76.03.74
GEOPEND: Dl. T/M VR. 9-18 UUR. ZATERDAG 9.30-17 UUR. VRIJDAG KOOPAVOND
TER WAARDE VAN f 57,50 VOOR
Bent u de eigenaar van een Volkswagen of
Audi t/m het bouwjaar 1975? In dat geval bent u
van maandag 8 t/m vrijdag 12 november a.s. wel
kom in onze werkplaats vooreen gratis veiligheids
inspectie van uw auto.
Veilig Verkeer Nederland.
Een grondige controle van uw auto volgens
de normen van Veilig Verkeer Nederland. Na
goedkeuring van uw auto, wórdt het bekende vig
net met de krul van Veilig Verkeer Nederland op de
voorruit van uw auto geplakt. Daaraan kan iedereen
dan zien dat uw auto in ieder geval in orde is.
Wij hebben uw belang voor ogen.
Wij doen dit unieke aanbod in het belang
van uw veiligheid en die van uw medeweggebrui
kers. Voor deze ca. 3 kwartier durende inspectie
moet u vooraf even een telefonische afspraak ma-
IEDEREEN MET EEN VOLKSWAGEN OF AUDI!
ken. U kunt bellen naar een van de onderstaande
bedrijven.
De GRATIS veiligheidsinspectie
voor alle Volkswagens en Audi's.
Maar die kunnen we in het bestek van één
werkweek natuurlijk niet allemaal van dienst zijn.
Hieronder ziet u wanneer u aan de beurt kunt zijn
bouwjaren t/m 1975 van 8 t/m 12 november
bouwjaren 1976 en 1977 van 15 t/m 19 november
bouwjaren 1978 en 1979 van 22 t/m 26 november
bouwjaren 1980 t/m heden van 29 npvember t/m
3 december Bel nu alvast voor een afspraak!
Gratis veiligheidsinspectie in uw eigen belang bij uw V.A.G dealer voor Volkswagen en Audi:
Groot Rotterdam w.ulh
282.880 Huisvrouwen zouden
De Havenloods/Het Zuiden vandaag voor geen
goud willen missen.
GEMEENTE.
Grote Kerk: 10.00 uur cis. L. de Ru,
17.00 uur ds. G. Westland. Scherpen
zeel; Opstandingskerk10 uur ds. J.
D. Smids. Amersfoort; H. Hartkerk:
8.45 uur ds. M. Oosterzee, Rotterdam;
Aula Pinasplein: 10.00 uur ds. M. Oos
terzee, Rotterdam.
HERVORMDE GEMEENTE KETHEL:
Dorpskerk: 10.00 uur ds. F. Oberman,
19.00 uur Geen dienst; De Rank:
19.00 uur ds. C. Schakel, R'dam Jeugd
dienst; St. Martinuskerk9.30 uur ds.
G.M. Hoekstra. Oestgeest.
GEMEENT
Swammerd
uur bijbelstudie.
19.30 uur avondcjj
NED. PROTESTANTENBOND:
Schiedam
JOHAN MAASBACH WERELDZEN
DING:
Zaterdag 6 nov. 20.00 uur Roberto
Wijnhof jeugddienst; Zondag 7 nov.
15.00 uur Ev. Johan Maasbach. Heilig
avondm.; Dinsdag 9 nov. 20.00 uur Zr.
Willy Maasbach, Bidstond.
HERVORMDE GEMEENTE OP
GEREF. GRONDSLAG:
10.00 uur in gebouw Irene ds J. Groe-
I. Hoek.
PLANTAGEKER
Zondag 10 uur,
derdag 19 30 uur
Dhr W Hoogenc
Zilveren slavenarmband.
Breedte 6 mm.
Nu slechts
'AANRIJDING
GEH
I WCC MAAKT'M WEER
i ALS NIEUW en u krijgt
1 'n gratis leenauto mee
I straat 15.
I Schiedam
010
LID - FOCWA
e Maunenesse-
am
1-260199
