Kerst, de idylle voor twee dagen per jaar
'In onze kersen- en appelwijn zit beslist geen sulfiet'
Voor elke drank
een apart glas
KERSTPUZZEL
1
Juwelen voor uw tafel van Cristallerie Zwieset. Excelsior, ee
17-delig drinkservies, slank van lijn. Servies van het jaar 1986.
Wijn, cognac en sherry kunnen niet uit een en hetzelfde
glas worden gedronken. De vorm van het glas moet namelijk
harmoniëren met de aard van de drank. Om geur en smaak
goed tot hun recht te laten komen, behoren we dus eigenlijk
voor elke drank een apart glas in huis te hebben. Helaas bezit
vrijwel niemand een compleet assortiment glazen. Dat geeft
ook niet, als we bij het uitkiezen van glazen maar zoveel
mogelijk rekening houden met de volgende regels, gebaseerd
op eeuwenlange traditie.
Rode wijn: grootste wijn
glas.
Witte wijn, rosé: middel
groot wijnglas.
Sherry, port, madera, ver
mouth: kleinste wijnglas.
Rijn- en Moezelwijn: bol
glas op brede steel (roemer) of
alleen voor Moezel wijnglas op
groene steel.
Champagne: flute (lang.
smal fluitglas).
Warme wijn: glas met oor.
Cocktails: wijde coupe op
steel.
Likeur: likeurglas op steel
of kleine, platte coupe.
Cognac: buikglas op korte
steel.
Whisky: kort, recht glas
zonder voet.
Jenever: borrelglaasje met
of zonder steel.
Bier: bekerglas zonder voet
of glas met dezelfde vorm op
kort steeltje.
DINSDAG 23 DECEMBER 1986
52-492
December:
puzzelmaand
December is de puzzelmaand.
Vandaar ook dat wij nu een puzzel
publiceren, waarbij een zeer aan
trekkelijk prijzenpakket hoort. On
der de goede oplossingen van de
wens, welke na juiste invulling ont
staat, verloten wij een complete
'dikke Van Dale'. Als tweede prijs
is een woordenboek Hedendaags
Nederlands beschikbaar.
Rotterdam Stadsblad,
Kj Postbus 1980,
3000 BZ Rotterdam
u, De Havenloods,
E& Posbus 191,
2800 AD Gouda
De onlangs voltooide reeks Van
Jale Grote vertaalwoordenboeken is
Jeaal gezelschap voor eenieder, die
n werk of studie met Nederlands,
:rans. Duits en Engels te maken
ïeeft. Aan de reeks is tien jaar ge
werkt door vier hoofdredacties en
meer dan tweehonderdvijftig mede
werkenden. Hun noeste arbeid resul
teerde in betrouwbare woordenboe
ken. De reeks bestiat uit zeven de
len: het woordenboek Hedendaags
Nederlands en -es vertaalwoorden
boeken Franr, Duits en Engels, elk
twee delen.
Gemeenschappelijk kenmerk van
deze woordenboeken is hun grote
omvang: per deel zon 14 miljoen
tekens op circa 1600 pagina's. Voorts
is elk deel in linnen gebonden. De
reeks heeft een winkelwaarde van
736.90.
De Grote of 'Dikke' Van Dale is het
oudste en grootste woordenboek van
de Nederlandse taal. Het is sinds
meer dan een eeuw de onbetwiste
autoriteit binnen ons taalgebied. Dit
driedelig woordenboek bevat circa
230.000 trefwoorden en 3792 pagi
na s. De winkelprijs van dit donker
grijs linnen gebonden standaardwerk
bedraagt 252.35.
Eenieder die modern Nederlands
wil spreken of schrijven heeft met het
woordenboek Hedendaags Neder
lands een uiterst betrouwbare en vrij
wel volledige gids in handen. Het be
perkt zich tot de gangbare Neder
landse taal sinds circa 1950. De He
dendaagse Van Dale is niet alleen
een aktueel, maar bovenal ook een
praktisch woordenboek. Het bevat
ongeveer 95.000 trefwoorden en
1596 bladzijden. De winkelprijs van
dit gebonden werk bedraagt
121,15.
ririWi
Hor.: 1 maand v/h jaar 6 tijdwijzer
12 schuifbak 14 bijbelse plaats 15 sterke
drank 17 iedere dag 20 korte tijd 22 plus
23 decimeter 24 tijdrekening 25 klaar
27 pers. voornw. 28 het zuiden van
Frankrijk 30 spijkerbroek 32 riv. in Ita
lië 34 inw. van Ierland 35 afweermiddel
tegen zon 37 lofdicht 38 de gezamenlijke
olieproducerende landen 40 gratis auto
rit 42 Griekse stad met orakel 43 uitein
delijk 45 klad 47 heilige 49 zeker iemand
51 opstandige beweging 54 deel v/e fuik
56 pl. in Italië 58 mogendheid 59 tarwe
60 zuster (afk.) 61 rondhout 63 lagere be
roepsopleiding 64 te weten 65 compag
non 66 pl. in N.-Brabant 68 soort pape
gaai 71 weefsel v/e spi.*7 72 opening in de
mond 74 aardworm 76 zakvormig visnet
77 materiaal voor tassen:
SÉ
10
1
SÉ
It
13
SÉ
14
IÉ
lb
sé
19
SÉ
2°
SÉ
SÉ
Ié
~h
.4
SÉ
i0
31
SÉ
SJ
.14
SÉ
.15
is
SÉ
Ié
IS
14
SÉ
Ié
4(1
SÉ
SÉ
SÉ
4.1
IÉ
-,4
sé
SÉ
SÉ
SÉ
511
Kt
SÉ
34
55
Kt
SÉ
59
SÉ
i.i
SÉ
SI
Sé
64
SÉ
65
6b
Kt
68
6J
,0
SÉ
'l
SÉ
'3
SÉ
SÉ
74
SÉ
<b
SÉ
K*>2
HIJ JUISTE INVULLING ONTSTAAT KEN WENS. IN I)E VAKJES GENUMMERD:
Vert.: 1 profeet 2 Ned. Luchtvaart Mij.
3 uitgesloten aansprakelijkheid 4 eerste
mens 5 opstootje 7 United States of
America 8 pl. in Letland 9 wetenschapp.
onderwijs (afk.) 10 tamme loot 11 kerst
gerecht 13 leerkracht 16 volkerenver-
bond 18 stelling 19 ritm. beweging
21 end 23 dit is 26 zangnoot 29 bezinksel
30 haasten 31 musicienne die een solo
uitvoert 33 beweging om een as 35 bur
gemeester van Rotterdam 36 cirkel op
globe 39 plusminus (afk.) 41 vurig be
wonderaar 44 vraag 46 sparen 48 bep.
maand 50 bars 52 roofvogel 53 schran
derheid 55 Franse badplaats 57 daar
59 hulpdienst v/d ANWB 62 pl. in W.
Duitsland 64 houtsoort 67 winterspor
tartikel 69 Eng. bier 70 grootmoeder
71 verdriet 73 oude lengtemaat 75 decili
ter.
1 p
Het staat er zo mooi: „En
het geschiedde, toen zij
daar waren, dat de dagen
vervuld werden, dat zij ba
ren zou, en zij baarde haar
eerstgeboren zoon en wik
kelde hem in doeken en
legde hem in een kribbe,
omdat voor hen geen plaats
was in de herberg". En
even zo mooi, misschien
nog wel mooier, wordt het
verhaal van deze schamele
geboorte al eeuwen lang
over de hoofden van devote
kerkgangers uitgestort.
Het verhaal spreekt men
sen aan, ontroert hen, gelo
vig of niet. Het is immers
het menselijke verhaal van
elk nieuw begin, van de
kinderlijke onschuld en
van de verwachting op een
betere toekomst.
Dick Pranger
teit, het geluk en de bezin
ning. En dat heeft de mens in
de loop der eeuwen geculti
veerd tot een idylle voor twee
dagen per jaar, De mens bleek
fantasie genoeg te bezitten om
dit herderlijke tafereeltje in
stand te houden, uit te breiden
en een doel op zich te laten
worden. Twee dagen per jaar
uit de sleur, twee dagen per
jaar doen alsof de wereld stil
staat en alsof alles pais en
vree is.
Zelfs landen, die met elkaar in
oorlog zijn doen er alles aan
om de idylle niet te verstoren,
zij sluiten een wapenstilstand
voor twee dagen. Het journaal
verslaat prachtige kerstpro
cessies in Bethlehem, toont
beelden van soldaten, die el
kaar prettig kerstfeest toe
wensen, terwijl zij elkaar een
dag daarvoor nog probeerden
af te maken, en zittend onder
de fraai versierde kerstboom
met een copieuze maaltijd
achter de kiezen, denken wij:
het is allemaal zo slecht nog
niet in de wereld. En de idylle
wordt helemaal een feest
wanneer Fred Emmer glimla
chend aankondigt dat er een
flinke sneeuwbui op komst is,
want 'we were dreaming of a
white Christmas'. Maar hij
moet er wel bij vertellen dat
het over twee dagen weer gaat
dooien, want aan gladde we
gen heb je niets.
Consequenties
En laat niemand deze dagen
zeggen aan kerst niets aan te
vinden, want dan wordt de
idylle verstoord. Laat nie
mand zeggen dat kerst meer is
dan alleen maar de gezellig
heid in huiselijke kring en laat
niemand verkondigen dat het
kerstfeest consequenties
heeft. Goed, het lijkt er die
dagen op alsof de wereld zich
in een droom hult. Een toe
stand, waarnaar iedreen ver
langt, maar na twee dagen
moet je met die droom bij nie
mand meer aankomen. De
droom wordt voor een jaar
weer tussen de kerstballen op
zolder opgeborgen. De kerst
dagen moeten rustig en vredig
voorbijgaan, zonder rimpe
ling, want anders wordt de
idylle verstoord.
Toen de Duitse studentenlei
der Rudi Dutschke en zijn
vrienden in 1967 in de kerst
nachtdienst in de Kaiser-Wil-
helm-Gedachtnis-kerk kwa
men met hun Vietnam-span-
doeken, dienden zij de storing
aan van de kerstidylle en kre
gen daarvoor een flinke afran
seling van de bezoekers van de
kerstdienst. Maar Dutschke
begreep misschien meer van
de consequenties van de
kerstboodschap dan de vrede
lievende kerkbezoekers.
Vluchtpoging
Hij begreep dat kerst meer is
dan gezelligheid. Hij maakte
kerst tot wat het in werkelijk
heid kan zijn: een feest dat
reikt naar een betere toe
komst. Kerst is politiek. In de
geschiedenis van het christen
dom is voortdurend gepoogd
een scheiding aan te brengen
tussen het persoonlijke en het
politieke. En zo heeft het
christendom haar steentje bij
gedragen aan het instandhou
den van de kerstidylle, een
vluchtpoging voor velen uit
het bestaan van alle dag.
Maar de slachtoffers van poli
tieke beslissingen ondervon
den en ondervinden nog
steeds dat er geen scheiding is
oiwv*'# «ptn!®:
tussen het persoonlijke en het
politieke. Voor hen is de
kerstboodschap een bood
schap van hoop en een inspi-
ratiebron om geen genoegen te
nemen met onrechtvaardige
toestanden. Zij zitten niet ge
zellig onder de boom en jube
len uit volle borst 'Stille
nacht, heilige nacht', want zij
ervaren aan den lijve de te
genspraak van Kerstmis. De
tegenspraak tussen de ver
kondigde boodschap en de
vlucht in de idylle. s
Dit betekent natuurlijk niet
dat we nu maar onder de
boom moeten gaan zitten '7
kniezen en afzien van dé ge
zelligheid. Maar het zou wél
eens verhelderend kunnen
zijn, wanneer wij de conse-
quenties van het kerstfeest
doordachten en de idylle
doorzien en doorbreken, zodat
het ook de rest van het jaar
doorwerkt. Prettige kerstda-
gen.
ROTTERDAM— Het is
gezellig, de wijn vloeit
rijkelijk. Je neemt nog
een glaasje en dan nog
een. De volgende och
tend betreur je die gre
tigheid. Dan sta je op
met een spojker in je kop
en is de gezelligheid van
gisteren ver te zoeken.
Als het aan Jook Aartsen
en Louise Holland ligt is
die tijd voorgoed voor
bij. Sinds zij op het
Noordereiland zijn neer
gestreken is wijndrinken
zonder kater geen droom
meer. In de voormalige
jeneverstokerij van
Hulstkamp vestigde dit
ondernemende tweetal
kort geleden 'Holland
Natuurwijnen', een
wijnmakerij, die volgens
puur ambachtelijke me
thode wijn produceert.
Zonder toevoegingen
van chemicaliën en sul
fiet. Voor een kerstfeest
zonder hoofdpijn: ker
senwijn, appelwijn en
champagne uit de kel
ders van Hulstkamp.
Louise. Dat geldt niet alleen
voor het procédé maar ook
voor de keuze van de grond
stoffen. Alle fruit betrekken
zij van Hollandse 'biologische'
boeren, die hun waar onbe
spoten te koop aanbieden.
Nergens in Nederland wordt
een dergelijke droge natuur
wijn geproduceerd, die overi
gens een normaal alcoholper
centage van 11,5 procent be
vat. Enige trots is dus wel op
zijn plaats. Met klem spreken
Jook en Louise van 'fruitwijn'
en niet van 'vruchtenwijn.
Slechts 20 procent van vruch
tenwijn is van fruit gemaakt,
de rest is aangelengd met wa
ter. Onze wijnen worden van
100 procent puur sap ge
maakt. Twee vrouwen die zelf
wijn produceren is trouwens
een uniek verschijnsel: Louise
en Jook zijn de enige vrouwe
lijke wijnmakers in heel Euro
pa.
me een heidens karwei", ver
zucht Jook. „Al die kisten
moesten we naar de schoon-
maakruimte brengen. Daar
aangekomen begon het
schoonmaken: eerst alle rotte
plekken eruit halen, dan de
appels wassen, raspen en per
sen. Met de hand, want we
zijn nog niet in het bezit van
een persmachine. Het vocht
verdwijnt dan voor anderhalf
tot twee maanden in de gis
tingsruimte en wordt dan
overgepompt in eiken vaten
waarin het sap dan nog een
Appeloogst
Dat de wijnproductie een zeer
vermoeiende aangelegenheid
is, is een ervaring waar de da
mes inmiddels ruimschoots
over mee kunnen praten. De
appeloogst kwam zojuist bin
nen en dat betekent hard aan
pakken. Twee vrachtwagens
vol goudreinetten stonden en
kele weken geleden op de
stoep om 'gelost' te worden.
Drie vrachtwagens zijn nog in
aantocht, samen goed voor
zo'n 12 ton appels. „Dat was
jaar moet rijpen. Ook de laat
ste handelingen als etikette
ren en bottelen doen wij met
de hand". Over deze appel
wijn vertelt Louise: „Als je
zoals wij, geen smaakstoffen
toevoegt moet je door een
evenwichtige combinatie van
zoete en zure appelen de juiste
zuurgraad vinden".
Omdat Jook en Louise geen
sulfiet gebruiken moeten ze
extra op een goede hygiëne
letten. Om de bacteriën te do
den worden van tijd tot tijd de
houten vaten uitgezwaveld en
intensief uitgespoten. „Wij
werken dus heel schoon, zodat
het ontbreken van sulfiet geen
kwaad kan. Als er trouwens
bacteriën zouden ontwikke
len, zie je dat onmiddellijk.
Dan vormt zich een schimmel
laag. Maar dat is nog nooit
gebeurd".
„Zelfs in hele goede Franse
wijnen zit sulfiet, alleen in
mindere mate", vertelt Louise
en vervolgt fel: „Er wordt te
genwoordig zo ontzettend ge
rommeld met wijnen, het is
verschrikkelijk. Er wordt
zelfs synthetische wijn ge
maakt. Wist je dat er in Ne
derland meer flessen Beaujo-
lais Primeur worden verkocht
dan uit Frankrijk worden ge
ëxporteerd?"
ook voor dót aspect meer tijd
uittrekken, zal dat in de toe
komst wel beter gaan", ver
wacht Jook. Enkele café's en
rstaurants zijn al met 'Hol
land Natuurwijnen' in zee ge
gaan. Zo kun je in Plan C en
Café Lux al een lekker na-
tuurwijntje bestellen. En in
Den Haag loopt het nog beter,
daar serveren verschillende
restaurants en bistro's een
glas rabarberwijn bij het eten.
Dan haalt Louise een karaf
warme kersenwijn tevoor
schijn en schenkt een glaasje
in. En inderdaad, de wijn
heeft een heerlijke smaak.
„Deze 'gloeiwijn', zoals wij
hem noemen is heel geschikt J
voor de komende december-
maand. Het recept is: kersen- 3
wijn met een beetje vanille- j!
suiker, het vocht van een Hal
ve sinaasappel, kruidnagel en
kaneel verwarmen tot onge
veer 70 graden.
Voo.r meer informatie over de
verkoop van Holland Natuur- j
wijnen, tel. 4334171. De prij
zen variëren van f 8.95 voor j
appelwijn tyot f 18.95 voor de 1
'methode champenoise'.
Sceptisch
Jook Aartsen en Louise Holland
De officiële wijnhandel rea
geert nogal wisselend op het
initiatief van het duo. Sommi
ge handelaren staan er nogal
sceptisch tegenover. Anderen
daarentegen zijn heel enthou
siast. In een paar zaken in
Rotterdam liggen de kersen-
en appel- en rabarberwijnen
1 uitgestald. „Maar als we
Twee kerstrecepten:
Parelhoen en kersenwijn
Parelhoen schoonmaken en in stukken verdelen, kruiden,
aanbraden en verder gaar laten worden in de oven, de pan
blussen met de kersenwijn. Dan een zoet-zure saus berei
den met siroop van kersen, azijn, kersenwijn, tomatenpu
ree en bruine saus; inkoken en over de gare parelhoen
gieten. Garnituur van kersen en waterkers. Saus eventueel
bijbinden met boter. De parelhoen kan worden vervangen
door eend, fazant, konijn, kip, tournedos of oesterzwam
men.
Appelsorbet met manogsaus
500 gram zachtzure appels, halve liter appelwijn, sap van 1
citroen, 120 gram suiker, stukje kaneel en 2 mango's.
Appels schillen en zonder klokhuis, gesneden in stukken,
met de wijn en citroensap, suiker en kaneel koken, 3
minuten op laag vuur laten pruttelen. Kaneel verwijderen,
pureren. Goed laten afkoelen en niet te hard bevriezen.
Mango's schillen, ontpitten en het vruchtvlees pureren.
Koelen.
