'Ik loop met mijn verstand achter mijn werk aan
Jeugdtheater Hofplein brengt
zeventiende eeuw terug
pnna
MM
Humor en romantiek
bij Scapino Ballet
VOC kocht kinderen
voor een stuiver
Phil Collins
als treinrover
Katendrechter
exposeert in Boymans
KUNST CULTUUR AMUSEMENT
W2
Trafasi omlijst
twee tentoonstellingen
KA
Buitenlandse kunst
buiten Nederland
gezongen, (foto's Fons Evers)
ROTTERDAM De ze
ventiende eeuw. De Ver
enigde Oostindische
Compagnie (VOC) vaart
op landen als Indonesië,
Afrika, Japan, Inda en
Australië. Sommige
mensen 'boeren' goed,
zijn schatrijk. Maar het
gewone volk is straat
arm. De kapiteins van de
VOC-schepen kochten
dan ook voor één stuiver
kinderen op om op hun
schepen te werken. Ze
stierven als ratten. Van
een bemanning kwam
gemiddeld maar zo'n
50% terug.
De meisjes hadden het in die
dagen nog slechter dan jon
gens. Om die reden en om de
geweldige samenwerking die
met het Maritiem Museum
mogelijk bleek, koos Louis
Lemaire dit onderwerp voor
de inmiddels traditionele
kerstproductie van Kinder
theater Hofplein.
Het gegeven heeft hem tevens
geinspireerd tot het schrijven
van een trilogie over Rotter
damse kinderen door de tijden
heen, waar hij ook druk mee
bezig is. Louis Lemaire regi-
seert het stuk in uitstekende
samenwerking met Theo Ham.
„Het is een heel avontuurlijk,
romantisch, eng èn komisch
verhaal", weet Louis te vertel
len. „Het is geschikt -om naar
te kijken- voor kinderen vanaf
5 jaar maar zeker ook nadruk-
Na zijn gastoptreden in de
Amerikaanse tv-serie 'Miami
Vice' debuteert popster Phil
Collins als acteur in de film
'Buster'.
'Buster' is het verhaal van de
man achter de Grote Trein-
roof, die jarenlang onvind
baar bleef voor de Engelse po
litie en justitie, ondanks een
ongekende klopjacht. Liefde
en heimwee dreven hem uit
eindelijk terug naar zijn va
derland, waar hem een straf
van 15 jaar gevangenis stond
te wachten.
Buster Edwards is een 'kleine'
crimineel, die met veel mazzel
en een slim plan samen met
een aantal collega's een post
trein berooft. Nog nooit in de
Engelse geschiedenis is er zo
veel geld buitgemaakt bij een
overval. De treinroof uit 1963
draagt de historische naam
'The Great Train Robbery'.
Buster duikt onder, terwijl het
net van Scotland Yard zich
om hem heen sluit. Op het
laatste nippertje ontkomt hij
een arrestatie door een vlucht
naar Mexico, samen met zijn
Fhü CoUins als Buster.
vrouw en dochter. Geld ge
noeg, zon, zee en strand, wat
ontbreekt er aan zijn geluk?
Busters vrouw June (Julie
Walters) heeft echter last van
heimwee, en als het dochtertje
ernstig ziek wordt, gaat ze te
rug naar Engeland. De liefde
voor June is bij Buster sterker
dan zijn angst voor arrestatie,
en hij reist haar dan ook ach
terna, een zekere gevangen
schap tegemoet.
'Buster' is, hoewel
op waar gebeurde feiten,
documentaire. Regisseur Da
vid Green heeft zijn verbeel
dingskracht gebruikt om een
aantrekkelijk filmverhaal te
maken.
De film zorgde voor heel wat
opschudding in de Engelse
pers en bij een aantal conser
vatieve parlementsleden.
'Buster' zou een brutale over
val op een onaanvaardbare
manier romatiseren, volgens
deze critici. Toch is de film
inmidels een groot succes in
Londen.
Vanaf 10 november is Phil
Collins ook in de Nederlands
bioscopen te zien.
kelijk voor jongeren van 10 tot
en met 14. Die leeftijdsgroep
speelt het stuk ook. Daarom
heen zijn enkele beroepsac
teurs gezet".
Meisje loos
Tussen de bemanning van een
VOC-schip heeft zich een
meisje verschanst. Verkleed
als jongen. Voor haar is deze
gevaarlijke stap de enige ma
nier om te overleven. De titel
van het stuk is dan ook 'Meisje
Loos'.
Louis heeft het verhaal eerst
aan de toneelspelende kinde
ren voorgelezen. Tafereel voor
tafereel. Ze waren er adem
loos van. Louis: „Het verhaal
is ook prachtig maar te inge
wikkeld om helemaal te ver
tellen. Bovendien moet het
een verrassing blijven.
Wat il wel wil verklappen is
dat er heel veel in gebeurt. Er
komen degengevechten ir
voor en acrobatiek, -daar krij
gen de spelers ook les in- en er
wordt veel in gevochten, ge
zongen en gedanst. De orkest
leden zitten tussen de spelers
in. Ditmaal is de muziek nu
eens niet apart neergezet".
Het verhaal is in feite het 17e-
eeuwse leven in een notendop.
Er zit 'de grote liefde' in en er
gaat iemand in dood. Daar
naast is het heel sterk een stuk
over mannen en vrouwen én
jongens en meisjes. En zoals
vaak in stukken van Jeugd
theater Hofplein winnen de
kinderen het van de volwasse
nen.
☆ouis Lemaire: „Zoals toen
geleefd werd is voor kinderen
uit deze tijd niet voor te stel
len. De mensen hadden ook
volkomen andere ideeën dan
wij nu. Men dacht dat je van
wassen allerlei ziektes kon
krijgen. Ook het schoonmaken
van dingen was er daarom
niet bij. Alles was onvoorstel
baar vies en iedereen stonk
verschrikkelijk. Het eten was
eenzijdig -er was ook niet
veel- als je geluk had kreeg je
zuurkool of griesmeel. Maar
meestal waren het erwten of
bonen, in vet gekookt".
Door de ellendige levensom
standigheden waren er ook
veel weeskinderen, waarvan
maar een klein deel door de
weeshuizen van de kerk wer
den opgenomen.Er was wel
duidelijkheid. Je kon goed aan
iemand zien of hij arm of rijk
HET ZUIDEN DE HAVENLOODS - DONDERDAG 3 NOVEMBER 1988
ROTTERDAM Opvallend tus
sen alle muziekgezelschappen in
de serie Zondagochtendconcerten
staat aanstaande zondag de bal
letvoorstelling van het Scapino-
ballet. Het sinds kort Rotterdams
gezelschap neemt een bijzondere
positie in: op 6 november beleeft
de dans zijn première op het Zon
dagochtendpodium van De Doe
len.
Toegankelijk en gevarieerd, zo
kan het dansrepertoire van het
Scapinoballet het beste omschre
ven worden. Zowel romantische
balletten als moderne dans staan
bij het gezelschap van artistiek
leider Nils Christe op het pro
gramma. De dansers van Scapino
zijn van oudsher vermaard om
het vertellen van verhalen in be
weging, en dat zijn ze niet ver
leerd.
Scapino danst op zondag 6 no
vember balletten van twee chore
ografen, Nils Christe en van Ed
Wubbe. Ed Wubbe liet zich voor
zijn ballet 'Bagatellen' inspireren
door de muzikale reconstructies
van de 12e en 13e-eeuwse Carmi-
na Burana, liederen afkomstig uit
verschillende Europese en Aziati
sche landen, opnieuw op muziek
gezet door René Clemenic.
Bartdks muziek, die geworteld is
ROTTERDAM Net als
je in de ene zaal van mu
seum Boymans-Van
Beuningen denkt: 'dus
zo schildert Dolf Hen-
kes', kom je in de vol
gende zaal totaal ander
werk van de Rotterdam
se schilder tegen. Uit
bundige kleuren in het
ene schilderij, grote
kleurvlakken en con
trasten staan tegenover
geleidelijke overgangen
in ander werk, sober
kleurgebruik en ingeto
gen sfeer.
Maar hoe verschillend zijn
werk ook is, Dolf Henkes
schildert zoals hij is: zeker
van zijn zaak, eenvoudig en
direct. Hij is een eenling, niet
onder te brengen in een hokje.
Als autodidact heeft Henkes
zich nooit gebonden gevoeld
aan academische principes en
regels. „Het ligt eraan hoe
mijn gesteldheid is," legt Dolf
Henkes uit. „Ik heb geen vaste
stijl."
De overzichtstentoonstelling
in museum Boymans-Van
Beuningen is de tweede in een
reeks met werk van een Rot
terdamse kunstenaar. De ex
positie omvat 45 schilderijen
uit de periode 1930 tot 1988 en
is nog te zien tot 18 december.
De meest geliefde onderwer
pen van Dolf Henkes zijn erin
vertegenwoordigd: portret
ten, stillevens met bloemen,
die eruit zien alsof ze óp het
doek liggen, stadsgezichten,
impressies van de haven, rei
sindrukken en religieuze
kunst, en zelfs een studie voor
de wandschildering die hij in
1950 maakte voor Rotterdam
Ahoy'.
Erkenning
Met portretten en religieuze
kunst is Dolf Henkes ooit be
gonnen. „Mijn schilderijen
hingen, in 1929, in tehuis voor
zeelieden in Katendrecht. Een
Engelse journalist van de Ca
tholic Times zag er wel wat in.
en zo kwam mijn werk terecht
in een tentoonstelling voor re
ligieuze kunst in Londen",
vertelt hij. Die eerste exposi
tie was het begin van een lan
ge carrière. De overzichtsten
toonstelling die nu in Boy
mans is te zien, vormt een be
kroning op zijn werk.
„Ik vind het een eer om in
Boymans te mogen exposeren,
en tegelijkertijd is het ook een
erkenning. Er zijn veel schil
ders die hetzelfde gedaan heb
ben als ik, maar die nooit in
„Zo werkt een Chinese schil
der ook: door uren en uren te
kijken naar een boom of een
landschap." Portretten ont
staan bij Dolf Henkes vaak
pas nadat hij zijn onderwerp
lange tijd heeft geobserveerd.
Het portet van zijn moeder,
ook te zien in museum Boy
mans, is zo ontstaan, maar
ook een portret van een baby,
dat nog op zijn atelier staat.
„Dat is een kindje van mensen
die ik in Curagao heb ont
moet. Ik heb tijden naar dat
kindje zitten kijken, en hier
thuis heb ik het schilderij uit
gewerkt." Reisimpressies
krabbelde Henkes in een
boekje, in zijn atelier -tot voor
kort aan het Haringvliet, nu
op de bovenverdieping van
zijn woning in Katendrecht-
maakte hij uit zijn herinne
ring de schilderijen en teke
ningen.
Curasao
het kijken naar de landver- ook al zijn manier van wer-
huizers, de Polen, Tsjechen en ken. „Ik schilder veel uit mijn
Russen die op doortocht naar herinnering", licht Dolf Hen-
Landverhuizers Amerika Rotterdam aande- kes toe. „Al schilderend ont-
den. Hij laat een tekening uit dek ik pas wat ik aan het ma-
die tijd zien: een jonge emi- ken ben. Veel dingen ontstaan
Op Katendrecht begon zijn
loopbaan als beeldend kuns
tenaar, om precies te zijn bij
het hotel van de Holland-
Amerikalijn. Daar bracht de
jonge Dolf veel tijd door met
onbewust, ik loop eigenlijk
met mijn verstand achter mijn
werk aan. Pas achteraf kan ik
analyseren wat er eigenlijk op
het 'doek staat."
Reizen heeft een groot deel
van het leven van Dolf Henkes
uitgemaakt. Hij zag veel van
de wereld, eerst als machinist
op een vrachtschip, later als
kunstenaar. Voor een wand
schildering in een ziekenhuis
op Curagao reisde hij in 1947
naar het Caribisch gebied.
Veel schilderijen op de over
zichtstentoonstelling zijn ge
maakt in de periode dat hij
daar verbleef. 'Jazzmuziek'
heet een van de doeken, uit
bundig van kleur en lijn, vol
ritme en saamhorigheid.
Zijn religieuze kunst heeft een
heel andere sfeer, verstild en
in zichzelf gekeerd. „Ik denk
ook religieus, ik ga nog steeds
naar de kerk. Dat is mijn ka
tholieke opvoeding hè, dat
blijft bij je."
Boodschappen
Angstaanjagend zijn de schil
derijen over de verwoesting
van de Rotterdamse haven.
Verwrongen staalconstruc
ties, veel zwart en rood laten
het ontluisterde stadsbeeld
van na het bombardement
zien. „De oorlog was een lasti
ge tijd. Je moest de boel hier
draaiende zien te houden, met
mijn familie en met de mensen
in de buurt. Voor onderdui
kers heb ik ook gezorgd, maar
dat hebben meer mensen ge
daan.
Dolf Henkes woont nog steeds
op Katendrecht, waar hij ook
geboren is. Met zijn broer Jan
en zijn zuster Marie, vroeger
ook met zijn moeder. „We zijn
altijd bij elkaar gebleven, we
hebben elkaar altijd gesteund.
Vroeger zorgden Jan en Marie
overal voor, zodat ik kon
schilderen." Hij schildert nu
niet meer elke dag. Dat heeft
een vanzelfsprekende reden:
„Jan en Marie kunnen niet
meer zo goed uit de voeten,
dus zorg ik nu voor de bood
schappen. Heel gewoon, heel
burgerlijk. Maar dat is niets
bijzonders, dat moet iedereen
toch doen?"
Maria Neele
Om een hechte groep te wor
den wordt er bij iedere pro
ductie wel een soort uitstapje
georganiseerd. Dat blijkt een
stevige band te geven. Voor
deze productie bleef men een
nacht met iedereen in het
theater slapen. En geheel in de
stijl van het stuk werd er met
lepels uit grote schalen zuur-
kook met worst gespit. Als
avondeten!
Martine Bijl brengt haar solo
programma op woensdag 9 tot
en met zaterdag 12 november in
het Theater Zuidplein. Aanvane
20.15 uur.
Wegens overweldigend succes
zijn er twee extra voorstellingen
ingelast van De Fantast met
John Kraaykamp en Donald Jo
nes. Op vrijdag 4 en zaterdag 5
november, in Theater Zuid
plein.
in de volksmuziek van de Balkan,
diende als uitgangspunt voor
'Strings' van Nils Christe, een
pas-de-deux waarin conflict en
harmonie elkaar afwisselen.
Humor is te vinden in Pub, even
eens van Christe, een ballet vol
bewegingsgrappen. Zes elegant
geklede jongeren zoeken aflei
ding en vertier in een modieus
café annex danssalon. De muziek
is van Martinü.
Zoals gebruikelijk kost een kaart
je f 12,50, in de voorverkoop bij
Het Zuiden en De Havenloods
f 11. De foyer van De Doelen is
om 10.15 uur open. De voorstel
ling begint om 11 uur.
was. En ook mannen en vrou
wen leken van geen kanten op
elkaar. Je als man in vrou
wenkleren steken was dan ook
een misdrijf. Het meisje in het
verhaal was dus zeer moedig
om zoiets riskants te onderne
men.
Louis Lemaire: „Ik vind het
leuk om dat aan meiden van
ROTTERDAM Met de ten
toonstelling "kunst uit een
andere wereld" wil het Mu
seum voor Volkenkunde de in
druk wegnemen dat het in
niet-westerse landen uitslui
tend gaat om traditionele cul
tuuruitingen. Juist daar is
veel beweging in kunstuitin
gen.
van negen buitenlandse kuns
tenaars die in Nederland wo
nen onder de aandacht bren
gen.
Opening van beide tentoon
stellingen is op donderdag 3
november, respectievelijk om
17.00 en 20.00 uur. Na het of
ficiële gedeelte is er Afrikaan
se disco en zal de Surinaamse
band Trafassi het feestgedruis
extra muzikaal ondersteunen.
die zelfde leeftijd te laten
zien",
Topsporter
Het hele stuk is een aaneen
schakeling van Jan Steenach
tige scenes. „Het vinden van
de juiste kleding is een hele
zoekerij geweest", weet Le
maire. „We hebben het hele
Maritiem moeten uitkammen
en op allerlei markten is naar
oude stoffen gezocht voor de
80 kostuums die uiteindelijk
gemaakt moeten zijn".
De kinderen van de Speelto-
neelschool maken heel wat
mee. Hun begeleiding is dan
ook zeer intensief. „Hier kun
je echt leren toneelspelen",
zegt Lemaire, „zonder als
kind behandeld te worden.
Het betekent soms wel afzien.
Er wordt dezelfde discipline
van je verwacht als van een
topsporter. Voor dit stuk moe
ten kinderen bijvoorbeeld
eerst naar dans- en schermles
en daarna nog eens 5 uur re
peteren. Maar ze leren ook hoe
je met mensen omgaat. Jalou-
zie onder elkaar komt niet
voor. Ze gunnen elkaar best
een grote rol. Wonderlijk hé?"
Performance-artieste Moniek
Toebosch spreekt in de serie le
zingen over hedendaagse kunst
van de Stichting Open Ateliers
over haar eigen kunstuitingen.
Dinsdag 8 november in het Bi
bliotheektheater aan de Hoog
straat in Rotterdam. Toegang
f7,50.
Jeugdschrijver Evert Hart
man is te gast op het literair
Kindercafé in Jeugdtheater
Hofplein, op zondag 6 november
om 15.30 uur. Hij leest voor uit
zijn werk, vertelt erover en sig
neert zijn boeken. De toegang is
gratis.
Moeilijkheden met vertalen
van poëzie is het onderwerp van
twee avonden in de kleine zaal
van De Schouwburg in Rotter
dam, op 9 en 10 november. Aan-
vanbg 20.30 uur.
Drie lezingen onder de titel
'rotterdam, straks onder de
Maas' handelend over de ge
schiedenis van de spoorlijn door
Rotterdam. De lezingen vinden
plaats op 9, 16 en 23 november
in Zaal De Unie aan de Maurits-
weg in Rotterdam. Aanvang
21.00 uur, toegang f 5,-.
De Newyorker Elliot Sharp,
avant-garde multi-instrumen-
talist, speelt op zondag 6 no
vember met zijn groep Carbon
in De Bunker aan de Boompjes
kade 11 in Rotterdam. Aanvang
22 uur, entree f 7,50.
De 'soprano absurdo' Astrud
van helden brengt in café Floor
op 4 en 5 november haar zeer
gevarieerde nieuwe liederen-
programma. Floor is te vinden
bij de Rotterdamse Schouw
burg. Aanvang 23.30 uur. Toe
gang gratis.
In muziekcafé Het Berenei
brengt op zaterdag 5 november
de groep Soilent Green en op
zondag 6 november Psychotic
Youth met als support act 'Jam-
rax'. Op zaterdag begint het
concert, om 22.30 uur, en een
kaart kost f 5,-, op zondag kost
het f 7,50 en het begint om 21.30
Groep 20 speelt op donderdag
10 november een programma
met hedendaagse gecomponeer
de muziek in Zaal de Unie. Het
programma staat onder leiding
van hoboïst Thomas Under-
mühle. Groep 20 bestaat uit jon
ge Rotterdamse musici en
brengt werken als Octandre van
Varèse en Serenade van Mil-
haud. Aanvang 21.00 uur, toe
gang f 5,-.
Treinreizigers kunnen op
dinsdag 8 november een piano
concert bijwonen in de hal van
het Rotterdamse Centraal Sta
tion. Op vier vleugels spelen pi
anisten een compositie van Si
meon ten Holt, die bij elkaar 4V4
uur zal duren. Het concert be
gint om 22.00 uur. De nacht
trein brengt de concertbezoe
kers weer naar huis. Er bestaat
de mogelijkheid een hapje en
een drankje te consumeren. Het
concert vindt plaats in het ka
der van het 75-jarig jubileum
van de Erasmusuniversiteit.
Joop Doderer als butlet is te
zien in 'Een fijn span', eer
klucht vol krankzinnige situa
ties, die te zien is in het Luxor
Theater van 8 tot en met 19
november. Aanvang 20.15 uur.
Cees Brandt speelt op zondag
6 november Wielie Wiebbel 2 in
Jeugdtjeater Hofplein, voor kin
deren van 3 tot 6 jaar. Aanvang
14.00 uur.
Het nieuwe stuk van het RO
Theater heet 'Een zaak van de
familie'. Het blijspel van Alan
Ayckboume is te zien van 8 tot
en met 12 en van 18 tot en met
20 november in de Rotterdamse
Schouwburg. Aanvang 20.15
uur, zondag 20 november 14.30
