Dolores doet niet mee in Dolores
Schatten van Australische zeebodem
tentoongesteld in Maritiem Museum
EI1BH
Drie prijzen voor de beste eenakter
Dave
Holland in
Thelonious
ZmdaQochtenfr-concerten
'Schipbreuk! Echo's uit een ver verleden'
ILSAft
Maccus en Zwarte Hand
samen in zomervoorstelling
Een voorstelling-in-een-voorstelling: het meisje ontmoet haar droom: de verscheurende draak.
De handen van de muiters van de Batavia worden afgehakt (voorgrond),
ze worden opgehangen.
Omdat in het prentenkabi
net van het Museum voor Vol
kenkunde een zomertentoon-
stelling gaande is met de titel
'Tweede begrafenis - rouwen
in Afrika' vindt van 3 tot en
met 18 juni in Theater De Eve
naar een serie programma's
plaats over de vorm en inhoud
van rouwrituelen in Neder
land en Afrika. Een totaalo
verzicht van het uitgebreid
programma is aan te vragen
bij het theater, telefoon 010-
411 10 55.
*-es zilveren rijksdaalders, gevonden in het wrak v
op 4 juni 1629 verging.
schip dat op zoek ging naar de
muiters van de 'Bounty'. Een
deel van hen werd gevonden
op Tahiti en in een kist aan
dek gestopt om naar Engeland
te worden vervoerd. De Pan
dora strandde echter op de
Australische Oostkust. De
muiters werden uit him ge
vangenis vrijgelaten, maar
konden later weer worden ge
pakt.
Dit verhaal vormt het hoogte
punt van de tentoonstelling in
het Maritiem Museum. Het
wordt verteld door een van de
muiters die in een kist zit.
Door de bijzondere filmpro
jectie komt het beeld heel le
vensecht over en zeker kinde
ren zullen versteld staan.
Leuk voor kinderen is ook het
computerspel waarbij ze zelf
moeten proberen rond Kaap
de Goede Hoop naar Indië te
varen. Geen gemakkelijke op
gave, maar ook voor de kapi
teins in de zeventiende eeuw
was dat een hele klus. Sommi
ge voeren te ver en strandden
daardoor op de Australische
Westkust. Relatief gezien wa
ren dat er weinig, maar ge
noeg om een interessante en
populaire tentoonstelling sa
men te stellen die ongetwij
feld mag rekenen op een groot
bezoekersaantal.
Het Maritiem Museum Prins
Hendrik is gevestigd aan de
Leuvehaven. De openingstij
den zijn: van dinsdag tot en
met zaterdag van 10.00 tot
17.00 uur en op zon- en feest
dagen van 11.00 tot 17.00 uur.
De toegangsprijzen bedragen
f 3,50 (korting f 1,75). Jonge
ren tot 16 jaar hebben gratis
toegang. Op woensdagen is
het museum voor iedereen
gratis toegankelijk.
Berend van de Sande
ROTTERDAM Bassist
Dave Holland speelt met zijn
kwartet in jazzcentrum The
lonious op zondag 4 juni.
Holland, die met de groten der
jazz speelde, zoals Miles Da-
vis, Chick Corea, Barry Alt-
schul, Anthony Braxton en
Sam Rivers, richtte in 1982
zijn eigen groep op. Het was
aanvankelijk een kwintet,
maar Holland besloot onlangs
om het vijftal te reduceren tot
kwartet.
Samen met altsaxofonist Ste
ve Coleman, drummer Martin
Smith en gitarist Kevin Eu-
banks, die een belangrijke rol
speelt in de uitvoering van
Hollands composities.
Het concert van het Dave Hol
land Kwartet begint om 21.00
uur. Thelonious is te vinden
aan de Lijnbaan 120, in de
'Berekuil'. De toegnagsprijs
bedraagt 15,-.
HET PROGRAMMA VAN DE
NAJAARSSERIE IS UIT!
Af te halen op onze kantoren
of telefonisch te bestellen op ons
hoofdkantoor: 010-4 69 99 11
IÜSHV;:I-,,-,'-;- -
HET ZUIDEN DE HAVENLOODS - DONDERDAG 1 JUNI 1989
Dinsdag treedt Jan Damstra
op met Solidd. en Theaterfor
matie Spider met Een lichte
lunch.
Slightly out of Tune heet de
voorstelling van Mimethea-
tergroep Kruimels, die op
donderdag is te zien, gevolgd
door Rogeto met Impromtu.
Vrijdag speelt het Klein Rot
terdams Toneel Een zondag
middag in Askanischer Hof.
Het programma van die dag
wordt gedeeld door VZOD,
die het stuk Vergeten?
brengt.
Het Eenakterfestival wordt
op zaterdag besloten met Ge
kooid van theatergroep
Wees! en Een liefdadigheids
feest van Toneelgroep Poos
ter.
De groepen strijden om drie
prijzen: de prijs van de jury,
nu in bezit van theatergroep
Wees.', de publieksprijs, die
toneelgroep Pooster door
moet geven en de prijs van
het theater voor de beste
techniek, die Mutua Amici-
tia nu in de prijzenkast heeft
staan.
De eerste voorstelling op
iedere festivalavond begint
om 20.00 uur, de tweede om
21.30 uur.
De prijzen van de kaarten
zijn f 7,50 per voorstelling,
f 10 per avond, of f 40 voor
de hele week. De festival-
week wordt afgesloten met
een feest voor de deelnemers
en de bezoekers met de latij-
samerikaanse groep Baixim.
Het bronsplastiek van Francine
Toussaint, dat verbonden is aan
de prijs voor de beste techniek van
het Eenakterfestival.
Nir Ben Gal en Liat Dor,
twee Israëlische dansers en
choreografen, treden op 6 en 7
juni op in de Rotterdamse
Schouwburg met een twee
stukken tellend programma: a
two-room appartment en
Equus Asinus. De voorstelling
is te zien in de kleine zaal en
begint om 20.30 uur.
O
rk
Night Train, een dans-thea-
terproduktie van Lisa Marcus,
is van donderdag 1 tot en met
zaterdag 3 juni te zien in Lan
taren/Venster in Rotterdam.
Night Train is een verhaal over
een eirs tussen verlangen en
verschrikking. Erotiek en dra
matische fantasie spelen een
belangrijke rol in Night Train.
De voorstelling begint om
20.30 uur.
Het jaarlijkse Eenakterfesti
val in het Rotterdamse Bi
bliotheektheater telt dit jaar
tien groepen, die van dins
dag 6 tot en met zaterdag 10
juni strijden om de wissel-
prijzen.
Opvallend dit jaar is dat er
veel oorspronkelijk Neder
landstalig werk wordt ge
speeld. Zenen van de tien
voorstellingen zijn in het Ne
derlands geschreven.
Op dinsdag 6 juni spelen De
Ondernemingmet De Cara
cal, en Toneelgroep Ouwer-
kerk, met De Saxofonist.
Een Zuidamerikaanse
cantina. In de hoek staat
een schamel tafeltje, een
man en een jonge vrouw
zitten ernaast. De man
hangt onderuitgezakt op
zijn stoel. Zijn hoed
heeft hij over zijn ogen
getrokken, aan zijn lip
pen hangt een sigaret.
Zijn bretels spannen
strak over zijn hemd.
Hoewel hij doet of hij
slaapt, voel je dat hij de
cantina scherp in de ga
ten houdt. De vrouw kan
niet blijven stilzitten. De
opzwepende muziek
dwingt haar van haar
stoel af. Haar dans is ge
passioneerd en gedre
ven, met een zinderende
ondertoon, even zinde
rend als de stilte die de
man omhult.
Dit kleine Zuidamerikaanse
tafereel is het begin van Dolo
res, een voorstelling van twee
jeugdtheatergroepen, Maccus
uit Delft en De Zwarte Hand
uit Rotterdam. Regisseur en
samensteller Pieter Loef heeft
met Dolores een ongewone
voorstelling gemaakt.
„Dolores is geen verhaal met
een begin en een einde over
een paar mensen die iets met
elkaar meemaken, maar een
collage van scènes, muziek,
beelden, poëzie, verhalen en
gebeurtenissen die elkaar af
wisselen en uit elkaar voort
komen."
Alle kleine scenes bij elkaar
vormen een beeld van de veel
kleurige en gecompliceerde
wereld die het Latijnsameri-
kaanse continent is.
Pieter Loef ziet de ongebrui
kelijke vorm van Dolores als
logisch gevolg van de ontwik
keling van het jeugdtheater
van De Zwarte Hand van de
afgelopen jaren. „We zoeken
naar een eigen manier van
theater maken. Die is niet tra
ditioneel. Dit is weer een stap
op weg naar het maken van
een heel eigen stuk." Zelfs de
naam van de voorstelling is
gebaseerd op fantasie: Dolo
res is geen personage in het
stuk, ze is er zelfs in een bij
rolletje niet in te vinden. „Do
lores betekent 'smarten"',
licht Pieter Loef toe, „En dat
is erg toepasselijk voor een
voorstelling die over Zuid-
Amerika gaat."
Geheim
Dat wil niet zeggen dat Dolo
res een en al droefenis is, stelt
Loef: „Het is denk ik een on
derhoudende voorstelling,
soms misschien zelfs amusant,
maar ook politiek en sociale
misstanden komen aan de
orde, hoewel zeker niet op een
drammerige manier."
Zo is er de vrouw die veel
kousen verslijt. Haar man
werkt voor de geheime politie:
hij ondervraagt 'verdachten',
die hij tot bekentenissen moet
dwingen. Zij walgt van zijn
werk, zegt ze. In een felle
woordenwisseling wijst hij
haar op de feiten. Zij verwijt
hem zijn werk, hij verwijt
haar dat zij van dat werk pro
fiteert: haar kleding, haar
weelde, haar luxueuze eten,
alles betaalt zij met het geld
dat hij verdient met zijn ge
heime praktijken.
Trompetten
Dolores is ook veel muziek,
geen probleem voor groepen
als Maccus en De Zwarte
Hand, waar veel muzikale ac
teurs en acterende muzikan
ten spelen. Het toneelbeeld
wisselt voortdurend, de sa
menstelling van de muzikan-
tengroepen ook. Plotseling
staat er een stelletje muzikan
ten met gekke oranje zonne
brilletjes, gitaar, bas, trom
petten, saxofoons, marimba
en slagwerk, en even plotse
ling valt het groepje uit elkaar
om plaats te maken voor een
eenzame zanger die een balla
de voordraagt.
Alle onderdelen van de voor
stelling zijn gebaseerd op oor
spronkelijke Zuidamerikaan
se literatuur. „We hebben wel
alles in een eigen theatrale
vorm gegoten. Poëzie is ver
werkt in liedjes, liedjes in ver
haalvorm, verhalen in to
neelscènes", aldus Pieter
Loef. „Dolores is een voorstel
ling met grote diversiteit in
vorm en inhoud. We laten er
als het ware een dwarsdoors
nede in zien van de Zuidame
rikaanse literatuur."
Worm
De geschiedenis van het Zuid
amerikaanse continent is te
proeven uit het Indiaanse ver
haal van de dikke witte worm,
die liefdevol wordt opgeno
men in het gezin van een arme
visser, maar uiteindelijk het
hele gebied uitmoordt. Met
brede gebaren vertelt de ac
teur het oude verhaal aan de
aanwezigen in de cantina. En
ook in dit verhaal sluimert
weer de passie, de hartstocht
die als een ondertoon alle scè
nes van de voorstelling bege
leidt.
Beurs
De samenwerking tussen de
beide toneelgroepen, De
Zwarte Hand en Maccus, was
al heel lang in de pen. „Zo'n
kort zomerprogramma is uit
stekend geschikt voor samen
werking", vindt Pieter Loef.
„Het inspireert om met elkaar
te spelen. Je kunt eens in an
dere formaties werken, dat
geeft nieuwe ideeën. We wor
den op die manier allemaal
eens wakker geschud."
Het idee om Zuid-Amerika als
uitgangspunt te nemen voor
een voorstelling kwam van
buiten de groepen. „We wil
den graag een voorstelling
maken die ook in Teatfo Fan-
tastico, het Roterdamse zo
merfestival, kon meedoen",
aldus zakelijk leidster Janny
Vos van De Zwarte Hand.
„Daarbij kwam een verzoek
van de gemeente Rotterdam
om in het culturele randpro-
gramma van de beurs Euro-
Latina, die in de tweede helft
van juni in Rotterdam plaats
vindt, een bijdrage te leve
ren."
Boottent
De beide idee.-n werden sa
mengevoegd, en zo ontstond
de collage Dolores. Behalve de
voorstellingen in Rotterdam,
in het Bibliotheektheater en
op Teatro Fantastico, gaan
Maccus en De Zwarte Hand
ook nog de boot op.
De eerste voorstelling vindt
plaats in Hellevoetsluis, in de
boottent van de stichting Va
rend Variété. De acteurs spe
len op de boot, de toeschou
wers bevinden zich (overdekt)
aan de wal. De boottent meert
ook nog af in Brielle, Delft,
Leiden en Gouda. In Klaas
waal is Dolores te zien als on
derdeel van de viering van het
450-jarig bestaan van die
plaats.
Draak
En terwijl het publiek vanaf
de wal naar de acteurs kijkt,
kijken de acteurs naar een
voorstelling-in-een-voorstel-
ling: het verhaal van het
mooie meisje en de verscheu
rende draak. Het omvat de
passie van Latijns Amerika in
één scène: het hartstochtelijk
verlangen naar het onbereik
bare, en de drang tot zelfver
nietiging als het verlangen
eenmaal is vervuld.
Fantasie en werkelijkheid
gaan naadloos in elkaar over.
Maria Neele
De voorstelling 'Dolores' is
gemaakt voor iedereen van 12
jaar en ouder.
Maccus en De Zwarte Hand
zijn te zien in de volgende
voorstellingen:
in Hellevoetsluis in de boot
tent op 2 en 3 juni om 20.00
uur, aan de Kanaalweg oz
vlakbij de Molshoek;
in Brielle in de boottent op 8
en 9 juni om 21.00 uur bij
Maarland;
in Klaaswaal op 10 juni om
13.30 en 16.30 uur in zaal
Koster;
in Rotterdam op 18, 19, 21, 22
en 23 juni om 20.30 in het
Bibliotheektheateraan de
Hoogstraat;
in Gouda in de boottent op 24
en 25 juni om 21.00 uur tegen
over Vest 2, op het terrein van
de firma Bunnik;
in Rotterdam tijdens Teatro
Fantastico in het Museum
park van 30 juni tot en met 9
juli om 20.15 en 21.45 uur.
De entreeprijzen variëren van
5 gulden tot 10 gulden.
liërs gekozen voor de stichting
van Sydney in 1788. Maar
daarvoor bestond dit vijfde
continent natuurlijk ook al.
De geschiedenis van de oor
spronkelijke bevolking gaat
veel verder terug en boven
dien werd het gebied al in het
begin van de zeventiende
eeuw door de Hollanders ont
dekt. Dat bewijst het tentoon
gestelde tinnen bord, dat
Dirck Hartog in 1616 op het
'Zuidland' achterliet.
De niet altijd zachtzinnige
kennismaking met de kust van
Australië leverde het mate
riaal op voor de tentoonstel
ling 'Schipbreuk!'. In de
scheepswrakken op de Au
stralische zeebodem werden
allerlei interessante voorwer
pen aangetroffen, die een in
druk geven van het leven aan
boord van de schepen van de
Verenigde Oostindische Com
pagnie. Zilveren munten, va
zen en schalen, maar ook een
houten etensnap, een luizen
kam en een dobbelsteen.
„Zo'n dobbelsteen was streng
verboden aan boord van de
VOC-schepen", weet conser
vator Leo Akveld, die de ten
toonstelling bewerkt. „Dob
belen leidde steevast tot ruzie
en daar stonden dan ook zwa
re straffen op. Zo werd ie
mand met zijn hand aan de
mast genageld met alle gevol
gen van dien".
Van sommige voorwerpen
wist Akveld de betekenis niet
direct te achterhalen. Bijvoor
beeld van twee kantklosjes die
op de zeebodem werden aan
getroffen. Akveld: „Bij toeval
kwam ik erachter dat ook op
Spitsbergen kantklosjes zijn
gevonden in de graven van
Nederlandse walvisvaarders.
We gaan er nu vanuit dat deze
meegenomen werden als her
innering aan thuis".
Batavia
Uiteraard wordt in de ten
toonstelling ook aandacht be
steed aan de beroemde
scheepswrakken die zijn te
ruggevonden. Gruwelijk is het
verhaal van de 'Batavia',
waarvan het wrak in 1963
werd gevonden. Na schip
breuk en muiterij volgde een
schrikbewind van VOC-koop-
man Corneliszn, waarbij hon
derdvijfentwintig mensen
werden vermoord. De straf
voor de muiters was overigens
niet minder gruwelijk. Ze
werden gemarteld, hun han
den werden afgehakt en daar
na werden ze ook nog opge
hangen.
Op de tentoonstelling is een
geraamte van een van de op
varenden te zien. Aangeno
men wordt dat het om de jon
ge VOC-klerk Andries de
Vries gaat, gezien de deuk in
zijn schedel.
Interessant is ook het verhaal
van de 'Pandora', een Engels
Een opmerkelijk produkt
van het glasnosttijdperk in de
Sovjet-Unie is de voorstelling
Sterren aan de ochtendhemel
van het Maly Dramatitsjeski
Teatr uit Leningrad. Slechts
viermaal is deze bijzondere
voorstelling te zien in Neder
land, en alleen in de Rotter
damse Schouwburg, van 10 tot
en met 13 juni. Sterren aan de
ochtendhemel is een kritisch
toneelstuk over het verwijde
ren van ongewenste personen
buiten Moskou tijdens de
Olympische Spelen in 1980.
Het verhaal van Aleksandr
Galin concentreert zich rond
vier prostituées, die tijdelijk
verbannen zijn naar een voor
malig gekkenhuis buiten Mos
kou. De voorstelling wordt in
het Russisch gespeeld en si
multaan vertaald.
ROTTERDAM Ko
ningin Beatrix en Prins
Claus waren vorig jaar
tijdens hun bezoek aan
Australië zeer onder de
indruk van een tentoon
stelling die daar werd
gehouden ter gelegen
heid van het tweehon
derdjarig bestaan van
het land. Dankzij de in
spanningen van een Ne
derlandse zakenman is
deze tentoonstelling
straks ook in Nederland
te zien. Van 8 juni tot en
met 17 september kan in
het Maritiem Museum
Prins Hendrik 'Schip
breuk! Echo's uit een ver
verleden' worden be
zocht.
Als startpunt van hun ge
schiedenis hebben de Austra-
Christoph Erbstosser, Mike
del Ferro en Marc van Roon
zijn de drie finalisten in het
Landelijk Pianoconcours lich
te muziek voor conservatori
umstudenten. Op zaterdag 3
juni spelen de drie hun pro
gramma in de kleine zaal van
De Doelen. Het programma
begint om 20.20 uur.
Terug naar de jaren vijftig,
met een avond onvervalst
jeugdsentiment: de formatie
Hang on to your hat, een veer-
tienmans-formatie met de
zangers Liza Lee en Mick Har
ren en de achtergrondvocalis
ten de Chou-Chou's nemen het
publiek mee naar de tijd van
de petticoat en de vetkuif.
Hang ón to yout hat is meer
dan muziek alleen, en dat is te
horen op zaterdag 3 juni in
café Floor bij de Rotterdamse
Schouwburg, vanaf 23.30 uur.
De toegang is gratis.
In muziekcafé Het Berenei
speelt op zaterdag 3 juni de
formatie The Beast. The Beast
speelt orgo-pop en doorbreekt
daarmee de in deze tijd veel
opgang makende acid-house
revivals. The Beast: een tij-
r, een leeuw, een lynx en een
aap, geflankeerd door een
blonde dame, spelen vanaf
22.00 uur. De entree bedraagt
5,-.
