Noordegraaf publiceert boek
over 'een bliksems wijf
lIJpDE HAVENLOODS
Kerststol stamt uit
tijd van Kruisridders
Levende kerststal
Gemeente verzet zich
tegen komst van gif
Vervoersdienst ook
op tweede kerstdag
GOED BEKEKEN.
Anke van der Vlies
koos voor socialisme
Streekmuseum verwacht
74.778 bezoekers
DINSDAG 22 DECEMBER 1987
52-581
SCHIEDAM - Het voorma
lig lid van de Schiedamse
gemeenteraad namens de
PPE (later ook PSP), Her
man Noordegraaf, heeft
opnieuw een boek geschre
ven. Nadat hij eerder pu
bliceerde over de historie
van Schiedam en het chris-
tensocialisme in algemene
Bram Wesdorp
zin, schetst hij ditmaal het
levensbeeld van de contro
versiële christensocialiste
Anke van der Vlies
(1873-1939), die het groot
ste deel van haar jeugd in
Schiedam doorbracht.
Daarnaast worden in het
boek de drie doorbraakgol-
ven behandeld, die deze
eeuw in de Nederlandse
politiek plaatsvonden en
enige hiermee samenhan
gende actuele maatschap
pelijke ontwikkelingen.
Aanleiding voor onze krant
het nog immer strijdbare
ex-raadslid voor een ge
sprek uit te nodigen.
De theoloog Noordegraaf
(werkzaam bij de Raad voor
de zaken van Overheid en sa
menleving der Nederlandse
Hervormde Kerk) schreef het
boek samen met historicus
Rokus Verwoerd. Over zijn in
middels tiende publicatie in
boekvorm toont hij zich zeer
tevreden. 'Ja, het is goed dat
dit boek er gekomen is. Deze
uitgave doet recht aan het
grote belang van Anke van der
Vlies (schrijversnaam Enka).
Haar denkbeelden blijken to
taal niet achterhaald, zoals
het tweede deel van het boek
aantoont.'
Afkomstig uit de zogenaamd
domperkringen (orthodox-
protestantse kleine luiden)
ontwikkelde zij zich tot een
veelzijdige christensocialiste,
waarbij haar jeugd in Schie
dam een grote rol speelde. 'Zij
werd in de jeneverstad gecon
fronteerd met een door drank
en armoede geteisterd bran-
dersproletariaat, arbeids
krachten die de motor van de
Schiedamse economie draai
ende moesten houden. Het
huidige beeld van Schiedam
rond de eeuwwisseling is veel
te geromantiseerd en roos
kleurig. We kunnen die perio
de niet zwart genoeg afschil
deren. De lonen waren laag en
de werktijden lang, er hing
een verschrikkelijke stank in
de stad en er was sprake van
een zeer hoog percentage al
coholisten. sociale zekerheid
bestond in geen enkel opzicht,
alleen liefdadigheid kwam
sporadisch voor', zegt Noor
degraaf.
Reprimande
Anke van der Vlies voelde zich
aangetrokken tot het lot van
de arbeidersklasse en koos on
verbloemd voor het socialis
me. Zij schreef de geruchtma
kende brochure 'Kan een
rechtzinnig Christen socialist
zijn?', met als ondertitel 'Be
vestigend beantwoord'. Het
kwam haar op een reprimande
van de vermaarde antirevolu
tionair Abraham Kuyper te
staan.
Noordegraaf meent: 'Sociale
rechtvaardigheid stond bij
haar te allen tijde voorop en
zij vond dat de kerk zich te
veel vereenzelvigde met het
onrechtvaardige, kapitalisti
sche stelsel. Daarom nam zij
afstand van de kerk, zonder
overigens haar geloof ooit te
verloochenen!
Ze was één van de oprichters
van de Bond van Christen-So
cialisten, maar werd later lid
van de SDAP. Daar ageerde
zij sterk tegen de reformisti
sche koers van deze partij,
met name in WO I, toen de
SDAP de mobilisatie steunde.
Door partijgenoten werd
Anke van der Vlies al snel af
geschilderd als 'dat blimsem-
sche wijf', dat men liever zag
gaan dan komen. Vertwijfeld
verliet zij de partij, om na eni
ge politieke omzwervingen in
een isolement te geraken. Het
bleek de tragiek van deze
wilskrachtige vrouw, dat zij
haar tijd zover vooruit was.
Miskend en door velen verge
ten overleed zij in 1939.
Kritiek
De schrijvers trekken dan in
hun boek een aantal opvattin
gen van Anke door naar het
heden, om de actualiteits
waarde ervan te toetsen.
'Vooral op het terrein van so
ciale- en vredesvraagstukken
en de Derde Wereldproblema
tiek blijkt haar gedachten-
goed uiterst actueel. Haar
ideeën hebben veel aankno
pingspunten met de oplossin
gen, die nu aangedragen wor
den door de zogenaamde ba-
siskerken in Latijns-Amerika
en Zuidoost-Azië. Daar be
tracht de kerk een veel grotere
solidariteit met de arme be
volking dan in Nederland ooit
het geval is geweest.'
Hoewel Noordegraaf veel affi
niteit voelt voor haar, staat hij
niet geheel kritiekloos tegen
over Anke van der Vlies.
Vooral haar ophemeling van
de Russische revolutie keurt
hij af. 'Bij elke actie dient ge
weldloos verzet voorop te
staan, geweld is alleen in ui
terste noodsituaties toelaat
baar.' Ook erkent hij dat Anke
veel te optimistisch was over
een mogelijke revolutie in ons
land. 'De marges zijn zeer
smal in onze parlementaire
Over zijn tiende publicatie toont Herman Noordegraaf zich tevreden. 'Het is goed dat dit boek er gekomen is
democratie, die ik hoog acht.'
Actualiteit
De actuele politiek houdt
Noordegraaf, na in '86 de ge
meenteraad verlaten te heb
ben, alleen nog via de media
bij. Nationaal bespeurt hij
grote problemen, 'bij crises,
zoals nu, werken nog steeds
dezelfde mechanismen als in
Anke's tijd. De minstbedeel
den krijgen opnieuw de hard
ste klappen. Door het rechtse
offensief van de laatste jaren
is de moreel, ethische kant
van de politiek zwaar onder
belicht geraakt. De linkse
partijen dienen zich dan ook
te beraden op nieuwe strate
gieën, indien de huidige coali
tie van CDA en WD haar
meerderheid niet verliest.
Daarnaast wordt een aantal
kwesties als de internationale,
economische ongelijkheid en
de vervuiling van het milieu
vreselijk onderschat. Het roer
moet om.'
Over het lokale politieke ge
beuren is Noordegraaf minder
pessimistisch. Met name op.
het vlak van de stadsvernieu
wing en renovatie staat de
trein volgens hem behoorlijk
op de rails. Over deze proble
matiek heeft hij het afgelopen
decennium met menig ambts
drager een verbeten verbale
strijd gevoerd en niet zonder
resultaat, zoals nu is geble
ken.
Toch dient in het algemeen
meer nadruk gelegd te worden
op de bouwkundig-histori
sche sfeer van Schiedam, er is
al teveel onherstelbare schade
aangericht. Zo zie je maar, dat
ook bij het nastreven van
waardevolle doelen in onze
huidige maatschappij, blik
semse mensen onmisbaar blij
ven', besluit hij.
Herman Noordegraaf, Rokus Ver
woerd/Anke van der Vlies, een
bliksems wijf. Boekmakerij-Uit-
geverij Luyten f.17,50
VLAARDINGEN— Decem
ber is een feestmaand waarbij
het lekker eten een belangrij
ke plaats inneemt. Zo doet het
verhaal de ronde dat de kerst
stol al gebakken wordt sinds
de Kruistochten. Ruim 650
jaar geleden namen de Kruis
ridders uit het Heilige Land
onbekende ingrediënten mee,
zoals specerijen, amandelen,
oranjesnippers en sucade. Ook
nu zal de kerststol in de mees
te gevallen niet op de Kerst
ontbijttafel ontbreken.
De bereiding van maaltijden
behoeft niet zoveel tijd te kos
ten. De bakkers bijvoorbeeld
menen dat brood deze dagen
de basis kan zijn van veel
feestelijke hapjes, een brunch
of een theetafel. Zo zijn van
sneden wit casinobrood zoge
naamde canapés te maken.
Een langwerpig, vierkant of
rond stukje brood kan men
besmeren met boter, daarop
ham en plakjes augurk of met
een stukje omelet en een olijf,
het brood kan ook besmeerd
worden met wat mayonaise
met daarop een grote garnaal
en wat kervel.
Voor de Nieuwjaarsbrunch
hebben de Echte Bakkers
eveneens een suggestie. Een
fraai gedekte tafel met een
boeketje en wat kaarsen
wordt gecompleteerd met een
paar mandjes gevuld met mi-
nibroodjes, wit en bruin ge
sneden brood, roggebrood en
natuurlijk wat plakken kerst
stol. Op tafel komen verder
nog vleeswaren, kaassoorten,
zoet beleg, vers geperste si
naasappelsap, thee, koffie en
melk.
Kortom de mogelijkheden zijn
vrijwel onbeperkt om op een
vrij eenvoudige manier een
leuke en smakelijke maaltijd
te bereiden.
Net als vorig jaar zal de Kertstal op Tweede Kerstdag weer op de
Hoogstraat staan.
VLAARDINGEN - Het kerst
verhaal wordt op Tweede
Kerstdag uitgebeeld op de
Vlaardingse Hoogstraat. Voor
de Joannes de Dooperkerk
zal een kerststal staan waarin
schapen, geiten etc. als leven
de have aanwezig zijn. Vrij
willigers geven gestalte aan
Jozef en Maria, de drie Konin
gen, de herders en een engel.
Het is de derde achtereenvol
gende jaar dat dit gebeuren
wordt georganiseerd. Pater
Eijkman is de initiatiefnemer:
'In het zuiden van het land is
een levende kerststal heel ge
bruikelijk. Ik heb het destijds
voorgesteld en Aad van der
Beek en Leo Ham hebben een
speciale commissie in het le
ven geroepen die het geheel
verzorgt'.
In de stal zal tussen 15 en 16
uur het Kerstverhaal worden
voorgelezen en uitgebeeld.
Ook worden liederen gezon
gen samen met het aanwezige
publiek. Bij slecht weer zal de
kerststal in de portaal staan
van de nieuwe Jóannes de
Dooperkerk aan de Hoog
straat.
Deze krant biedt haar
lezers twee fraaie prij
zen aan: de driedelige,
Grote Van Dale en het
Woordenboek Heden
daags Nederlands, van
Van Dale Lexicografie.
De Grote of 'Dikke' Van
Dale, het oudste en
grootste woordenboek
van de Nederlandse
taal, is al ruim honderd
jaar de onbetwiste auto
riteit binnen ons taalge
bied. Dit in donkergrijs
linnen gebonden woor
denboek bevat circa
230.000 trefwoorden en
ruim 3700 pagina's.
Winkelwaarde is
f 252,50.
Eenieder die modern
Nederlands wil spreken
of schrijven heeft met
het woordenboek He
dendaags Nederlands
een uiterst betrouwbare
en vrijwel volledige gids
in handen. Dit aktuele
en praktische woorden
boek van Van Dale be
vat ongeveer 90.000
trefwoorden en bijna
1.600 pagina's. Winkel
waarde is f 125,-.
De inzendingen moeten
worden gestuurd naar:
De Havenloods, postbus
220, 3130 AE Vlaardin-
gen onder vermelding
van Kerstpuzzel.
N
W
F
T
Y
S
N
E
E
U
W
I
T
T
E
K
E
R
S
T
I
I
E
E
N
G
A
P
M
A
H
C
-W
N
A
E
R
D
N
S
E
K
E
R
S
T
N
A
C
H
T
S
I
A
K
E
N
R
G
E
U
N
S
U
L
U
P
L
E
Z
I
E
R
E
N
A
E
I
E
E
W
A
T
G
W
0
R
S
T
M
U
S
R
I
A
E
L
M
N
T
J
P
E
B
0
J
T
G
T
W
L
S
D
M
F
L
E
0
S
D
A
P
L
L
B
fo
A
H
J
I
T
N
R
S
E
J
T
0
0
N
A
E
Y
I
W
A
C
A
C
B
A
E
E
N
Z
0
0
B
L
0
R
L
K
K
E
A
A
H
R
A
T
E
D
K
F
T
N
T
I
V
S
B
K
D
N
R
T
0
M
S
N
E
D
A
K
E
N
S
E
A
D
E
A
V
S
T
0
T
E
S
K
S
R
A
L
0
0
R
B
S
A
I
T
W
E
D
S
V
R
E
A
A
R
0
L
L
L
E
0
R
G
G
E
R
N
R
L
U
U
S
K
A
A
A
P
A
0
K
L
A
0
N
N
E
E
I
U
K
E
R
S
T
K
R
A
N
S
R
L
A
S
E
N
K
S
F
E
D
C
A
D
E
A
U
T
J
E
S
E
J
R
T
E
I
L
N
A
P
P
E
L
F
L
A
P
P
E
N
N
E
A
S
D
A
M
I
S
T
L
E
T
0
E
G
W
Y
N
D
N
D
A
I
A
E
N
E
K
K
A
T
T
S
R
E
K
E
U
W
U
U
K
w
I
J
A
A
T
H
C
I
Z
R
E
V
0
R
A
A
*J
0
T
D
R
L
A
T
S
T
S
.R
E
K
N
A
M
T
S
R
E
K
TOELICHTING
Aangezien speurpuzzels wezenlijk ver
schillen van gewone kruiswoordraadsels,
volgt hier een korte uitleg die u zal helpen
bij het oplossen.
Bij elke speurpuzzel staat een lijst woor
den. Alfabetisch gerangschikt. Die wijor
den zitten kriskras verborgen in het letter-
diagram.
Met kriskras wordt bedoeld dat de woor
den van links naar re
van rechts naar links; van boven naar bene
den; van beneden naar boven of schuin
van boven naar beneden en van beneden
naar boven. De letters mogen meer dan
één keer gebruikt worden.
Als u alle woorden hebt weggestreept, dan
blijven nog een paar letters over die niet
gebruikt zijn. Deze letters vormen, van links
naar rechts gelezen, een zin die betrekking
heeft op het onderwerp van de puzzel
APPELBEIGNETS
APPELFLAPPEN
BOWL
CADEAUTJES
CHAMPAGNE
DENNETAK
DINER
FEESTELIJK
GILLENDE KEUKENMEID
JAAROVERZICHT
KAARS
KAARSLICHT
KAAS
KARAF
KERSTBOOM
KERSTBROOD
KERSTKRANS
KERSTMAAND
KERSTMAN
KERSTNACHT
KERSTSTAL
KERSTTAKKEN
KLOKKEN
MISTLETOE
NACHTMIS
NIEUWJAARSDAG
NIEUWJAARSKAART
NIEUWJAARSWENS
NOOTJES
OLIEBOLLEN
OUDEJAARSAVOND
OUDEJAARSNACHT
PLEZIER
ROLLADE
SALADE
SFEER
SILVESTERMAAND
SNEEUW
TERUGBLIK
ÏOOST
TRAAN
TWAALF UUR
WENSEN
WITTE KERST
WORST
WIJN
Al éér vindt u in de
Speurpuzzel-uitgaven
VLAARDINGEN— De ge
meente Vlaardingen verzet
zich heftig tegen een verdere
verontreiniging van de Broek
polder. Gedeputeerde Van der
Vlist (PvdA) kreeg donder
dagavond nul op rekest tij
dens de raadsvergadering
over dit onderwerp. Ook de
Vlaardingse sociaal-democra
ten konden het niet eens wor
den met hun Schiedamse par
tijgenoot.
Van der Vlist staat op het
standpunt dat in de Broekpol
der 250 duizend kubieke me
ter gifgrond uit de sanerings
locatie Steendijkpolder te
Maassluis gestort kan worden.
De grond is al vervuild zodat
het storten van nog meer gif
grond geen maatschappelijke
problemen kan opleveren", is
zijn mening waarvoor hij in
Vlaardingen geen medestan
ders krijgt.
Op dezelfde dag van de ge
combineerde commissiever
gadering heeft het college een
brief verstuurd naar minister
Smit-Kroes van verkeer en
waterstaat. De bewindsvrou
we denkt in de Broekpolder
het met cadmium verontrei
nigde afvalgips van de Wind
mill kwijt te kunnen. Berging
ervan op deze locatie wijst het
gemeentebestuur evenwel af.
Burgemeester en wethouders
achten de negatieve gevolgen
in zowel milieuhygiënisch als
ruimtelijk opzicht zodanig
groot dat een dergelijke op
slag niet verantwoord is".
„Wij zijn daarentegen voor
stander van dat de gelden die
aan de inrichting van een der
gelijke stortplaats zouden
worden besteed, ten goede ko
men aan het versnellen van
het saneringsproces binnen de
betrokken bedrijven", zo
schrijft B W aan Neelie
Smit-Kroes. Hiermee zou in
plaats van begin 1994,1 janu
ari 1991 haalbaar zijn als da
tum waarop de cadmiumlo
zingen tot het uiterste mini
mum zijn gereduceerd.
Het college doet de minister
overigens het idee aan de
hand de minister van econo
mische zaken op de hoogte te
stellen. Wellicht kan dit de
partement een subsidierege
ling aanwenden voor dergelij
ke bedrijfs-innovatieproces-
sen, zodat een bijdrage in de
kosten kan worden verwacht!
Minister Smit-Kroes overlegt
morgen met de vaste Tweede
Kamercommissies voor Ver
keer en Vervoer Volksgezond
heid en voor het milieubeheer
over de afvalgips-problema-
tiek.
Het Rode Kruis verzorgt dagelijks tientallen ritten voor gehandicap-
VLAARDINGEN— De vrij
willigers van de vervoers-
VLAARDINGEN— Het
Streekmuseum van Jan
Anderson aan de Keth^J-
weg 50 is op zaterdag 26 en
zondag 27 december voor
het publiek geopend. Be
langstellenden kunnen tus
sen 14 en 16 uur terecht.
Te zien is de nieuwe opstel
ling over Vlaardingen 'Bin
nen deeser stede Vlaerdin-
ge' en de expositie, 'De an
dere functies van een mu
seum'. Daarnaast zijn er
tekeningen te bezichtigen
over oud-Vlaardingen van
kunstenaars Cor Maarle-
veld, Frits Weiland, Jaap
de Raad en Eug. Rensburg.
Een optimistische Jan An-
derson rekent op 74.778
Vlaardingers die tweede en
derde kerstdag op bezoek
komen. Sinds de herope
ning op 19 november door
Commissaris van de Ko
ningin, S. Patijn, hebben
605 personen het Streek
museum bezocht. „De ove
rige Vlaardingers kunnen
komend weekeinde te
recht", nodigt Anderson
uit!
dienst van het Rode Kruis
staan, evenals vorig jaar, ook
op Tweede Kerstdag klaar om
gehandicapten naar hun be
stemming te brengen.
Sinds kort is de opzet van de
vervoersdienst in Vlaardingen
gewijzigd. Afspraken voor
vervoer kunnen iedere werk
dag van 15 tot 17 uur worden
gèmaakt via telefoonnummer
474 46 83. Met ingang van 1
december zijn ook de tarieven
veranderd. Zo is onder meer
de elf gulden voorrijd-kosten
komen te vervallen.
Wie om welke reden dan ook
geen gebruik van het open
baar vervoer, kan zeven dagen
van de week een beroep doen
op het Rode Kruis. Het uit
gangspunt is deze mensen zo
zelfstandig mogelijk deel te
laten nemen aan alle vormen
van het sociaal en maatschap
pelijk gebeuren.
DE NIEUWE UITGAVE VAN STADSBEELD
IS WEER GRATIS VERKRIJGBAAR
STADSBEELD no. 2 ligt vanaf 18 december voor u klaar.
Wanneer u STADSBEELD ofwel het Rijnmond Video Journaal nog niet eerder heeft bekeken is het goed
om te weten dat STADSBEELD een gratis videoband is boordevol met nieuws uit uw woonomgeving. En
is iedere maand gratis verkrijgbaar (na het bekijken wel terugbrengen!) bij de betere videotheek.
Wanneer u STADSBEELD huurt, ontvangt u daarbij een deelnamekaart voor de Kijk en Win wedstrijd.
De opdracht van deze Kijk en Win wedstrijd vindt u aan het einde van de STADSBEELD-videoband.
En door het kijken naar STADSBEELD maakt u niet alleen kans op een van die schitterende prijzen,
maar bovenal zult u zien dat er heel wat interessante, leuke en aardige gebeurtenissen zijn gefilmd die
zich in uw omgeving hebben afgespeeld.
STADSBEELD is iedere maand verkrijgbaar bij de onderstaande videotheken in uw buurt:
HOEK VAN HOLLAND
MAASDIJK
MAASSLUIS
MAASSLUIS
MAASSLUIS
MAASSLUIS
SCHIEDAM
SCHIEDAM
SCHIEDAM
SCHIEDAM
SCHIEDAM
SCHIEDAM
VLAARDINGEN
VLAARDINGEN
VLAARDINGEN
VLAARDINGEN
De Kakatoe
Las Palmas
Larom
Video Palet
Video-Vision
Walk In Videotheek
Baly
De Gorze
Ovendijk
Saturnus
Video Filmshop
Videotheek
De Ronde
Foto Vons
Have
Videotiek
Rietdijkstraat 100
Oranjeplein 1 a
Reigerstraat 18-22
Mesdaglaan 7
Winkelcentrum Koningshoek
Boogertstraat 6
Dam 3-5
Groenelaan 39
Grote Markt 31
Frans Rietveldpad 2
G. Verboonstraat 10
Nieuwlandplein 57
Gedempte Biersloot 72
Reigerlaan 14
Van Hogendorplaan 59a
Reigerlaan 34
RIJNMOND VIDEO JOURNAAL
