Vakantie met een snufje revolutie
mammxmm
DECADENTIE
Cuba telt ongeveer 120 hotels met in totaal 30.000 bedden. De
hotels zijn over het algemeen redelijk goed bezet. „De
bezettingsgraad ligt rond de 75%", zo laat Ricardo Delmonte van
het Bureau voor Toerisme op Cuba weten.
De opkomst van het toerisme houdt tevens in, dat men
bouwplannen voor nieuwe hotels heeft ontwikkeld. Zo zullen er in de
badplaats Varadero in 1985 vijf nieuwe hotels de deuren openen.
Nieuwe hotels zijn nodig volgens de heer Delmonte, omdat het
aantal toeristen snel stijgt (naar verwachting dit jaar met 14%).
Ging het toerisme na de revolutie van Castro terug naar af, in de
jaren zeventig ontdekte men dat het toerisme een aardige bron van
inkomsten kon zijn. Sindsdien draaien ook verschillende scholen om
voldoende kader af te leveren voor de hotel en de toeristische
industrie. In Havana is een middelbare school met opleidingen voor
het hotelwezen en het toerisme, terwijl er in de provincie ook
opleidingsmogelijkheden zijn. Daarnaast krijgen Cubanen zonodig
een opleiding in het buitenland.
Om met name de Westeuropese markt te bewerken is onlangs
een charterverbinding met Keulen opgezet. In de toekomst wil men
verbindingen met Engeland en Italië. In het voorjaar van 1984 zullen
er niet minder dan veertien promotie-exposities in West-Europa
gehouden worden, waaronder in ons land.
Op 1 januari 1984 vierde men op Cuba het feit, dat het 25 jaar gele
den is, dat Fidel Castro door middel van een revolutie aan de macht
kwam. Op 1 januari 1959 had Castro met zijn militairen het bewind
van Fulgencio Bastia opgeruimd. Sindsdien werd met voortvarendheid
het socialistische systeem op het eiland ingeplant.
Sindsdien hebben veel Cubanen het eiland verlaten. Een poging op
17 april 1961 tot een invasie leed letterlijk schipbreuk en maakte als
het drama van Varkensbaai historie. Sindsdien zit Castro (met veel
hulp uit Rusland) nog steviger in het zadel. In 1980 verlieten nog eens
50.000 Chbanen, die het niet eens waren met zijn bewind, het eiland
met de zogenaamde vrijheidsvloot. En daarmee leeft het overgrote deel
van de Cubanen dat het niet met Castro eens is, buiten Cuba.
Was er in de eerste jaren na de revolutie geen plaats voor toeristen
op Cuba, toen men later ging ontdekken dat het toerisme een behoor
lijk steentje kon 'bijdragen aan het nationale inkomen, zette Castro de
deur op een kier. En vooral de laatste jaren komt het toerisme sterk op
gang. Het afgelopen jaar bezochten 18.000 toeristen uit West-Europa
het eiland. Sinds kort brengt Holland International ook Cuba-va-
kanties op de markt.
Een nieuwe ontwikkeling aan de vooravond van een revolutiejubi
leum. Onze verslaggever trok een week lang over het eiland en legde
zijn indrukken weer in bijgaande reportage.
De wens het beeld van de revolutie niet te fotograferen, maar deze met een portret v
te flat, komt voort uit het feit dat dat beeld is volgebouwd met (afluister)antennes.
i Che Guevara uitgerus-
Door Melle van der Velde
HAVANA Cuba, het veelbezongen eiland onder de tropen
zon wil graag toeristen. Hield het regime van Fidel Castro, die al
weer 25 jaar de lakens uitdeelt op het eiland in de Caraïbische
Zee, de deur jarenlang Voor toeristen-gesloten, anno 1984 zijn de
toeristen nadrukkelijk welkom. Mits ze hun dollar of andere har
de Westerse valuta meebrengen, want ook de Cubaanse deuren
gaan niet voor niets open. Cuba heeft geld nodig. Hard nodig. En
sinds men ontdekt heeft dat ook de toerist een aardige duit in het
nationale zakje kan doen, is de poort naar Cuba geruisloos open
gegaan.
Vooral op de Westerse markt heeft
men vanaf Cuba een massaal offen
sief ontketend. „We hebben ontdekt,
dat er in de Westeuropese landen een
sluimerende belangstelling bestaat
voor Cuba. Daarom gaan we ons ei
land sterk promoten in West-Euro
pa", aldus Marina Teresa Bermudez,
manager van het departement Pers en
Informatie van het Nationaal In
stituut voor Toerisme op Cuba.
En dat betekent onder meer dat er het ko
mend voorjaar niet minder dan 14 promotie
exposities in West-Europa gehouden zullen
worden, waaronder in ons land. „We willen
ook kantoren in West-Duitsland, Frankrijk, Bar Bodequitto del Medio, ooit de re-
Mexico en Canada. Zijn we recentelijk een gelmatige verblijfplaats van Hemming-
chartervlucht vanaf Keulen begonnen, mo- way.
menteel werken we aan verbindingen met
Italië en Engeland.Een gerestaureerde straat in Havana.
„La Maison" m Havana. In een oud patri
ciërshuis is hier een exclusieve boetiek inge
richt. Directrice Delia Pérez stroopt eigen
handig verschillende Europese landen af om
een stukje haute-couture naar Cuba te
brengen. Om ze vervolgens aan toeristen te
verkopen die het weer mee terugnemen naar
Europa...
TRIPS
Buiten Havana is de toerist hoofdzakelijk
aangewezen op trips die Cubatur heeft uit
gezet. De plaatsen Varadero, Trinidad eb
Cienfuegos staan daarbij veelal op het pro
gramma. Varadero is een van de bekendste
badplaatsen. De stranden zijn mooi en
schoon. De fraaie villa's aan de rand van het
strand werden tot voor de revolutie be
woond door Amerikanen en beter gesitueer
de Cubanen. Na de revolutie vertrokken ze.
De huizen worden nu bewoond door Cuba
nen en verwaarloosd. Dat komt het totaal
beeld niet ten goede. Onderhoud is trouwens
geen sterke kant van de Cubanen. Dat is ook
zichtbaar in de hotels. Naar Westeuropese
begrippen zou de winterschilder er het hele
jaar door een ferme klus aan hebben om de
zaak op te knappen.
Monumenten uit het koloniale tijdperk
van Cuba wordt zorgvuldig gerestaureerd
en in ere gehouden. De plaats Trinidad is
daar een monumentaal voorbeeld van. Het
centrum van het stadje is een typisch voor
beeld van een goed gerestaureerd en gecon
serveerd stukje Spaanse stijl.
MAGERE VOLDOENDE
Een vakantie op Cuba begint met eén reis
je naar Keulen, waar een machine van Air
Cubana (een Russische Tupolov 154) klaar
staat om de toeristen naar het land van Fidel
Castro te vliegen. Wat de service van de va
kantie betreft krijgt men aan boord alvast
een voorproefje. Alhoewel het comfort zeker
niet slecht is, verdient het cabinepersoneel
een magere voldoende. Het eten wordt op de
gebruikelijke tijden geserveerd, maar ruim
te voor een drankje op bestelling is er nau
welijks. Bier en fris is voorhanden en wie
meer wil, heeft geluk als een van de stewar
dessen nog een fles rum weet te ontdekken.
Zo is Havana een stad, waar imposante
bouwwerken uit de Spaanse overheersing
nadrukkelijk aanwezig zijn. Momenteel ste
ken de Cubanen flink de handen uit de mou
wen om de vervallen delen van de stad een
face-lift te geven. Het resultaat mag er zijn.
Oiide straatjes die een vriendelijke Zuid-
amerikaanse sfeer ademen en waar het in de
uitnodigende cafeetjes goed toeven is. De
Bodequitto del Medio is daar zo'n voorbeeld
van. Het was de eerste bodega in Havana,
die niet op de hoek van een straat lag, maar
er middenin. En nog wel de eerste geplavei
de straat in Havana ook. Ernest Hemingway
plachtte er in de jaren vijftig meer glaasjes
achterover te slaan dan goed voor hem was.
Anno 1984 sieren zijn portret ën enkele dui
zenden handtekeningen de wanden.
stad, waar imposante
Spaanse overheersing
g zijn. Momenteel ste
de handen uit de mou-
delen van de stad een
resultaat mag er zijn.
sn vriendelijke Zuid-
Heeft men in Havana duidelijk afgere
kend met de decadentie van voor de revolu
tie, het bekende cabaret Trojncana brengt
net als voor de komst van Castro nog elke
avond een wervelende show op diverse po
dia, die tussen de bomen in een grote tuin
staan opgesteld. Het is het enige cabaret op
Cuba dat de revolutie heeft overleefd. Het
dagelijks leven op Cuba kenmerkt zich
vooral door rust. De Cubanen komen over
als nijvere bijen, die dag in dag uit druk in
de weer zijn op de opdracht van „koning"
Castro uit te voeren. En dat betekent onder
meer dat er gewerkt moet worden, daar
waar de revolutie dat nodig vindt. Hetzelfde Het aantrek-
geldt voor de woonomstandigheden. Wil kelijke strand in
men verhuizen, dan kan men een aanvraag Varadero.
Cuba zelf is best een ontdekking. Het ei
land is schoon en iedereen is in de weer. „We
kennen geen werkloosheid", zegt onze gids
„Papa Gerardo" van Cubatour, dé Cubaanse
zuster van het Russische Intourist. En met
deze uitspraak portretteert hij meteen zich
zelf, want alle informatie die de gidsen ge
ven is doorspekt met propaganda. Wie ech
ter door deze woordenstroom uit de mond
van „Papa Gerardo" en de grafieken, die hij
in zijn diplomatenkoffertje heeft zitten over
de produktie van de agrariërs, heenkijkt,
ontdekt een eiland dat veel aantrekkelijke
kanten heeft.
Havana kent verder een aantal interes
sante forten, kathedralen en musea, dat een
aardig beeld geeft van de geschiedenis van
Cuba. Wat de laatste decennia betreft, staat
steevast een excursie naar het Plein van de
Revolutie op het programma. Hier houdt Fi
del Castro nog steeds enkele malen per jaar
een toespraak tot zijn onderdanen. En al
hoewel fotograferen bijna overal wordt toe
gestaan, krijgt de toerist op het Plein van de
Revolutie het advies niet het beeld van de
revolutie te fotograferen, maar een groot
flatgebouw aan de rand daarvan met een
metershoog portret van Che Guevara. Een
maal terug in de bus ontdekt men dan een
woud van antennes bovenop het beeld. De
ware reden waarom het portret van Che
Guevara de dringende voorkeur krijgt.
TROEVEN
Natuur en historie vormen daarmee de
belangrijkste toeristische troeven van Cuba.
En de Cubanen hebben ontdekt dat de West
europese toerist voor weinig geld best naar
Cuba te lokken is. Daarom biedt Holland In
ternational bijvoorbeeld een vakantie van 15
dagen met half pension in de badplaats Va
radero aan voor een kleine 2000,-. En voor
dat bedrag mag de toerist een kijkje nemen
achter de schermen van een kléin stukje re
volutie in de achtertuin van Amerika.
Het kerkhof
van Havana.
Een stukje revolutie waarmee men afge
rekend heeft met de decadentie van het
Westen. Althans geprobeerd heeft af te re
kenen, want helemaal lukt dat op te natuur
lijk nooit. Al heeft het Senor en Senorita
plaatsgemaakt voor Companero en Compa-
nera (kameraad), de gewoonten van vóór de
revolutie zijn nooit helemaal uit te roeien.
Zoals bijvoorbeeld op het kerkhof van Ha
vana, de Necropolis de Colombo. Een rus
toord van maar liefst 367 hectare, waar meer
dan een miljoen mensen een laatste rust
plaats vinden. Een rustplaats waar mén
zichtbaar terugkeert naar oude gewoonten.
Vertonen de woningen op Cuba veel gelijk
heid en is er geen plaats voor pracht en
praal, op het kerkhof wordt dat ruimschoots
ingehaald. De meeste graven zijn ware mor
numenten. Boven de grafzerken zijn com
plete kapellen gebouwd, waar minimaal 20-
mensen een plaatsje kunnen vinden om té
bidden. „Het is geen pracht en praal", ver-1
ontschuldigt onze gids zich voor de monu-
mentale bouwwerken. „Wij Cubanen willen
nu eenmaal graag dat men zich ons herinT
nert na de dood". Pracht en praal mag der
halve. Voor de Cubanen geldt echter dat het
alleen na de dood is toegestaan.
Het historisch museum in Havana.
indienen om in aanmerking te komen voor
een woning in een bepaalde plaats. Het co
mité in de bepaalde wijk beslist of de aan
vraag gehonoreerd wordt of niet.
BONBOEKJES
Omdat niet alles op Cuba in onbeperkte
mate voorradig is, kan men niet ongelimi
teerd kopen in winkels. De Cubanen be
schikken derhalve over zogenaamde libret-
ta's. Een soort bonboekje waarop men kle
ding en voedsel kan kopen. En daarbij wordt
rekening gehouden met de omstandigheden
waarin men verkeert. Zo zal een arbeider
vaker werkkleding kunnen kopen en voor
ander voedsel in aanmerking komen, dan ie
mand die administratief werk doet. In de
staatswinkels staat bovendien dagelijks op
grote lijsten aangegeven wat de prijs van de
verschillende artikelen is. Wie desondanks
toch iets extra's wil kopen kan in de zoge
naamde vrije winkels terecht, maar betaalt
dan wel een veelvoud.
Voor de buitenlanders en toeristen heeft
men in deze gevallen een oplossing gevon
den. Daarvoor zijn wat de kleding betreft
speciale winkéls opgezet. Zoals bijvoorbeeld
