KERST
KNALLERS
kostuum
Kaarsenfabriek Bolsius maakt
vele miljoenen uren sfeer
u
Informatie
mmm
3ÜB:
Basketball
lager onderwijs
A A
Kaarsen en hun vormen
Sfeervol schitterende strass
90 jaar
termeulen
NIEMAND IS ECHT VO
UGERDANGAKO.
DE HAVENLOODS DONDERDAG 18 DECEMBER 1986
51-392
SCHIEDAM— Het basison
derwijs toont grote interesse
voor een schoolbasketball-
toernooi, dat op maandag 29
december wordt gehouden in
de sportzaal Fahrenheitstraat.
Het toernooi wordt georgani
seerd door de sportraad met
medewerking van de basket
ballvereniging Juventus. Het
is voor het eerst, dat de. leer
lingen uit het basisonderwijs
een dergelijk toernooi spelen.
Om hen enigszins wegwijs te
maken heeft Juventus het
mini-trainingsuur op dinsdag
17 tot 18.30 uur voor de scho
lierenteams opengesteld.
Het basketballtoernooi voor
leerlingen uit het voortgezet
onderwijs wordt op maandag
22 en dinsdag 23 december ge
speeld in de Margriethal.
Kerstmis zonder kaarsen is ondenkbaar. Met een marktaan
deel van 35 procent behoort Bolsius in Schijndel na de overna
me van de Stearine Kaarsenfabriek Gouda tot de grootste
kaarsenfabrieken in ons land.
In het seizoen, dat loopt van sep
tember tot en met december wer
ken in Schijndel 130 mensen in de
kaarsenfabricage. De rest van het
jaar zijn dat er zo'n 40 minder.
Wasblekerij
De Wasblekerij Bolsius Werd in
1870 opgericht. De werkzaamhe
den beperkten zich toen tot de aan
koop van bijenwas uit Afrika en
Zuid-Amcrika. die werd gebleqkt
n stangen geperst. Die stangen
den aan de pastorieën verkocht,
ir de koster er zelf kaarsen van
Miljoenen stuks
O
psc,
Er zijn diverse kaarsvormen. De thans meest gangbare modellen
onderen dikker dan v
n dik. Een tafelkaars is
Gotische kaars
Deze kaars loopt taps toe. Hij is vai
boven en heeft een spitse punt.
Tafel- of huishoudkaars
Deze kaars is van onderen en boven ei
herkennen aan zijn „kop".
Dinerkaars
Ook deze kaars is van onderen en van boven even dik. In
tegenstelling tot de tafelkaars heeft de dinerkaars een ronde „kop".
Gedraaide of pianokaars
Zoals de naam reeds zegt is in deze kaars een „draai." verwerkt.
Ze werden vroeger veel in de kandelaars aan weerzijden van de
pianolessenaar toegepast.
Bloem kaars
Een zeer dunne kaars,'iets taps toelopend. Wordt hoofdzakelijk in
bloem- en kerststukjes gebruikt.
Elementkaars
Eveneens een lange dunne kaars, maar van onderen en van boven
even dik. De naam ontleent de kaars aan de kandelaar waarin hij
voor het eerst werd gebruikt.
Stomp- of blokkaars
Dikke kaars in een ronde of vierkante vorm.
m blijft hij drijven.
i Gendt,
Alarm
POLITIEALARM: 4264666
BRANDWEERALARM: 4264264
KLACHTEN LUCHTVERVUILING
EN GELUIDSHINDER: 4733333
AMBULANCE: 4333300
Medische dienst
ARTSEN: Telefonische boodschap
pendienst, tel. 4206611.
KRUISVERENIGING SCHIEDAM:
Centraal Kruisgebouw v. Swindensin-
gel 40, tel. 4739900. Halen en bren
gen verpleegartikelen op werkdag, v.
15-17 uur, Kruisgebouw: Bachplein
588, 010-4706177. Halen en brengen
verpleegartikelen op werkdag, v.
8.30-16.15 uur. Int. weekend dienst,
010-739900.
APOTHEEK: Na 17.30 uur en in de
weekeinden, tel. 4264018.
TANDARTSENTANDARTSEN:
end 20/21 dec.: dhr.
M.C.M. de Grootstr. 19, tel. 4737348.
E.H.B.O.: Weekend 20/21 dec.:
Schieland Ziekenhuis, gebouw Stad
houderslaan 98, tel. 47337°"
STICHTING KRAAMCENTRUM
MAASSTEDEN INTERKRUIS: 2e en
4e woensdag v.d. maand van 2-3 uur
wijkgebouw Westerkade t/m nr. 24.
Groenoord en Kethel: elke 3e donder
dag v.d. maand van 2-3 uur wijkge
bouw Bachplein.
HUISARTSENGROEP DE GORZEN-
/NIEUWLAND: Voor spoedgevallen,
tel. 4267831.
DIERENARTS: J. Veltenaar, Dieren
arts, Scheepvaartweg 99, 3123 ST
Schiedam, tel.: 010-4710715. Spr.u-
ren: Ma-di-do-vrij van 9-9.30 uur en
13-13.30 uur. Ma. t/m vrij. v. 18.30-
19.30 uur en volgens afspraak.
Dhr. De Kaper, Jan Steenstr. 39, tel.
4268234, Dhr. Visee, Schiedamse-
weg 41d, tel. 4704022, Dhr. v. Eerd,
Schoolstraat 7/Warande 99, tel.
4734819.
Sociale informatie
STICHTING GEZINSVERZORGING:
tel.4732800, Lange Haven 145 (v.m.
Korenbeurs). Dit geldt ook voor de
afdeling Alpha Hulpverlening.
TELEFONISCHE HULPVERLENING
WATERWEGNOORD: Dagelijks v.
13 uur bereikbaar voor hen die in
geestelijke of sociale nood verkeren.
Tel. 4731161.
INSTITUUT SOCIALE RAADSLIE
DEN: Broersveld 140, Schiedam, tel.
4269957. Spreekuren dinsdag t/m
vrij. van 9-12 uur en donderdag van
17-19 uur. Gesprekskringen voor ho-
mosexuelen in de regio, tel. 4731443.
STICHTING MAATSCHAPPELIJK
WERK SCHIEDAM, tel. 4731033.
SPREEKUREN: BROERSVELD 142,
op werkdagen van 9 tot half 6, tel.
4731033. NIEUWLAND, diensten
centrum 4 Molens, dinsdag van 14-15
uur, tel. 4705500 en wijkcentrum Wi-
bautplein, donderdag van 14-16 uur,
tel. 4715765. WEST, de Erker, Jan
van Avennestraat 32, maandag van
11-12 uur, tel. 4267767. VOOR BUI
TENLANDERS, migrantencentrum
Het Parkweg, donderdag van 9-12
uur, tel. 4262179. FYSIOTHERA
PEUTENPRAKTIJK Oostsingel 2,
dinsdag van 9.45-10.30 uur. HUIS
ARTSENPRAKTIJK Warande 119,
dinsdag- en woensdagmorgen van
10-12 uur, tel. 4730588.
INDICATIECOMMISSIE BEJAAR
DEN HUISVESTING SCHIEDAM:
Tel. 4263415, Tuinlaan 94, 3111 AX
Schiedam. Spreekuren: ma. en woe-
.ocht. van 9-9.30 uur (Alleen telefo
nisch 4263415) of voor een persoon
lijk gesprek na telefonische afspraak
op het adres Tuinlaan 94.
GEM. SOCIALE DIENST/HUISVES
TING GG GD, tel. 4732111.
STICHTING RECHTSWINKEL:
Broersvest 140, tel. 4730308, Post
bus 312, spreekuren: Iedere woe-
mid. van 2-4 uur, iedere ma.av. van
6-9 uur en spreekuur in de Bever, van
Beverenstr. 40, iedere 2e en 4e dins-
dagav. v.d. maand van 7-9 uur.
BUREAU VOOR RECHTSHULP:
Hoogstraat 198, Schiedam, tel.
4737433. Spreekuren: maandag en
dinsdag van 14-16 uur. Donderdag
van 17-19 uur.
TRECHTER: Broersvest 107, tel.
4265255. Geeft informatie over uitke-
n 1219, tel. 4712968.
AAT EN CONTACTGRC
scheiden mensen, zij
scheiding overwegen en alleenstaan
den, tel. 4744889 en 4742460.
DE VROUWEN IN DE BIJSTAND:
Komen in Schiedam bijeen elke 2e en
4e vrijdagocht. v.d. m ,nd in het
pand van de Hoogstraat 198, Schie-
DDi
0|
ir. 4351491
weekends via de wachtcommandant
van de gemeentepolitie in uw woon
plaats.
GEZAMENLIJKE COMMISSIE OU-
DERBELANGEN: van A.N.B.O.,
K.A.B.O., P.C.O.B., secr. Mevr. M.
Wagenaar, B.K. Laan 210a, 3117 JA
Schiedam, tel. 4263546.
PATIËNTEN BELANGEN VERENI
GING SCHIEDAM: Westfrankenland-
sestr. 51. Spreekuur ma. v. 14.30-
9.30-10.00 i
STICHTING RAAD VOOR HET BE-
JAARDENWERK:
Spreekuren: Centraal Informatiepunt
aan en over Ouderen, Tuinlaan 94,
tel.: 4731976, dagelijks van 9-17 uur.
Dienstencentrum 'De Vier Molens',
Nieuwe Damlaan 766, tel.: 4705500,
maandag van 14-16 uur/donderdag
van 14-15 uur. Dienstencentrum 'De
Woudhoek', Heijermansplein 35, tel.:
4709555, dageliuks van 9-16.30 uur.
Wijkpost Schiedam-Oost, Lorent-
zlaan 32 tel.: 4623733, maandag van
14-15 uur, dinsdagvan 9-10 uur. Wijk
post Schiedam-Zuid, Groenelaan 31
tel.: 4735764, woensdag van 9-11.30
uur. Op bovengenoemde adressen
aanmelding/informatie over alle voor
zieningen, voor ouderen o.a.: warme
maaltijd, huisbezoeken (friendly visi
ting), telefoonketen, gymnastiek,
zwemmen, yoga e.d.
REGIONAAL ZIEKENFONDS
D.S.W.:
's Garvenlandseweg 555, Schiedam,
tel.: 427491. Open ma. t/m vrij.
ARBEIDSBUREAU NIEUWE WA
TERWEG NOORD:
Arbeidsbureau Nieuwe Waterweg
Noord, Laan van Bolnes 3, Schie
dam. Open voor inschrijving, informa
tie en vakaturebank ma t/m vrij. van
8.30-16.00 uur. Bijkantoor Rozen
burg, Gemeentehuis, Molenweg 55.
Open voor inschrijving en informatie
di. en do. van 9-12 uur. Vakaturebank
Vlaardingen, Stadhuis Westnieuw-
land 6. Open ma. t/m vrij. van 8.45
HERV. GEMEENTE.
Grote Kerk: 10.00 uur ds. J.D. Wuis-
ter, 17 uur geen dienst.
Opstandingskerk: 10.00 ur ds. A.
Muilwijk-Monster.
Bethelkerk: 9.15 uur ds. Visser, Rot
terdam. 19 uur avondgebed.
Aula Chr. Huish.school: 10.30 uur ds.
J. Visser,Rotterdam.
HERV. GEMEENTE KETHEL:
Dorpskerk: 10.00 uur ds. C.A. Eve-
lein, Rozenburg.
St. Martinuskerk. 9.30 uur ds. F. Kalis
dienst v. schrift en tafel.
De Ark: 19 uur Mevr. drs. J.W.J. Ber-
kvens-Stevelinck.
NED. PROTESTANTENBOND:
Westvest 92, ds. P.J. van Ouwerkerk,
miliekerstfeest
Zaterdag 20 december: 19.00 uur
Dhr. Rens van Reenen - jeugddienst.
Zondag 21 december: 10.00 uur: dhr.
E. Holder, kerstadventdient.
HERV. EVANGELISATIE OP GE-
REF. GRONDSLAG:
10.00 uur in Aula Scholengem. Schie
land ds. D.A. Snijder-Abbenbroek
17.00 uur in de Grote Kerk ds. A.
Muilwijk, Monster.
Pas later nam Bolsius het werk
van de koster over en ging zelf
kaarsen maken. Thans wordt nog
maar drie a vier proeent van de
jaaromzet aan kerken geleverd,
terwijl de verkoop van kaarsen zich
nu over het gehele jaar heeft ver
spreid. evenwel nog altijd met een
duidelijk accent op de december
maand Miljoenen kaarsen verlaten
wekelijks de Bolsius-fabrieken, sa
men goed voor honderden miljoe
nen branduren. Het assortiment
omval liefst 3000 verschillende
kaarsen en theelichtjes.
Romeinen en Germanen
De kaars was reeds in de oudheid
een bekend middel voor verlich
ting. De Romeinen en de Germanen
gebruikten kaarsen, die gemaakt
werden van vet of was. In de Mid
deleeuwen werden kaarsen uit bij
enwas gegoten, hetgeen vandaag de
dag nog plaatsvindt voor de pro-
duktie van de exclusieve exempla-
Aan het eind van de achttiende
en het begin van de negentiende
eeuw ging men o.a. rundervet voor
het maken van kaarsen gebruiken.
Tegenwoordig worden hoofdzake
lijk stearine en paraffine als grond
stoffen gebruikt.
De kern van de kaars
Stearine is een natuurlijk dier
lijk vet. Paraffine wordt gemaakt
uit aardolie. Er kunnen voor het
produceren van kaarsen nog zulke
goede grondstoffen worden ge
bruikt, indien de pit niet van een
prima kwaliteit is dan brandt de
kaars niet goed.
Vroeger was de pit ineenge
draaid en onbehandeld. De pit
moest dan regelmatig „gesnoten"
worden. Een kaars snuiten is het
regelmatig afknippen van de ver
koolde resten van de pit.
Tegenwoordig is de pit vervaar
digd van gevlochten katoen en ge
plet door walsen. De pit wordt ge
prepareerd met diverse zuren
waardoor een volledige verbran
ding optreedt en de as smelt. Kaar
sen kunnen door middel van ver
schillende fabricagemethoden ge
maakt worden, namelijk door dom
pelen, gieten, trekken, extruderen
of persen.
Gedompelde kaars
Een kaars maken via de dompel
methode is de oudste vorm van
kaarsen maken. Geen enkele dom
pelkaars is gelijk, hoewel het men
selijk handwerk veelal is vervan
gen door machines. Dompelkaar
sen worden bijna altijd per paar
gemaakt. De pit wordt in de was,
stearine of paraffine gedompeld en
daarna omhoog getrokken. Dit pro
ces wordt steeds opnieuw herhaald.
Uiteindelijk heeft men een kaars.
Hoe langer er gedompeld wordt,
hoe dikker de kaars. Vooral in de
Skandinavische landen zijn de
dompelkaarsen altijd erg populair
geweest.
Gegoten kaars
De techniek van het gieten van
kaarsen wordt eveneens al lang
toegepast. Uit speciaal gehard me
taal worden (zeer kostbare) mallen
gemaakt. In het metaal wdrden ga
ten gefreesd in de vorm van de
kaars. Dit is bijna altijd een gotisch
model. In één gietmal kunnen af
hankelijk van het formaat van de
mallen tientallen kaarsen tegelijk
worden gegoten. Via een ingenieu
ze constructie loopt de pit door elke
afzonderlijke vorm automatisch
mee en wordt op de gewenste lengte
afgesneden. In elke
vervolgens hete stearine of paraffi
ne gegoten. Nadat deze is afge
koeld. worden de kaarsen uit de
vorm gehaald.
Getrokken kaars
Het trekken van een kaars ge
beurt als volgt. Een meterslange
voorbewerkt^ pit loopt zeer lang
zaam door een bad van gesmolten
paraffine. Uit het bad gekomen
stolt de paraffine om de pit. Vervol
gens komt hij weer in het bad. Dit
is een continu proces. Hoe langer
dat doorgaat hoe dikker uiteraard
de praktisch oneindige kaars
wordt. Nadat de gewenste dikte is
bereikt, wordt de kaars op lengte
afgesneden. Een getrokken kaars is
te herkennen: aan de „groei'Tagen,
te vergelijken met de groeiringen
Geëxtrudeerde kaars
Een moeilijk woord voor de op
Via extrusie en het persen
van paraffine kunnen kaarsen in
allerlei buitenissige vormen wor
den gemahkt.
dit moment meest toegepaste me
thode van kaarsenfabricage. Ex
trusie is het in vorm persen van
kaarsen. Vloeibare paraffine wordt
tot fijne korrels verwerkt, die ver
volgens onder druk in een ronde
pijp worden samengeperst. Voor
elke dikte kaars is er een aparte
pijp, waar de voorbewerkte pit al
doorheen loopt.
Geperste kaars
Het persen van kaarsen gaat veel
langzamer dan extruderen. Elke
kaars wordt per stuk gemaakt. On
der hoge druk wordt paraffine sa
mengeperst. De kwaliteit en dus
ook het aantal branduren, wordt
bepaald door de zwaarte van de
persing.
Kerstboek
voor het
Rode Kruis
Enkele jaren geleden
verscheen met veel succes
het Kerstboek voor Tondo.
In navolging hierop heeft
Ted van Turnhout thans
voor het Rode Kruis een
dergelijk boek samenge
steld. Uitgeverij La Rivière
Voorhoeve in Kampen
zet hiermee een goede tra
ditie voort.
Ook ditmaal is het een
echt familieboek gewor
den. Klein en groot zal zich
uitstekend vermaken met
de vele verhalen, gedich
ten, tekeningen en versjes,
o.a. over de kerststal die dit
jaar in talrijke huiskamers
uitnodigt tot het vertellen
van een echt kerstverhaal.
Juist de wintermaanden le
nen zich bij uitstek voor
het wegduiken in zo'n ge
zellig kijk- en leesboek.
Ted van Turnhout vond
wederom een keur van be
kende auteurs en illustra
toren bereid belangeloos
hun medewerking aan het
kerstboek te verlenen. Het
voorwoord is geschreven
door HKH Prinses Mar
griet, die het Rode Kruis,
zoals bekend, een warm
hart toedraagt. Uitermate
geschikt als cadeauboek,
bijvoorbeeld voor familie
leden in het buitenland.
Het boek kost 27,50.
x - - -
Strass hanglamp.
Dat geeft sfeer aan uw interieur deze schitte
rende strass hanglamp. Met 5 messing rin
gen. Afm. ©43 cm. Geschikt voor 4 lam-^
pen. Nu met 'schitterend kerstvoor
deel.
Vanj590? voor
dat pakt verrassend uit
zolang voorradig
Honderden
kerststukjes
Dit is Marijke Baggcl
uit Ede. Zij is van 's
morgens vroeg tot *s
avonds laat in de weer
met het maken van
kerststukjes. Marijke
werkt met nog twee col
lega's bij Arnica, een
bloemenspeciaaizaak in
haar woonplaats op de
Veluwe.
„Wij proberen wat
anders dan anders te
maken waarbij we voor
al letten op de vormge
ving, het materiaalge
bruik en de combinaties
van kleuren", vertelt
Marijke, die met haar
kunststukjes veel waar
dering bij haar klanten
oogst.
Christkindl
stempelt
kerstpost
Zoals al vele jaren het ge
val is. wordt ook dit jaar
weer vanuit het Oostenrijkse
dorpje Christkindl bij Steyr
speciale kerstpost naar alle
windstreken verzonden. Het
exclusieve postkantoortje
van het dorpje is speciaal
daarvoor zes weken per jaar
bemand: in de maand de
cember en tot enige dagen na
Driekoningen.
Van hieruit wordt een
kerst- of nieuwjaarsgroet
verzonden, gefrankeerd met
een fraaie postzegel en voor
zien van een speciaal stem
pel. Dit kan een kerstvoor
stelling zijn of een tekening
van de drie wijzén uit het
Oosten.
Men kan die enveloppen
zelf thuisgestuurd krijgen of
ze aan anderen verzenden
door een envelop met uw
reeds geadresseerde kerst
groeten (kaart in een enve
lop) te sturen naar: Postamt
Christkindl, A 4411 Christ
kindl, Oostenrijk. In die en
velop sluit u per kerstwens
een internationale ant
woordcoupon in. Deze zijn te
koop op elk postkantoor.
In Oostenrijk frankeert
men de groet namens u met
prachtige zegels, waarna ze
worden afgestempeld en ver
zonden. Deze service van de
Oostenrijkse PTT wordt
vooral door filatelisten zeer
gewaardeerd, zowel vanwe
ge de zegels als om de unieke
stempels.
feestpak met vest
KOLBERTS
Enorme sortering in uni en gedes
sineerd. Mt. 46-58 en 4874
PANTALONS
Aktuele corduroy ruit en brede rib
90
Een super laag
d voorbeeld
uit GAKO's gigan
Stijlvolle blouses in een uitgebreid
assortiment, o.a. in glans-
ROKKEN
BLAZERS
Makkelijk te combineren
moAMEsm
PULLOVERS
Prachtige jacquard dessins
aktuele kleuren en motieven
Pique polo in alle modellen. Overal
bij te combineren
JACKS
Lekker warme comfortabele jacks
voor jong en oud
REGENMANTELS
Warmgevoerd, grote keuze
STUNT! STUNT! STUNT-'
MARCONIPLEIN 1-3-5
010 - 4376455. Te bereiken met METRO
Tram 1-4
ROTTERDAM
25 vestigingen in Nederland.
