'Ik word erg serieus
genomen. Ik raak ze'
Mgnm
Verbetering moet
'city-milieu' geven
Vijfentachtigjarige schrijft
prominenten
Kunst
cursussen
m museum
Boymans
m
«11
EENREISJE NAAR HETZONNIGE
ZUIDEN VINDT U IN UW EIGEN KRANT]
DE HAVENLOODS - DONDERDAG 5 JANUARI 1989
ROTTERDAM - 'Blij be
jaard, goud waard',
staat er op een tegeltje in
de gang bij mevrouw
Langenberg in haar ser
viceflat in een Rotter
damse buitenwijk. Be
jaard mag ze zeker ge-
Nelleke de Jong
noemd worden met haar
ruim vijfentachtig jaar.
blij mag ze ook zijn, met
een goede gezondheid en
een dosis energie, die
menig jongere niet zou
misstaan. Die energie
zet mevrouw Langen
berg om in dingen die ze
leuk vindt, zoals zwem
men en fietsen. Maar een
groot deel van haar tijd
besteedt ze aan het op
schrijven van wat haar
bezighoudt: de toekomst
van de mensheid en hoe
die er volgens haar (niet)
uit moet zien. Ze ziet het
als haar taak haar idee
ën daarover uit te dra
gen en ze doet dat veelal
in dichtvorm.
Het opschrijven van haar ge
dachten doet mevrouw Lan
genberg al heel lang. En ze
doet dat bepaald niet alleen
voor zichzelf. De hoop een li
terair talent aan te treffen
boort mevrouw Langenberg
echter meteen resoluut de
grond in. 'Het gaat me echt
niet om de taal. Het is niet
poëtisch wat ik schrijf, als je
dat bedoelt. Ik wil vooral een
boodschap aan de mensen
brengen.'
Boodschap
De boodschap die mevrouw
Langenberg wil overbrengen
komt er kort gezegd op neer
de wereld leefbaar te houden
voor ons en voor hen die na
ons komen. Hoe ze daaraan
mee wil werken illustreert ze
aan de hand van het boek van
de Australische arts Helen
Caldicott waarin die haar ver
ontrusting uitspreekt over de
ontwikkeling van de atoom
technologie.
In het boek zegt dr. Caldicott,
als roepende in de woestijn, al
tevreden te zijn als er maar
één met haar meeroept. En dat
is precies wat mevrouw Lan
genberg al jaren doet, zij het
niet als deskundige, maar als
verontruste burger.
Ze gaat daarin heel ver, letter
lijk en figuurlijk. Gedichten
en brieven gingen naar de
meest uiteenlopende rege
ringsleiders, zoals indertijd
Jimmy Carter, Sadat en later
naar Reagan, Tatcher en tien
tallen anderen in vooraan
staande posities.
En steeds laat ze weten fali-
kant tegen kerncentrales en
tegen het gebruik van kern
wapens te zijn. De uitspraak
van mevrouw Langenberg: 'Ik
word erg serieus genomen
door prominenten, ik róók ze',
laat ze vergezeld gaan van in
zage in haar album. Daarin
zijn talrijke bewijzen te vin
den van het feit dat haar
boodschap gehoord wordt,
danwel dat men laat weten er
kennis van te hebben geno
men.
Een eigenhandig geschreven
antwoord van Mitterand van
twee regels is haar even lief
als een heel getypt vel van
Olof Palme, hoewel door de
dood van de laatste die brief
wel bijzondere waarde kreeg.
Mevrouw Langenberg had
aan Olof Palme haar instem
ming betuigd met zijn uit
spraak over kernbewapening.
De gezamenlijke verklaring
van enkele regeringsleiders
uit 1984 kreeg mevrouw Lan
genberg tegelijk met het ant
woord van Olof Palme toege
stuurd.
Over zijn dood nam ze in haar
pas verschenen gedichtenbun
deltje het gedicht op wat ze
indertijd ook voor Kennedy
schreef, naar aanleiding van
'Wij zijn vol droefheid en ont
daan! omdat een mens van
goede wil! zo plotseling is
heengegaan.'
Postema
Vertegenwoordigers van poli
tieke partijen in eigen land
krijgen ook regelmatig bijval
of afkeuring van mevrouw
Langenberg. Als ze denkt dat
ze via bekende Nederlanders
haar mening kan ventileren
zal ze het ook niet laten.
Zo uitte ze eens tegenover
Koos Postema haar bezorgd
heid over de aanwezigheid
van kerncentrales. Ze laat zijn
antwoord zien, waarin hij uit
gebreid ingaat op haar brief
en haar probeert gerust te
stellen met de gedachte 'dat
men niet zomaar met kern
energie omspringt, dat men
het gebruik ervan niet zomaar
kan afwijzen en dat men wel
degelijk de gevaren in het oog
houdt." De brief dateert uit
1984.
'Vóór Tsjernobil', zegt me
vrouw Langenberg
veelbetekenend.
Taal
Al gaat het haar niet om de
taal, ze vindt het wel degelijk
belangrijk dat ze de taal goed
gebruikt. Omdat ze daar niet
altijd zeker van was, ging ze
naar de cursus 'volwassenen
op herhaling', waar ze nu in
het tweede jaar is.
ll
9 Mevrouw Langenberg met haar gedichtenbundeltje en stapels brieven van prominenten uit de hele wereld
Op het gebied van stijl onder
nam ze ook het nodige. In het
dienstencentrum ging ze in de
leer bij professionals.
Van Paula Gomez leerde ze
iets korter te zeggen. Me
vrouw Langenberg: 'Het kon
haar niet kort genoeg zijn.'
Hannie Groen legde haar uit
wat een plot was, maar 'dat
bouwde ik eigenlijk al vaak
in, zonder dat ik besefte dat
het een plot was.'
De laatste waarschuwing at
tent te zijn op ons (leef-)mi-
lieu verzond mevrouw Lan
genberg naar Ed Nijpels, al
thans, voorlopig de laatste,
want het ziet er niet naar uit
dat ze helemaal tevreden is.
Wel spreekt uit de laatste re
gels van het gedicht, dat ze
'Opeens zie je een vergezicht!
uit diepe dalen naar het licht!
van vragen naar het waar en
hoe! Komen wij naar elkander
toe? Of wint het menselijk on
vermogen! hoeveel jaren zijn
vervlogen! van vragen naar
het waar en hoe.'
ROTTERDAM Museum
Boymans-van Beuningen start
in januari met een aantal
nieuwe cursussen over kunst
en aanverwante zaken. Curu-
sus I bestaat uit een rondlei
ding langs sier- en gebruiks
voorwerpen. Hierbij komen
functie, vormgeving, versie
ring en materiaalgebruik aan
de orde.
Deze cursus vindt plaats op de
zaterdagen 14, 21 en 28 janua
ri of op de woensdagen 18 en
25 januari en 1 februari van
10.30 tot 11.30 uur. De kosten
hiervan bedragen dertig gul
den, exclusief de toegang tot
het museum. Inschrijven voor
deze cursus dient te gebeuren
voor 9 januari.
Cursus II bestaat uit een reeks
inleidingen met dia's gevolgd
door rondleidingen. Het on
derwerp is de Nederlandse
schilderkunst van de 15e tot
en met de 17e eeuw. Centraal
staan de Hollandse meesters
uit de museumcollectie. De
cursus wordt gehouden op de
donderdagen 26 januari, 16
februari, 9 maart, 6 en 20
april, of op de zaterdagen 28
januari, 18 februari, 11 maart,
8 en 22 april. De cursus duurt
van 10.15 tot 12.15 uur en de
kosten bedragen 80 gulden,
exclusief de entree tot het mu
seum. Wel krijgt men hiervoor
schriftelijk materiaal. In
schrijving vóór 19 januari.
In februari zullen cursussen
starten rond de onderwerpen
'Architectuur in Rotterdam'
en 'Design' (ontwerpen).
ROTTERDAM - De Dienst
Stadsontwikkeling werkt aan
een ambitieus plan om met
het invullen van de open
bare ruimte Rotterdam een
representatief aanzicht te
geven. 'De plannetjes zijn
altijd te kleinschalig ge
weest', zegt directeur Riek
Bakker. 'We werken nu
aan een structuurplan voor
grotere stukken van de
stad. Bij dit verbeterings
programma voor de bui
tenruimte willen we de ri
vier betrekken. Die geeft
de stad zijn identiteit.'
Het leeuwendeel van de op
pervlakte van Rotterdam be
staat uit openbaar gebied, al
dus mevrouw Bakker. Zij ver
staat onder openbare ruimte
het totale oppervlak van stra
ten, pleinen, singels, parken,
wegen, bermen en de rivier.
Het is de ruimte, die van
iedereen is en de stad doet
functioneren: als décor voor
de woonomgeving, plaats voor
ontmoeting, activiteit en het
sociale leven. Voorts dient de
openbare ruimte beweging en
verkeer en functioneert als
plaats voor het leggen van ka
bels, leidingen en bulzen.
Sommige ruimten zijn semi-
openbaar zoals stationshallen
maar ook sportcomplexen,
snelwegen en hoven. De kwa
liteit van openbare ruimten is
ook een econmische belang,
een goed openbaar gebied is
aantrekkelijk voor winkel
straten maar ook voor woon
straten, erven en pleinen.
In samenwerking met het Bu
reau voor stedebouw W. Hart
man en het adviesbureau West
8 voor stedebouw en land-
schaps-architectuur heeft de
Dienst Stadsontwikkeling een
studie opgezet, waarbij de
ontwerpers er vanutigaan, dat
in het openbare ruimte-beleid
de binnenstad absolute priori
teit verdient. Men wil tot ver
nieuwing komen van de plei
nen en tot een grondige her
profilering van de belangrijke
stads-assen als Westblaak,
Coolsingel, Weena en Vaste
land/Westzeedijk.
Men acht Kruisplein en Een-
drachtsplein vrij nutteloze
pleinen, doorsneden door ver
keer en openbaar vervoer.
Beursplein, Coolsingel en
Westersingel hebben hun ka
rakter verloren door klein
schalige toevoegingen en aan-
In het Stationsplein mist Rot
terdam een gastvrije ont
vangst voor haar bezoekers.
Dit plein heeft geen goede en
overzichtelijke loopverbin
dingen van het station naar de
binnenstad. En in het Scheep
vaartkwartier leveren Wil
lemsplein en Zalmhaven geen
bijdrage aan het city-milieu.
De ontwerpers zouden het al
lemaal willen veranderen, een
plein aanleggen in de Zalmha
ven en Leuvehoofd/Willems-
plein als manifestatie-ruimte
inrichten. De Coolsingel-brug
willen zij zien uitgevoerd als
een kunstwerk met goede
voorzieningen voor langzaam
verkeer en de Coolsingel wil
men een boulevard-profiel ge
ven met brede stoepen en hoog
opgesnoeide bomen.
Het beeld van 'De Verwoeste
Stad' van Zadkine als essen
tieel deel van de geschiedenis
van de stad zou men een
plaats in de nieuwe centrum-
as willen geven. Men denkt
aan het Hofplein, waar het
beeld nieuwe betekenis zou
kunnen krijgen als symbool
voor de wederopbouw van de
stad.
Mevrouw Bakker wil rekening
houden met historische in
valshoeken. 'We moeten niet
doorknippen wat samenhang
heeft.' Behalve voor de bin
nenstad hebben de ontwer
pers nog voorbeeldplannen
voor vijf wijken gemaakt:
Oude Noorden en Agniese-
buurt, Spangen, Overschie,
Lombardijen en Botlek. De
plannen zijn omschreven in
een speciale Buitenruimte-ka
lender 1989, gemaakt in op
dracht van de Dienst Stads
ontwikkeling Rotterdam.
fST- s
Het Stationsplein vinden architecten geen gastvrij plein
Uw krant. Een onmisbaar medium.
sportieve leder jeugd-
schoen met profielzool
In zwart/groen en
blauw/grijs
trim/vrijetijdsschoen
zwart/lichtgrijs/geel en
wit/kobalt/grijs
College -look instapper met platte
franje-garnering
leder 'Western'-look enkellaars in de
kleur zwart. Elastlekslultlng
nappa-leder fantasie-pump met geklede en blokhak
modieuze leder veter
schoen in de kleuren
zwart en bruin
Rubber profielzool
VADER ZOON een rits enkellaars
Zwart en grijs
ROTTERDAM: op het ZUIDER-TERRAS
010-4804162
breuken)
VLAARDINGEN: Hoogstraat 219
geldig t/m zaterdag 14 januari
